Ένα κλικ, παρακαλώ, στα:
Η συγκλονιστική ιστορία της οσίας Μελάνης της Ρωμαίας, της Φιλανθρώπου & Ασκήτριας
Saint Melania the Roman of Africa (December 31)
ΑΝ ΠΕΘΑΝΕΙΣ ΠΡΙΝ ΠΕΘΑΝΕΙΣ, ΔΕ ΘΑ ΠΕΘΑΝΕΙΣ ΟΤΑΝ ΠΕΘΑΝΕΙΣ
(ΠΑΡΟΙΜΙΑ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΜΟΝΑΧΩΝ)
Πολλές φορές οι άνθρωποι έχουν να παλέψουν με διάφορες ασθένειες και δυστυχώς αρκετοί νομίζουν ότι είναι τιμωρία από τον Θεό, σε κάποιο αμάρτημά τους.
Όμως ο Θεός ποτέ δεν δοκιμάζει κανέναν, όπως μας λέει ο απόστολος Ιάκωβος ο αδελφόθεος (επιστολή Ιακώβου 1:13) «Μηδείς πειραζόμενος λεγέτω ότι από Θεού πειράζομαι· ο γάρ Θεός απείραστος έστι κακών, πειράζει δε αυτός ουδένα».
Ο Θεός λοιπόν δεν είναι τιμωρός ή εκδικητής, επιτρέπει όμως πολλές φορές να συμβαίνουν άσχημα πράγματα όπως οι ασθένειες για το δικό μας καλό.
Ο απόστολος Παύλος στην Β’ Κορινθίους 12:9 λέγει: «Η δύναμίς μου εν ασθενεία τελειούται», ότι δηλαδή η δύναμή του, η πίστις του, τελειοποιείται με την ασθένεια.
Ο άνθρωπος όταν ασθενεί, καταφέρνει να αντιμετωπίσει τον εγωκεντρισμό του και να πλησιάσει περισσότερο στην ταπείνωση, κάτι που δεν είναι εύκολο να καταφέρει, αν τα έχει όλα, γιατί κάποιος που τα έχει όλα και δεν στερείται σε τίποτα, εύκολα μπορεί να φουσκώσει το υπερεγώ του και να βγει από τον δρόμο του Θεού.
Παραδείγματα μέσα στον Χριστιανισμό έχουμε πάμπολλα, αλλά και σε σύγχρονους αγίους, όπως τον πατέρα Παΐσιο.
Λέει ο γέροντας Παΐσιος: «Κάποτε ήμουν επί δεκαπέντε μέρες άρρωστος με πυρετό, ρίγος, χωρίς σόμπα, μόνος, δεν μπορούσα να κάμω ένα τσάι, ούτε να βγω έξω. Πίστευα ότι θα πέθαινα, και έριξα επάνω μου το Σχήμα του γέροντα μου, του παπά Τύχωνα. Τότε αισθάνθηκα τέτοια χάρι! Βρέθηκα έξω από το Κελλί μου μέσα σε Φως, και έβλεπα με άλλα μάτια τα πάντα. Τα πουλιά, τα ψάρια, τους πλανήτες, τον κόσμον όλον. Και όλα αυτά μιλούσαν και έλεγαν ότι, όλα τα έκανε ο Θεός για σένα, τον άνθρωπο. Παρακαλούσα τον Θεό, όταν πεθάνω να είμαι μόνος και μόνο μ’ αυτή τη σκέψη πλημμύριζα από χαρά και αγαλλίαση. Η ανθρώπινη εγκατάλειψη και η στέρηση της ανθρώπινης παρηγοριάς φέρνει πλούσια την θεϊκή παρηγοριά» (Οι ασθένειες και ο πιστός, Ιερομονάχου Γρηγορίου, Εκδόσεις Ιερόν Κουτλουμουσιανόν Κελλίον, Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου, Άγιον Όρος, σελ 35).
Ως άνθρωποι ας μην απελπιζόμαστε, όταν έχουμε μία ασθένεια και δη χρονίζουσα(όπως π.χ. εγώ που είμαι και πολύ φιλάσθενος), καθότι ο Θεός το επιτρέπει γιά δικό μας καλό και πάνω απ’ όλα ας μην οργιζόμεθα κατά του Θεού, διότι δεν μας δοκιμάζει Αυτός. Άλλωστε ο Θεός επιτρέπει να μας συμβαίνουν όσα μπορούμε να αντέξουμε και ποτέ περισσότερα.
Στα δύσκολα ας θυμόμαστε τον Πλούσιο και τον Λάζαρο (Λουκάς 16:19-31). Τόσα υπέφερε ο Λάζαρος αλλά τελικά ευρέθη εις τον Κόλπο του Αβραάμ (τον Παράδεισο), κι αυτό είναι μία απόδειξις ότι ο Θεός κανέναν δεν εγκαταλείπει.
Καλές Γιορτές με Υγεία σε Όλους
Με αγάπη Χριστού
Βασίλης Ταβουλάρης
Τα δύο αυτά γνωστά μας εικονογραφικά στοιχεία προέρχονται από άλλα
αρχαία κείμενα που δεν αποτελούν μέρος της Καινής Διαθήκης, από τα
λεγόμενα Απόκρυφα Ευαγγέλια. Τι ακριβώς είναι αυτά; Είναι
απαραίτητο να προτάξουμε μερικές εισαγωγικές πληροφορίες για τον
χαρακτήρα και τον στόχο αυτών των κειμένων και γενικότερα για τη θέση
τους μέσα στη ζωή της Εκκλησίας.
«Απόκρυφα χριστιανικά
κείμενα» ή, σύμφωνα με άλλη επικρατούσα ονομασία, «Απόκρυφα της Καινής
Διαθήκης» ονομάζονται διάφορα ανώνυμα ή ψευδεπίγραφα χριστιανικά
κείμενα, γραμμένα από τον 2ο αιώνα μ.Χ. και εξής, που δεν
συμπεριλαμβάνονται στον «κανόνα» των 27 βιβλίων της Καινής Διαθήκης αλλά
διαβάζονται απλώς ή, σε ορισμένες περιπτώσεις, απορρίπτονται από τους
εκκλησιαστικούς συγγραφείς των πρώτων αιώνων. Σχετίζονται όμως με την
Καινή Διαθήκη (και έτσι εξηγείται η επικρατούσα ονομασία τους) τόσο από
πλευράς φιλολογικού είδους (είναι Ευαγγέλια, Πράξεις, Επιστολές,
Αποκαλύψεις, αλλά και Διάλογοι, Ερωτήσεις) όσο και από πλευράς
περιεχομένου, διότι τα κείμενα αυτά αναφέρονται σε γεγονότα ή πρόσωπα
που περιέχονται στην Καινή Διαθήκη, συνήθως τροποποιώντας τα, ή
βρίσκονται στην προέκτασή τους.
Ποια ήταν τα αίτια που
οδήγησαν στην παραγωγή αυτής της απόκρυφης φιλολογίας; Πρώτα πρώτα η
ευσεβής φαντασία ορισμένων αγνώστων συγγραφέων, που απέδωσαν τα έργα
τους σε γνωστά πρόσωπα της Εκκλησίας, θέλησε να καλύψει τα «κενά» της
Καινής Διαθήκης, ιδιαίτερα της ζωής του Ιησού και της Παναγίας καθώς και
των Αποστόλων, με στόχο συνήθως διδακτικό ή απολογητικό.
Πολλές φορές δευτερεύοντα ή ανώνυμα πρόσωπα της Καινής Διαθήκης
αναφέρονται με συγκεκριμένο όνομα στα Απόκρυφα όνομα που επικράτησε
τελικά στην παράδοση της Εκκλησίας, κυρίως τη λειτουργική και γίνονται
πρωταγωνιστές ή διαδραματίζουν έναν πιο σημαντικό ρόλο σε αυτά. Οι
τρεις μάγοι, για παράδειγμα, που προσφέρουν δώρα στον νεογέννητο Χριστό
φέρουν τα ονόματα Γασπάρ, Βαλτάσαρ και Μελχιώρ, ο ανώνυμος εκατόνταρχος
κατά τη σταύρωση του Ιησού ονομάζεται Λογγίνος, οι δύο ληστές Γίστας και
Δισμάς, η αιμορροούσα γυναίκα Βερονίκη. Συνήθως παρουσιάζονται μυθώδεις
και φανταστικές διηγήσεις για περιόδους της ζωής του Ιησού, για τις
οποίες δεν υπάρχουν πληροφορίες στα ευαγγέλια. Επίσης γίνεται λόγος για
τη γέννηση και την παιδική ηλικία της Παναγίας, για τα θαύματα της
παιδικής ηλικίας του Ιησού, για τη φυγή στην Αίγυπτο και την εκεί
κατάρρευση των ειδώλων, την κάθοδο του Χριστού στον Αδη, την Ανάσταση,
την ιεραποστολική δραστηριότητα των Αποστόλων, την περιγραφή του τέλους
του κόσμου κ.ά.π.
Η απόκρυφη γραμματεία έγινε αμέσως το
όχημα και το μέσο για τη διατύπωση και τη διάδοση αιρετικών διδασκαλιών.
Για τον αιρετικό ή όχι χαρακτήρα ορισμένων Αποκρύφων γίνονται
συζητήσεις σήμερα στην έρευνα. Στη διάρκεια των αιώνων τα απόκρυφα
κείμενα έτυχαν διαφορετικής αντιμετώπισης: άλλοτε καταδικάστηκαν από την
Εκκλησία (ιδιαίτερα στη Δύση), άλλοτε τροφοδότησαν τη λαϊκή ευσέβεια ή
ενέπνευσαν έργα τέχνης. Η βυζαντινή τέχνη παρουσιάζει πλούσια θεματική
που η πηγή έμπνευσής της βρίσκεται στα Απόκρυφα. Αρκεί να αναφέρουμε εδώ
για παράδειγμα τις τοιχογραφίες σε ναούς της Καππαδοκίας, τα ψηφιδωτά
του νάρθηκα της Μονής της Χώρας στην Κωνσταντινούπολη, τις τοιχογραφίες
του Καθολικού της Μονής Χιλανδαρίου (Αγίου Ορους), της Περιβλέπτου του
Μιστρά, της Santa Maria Maggiore της Ρώμης κ.ά., που είναι εμπνευσμένα
από το Πρωτευαγγέλιον Ιακώβου και περιέχουν σκηνές από την παιδική ηλικία της Παναγίας.
Η έρευνα των Αποκρύφων προωθείται σήμερα από μια επιστημονική εταιρεία
που ιδρύθηκε πρόσφατα, την Εταιρεία για τη Μελέτη της Απόκρυφης
Χριστιανικής Γραμματείας, με έδρα τη Λωζάννη και μέλη από πολλά άλλα
πανεπιστήμια του κόσμου.
Η πορεία στη Βηθλεέμ, η φυγή στην Αίγυπτο και οι αγιογράφοι
Ένα από τα γνωστότερα και σημαντικότερα Απόκρυφα, το λεγόμενο Πρωτευαγγέλιον Ιακώβου (του 2ου αιώνα μ.Χ.), κάνει λόγο για το σπήλαιο μέσα στο οποίο γεννήθηκε ο Χριστός, πληροφορία που αξιοποιούν οι βυζαντινοί αγιογράφοι.
«Καθώς
ο Ιωσήφ με την έγκυο Μαρία πορεύονται προς τη Βηθλεέμ για να απογραφούν
κατόπιν του σχετικού διατάγματος του αυτοκράτορα Αυγούστου, ο Ιωσήφ αναλογίζεται: «Εγώ θα απογράψω τους υιούς μου, με αυτό το κορίτσι όμως τι να κάνω; Πώς θα την απογράψω; Ως γυναίκα μου; Ντρέπομαι. Ως θυγατέρα μου; Μα όλοι οι υιοί Ισραήλ γνωρίζουν καλά ότι δεν είναι κόρη μου. Αυτή είναι η ημέρα του Κυρίου, ας ενεργήσει όπως θέλει». Εστρωσε το υποζύγιο, την έβαλε να καθήσει και πορεύτηκαν κοντά τρία μίλια έτσι. Σε μια στιγμή ο Ιωσήφ στράφηκε και είδε τη Μαρία σκυθρωπή και αναλογίστηκε: «Ισως ο καρπός της την κάνει να πονά». Γυρίζει πάλι ο Ιωσήφ και την είδε να γελά, και είπε: «Μαρία, τι συμβαίνει; Το πρόσωπό σου το βλέπω πότε γελαστό και πότε σκυθρωπό». Η Μαρία απάντησε: «Είναι επειδή βλέπω ενώπιόν μου δύο λαούς, έναν που κλαίει και θρηνεί και έναν που χαίρεται και αναγαλλιάζει». Είχαν διασχίσει τη μισή διαδρομή και είπε τότε η Μαριάμ: «Κατέβασέ με από το υποζύγιο, επειδή αυτό που υπάρχει μέσα μου με πιέζει να εξέλθει». Την κατέβασε από το υποζύγιο και της είπε: «Πού να σε πάω; Ο τόπος είναι έρημος». Εκεί βρήκε ένα σπήλαιο και την έβαλε μέσα…» (17, 1 – 18, 1).
Ακολουθεί μια πρωτότυπη και εξόχως ενδιαφέρουσα περιγραφή της αναστολής
λειτουργίας του χρόνου και της κίνησης κατά την ώρα της γέννησης του
Χριστού. Κατά την ιστορική στιγμή της γέννησης το Σύμπαν έκθαμβο
σταμάτησε τη ροή και την κίνησή του, οι φωνές εσίγησαν, οι κινήσεις
ανθρώπων και ζώων διακόπηκαν, τα πουλιά ακινητοποιήθηκαν στον αέρα, τα
μέλη κάθε ζωντανού σώματος έμειναν μετέωρα στο σημείο όπου βρίσκονταν
την ώρα εκείνη. Η αφήγηση γίνεται σε πρώτο πρόσωπο από τον Ιωσήφ: «Εγώ ο Ιωσήφ περπατούσα και όμως δεν προχωρούσα, έστρεψα το βλέμμα μου ψηλά και είδα τον αέρα πλημμυρισμένο με φως, σήκωσα τα μάτια μου στον ουρανό και τον είδα σταματημένο και τα ουράνια πουλιά ακίνητα. Και κοίταξα προς τη γη και είδα χάμω μια σκάφη και εργάτες ανασηκωμένους με τα χέρια μέσα στη σκάφη. Οσοι έτρωγαν δεν έτρωγαν και όσοι σήκωναν το κεφάλι δεν μπορούσαν να το κατεβάσουν, όσοι πάλι άνοιγαν το στόμα τους δεν μπορούσαν να το κλείσουν, αλλά ολωνών τα πρόσωπα ήταν στραμμένα προς τον ουρανό. Είδα και πρόβατα να περνούν και τα πρόβατα στάθηκαν ακίνητα και, όταν σήκωσε το χέρι του ο βοσκός για να τα χτυπήσει, έμεινε ψηλά. Και έριξα τα μάτια μου στον χείμαρρο και διέκρινα τα στόματα των μικρών προβάτων ανοιχτά χωρίς να πίνουν. Και ξαφνικά όλα εξακολούθησαν την πορεία τους» (18, 2). Οι μεταφράσεις των απόκρυφων αποσπασμάτων που παρατίθενται εδώ είναι από το βιβλίο του Ι. Καραβιδόπουλου, Απόκρυφα Χριστιανικά Κείμενα. Τόμ. Ι: Απόκρυφα Ευαγγέλια, εκδ. Π. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 1999.
Υστερα από τα αποσπάσματα του Πρωτευαγγελίου Ιακώβου
που παραθέσαμε είναι φανερή η πηγή έμπνευσης των ζωγράφων αναφορικά με
το σπήλαιο της Γέννησης. Τα δύο όμως ζώα στη γνωστή παράσταση της
Γέννησης; Αυτά προέρχονται από ένα άλλο μεταγενέστερο Απόκρυφο, το Ευαγγέλιο του Ψευδο-Ματθαίου (8ος αιώνας) που γράφει τα εξής: «Και
την τρίτη ημέρα από τη γέννηση του κυρίου μας Ιησού Χριστού η
μακαριοτάτη Μαρία βγήκε από τη σπηλιά και μπήκε σ’ έναν στάβλο, όπου απέθεσε σε φάτνη τον γιο της, τον οποίο προσκύνησαν το βόδι και ο όνος. Τότε εκπληρώθηκε ο λόγος του προφήτη Ησαΐα: «Το βόδι γνώρισε τον αφέντη του και ο όνος τη φάτνη του κυρίου του». Τα ίδια λοιπόν τα ζωντανά, το βόδι και ο όνος έχοντας Αυτόν στη μέση αδιαλείπτως τον προσκυνούσαν. Τότε εκπληρώθηκε ο λόγος του προφήτη Αββακούμ: «Εν μέσω δύο ζωντανών θα φανερωθείς». Στο ίδιο μέρος παρέμεινε ο Ιωσήφ με τη Μαρία για τρεις ημέρες» (14).
Το ίδιο κείμενο αφηγείται θαυμαστά γεγονότα που έλαβαν χώρα κατά το
ταξίδι του Ιησού με την κατά κόσμο οικογένειά του στην Αίγυπτο. Μιλάει
για λιοντάρια, λύκους και λεοπαρδάλεις που συνοδεύουν την οικογένεια
χωρίς να βλάψουν κανέναν, καθώς και για ένα φοινικόδενδρο που λυγίζει τα
κλαδιά του, κατόπιν εντολής του μικρού Ιησού, ώστε να δροσιστεί η
μητέρα του από τον καρπό του, πράξη για την οποία αμείβεται το δένδρο με
τα ακόλουθα λόγια του βρέφους: «Αυτό το προνόμιο σου δίνω, φοίνικα, να μεταφερθεί από τους αγγέλους μου ένας από τους κλώνους σου και να φυτευθεί στον παράδεισο του Πατέρα μου. Και αυτή την ευλογία σού δίνω, ώστε σε όλους όσοι θα έχουν νικήσει σε κάποιον αγώνα, να λένε: κερδίσατε τον φοίνικα της νίκης» (21).
Οταν οι ταξιδιώτες έφθασαν στην Ερμούπολη της Αιγύπτου, μπήκαν για να
καταλύσουν σε ένα ιερό που ονομαζόταν «Καπιτώλιο της Αιγύπτου» και
στέγαζε 365 είδωλα. «Και συνέβη» αφηγείται το ίδιο κείμενο «όταν η Μαρία μαζί με το νήπιο εισήλθε στο ιερό, όλα τα είδωλα να γκρεμιστούν στο έδαφος… Οταν το ανήγγειλαν αυτό στον Αφροδίσιο, ηγεμόνα της πόλης εκείνης, ήρθε στο ιερό με όλο του το στράτευμα. Οι ιερείς όμως του ναού, μόλις είδαν τον Αφροδίσιο να έρχεται στο ιερό με όλο του το στράτευμα, νόμιζαν ότι θα τον δουν να παίρνει εκδίκηση από αυτούς εξαιτίας των οποίων οι θεοί είχαν καταρρεύσει. Και εκείνος κατά την είσοδό του στο ιερό, μόλις είδε όλα τα είδωλα να κείτονται πεσμένα με το πρόσωπό τους, πλησίασε τη Μαρία, η οποία έφερε στην αγκαλιά της τον Κύριο, και αφού τον προσκύνησε είπε σε όλο το στράτευμα και τους φίλους του: Αν αυτός δεν ήταν ο Θεός των δικών μας θεών, οι θεοί μας δεν θα είχαν πέσει πάνω στα πρόσωπά τους ενώπιόν του, ούτε θα κείτονταν σωριασμένοι στη θέα του. Αν λοιπόν όλοι μας δεν κάνουμε με μεγαλύτερη ευλάβεια αυτό που είδαμε να πράττουν οι θεοί μας, θα μπορούσαμε να επισείσουμε τον κίνδυνο της οργής του και όλοι να χαθούμε, όπως συνέβη στον Φαραώ, τον βασιλιά των Αιγυπτίων, ο οποίος καταποντίστηκε στη θάλασσα μαζί με όλο του το στράτευμα, επειδή δεν πίστεψε σε τόσο μεγάλες δυνάμεις. Τότε όλος ο λαός της πόλης αυτής πίστεψε στον Κύριο τον Θεό μέσω του Ιησού Χριστού» (23-24).
Τα κείμενα αυτά μπορεί σε σύγκριση με τα Ευαγγέλια της Καινής Διαθήκης
να υπολείπονται από πλευράς εμβάθυνσης στο μυστήριο της θείας
οικονομίας, καθώς επίσης και από πλευράς ιστορικών στοιχείων και
λυτρωτικού μηνύματος, είχαν όμως τη δική τους ιστορία στην περιφέρεια
της ζωής της Εκκλησίας. Εθρεψαν πολλές γενιές απλών χριστιανών, αλλά και
αναδυόμενα από την περιφέρεια στο κέντρο της εκκλησιαστικής ζωής
ενέπνευσαν υμνογράφους και ιδίως καλλιτέχνες και αγιογράφους.
Καιρός είναι πλέον η υποκρυπτόμενη ή φανερά εκφραζόμενη από πολλούς
άποψη ότι τα Απόκρυφα περιέχουν συγκλονιστικές και ύποπτες για τη
χριστιανική πίστη πληροφορίες, και γι’ αυτό η Εκκλησία και η θεολογία τα
κρατούν μακριά από το αναγνωστικό κοινό, να δώσει τη θέση της σε μια
νηφαλιότερη επιστημονική αποτίμηση των κειμένων αυτών.
ΔΙΗΓΗΣΕΙΣ Οι διαφορές με τα «κανονικά» Ευαγγέλια
Συγκρίνοντας
τις διηγήσεις των Αποκρύφων με αυτές των «κανονικών» Ευαγγελίων
(κανονικών, με την τεχνική έννοια ότι ανήκουν στον «κανόνα» της Καινής
Διαθήκης, όπως τον όρισε η Εκκλησία στους πρώτους αιώνες) διαπιστώνουμε
τα εξής:
1. Τα τέσσερα «κανονικά» Ευαγγέλια έχουν
βέβαια το καθένα από αυτά τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του και τις ιδιαίτερα
τονιζόμενες θεολογικές ιδέες του συγγραφέα του, στο σύνολό τους όμως
απηχούν την πίστη της Εκκλησίας για το πρόσωπο του Χριστού. Με άλλα
λόγια είναι έργα της Εκκλησίας και διαβάζονται στις λατρευτικές συνάξεις
της. Τα Απόκρυφα, αντίθετα, είναι ατομικά έργα μη αναγνωρισμένα από το σύνολο του
σώματος της Εκκλησίας, έστω κι αν επικράτησαν σε ορισμένες ομάδες και
διαβάστηκαν για κάποια μικρότερα ή μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα.
2.
Ενώ στα Ευαγγέλια της Καινής Διαθήκης το πρόσωπο της Παναγίας
μνημονεύεται πάντα σε σχέση με το κεντρικό πρόσωπο της Αγίας Γραφής, που
είναι ο Ιησούς Χριστός, και σε καμία περίπτωση αυτοτελώς και ανεξάρτητα
από το μυστήριο της ενανθρώπισης, στα Απόκρυφα Ευαγγέλια παρέχονται
πληροφορίες για τη ζωή της Παναγίας, όχι κατ’ ανάγκη σε σχέση με τον
Χριστό. Οι άγνωστοι συγγραφείς αυτών των κειμένων θεωρούν λίγες τις
πληροφορίες των Ευαγγελίων και, αντλώντας από προφορικές παραδόσεις,
όταν δεν στηρίζονται εξ ολοκλήρου στη φαντασία τους, «συμπληρώνουν» την
εικόνα της Παναγίας.
3. Οι διηγήσεις των
Ευαγγελίων της Καινής Διαθήκης διακρίνονται για τη λιτότητά τους και
έχουν έναν δωρικό χαρακτήρα. Οι διηγήσεις των Αποκρύφων δεν αρκούνται σε
απλές αναφορές ή εξιστορήσεις, κυρίως αποσκοπούν στο να πείσουν τον
αναγνώστη, δίδοντας πιο εντυπωσιακές διαστάσεις στα πρόσωπα και στα
γεγονότα και καταφεύγοντας σε λυρικές εξάρσεις. Θέλουν να πείσουν, με
κάθε τρόπο και με στόχο κυρίως απολογητικό, για την υπερφυσική διάσταση
των γεγονότων.
4. Το θεϊκό σχέδιο για τη σωτηρία
του κόσμου αποτελεί τον πυρήνα και τον στόχο των Ευαγγελίων της Καινής
Διαθήκης, ενώ η ιστορία, πραγματική ή φανταστική, και ο εντυπωσιασμός
συνιστούν τον στόχο των Αποκρύφων. Πρέπει να προσθέσουμε ότι τα κείμενα
αυτά, τα απόκρυφα, συγκρινόμενα προς τα καινοδιαθηκικά, υπολείπονται
σαφώς από πλευράς θεολογικής εμβάθυνσης, καθώς και από πλευράς ιστορικών
στοιχείων, πνευματικού πλούτου και ηθικού βάθους. Έθρεψαν ωστόσο πολλές
γενιές πιστών και ενέπνευσαν υμνογράφους και αγιογράφους της Εκκλησίας.
Ο κ. Ιωάννης Δ. Καραβιδόπουλος είναι καθηγητής του Τμήματος Θεολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
"Ν": Διευκρινίζουμε ότι, στην πραγματικότητα, απόκρυφα κείμενα είναι τα ιερά βιβλία του γνωστικισμού, που ήταν αποκρυφιστικός, δηλ. δεν μετέδιδε τη διδασκαλία του παρά μόνον στους "μυημένους" σε αυτόν. Τα χριστιανικά κείμενα που αναφέρονται σ' αυτό το άρθρο είναι ορθότερο να χαρακτηρίζονται ανώνυμα ή ψευδεπίγραφα χριστιανικά κείμενα και όχι "απόκρυφα".
Προτείνουμε μια επίσκεψη στην ενότητα άρθρων Απόκρυφα.
Εργάτης αποσυναρμολογεί ένα
Χριστουγεννιάτικο δέντρο έξω από τα κεντρικά γραφεία της
Fox News
στην Νέα Υόρκη, στις 8 Δεκεμβρίου 2021 (Φωτό:
Richard Drew/AP
Photo)
Ενώ οι εξωτερικοί στολισμοί με χριστουγεννιάτικα δέντρα σε όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν καταστραφεί με εμπρησμό, αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχουν πάει ακόμη πιο πέρα, αναλαμβάνοντας αυτό που το Βατικανό αποκηρύσσει ως «ακύρωση των χριστιανικών ριζών της Ευρώπης». Στο πρόσφατα δημοσιευμένο έγγραφό της «Union of Equality» («Ένωση Ισότητας»), η Ευρωπαϊκή Κομισιόν απαίτησε από τους υπαλλήλους της Κομισιόν να χρησιμοποιούν «ουδέτερες ως προς το φύλο» αντωνυμίες, να αποφεύγουν να απευθύνονται στο κοινό ως «Κυρίες και Κύριοι» και να μην εύχονται ο ένας στον άλλον «Καλά Χριστούγεννα».
Αυτές οι κατευθυντήριες γραμμές, μέρος ενός φυλλαδίου 30 σελίδων που σχεδιάστηκε για την προώθηση της «συμπεριληπτικής επικοινωνίας», προκάλεσαν ευρεία κριτική και έλαβαν μια ασυνήθιστα έντονη αντίδραση από το ανώτατο πολιτικό γραφείο του Βατικανού. Η ανώτατη «Ευρωκράτης» πίσω από το έντυπο αυτό - η Επίτροπος της ΕΕ για την Ισότητα, Helena Dalli - εξέδωσε μια δήλωση που υπερασπίζει το ήδη τυπωμένο έγγραφο ως ένα «απλό, σε εξέλιξη έργο».
Λίγες ημέρες μετά την δημοσίευση του εγγράφου, ο Πρέσβης των LGBT+ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Riccardo Simonetti, πρόσθεσε και μια προσβολή πάνω στην υπάρχουσα ζημιά, όταν εμφανίστηκε περήφανα στο εξώφυλλο ενός γερμανικού περιοδικού ντυμένος σαν την Παρθένο Μαρία.
Οι προοδευτικοί των Βρυξελλών φαίνεται να πιστεύουν πως ο Νέος Ευρωπαίος θα πρέπει να γιορτάζει, όχι τα Χριστούγεννα αλλά την «Γιορτινή Σεζόν του Δεκεμβρίου». Καθώς το Βατικανό δεν μπορεί να αντιδράσει σε κάθε πράξη βλασφημίας, οι μέσοι Ευρωπαίοι πολίτες εξοργισμένοι από την ασέβεια του Simonetti ανατίναξαν τη σελίδα του στο Facebook.
Αυτή δεν είναι ούτε η πρώτη ούτε η τελευταία προσπάθεια των ευρωπαίων αριστεριστών να ξεπεράσουν τα όρια του αποδεκτού και να επεκτείνουν την ιδεολογική τους κυριαρχία στη δημόσια πλατεία και στις περιφερειακές οργανώσεις τόσο επιθετικά όσο κάνουν οι ιδεολόγοι «woke» ομόλογοί τους στις ΗΠΑ. Αλλά προς μεγάλη ενόχληση όσων προσπαθούν να εισαγάγουν την πολιτιστική και θρησκευτική εικονομαχία που έχει ρημάξει τόσο επιτυχώς τη δημόσια ζωή της Αμερικής, υπάρχουν έθνη του παλαιού κόσμου που εξακολουθούν να θυμούνται τον μαρξισμό και την επίθεσή του στην παράδοση και την πίστη.
Οι Ανατολικο-Κεντρικοί Ευρωπαίοι, των οποίων οι οικογένειες βίωσαν πραγματικά την κομμουνιστική δικτατορία, γνωρίζουν πολύ καλά για τους ιδεολόγους που προσπαθούν να ακυρώσουν τα Χριστούγεννα και να τους επιβάλουν μια ολοκληρωτική κοσμοθεωρία. Αναγνώρισαν νωρίτερα από τους περισσότερους την απειλή αυτού που συνέβη πέρα από τον Ατλαντικό, όταν κάποτε γκρέμιζαν αγάλματα, απαγόρευαν ή ξανα-έγραφαν βιβλία, προκαλώντας την ενότητα του έθνους με τις πολιτικές φυλετικής ταυτότητας και ένα νέο ταξικό πόλεμο. Τα έχουν ξαναδεί όλα αυτά.
Τριάντα χρόνια μετά από την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, πρώην αιχμάλωτα έθνη, όπως η Ουγγαρία ή η Πολωνία, εξακολουθούν να αναρρώνουν από τις καταστροφές του κομμουνισμού. Προσπαθούν να ανασυνθέσουν το παρελθόν, όχι να το γκρεμίσουν. Για το σκοπό αυτό, γίνονται προσπάθειες για την ανοικοδόμηση πεσμένων αγαλμάτων, την δημοσίευση ιστορικών βιβλίων που προάγουν την εθνική ενότητα και επιβεβαιώνουν αντί να υπονομεύουν τις παραδόσεις που είχαν δεχθεί επίθεση κατά τη διάρκεια μισού αιώνα κομμουνιστικής διακυβέρνησης. Η ελευθερία του λόγου και ο αντι-ολοκληρωτισμός είναι μέρος του εθνικού τους DNA, που κατέστη ακόμη πιο πολύτιμο μετά από την βάναυση εμπειρία της ζωής κάτω από τη σοβιετική κατοχή.
Πολλοί μπορούν ακόμα να θυμούνται πως τότε, η μη χρήση της μόνης σωστής αντωνυμίας - «σύντροφε» - ή η απουσία από «προαιρετικό» σεμινάριο μαρξισμού-λενινισμού μπορούσε να είναι αφορμή για απόλυση ή αποβολή από το σχολείο. Η χειραγώγηση της γλώσσας και η ιδεολογική κατήχηση ήσαν ενσωματωμένα στον ιστό της καθημερινής ζωής.
Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι λειτουργοί του κομματικού μηχανισμού (apparatchiks ) χρησίμευαν ως εκτεταμένα όπλα της Κεντρικής Επιτροπής. Το καθήκον τους συνίστατο στην επίβλεψη και την εκπαίδευση των συναδέλφων τους, είτε επρόκειτο για ένα εργοστάσιο μικρής πόλης είτε για ένα αριστοκρατικό πολιτιστικό ίδρυμα στην πρωτεύουσα του έθνους. Οι apparatchiks ήταν τα παντοδύναμα εργαλεία ενός ολοκληρωτικού κράτους που ασκούσε έλεγχο σε κάθε τμήμα της κοινωνίας. Η δύναμή τους ήταν πρακτικά χωρίς όρια εναντίον εκείνων που, στα μάτια τους, απειλούσαν την επιτυχία της «εργατικής επανάστασης». Οι ακατάλληλες λέξεις αντιμετωπίζονταν πάντα ως σοβαρές απειλές για το Σύστημα — μεταξύ αυτών και το «Καλά Χριστούγεννα».
Οι κομμουνιστές εσκεμμένα διέγραψαν τον Άγιο Νικόλαο (ή τον Άη Βασίλη – Santa Claus), από το δημόσιο φόρουμ και εισήγαγαν τον «Father Frost» (Πατέρα Παγωνιά) στη θέση του - μια κοσμική φιγούρα που έφερνε δώρα για τα παιδιά, τόσο την ημέρα του Αγίου Νικολάου όσο και τα Χριστούγεννα. Η ίδια η γιορτή μετονομάστηκε σε «Pinetree Festival» (Φεστιβάλ Πεύκου) και η ευχή «Happy Holidays» (Χαρούμενες Γιορτές) θα αντικαθιστούσε το πολιτικά λανθασμένο «Καλά Χριστούγεννα», ενώ τα γενέθλια του Στάλιν στις 18 Δεκεμβρίου - και όχι η γέννηση του Χριστού - ήταν ο επίσημος «λόγος για την σεζόν». Ήταν επικίνδυνο να μιλούμε για το πραγματικό νόημα των Χριστουγέννων - οι οικογένειες που τηρούσαν τον εορτασμό ιδιωτικά κινδύνευαν να υποστούν συνέπειες που θα τους άλλαζαν την ζωή, από ένα μικρό παιδί που άθελά του θα πρόδιδε τους γονείς του στο σχολείο την επόμενη μέρα. Μια επίπληξη ή μια ευθέως τιμωρία περίμενε τους γονείς επειδή θα είχαν μολύνει τα παιδιά τους με «αντιδημοκρατικές, οπισθοδρομικές και αντιδραστικές» χριστουγεννιάτικες σκέψεις.
Τότε, τα αιχμάλωτα έθνη της Ανατολικής-Κεντρικής Ευρώπης κοίταζαν προς την Δύση, ιδιαίτερα την Αμερική, για να βρουν ελπίδα και ηθική υποστήριξη καθώς προσπαθούσαν να αντισταθούν στο σοβιετικά υποστηριζόμενο, ολοκληρωτικό καθεστώς στο εσωτερικό τους. Σήμερα, ένα νέο αλλά οικείο ολοκληρωτικό κύμα αναδύεται στη Δύση, που στοχεύει την δυτική παράδοση, κατηχώντας τις μάζες και παίρνοντας τον έλεγχο της γλώσσας που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι. Για την γενιά των παππούδων μου, θα ακουγόταν σαν κακόγουστο αστείο το γεγονός ότι η Διοίκηση Ειδικών Επιχειρήσεων των ΗΠΑ (USSOCOM) διόρισε έναν επικεφαλής αξιωματικό «διαφορετικότητας, δικαιοσύνης και συμπερίληψης». Κάποτε ήταν ο Κόκκινος Στρατός και όχι ο Στρατός των ΗΠΑ που καυχιόταν πως πολιτικοί επίτροποι επέβλεπαν την ιδεολογική γνησιότητα των στρατιωτών, και επιδίωκαν να δυσφημούν τους προέδρους των ΗΠΑ.
Όμως οι καιροί έχουν αλλάξει. Ο Ρίτσαρντ Τόρες-Εστράδα, ο οποίος ερευνήθηκε για παρομοίωση του πρώην προέδρου των ΗΠΑ με τον Αδόλφο Χίτλερ, είναι τώρα ο νέος επικεφαλής της USSOCOM DEI. Τα δημόσια σχολεία - στα οποία έχει ανατεθεί η εκπαίδευση των νέων - διδάσκουν στα παιδιά της Αμερικής ότι η χώρα τους είναι ανεπανόρθωτα ρατσιστική. Ο «οδοστρωτήρας» της νέας ιδεολογίας «woke» στρέφει γονείς, δασκάλους και μαθητές να είναι ο ένας εναντίον του άλλου στο όνομα της διαφορετικότητας. Το Black Lives Matter, με επικεφαλής μια ομάδα αυτοαποκαλούμενων μαρξιστών, αναζωπυρώνει την φυλετική ένταση και κρίνει φυσιολογική την χρήση σωματικής βίας για την επίλυση πολιτικών διαφορών, σε πόλεις σε όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες και πέρα από αυτήν.
Ως εκ τούτου, δεν πρέπει να προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι η ηγεσία της ΕΕ ασπάστηκε την ίδια «woke» ιδεολογία. Τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα προωθούν την ιδεολογική τους ατζέντα ανεξάρτητα από τις τοπικές αντιδράσεις από τα κράτη μέλη. Η ΕΕ δεν διαφωνεί σε ό,τι αφορά τα ζητήματα LGBT: η δυνατή στάση της Βουδαπέστης και της Βαρσοβίας υπέρ της παραδοσιακής οικογένειας και κατά της προπαγάνδας φύλου στα δημόσια σχολεία αντιμετωπίστηκε με έντονη αποδοκιμασία και νομικές διαδικασίες παραβίασης που ανακοινώθηκαν από τον ίδιο Επίτροπο Ισότητας που προσπάθησε πρόσφατα να ακυρώσει τα Χριστούγεννα.
Οι προσπάθειες των σύγχρονων apparatchiks όπως η Dalli να ακυρωθούν τα Χριστούγεννα, ή του γραφειοκράτη-προβοκάτορα Simonelli να ποζάρει για μία βλάσφημη φωτογραφία, παραβιάζουν μια από τις πιο βασικές αρχές της Συνθήκης του Μάαστριχτ (pdf). Ενώ η ΕΕ επρόκειτο να «εμβαθύνει την αλληλεγγύη μεταξύ των λαών τους με σεβασμό την ιστορία, τον πολιτισμό και τις παραδόσεις τους», οι Ούγγροι, οι Πολωνοί και άλλα έθνη του μετασοβιετικού μπλοκ που «κεντρίζουν» ενοχλητικά τις Βρυξέλλες με την ιστορία, τον πολιτισμό και τις παραδόσεις τους, δεν μπορούν παρά να προσέξουν πόσο κενές ηχούν αυτές οι δηλώσεις.
Τα Χριστούγεννα δεν είναι ούτε κατά διάνοια η μεγαλύτερη πρόκληση της Ευρωπαϊκής ηπείρου, ακόμα κι αν ο επίτροπος για την ισότητα πιστεύει το αντίθετο...
Και:
Κάτω τα Χριστούγεννα. Ζήτω τα Αντι-Χριστούγεννα!
Να πιστέψω, αλλά σε ποιον; Στο Χριστό ή στο Santa Claus, στα ξωτικά, τις νεράιδες και τα UFO; (Τα Χριστούγεννα του Ήλιου & το Πάσχα της Άνοιξης)
Χριστιανική θεία κοινωνία, Μίθρας και Διόνυσος
Εορτές (βλ. την ενότητα για τα Χριστούγεννα)
Ακούστε τον θεσπέσιο χριστουγεννιάτικο ύμνο από τη φωνή του (μακαριστού) Νίκου Ξυλούρη...
Ἡ Παρθένος σήμερον, τὸν ὑπερούσιον τίκτει,
καὶ ἡ γῆ τὸ Σπήλαιον, τῷ ἀπροσίτῳ προσάγει.
Ἄγγελοι μετὰ Ποιμένων δοξολογοῦσι.
Μάγοι δὲ μετὰ ἀστέρος ὁδοιποροῦσι.
Δι᾿ ἡμᾶς γὰρ ἐγεννήθη, Παιδίον νέον,
ὁ πρὸ αἰώνων Θεός.
Ποίημα του αγίου Ρωμανού του Μελωδού, αρχή ευρύτερης σύνθεσης (κοντακίου), που μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρη εδώ. Δείτε επίσης εδώ. Ευχαριστώ.
Για το μαρτύριο των αγίων Δισμυρίων μαρτύρων, ο Συναξαριστής γράφει:
Τον 4ο αιώνα μ.Χ., επί Διοκλητιανού και Μαξιμιανού, οι χριστιανοί της Νικομήδειας ήταν αρκετά πολυπληθείς. Ο επίσκοπος Άνθιμος, άνδρας άξιος και με αυταπάρνηση, κοπίαζε νύχτα - μέρα για τις ψυχές των πιστών. Η πρόοδος αυτή των χριστιανών κέντρισε το φθόνο των ειδωλολατρών αρχόντων και θέλησαν να εξοντώσουν τη χριστιανική Εκκλησία, προπάντων στα μεγαλύτερα και πολυπληθέστερα κέντρα της. Σχεδίασαν λοιπόν, ανήμερα Χριστούγεννα να κάνουν γενική σφαγή των χριστιανών της Νικομήδειας. Οι χριστιανοί είχαν μαζευτεί και πανηγύριζαν το κοσμοσωτήριο γεγονός της γεννήσεως του Χριστού.
Ο επίσκοπος, μόλις πληροφορήθηκε ότι τους είχαν περικυκλώσει στρατός και όχλος ειδωλολατρών με όπλα και ρόπαλα, διέταξε να γίνει γρήγορα η κοινωνία των αχράντων Μυστηρίων. Έπειτα, βάπτισε τους κατηχουμένους, για να έχουν ασφαλή εφόδια στην αιώνια σωτηρία. Τότε οι ειδωλολάτρες έβαλαν φωτιά στο ναό, με αποτέλεσμα να καούν χιλιάδες πιστοί. Το τραγικό αυτό γεγονός, αντί να μειώσει τον αριθμό των μελών της Εκκλησίας, αντίθετα τον πολλαπλασίασε και χαλύβδωσε ακόμα περισσότερο το ηθικό των πιστών. Έτσι και στην περίπτωση αυτή αποδείχθηκε περίτρανα αυτό που είπε η κεφαλή της Εκκλησίας Ιησούς Χριστός: «και πύλαι άδου ου κατισχύσουσιν αυτής» (Ματθαίου, ιστ' 18). Ο θάνατος δηλαδή και οι οργανωμένες δυνάμεις του κακού, δε θα υπερισχύσουν, ούτε θα κατανικήσουν την Εκκλησία, που είναι αιώνια και αθάνατη.
Πόσο όμως τεκμηριώνεται ιστορικά το παραπάνω γεγονός; Στην εποχή μας, όπου αμφισβητείται έντονα η αξιοπιστία των συναξαρίων, μια προσπάθεια ιστορικής διερεύνησης του θέματος αποτελεί το παρακάτω απόσπασμα από τη μελέτη Αρχαίοι διωγμοί και Μάρτυρες – Ιστορικά στοιχεία για τους αρχαίους διωγμούς κατά των χριστιανών και τους μάρτυρες της Εκκλησίας, από το κεφάλαιο Γενικές παρατηρήσεις: Λείψανα & άφθορα σκηνώματα αγίων:
...μια ομάδα αγίων, που εύλογα προβληματίζει, είναι οι περιπτώσεις, στις οποίες τα συναξάρια αναφέρουν χιλιάδες ή και δεκάδες χιλιάδες μαρτύρων, όπως των αγίων «δεκατεσσάρων χιλιάδων νηπίων» της Βηθλεέμ (29 Δεκεμβρίου) ή των «αγίων δισμυρίων μαρτύρων», που κάηκαν από το ρωμαϊκό στρατό και τον ειδωλολατρικό όχλο στον χριστιανικό ναό της Νικομήδειας την ημέρα των Χριστουγέννων κατά το διωγμό του Διοκλητιανού (εορτάζουν 28 Δεκεμβρίου).
Για τα άγια νήπια και τον αριθμό τους βλ. το άρθρο Η σφαγή τών νηπίων. Για τη Νικομήδεια, ο Ευσέβιος αναφέρει ότι, μετά τον αποκεφαλισμό του αγίου Ανθίμου Νικομηδίας, «τούτω δε πλήθος άθρουν μαρτύρων προστίθεται», ιδιαίτερα εξαιτίας πυρκαγιάς που εκδηλώθηκε «εν τοις βασιλείοις» (στα ανάκτορα) και αποδόθηκε συκοφαντικά στους χριστιανούς, οπότε υπήρξαν εκατόμβες μαρτύρων κάθε ηλικίας, είτε με ξίφος, είτε με φωτιά, είτε με διάφορους άλλους τρόπους: «παγγενεί σωρηδόν βασιλικώ νεύματι των τήδε θεοσεβών οί μεν ξίφει κατεσφάττοντο, οί δε διά πυρός ετελειούντο, ότε λόγος έχει προθυμία θεία τινί και αρρήτω άνδρας άμα γυναιξίν επί την πυράν καθαλέσθαι…». Σε αυτά τα λίγα λόγια ίσως περιλαμβάνεται και η πυρπόληση του ναού.
Σε άρθρο της κυρίας Αφροδίτης Καμάρα στην Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού για την αρχαία ιστορία της Νικομήδειας (εδώ) διαβάζουμε: «Το 303, μόλις ξέσπασαν οι διωγμοί κατά των χριστιανών, που έμελλαν να είναι οι σκληρότεροι και πιο μακροχρόνιοι της αυτοκρατορίας, το παλάτι πυρπολήθηκε και ο εμπρησμός αποδόθηκε στους χριστιανούς. Σε αντίποινα κατεδαφίστηκε ο καθεδρικός ναός. Τα γεγονότα αυτά τα εξιστορεί λεπτομερώς ο ρήτορας Λακτάντιος, τον οποίο ο Διοκλητιανός είχε καλέσει για να διδάξει λατινικά στην αυτοκρατορική αυλή. Ωστόσο, η εικόνα που μας παρουσιάζει είναι μονομερής και διαστρεβλωμένη ενδεχομένως, καθώς ο Λακτάντιος, χριστιανός ο ίδιος, καταδίκαζε τους διωγμούς, συμπάσχοντας με τους διωκόμενους χριστιανούς».
Παρότι εδώ βλέπουμε τη γνωστή καχυποψία, που παρατηρείται απέναντι στους χριστιανούς, καταγράφεται η αρχαιότερη ίσως γραπτή μαρτυρία για την καταστροφή του καθεδρικού ναού. Αν και χαρακτηρίζεται κατεδάφιση, αυτό δεν αποκλείει την πυρπόληση και την ύπαρξη θυμάτων.
Πάντως στο εορτολόγιο μνημονεύονται ονομαστικά την ίδια μέρα οι άγιοι μάρτυρες «Ίνδης, Γοργόνιος, Πέτρος, Ζήνων, Δωρόθεος ο πρεπόσιτος, Μαρδόνιος, Γλυκέριος ο πρεσβύτερος, Θεόφιλος ο διάκονος και Μυγδόνιος» ως προερχόμενοι «από της Συγκλήτου», συλληφθέντες «έξω του ναού» και θανατωθέντες ποικιλοτρόπως. Μάρτυρες Γοργόνιο και Δωρόθεο και τους «αμφί τον Δωρόθεον βασιλικούς παίδας», μεταξύ των οποίον και Πέτρο, κατονομάζει και ο Ευσέβιος ως υπομείναντας «τους υπέρ ευσεβείας ονειδισμούς τε και πόνους και τους κεκαινουργημένους επ᾿ αυτοίς πολυτρόπους θανάτους» μαζί με άλλους από την υπηρεσία του βασιλέως («ετέροις άμα πλείοσιν της βασιλικής οικετίας μετά τους πολυτρόπους αγώνας βρόχω την ζωήν μεταλλάξαντες, της ενθέου νίκης απηνέγκαντο βραβεία», Βιβλίον Η΄).
Πέραν τούτου, δεν μπορώ να πω κάτι περισσότερο. Αυτό όμως που μπορώ να πω είναι ότι ο προσδιορισμός «μύριοι» και «δισμύριοι» (αλλά και τα συνώνυμα αριθμητικά «δέκα» ή «είκοσι χιλιάδες») είναι βέβαιον ότι δεν πρέπει να εκλαμβάνεται κυριολεκτικά ως δέκα ή είκοσι χιλιάδες αριθμημένοι άνθρωποι, αλλά ως όροι που, με το σχήμα της υπερβολής, εννοούν «πάρα πολλοί» άνθρωποι, πράγμα που γνώριζαν οι πρόγονοί μας της βυζαντινής εποχής και δεν το παρερμήνευαν, όπως ενίοτε εμείς. Πρόκειται δηλαδή για εκφράσεις ανάλογες με κάποιες σημερινές, όπως «το είπα ένα εκατομμύριο φορές», «έκανα χίλια πράγματα», «εδώ βρίσκονται εκατό άνθρωποι» κ.τ.τ.
Τεκμήρια αυτού του ισχυρισμού νομίζω ότι μπορούμε να βρούμε σε πολλά αρχαία κείμενα, αλλά θα αρκεστώ σε τρία: στο ρητό «ενός κακού μύρια έπονται» (Σοφοκλής, όπως βλέπω), στο παύλειο «θέλω πέντε λόγους εν τω νοΐ μου λαλήσαι ή μυρίους λόγους εν γλώσση» (Α΄ Κορινθ. 14, 19) και στο, του ιερού Χρυσοστόμου, «όπου γαρ χρήματα, εκεί έχθρας υπόθεσις και μυρίων πολέμων». Αλλά και στην ίδια την Εκκλ. Ιστορία του Ευσεβίου, στο 8ο βιβλίο, όπου ιστορείται ο διωγμός επί Διοκλητιανού, διαβάζουμε «Μυρίους μεν γαρ ιστορήσαι αν τις θαυμαστήν υπέρ ευσεβείας του θεού των όλων ενδεδειγμένους προθυμίαν», «μυρίου πλήθους εν παντί τόπω καθειργνυμένου» και, για τους μάρτυρες της αιγυπτιακής Θηβαΐδος, «Θαυμάσειε δ᾿ αν τις αυτών και τους επί της οικείας γης μαρτυρήσαντας, ένθα μυρίοι τον αριθμόν, άνδρες άμα γυναιξιν και παισίν…» κ.λ.π. Σε καμία από αυτές τις αναφορές η λέξη μύριοι δεν εννοεί με ακρίβεια δέκα χιλιάδες.
Το ίδιο ισχύει και για τις γιορτές «των αγίων μυρίων Θηβαίων ασκητών» (7 Αυγούστου), των αγίων «είκοσι χιλιάδων μαρτύρων» της Αχρίδος, που πίστεψαν στο Χριστό διά του αγίου Έρασμου (2 Ιουνίου), αλλά και για τη «Σύναξη των μυρίων αγίων αγγέλων», στις 10 Ιανουαρίου, κ.ά.
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος γ’. Θείας πίστεως.
Θεῖον
στράτευμα, πόλις ἁγία, περιούσιος λαὸς Κυρίου, ἀνεδείχθητε Δισμύριοι
Μάρτυρες· τῇ γὰρ ἀγάπῃ αὐτοῦ δροσιζόμενοι, διὰ πυρὸς τὸν ἀγώνα ἠνύσατε.
Ἀλλ’ αἰτήσασθε, ἐλέους σοφοὶ τὸν πρύτανιν, δωρήσασθαι ἡμῖν τὸ μέγα
ἔλεος.
Κοντάκιον. Ἦχος α’. Τὸν τάφον σου Σωτήρ.
Συρατὸς
ἐν ἀριθμῷ, δισμυρίων Μαρτύρων, ὡς ἄδυτος φωστήρ, ἀνατέλλει φωτίζων,
καρδίας καὶ νοήματα, εὐσεβῶν διὰ πίστεως· ἐξαφθέντες γάρ, θείᾳ στοργῇ
τοῦ Δεσπότου, τέλος ἅγιον, διὰ πυρὸς οἱ γενναῖοι, προθύμως ἐδέξαντο.
Μεγαλυνάριον.
Φάλαγξ
τροπαιοῦχος ἀθλητική, καὶ ἅγιος κλῆρος, ὦ Δισμύριοι Ἀθληταί, ἐκ παντὸς
γένους, καὶ πάσης ἡλικίας, λαμπρῶς συγκροτηθέντες, Θεῷ ἐδείχθητε.
Ο σιωπηλός άγνωστος της Αγίας Γραφής, Άγιος Ιωσήφ ο Μνήστωρ (από εκεί ο πίνακας)
Άγιος Ιωσήφ ο Μνήστωρ, ο προστάτης της Θεοτόκου (από εκεί το παρακάτω απόσπασμα)
Ο άγιος Ιωσήφ ο Μνήστωρ ως προστάτης άγιος των απατημένων συζύγων (ανδρών & γυναικών)...
Τι να ψιθύριζε στον άγιο Ιωσήφ ο σκοτεινός τύπος με την κάπα;
Μέσα στο χώρο της ιστορικής μονής του Αγίου Γεωργίου στο Κάιρο διατηρείται το πηγάδι, απ' όπου κατά την παράδοση έπαιρνε νερό η Παναγία όταν, μαζί με τον άγιο Ιωσήφ και το νεογέννητο Χριστό, είχε καταφύγει στην Αίγυπτο. Στην παραπάνω εικόνα απεικονίζεται και ο άγιος Ιάκωβος ο Αδελφόθεος, ο μεγάλος γιος του αγίου Ιωσήφ του Μνήστορος από τον πρώτο του γάμο (από την παρακάτω ανάρτηση για το πηγάδι).
The "Well of the Holy Mother of God" in Egypt // Το "Πηγάδι της Παναγίας" στην Αίγυπτο
"Out of Egypt Have I Called My Son"
Μια επίσκεψη, παρακαλώ, στα:
Πώς τοποθετήθηκαν μέσα στο έτος οι εορτές των γεγονότων της Καινής Διαθήκης;
Σχετικό και:
Χριστιανική θεία κοινωνία, Μίθρας και Διόνυσος
Η 1η ταινία, του σκηνοθέτη Θοδωρή Παπαδουλάκη, από: Αντωνιος Παρασκευοπουλος. Θυμίζει την παραβολή του Μεγάλου Δείπνου. Η 2η & η 3η από: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΠΟΡΜΠΟΥΔΑΚΗΣ. Ας είναι η ευλογία του Θείου Βρέφους σε όλους τους συντελεστές και σε όλους εσάς και όλο τον κόσμο, αδελφοί. Αμήν.
Patriarch Theodore II of Alexandria and All Africa expressed a cry of agony to the Mighty of the world for peace to prevail in his Christmas message this year. [...]
Please, see here:
African Orthodox Christmas 2021
ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΣΕ ΟΛΟ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ, ΑΔΕΛΦΟΙ.
ΔΟΞΑ ΤΩ ΘΕΩ! ΑΜΗΝ.