Αγία Κυράννα η νεομάρτυς (28 Φεβρουαρίου)

  
Οι αγίες νεομάρτυρες Χάιδω, Ακυλίνα και Κυράννα

*****

Η αγία νεομάρτυς Κυράννα συγκαταλέγεται στις μεγάλες αγίες μάρτυρες της Τουρκοκρατίας, μαζί με τις αγίες Χρυσή, Αργυρή και Ακυλίνα. Ηρωικά έφηβα κορίτσια, που έζησαν όχι στα αρχαία χρόνια, αλλά αρκετά κοντά στη δική μας εποχή: τα πιο σπουδαία και απελευθερωτικά πρότυπα για τις σύγχρονες αιχμάλωτες έφηβες κοπέλες, αλλά και για τα έφηβα (και όχι μόνο) παλικάρια μας.
Γνωρίστε την εδώ, παρακαλώ!  

Εικ.: Οι αγίες Κυράννα και Ακυλίνα (από εδώ)

Ο άγιος της 29ης Φεβρουαρίου - άγιος Ιωάννης Κασσιανός ο Ρωμαίος

 

Saint Ephraim of Katounakia, Athos († 1998, February 27)

 See here please!...

 

Ο σύγχρονος άγιος Εφραίμ ο Κατουνακιώτης († 1998, 27 Φεβρουαρίου)

Ὑπακοῇ, εὐχῇ καὶ σκληραγωγίᾳ
Ἐφραίμ, διέπρεψας ἐν Κατουνακίοις.

Ορθόδοξος Συναξαριστής

Το βίντεο από Ιερό Ναό Αγίου Νείλου Μυροβλύτου Πειραιώς & Ζωντανό ιστολόγιο

Ο Όσιος Εφραίμ ο Κατουνακιώτης γεννήθηκε το 1912 μ.Χ. στο Αμπελοχώρι Θηβών. Ο πατέρας του ονομάζονταν Ιωάννης Παπανικήτας και η μητέρα του Βικτορία. Ο Γέροντας είχε σαν κοσμικός το όνομα Ευάγγελος. Τελείωσε το Γυμνάσιο αλλά η Χάρις του Θεού έκλεινε στον Ευάγγελο τις κοσμικές θύρες της αποκατάστασης.
Στην Θήβα, όπου είχε μετακομίσει η οικογένεια του, ο Ευάγγελος γνώρισε τους γεροντάδες του τον Εφραίμ και τον Νικηφόρο.

 
Η ζωή του Ευάγγελου ήταν καλογερική. Αγωνίζονταν πνευματικά με την ευχή του Ιησού, τις μετάνοιες, την νηστεία και κυρίως με την υπακοή.

Η μητέρα του αξιώθηκε να λάβει πληροφορία από τον Όσιο Εφραίμ τον Σύρο (βλέπε 28 Ιανουαρίου) ότι το θέλημα του υιού της να γίνει μοναχός ήταν και θέλημα Θεού και πώς ο Ευάγγελος θα τιμήσει την μοναχική ζωή.

Την 14η Σεπτεμβρίου 1933 μ.Χ. ο Ευάγγελος άφησε τον κόσμο ήλθε στην έρημο του Αγίου Όρους στα Κατουνάκια, στο ησυχαστήριο του Οσίου Εφραίμ του Σύρου και έβαλε μετάνοια στην συνοδεία των Γεροντάδων Εφραίμ και Νικηφόρου. Μετά την δοκιμασία του εκάρη μικρόσχημος μοναχός με το όνομα Λογγίνος. Το 1935 μ.Χ. έγινε μεγαλόσχημος μοναχός από τον Γέροντα του Νικηφόρο και έλαβε το όνομα Εφραίμ. Τον επόμενο χρόνο χειροτονήθηκε Ιερέας.

Ο Όσιος Εφραίμ αξιώθηκε και γνώρισε τον πρύτανη της ησυχαστικής ζωής τον διορατικό, προορατικό και άγιο Γέροντα Ιωσήφ τον Ησυχαστή (βλέπε 16 Αυγούστου) και συνδέθηκε πνευματικά μαζί του με την ευλογία του Γέροντα του Νικηφόρου. Ο Γέροντας Ιωσήφ με την σειρά του είχε διδαχθεί την απλανή πνευματική ζωή από τους περίφημους ησυχαστές μοναχό Καλλίνικο και Ιερομόναχο Δανιήλ. Επομένως ο Όσιος Εφραίμ μας διδάσκει την επίμονη αναζήτηση για την πνευματική ζωή και την ανεύρεση απλανούς πνευματικού οδηγού, πού θα είναι «Εκδόσεις ακριβής της ορθοδόξου πίστεως». Ο απλανής πνευματικός βλέπει τις δαιμονικές πλάτες και με τα κατάλληλα πνευματικά φάρμακα οδηγεί τα πνευματικά παιδιά του στον Παράδεισο.

Ο Όσιος Εφραίμ διαχώρισε την γνήσια υπακοή από την αρρωστημένη όταν συμβούλευσε κοινοβιάτη μοναχό να κάνει υπακοή στον Γέροντα του όχι σαν ζώο αλλά από αγάπη και ζήλο Θεού.

Ο άγιος Γέροντας Ιωσήφ ο Ησυχαστής έδωσε ένα πρόγραμμα ησυχαστικής ζωής στον Όσιο Εφραίμ, για να καλλιεργεί την ευχή «Κύριε Ιησού Χριστέ, υιέ του Θεού, ελέησον με», να έχει φυλακή των αισθήσεων και τον οδήγησε στην κάθαρση της καρδίας και τον θείο φωτισμό.

Ο Όσιος Εφραίμ με την ευλογία του Οσίου Γέροντος Ιωσήφ εντρύφησε στην «Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών» και ελάμβανε τις συμβουλές των Νηπτικών Πατέρων για τον αγώνα του. Δεν διάβαζε ούτε βιβλία ψυχιατρικής, ούτε «κουλτουριάρικα» αναγνώσματα δια πνευματικές επιδείξεις στα σαλόνια, ούτε είχε τον φόβο μήπως τον αποκαλέσουν οι κοσμικοί κύκλοι «φονταμενταλιστή».

Το 1973 μ.Χ. εκοιμήθη ο Ιερομόναχος Νικηφόρος, ο Γέροντας του Οσίου Εφραίμ.

Ο Όσιος Εφραίμ μετά το 1980 μ.Χ. είχε συγκροτήσει συνοδεία και τήρησε την εντολή του Οσίου Γέροντος Ιωσήφ να αποκτήσει συνοδεία μετά τον θάνατο του παπα-Νικηφόρου. Επομένως ο Όσιος Εφραίμ πρώτα έφθασε στην κάθαρση και κατόπιν έγινε ο ίδιος Γέροντας. Ο Όσιος Εφραίμ πολέμησε τον μεγάλο εχθρό της πνευματικής ζωής την κενοδοξία. Οι θυσίες του γίνονταν για τον Χριστό και όχι για προσδοκώμενο έπαινο από τους ανθρώπους.

Η θ. Λειτουργία για τον Όσιο Εφραίμ ήταν συγκλονιστικό και βιωματικό γεγονός. Είχε εκμυστηρευθεί σε Ιερομόναχο πνευματικό φίλο του ότι από την πρώτη θεία Λειτουργία πού τέλεσε, έβλεπε αισθητά την Χάρη του Θεού να μεταβάλλει τα θεία δώρα. Μάλιστα, μετά τον καθαγιασμό των τιμίων δώρων, έβλεπε τον ίδιο τον Χριστό μέσα στο δισκάριο και ήταν αδύνατον να συγκρατήσει τα δάκρυα του, όταν έφθανε στο τεμαχισμό του Σώματος του Χριστού. Έβρεχε με τα δάκρυα του το αντιμήνσιο κατά την θεία Λειτουργία και έβλεπε δεξιά και αριστερά τους αγγέλους να συλλειτουργούν.

 

Όμως ο Όσιος Εφραίμ δεν αναφέρθηκε ποτέ σε «λειτουργική αναγέννηση» και μάλιστα ζητούσε σε κοινοβιάτες, πού βρίσκονταν στα εξωτερικά διακονήματα, να μη παραλείπουν το Ψαλτήρι.

Ο Όσιος Εφραίμ ήταν κοσμημένος με το διορατικό χάρισμα και έβλεπε την πνευματική κατάσταση κάθε κληρικού ή μοναχού και έδιδε τα κατάλληλα πνευματικά φάρμακα για την πρόοδο στην πνευματική ζωή.

Η Χάρις του Θεού είχε κοσμήσει τον Όσιο Εφραίμ και με το προορατικό χάρισμα, γι' αυτό και έβλεπε καταστάσεις πού έρχονταν (όπως ο σεισμός του 1977 μ.Χ. στην Θεσσαλονίκη), αλλά και πολλές φορές είχε προσφωνήσει λαϊκούς ακόμα και μικρά παιδιά με τα ονόματα πού έλαβαν μετά από χρόνια στην μοναχική τους κούρα. Μάλιστα, κάποιος φοιτητής έστειλε μία περιληπτική και χωρίς λεπτομέρειες επιστολή στον μακαριστό Γέροντα και έλαβε απάντηση από τον Όσιο Εφραίμ, πού του περιέγραφε με λεπτομέρειες την πνευματική του κατάσταση ακόμα και κατασταθείς στον χώρο πού διέμενε ο φοιτητής χωρίς αυτός να τις έχει προαναφέρει.

Κάποτε άγνωστοι μεταξύ τους κληρικοί συναντήθηκαν στον δρόμο για τα Κατουνάκια και όταν έφτασαν στον Όσιο Εφραίμ, ο μακαριστός άγιος Γέροντας άρχισε να επιπλήττει έναν από τους κληρικούς, πώς δεν είναι παπάς αλλά μασόνος, πού έβαλε ράσο, για να κατασκοπεύει το Άγιον Όρος. Ο μασόνος παραδέχτηκε την ραδιουργία του.

Ο Όσιος Εφραίμ έζησε εμπειρίες, πού μόνο οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί μπορούν να ζήσουν, μακριά από παπικές η προτεσταντικές πλάνες.

Κάποτε ένας ηγούμενος, δύο θεολόγοι και ένας φοιτητής ζήτησαν από τον Όσιο Εφραίμ να τους εξηγήσει την ευωδιά των αγίων λειψάνων. Ο Όσιος έσκυψε το κεφάλι του στο μέρος της καρδιάς και προσεύχονταν. Ο τόπος γέμισε ευωδιά και ο Όσιος Εφραίμ τους είπε πώς επειδή δεν μπορούσε ο ίδιος να το εξηγήσει παρακάλεσε τον Θεό να απαντήσει στους συνομιλητές. Ο Όσιος Εφραίμ αισθάνονταν τις αμαρτίες σαν δυσοσμία. Κάποιος επίσκοπος μέσω τρίτου ρώτησε τον μακαριστό άγιο Γέροντα για τον οικουμενισμό. Ο Γέροντας έκανε προσευχή, για να τον πληροφορήσει ο Θεός και τότε ξεχύθηκε μία δυσωδία με γεύση ξινή, αλμυρή και πικρή, πού τον γέμισε με αποτροπιασμό.

Η παρακαταθήκη του Οσίου Εφραίμ για την ενότητα των Ορθοδόξων ήταν σαφής «Το σχίσμα εύκολα γίνεται, η ένωση είναι δύσκολος». Άραγε, πόσο απήχηση έχουν σήμερα τα λόγια ενός θεοφόρου σύγχρονου Πατρός;

Ο Όσιος Εφραίμ αναδείχθηκε με την Χάρη του Θεού και πρακτικός οδηγός στην ποιμαντική του γάμου και της οικογενείας, γιατί βοήθησε πολλούς νέους να καταλήξουν στον γάμο χωρίς να τους πιέσει γι' αυτό αλλά και οι επιστολές του, πού σώζονται, αποτελούν πνευματική παρακαταθήκη και «σχολή γονέων» χωρίς ψυχολογικές και φιλοσοφικές θεωρίες για τις αγωνιζόμενες πνευματικά οικογένειες.

Το 1996 μ.Χ. ο Όσιος Εφραίμ έπαθε εγκεφαλικό επεισόδιο και έπεσε σε ακινησία. Δεν γόγγυσε καθόλου αλλά δοξολογούσε τον Θεό. Μας αφήνει το άγιο παράδειγμα του για την αντιμετώπιση των ασθενειών.

Στις 27 Φεβρουαρίου 1998 μ.Χ. ο Όσιος Εφραίμ ο Κατουνακιώτης του Αγίου Όρους παρέδωσε την αγιασμένη ψυχή του στα χέρια του Δημιουργού του, πού υπηρέτησε από την νεότητα του.

Λέγουν πώς κάποτε ρωτήσανε έναν υπερήλικα, πού ζούσε τον 19ο αιώνα μ.Χ., να πει το συγκλονιστικότερο γεγονός στην ζωή του. Ο υπερήλικας απάντησε ότι όταν ήταν μικρός είδε και άκουσε τον Άγιο Κοσμά τον Αιτωλό. Και η δική μας γενιά αξιώθηκε να γνωρίσει τα εύοσμα άνθη του Αθωνικού Μοναχισμού, τον Όσιο Γέροντα Παΐσιο και τον Όσιο Εφραίμ τον Κατουνακιώτη, πού μας καλούν να ακολουθήσουμε την ζωή τους.

 

Τα τέλη του Γέροντα Εφραίμ Κατουνακιώτη

Το Νοέμβριο του 1996 μ.Χ. ένα ισχυρό επεισόδιο τον έριξε μόνιμα στο κρεβάτι με σχεδόν τέλεια ακινησία, αφωνία, αδυναμία καταπόσεως. Φαινόταν να μην έχει καμιά επαφή με το περιβάλλον. Δεν προσπαθούσε να πει τίποτε, έστω και με χειρονομίες. Ούτε φαινόταν να ακούει ό,τι τον ρωτούσαν. Ήταν ένα μυστήριο. Μόνο όταν πονούσε πολύ, βογκούσε.

Οι αδελφοί που τον αγαπούσαν, του έγραφαν: «Και όταν η καθημερινότης με παρασύρει πολλές φορές, βλέπω νοερώς εντός μου το δικό σας βλέμμα και ιλιγγιώ ο άθλιος μπροστά στη δική σας υπομονή και στις δικές σας δοκιμασίες»…

Παρ’ όλες τις δοκιμασίες όμως έβλεπε, έστω λίγο, και άκουγε μια χαρά. Και η απόδειξη ήταν ότι ανταποκρινόταν με χαμόγελα ή και γέλια ακόμη, όταν του διηγούνταν τις αγαπημένες του χαριτωμένες ιστοριούλες που συνήθιζε και ο ίδιος να χρησιμοποιεί παλαιότερα. Ήταν ο μόνος τρόπος επικοινωνίας μαζί του στην κατάσταση τετραπληγίας που βρισκόταν. Πάντοτε ευχαριστιόταν να χαριτολογεί λέγοντας διδακτικές ιστορίες από την ελληνική μυθολογία ή την λαϊκή παράδοση, άλλοτε να αυτοσαρκάζεται ή να πειράζει τους άλλους με ευφυΐα και αγαθότητα.

Όταν κάποιος δεν έτρωγε το φαγητό του από θεληματάρικη άσκηση [δηλ. χωρίς ευλογία του πνευματικού του, αλλά για να νιώσει εγωιστική ικανοποίηση ότι ζει ασκητικά], διηγείτο για το γαϊδουράκι του Χότζα που δεν το τάισε μια, δεν το τάισε δύο, και χαιρόταν που δούλευε χωρίς έξοδα. Κάποια στιγμή όμως η πόρτα του στάβλου δεν άνοιγε, γιατί το γαϊδουράκι ψόφησε και έπεσε κάτω φαρδύ-πλατύ.

 

Άλλοτε σχηματίζοντας σαν παιδική τη φωνή του προσποιούταν τη συνομιλία δύο μικρών παιδιών:«Πού είναι τα σταφύλια; – Τί τα θέλεις; – Να τα δω!» για να στηλιτεύσει την παιδική πονηριά κάποιου.

Για άλλον που δεν έλεγε να μάθει στοιχειώδη τυπικά, θυμόταν τη φλάσκα του παπά. Ήταν αγράμματος και μέτρησε κουκιά μέσα σε ένα σακούλι. Τρώγοντας ένα κάθε μέρα θα ήξερε πότε να κάνει Πάσχα. Η παπαδιά το αντιλήφθηκε και πρόσθετε κουκιά, για να τον ευχαριστήσει. Και ο παπάς απαντούσε στους παραπονούμενους χωρικούς: «Όπως πάνε τα κουκιά και όπως δείχνει η φλάσκα, ούτε φέτος έχει Λαμπρή ούτε του χρόνου Πάσχα».

Αν κάποιος έκανε υπακοή για τα μάτια, κουνούσε χαμογελώντας το κεφάλι, και με βαριά προσποιητή φωνή έλεγε: «Αντώνη, Αντώνη.,.», θυμίζοντας την αποδοκιμαστική φράση και έκφραση ενός άγιου γέροντος που ο υποτακτικός του έκανε υπακοή, μόνο όταν ήταν παρόντες άλλοι.

Αυτά και άλλα παρόμοια, μικρότερα ή εκτενέστερα, ήταν που του κρατούσαν εύθυμη συντροφιά τους δεκατρείς μήνες της συνεχούς κατακλίσεώς του στο κρεβάτι του πόνου. Όταν ο πυρετός και η ασθένεια δυνάμωναν, το χαμόγελο μαραινόταν στα γεροντικά χείλη του.

Δεν αναπαυόταν στην κατάκλιση [δηλ. ξαπλωμένος]. Προτιμούσε να κάθεται στο κρεβάτι με τα πόδια χαμηλά στο πάτωμα και την πλάτη στηριγμένη σε μαξιλάρια. Όπως πάντοτε πολύ σκυφτός. Η αγαπημένη του στάση προσευχής. Σ’ αυτήν τη στάση τον πήρε ήσυχα ο Θεός στις 27 Φεβρουαρίου 1998 μ.Χ.

 

Επανειλημμένα είχε δώσει εντολές να γίνει η κηδεία του στον στενό κύκλο της γειτονιάς. Αλλά το μυστικό διέρρευσε και αρκετοί πατέρες πρόλαβαν τον τελευταίο ασπασμό του. Ένας απ’ αυτούς γράφει:

«Ο Γέροντας, άνθρωπος Όσιος, με αγία ζωή, έμπλεως της χάριτος του Θεού με πληροφορίας δι όσα ο ιδικός του κόσμος χωρούσε, και όμως ζούσε με την αίσθηση του αμαρτωλού και παρακαλούσε να ευχώμεθα δι΄ αυτόν.

“Παιδί μου, σε παρακαλώ, όταν φύγω, να μου κάνεις ένα σαρανταλείτουργο και πάντοτε να με μνημονεύεις”. Είχε δώσει εντολή στη θανή του να παρευρεθούν οι γείτονες, με τους οποίους πέρασε την παρούσα ζωή. Δι’ εμέ είχε δώσει ευλογία να με καλέσουν. Τον ευχαριστώ. Τη νύκτα της θανής του τον βλέπω στον ύπνο μου ντυμένο λευκή ιερατική στολή, αστράπτοντα, χαριέστατον και λέγοντα: “Παπαδάκο μου, υπάγω να λειτουργήσω”.

Παρευρέθην εις την κηδεία του. Έβλεπα κοιμώμενον έναν όσιον ανήκοντα πλέον εις την χορείαν των Αγιορειτών Πατέρων και ηυχαρίστησα τον Θεόν και τον Γέροντα που με αγάπησε και χαρακτήρισε την ζωήν μου με την ιδικήν του. Τέλος, το σώμα του εδέχθη η μητέρα γη, αγιαζομένη υπ’ αυτού, την δε αγίαν του ψυχήν υπεδέχθη χαίρουσα η χορεία πάντων των Οσίων των εν ασκήσει διαλαμψάντων, των οποίων η μνήμη την ήμερα εκείνη ήρχιζε με τον Εσπερινό, δια να εορτάσει ούτω ο Όσιος μετά των Οσίων.

»Εις ημάς άφησε μνήμην και υπόδειγμα ενάρετου ησυχαστικής ζωής, ζωής Αγιορείτου μονάχου και νοσταλγικήν ανάμνησιν του σεπτού του προσώπου.

»Εις τα τεσσαρακονθήμερα μνημόσυνα δεν ηδυνήθην να παρευρεθώ, διότι είχομεν εις το κελλίον μας κουράν, και εστενοχωρούμην που δεν ήμουν και εγώ εκεί. Εις την Λειτουργίαν μετά τον καθαγιασμόν, εις τήν μνημόνευσιν των κεκοιμημένων, λέγων “Μνήσθητι, Κύριε, του πατρός ημών Εφραίμ…” αισθάνομαι δύο χέρια να με αγκαλιάζουν στοργικά στους ώμους. Με έπιασε ρίγος. Σταμάτησα. Γύρισα πίσω. Δεν βλέπω τίποτε. Τον ηυχαρίστησα και συνέχισα την Λειτουργίαν. Η αγαπώσα καρδία του πιστεύω ότι μας παρακολουθεί. Εύχεται και το αισθανόμεθα».

 

Δείτε επίσης: Οσίου Εφραίμ του Κατουνακιώτη, Η προφορική ευχή "Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με" και η κάθαρση από τα πάθη

 

Λειτουργικά κείμενα

Ἀπολυτίκιον
Ἦχος πλ. α ́. Τὸν συνάναρχον Λόγον.
Προσευχῆς ἀενάου λαμπτὴρ νεόφωτε, Κατουνακίων οἰκῆτορ, Ἁγίου Ὄρους πυρσέ, ὁ φωτίσας ἀρετῶν σου τοῖς πυρσεύμασι πάντας, θειότατε Ἐφραίμ, καὶ εἰς ὕψος ἐπαρθεὶς θεώσεως ἀπαθείᾳ καὶ νήψει, μὴ διαλείπῃς Χριστὸν ἡμῖν καθιλεούμενος.

Έτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος πλ. α ́. Τὸν συνάναρχον Λόγον.
Τὸ γλυκύφθογγον δεῦτε καὶ καλλικέλαδον Κατουνακίων στρουθίον, πνευματοφόρον Ἐφραίμ, ἀσκητῶν τῶν τῆς ἐρήμου ἰσοστάσιον, μέλψωμεν ὕμνοις μελιχροῖς νοερᾶς ὡς προσευχῆς διδάσκαλον καὶ πυξίον σκληραγωγίας σαρκίου, αὐτοῦ λιτὰς ἀπεκδεχόμενοι.

Κοντάκιον
Ἦχος πλ. δ ́. Τῇ Ὑπερμάχῳ.
Σκληραγωγούμενον, εὐχόμενον καὶ νήφοντα Κατουνακίων ἀσκητὴν ἐγκωμιάσωμεν, ἀρετῶν τὸν ἀναβάντα πασῶν βαθμίδας τὰς θυρίδας τοῦ νοὸς διὰ καθάρσεως, ὡς ἰσάγγελον βροτὸν ψαλμοῖς καὶ ᾄσμασι θείοις κράζοντες· Χαίροις, Πάτερ θειότατε.

Έτερον Κοντάκιον
Ἦχος πλ. δ ́. Τῇ Ὑπερμάχῳ.
Κατουνακίων θεαυγέστατον οἰκήτορα, πνευματοφόρον, γρηγοροῦντα, χαριέστατον καὶ ποθοῦντα τὴν τελείωσιν εὐσχημόνως μελῳδήσωμεν Ἐφραὶμ ὡς ἐνασκήσεως ἰσαγγέλου κρίνον εὔοσμον κραυγάζοντες μετὰ πίστεως· Χαίροις, Πάτερ πανόσιε.

Μεγαλυνάριον
Χαίροις, ὁ ἀσκήσας ὑπερφυῶς ἐν Κατουνακίοις καὶ ἐγγίσας τὸν οὐρανὸν στάσεσι παννύχοις, δεήσεσι καὶ νήψει, Ἐφραὶμ πνευματοφόρε, Ἄθωνος κλέϊσμα.

Ὁ Οἶκος
Ἄγγελοι καθορῶντες ἐν τοῖς Κατουνακίοις ἐξέστησαν, Ἐφραίμ, σοὺς καμάτους, καὶ σεμνῶνδῆμοι Ἀθωνιτῶν μονοτρόπων χάριν τὴν ἐνοικοῦσάν σοι θεώμενοι ἀνέκραζον ψυχῆς ἐν κατανύξει ταῦτα·

Χαῖρε, ἀσώματος σαρκοφόρος·
χαῖρε, οὐράνιος κληρονόμος.

Χαῖρε, ἀπαθείας καὶ νήψεως πρόβολος·
χαῖρε, ἀκτησίας καὶ χάριτος ἔνοικος.

Χαῖρε, βάθρον ἀδιάσειστον προσευχῆς καρδιακῆς·
χαῖρε, ῥεῖθρον διειδέστατον ἀκραιφνοῦς ὑπακοῆς.

Χαῖρε, ὁ μαθητεύσας Ἰωσὴφ παρὰ πόδας·
χαῖρε,ὁ πᾶσι δείξας ἀρετὴν σῆς καρδίας.

Χαῖρε, Θηβῶν βλαστὸς ἐνθεώτατος·
χαῖρε, κανὼν καὶ γνώμων χρηστότητος.

Χαῖρε, οἰκῆτορ τῶν Κατουνακίων·
χαῖρε, ἀκέστορ τῶν σοὶ προσιόντων.

Χαίροις, Πάτερ πανόσιε.

Κάθισμα
Ἦχος α ́. Τὸν τάφον Σου,Σωτήρ.
Μετὰ τὴν α ́ Στιχολογίαν
Θεόπνουν ἀσκητήν, ὁσιότητος κέρας, φανὸν ὑπακοῆς, προσευχῆς ἀσιγήτου σεπτὸν ἐργαστήριον ὁλοθύμως τιμήσωμεν, ὡς ἀσκήσεως, Ἐφραίμ, συντόνου πυξίον καὶ οἰκήτορα Κατουνακίων ἐν Ἄθω λαμπρὸν σεμνολόγημα.

Έτερον Κάθισμα
Ἦχος δ ́. Ταχὺ προκατάλαβε.
Μετὰ τὴν β ́ Στιχολογίαν
Ἀξίως ὑμνοῦμέν σε ὡς ἀσκητῶν καλλονήν,τ οῦ Ἄθωνος σέμνωμα καὶ θησαυρὸν τιμαλφῆ, Ἐφραίμ, θείας πίστεως, γέρας Κατουνακίων, μονοτρόπων ἀλεῖπτα, ἄριστε κατευθῦντορ πρὸς ὁδοὺς σωτηρίας ψυχῶν καὶ πρεσβευτὰ πρὸς Θεὸν πάντων θερμότατε.

Έτερον Κάθισμα
Ἦχος γ ́. Τὴν ὡραιότητα.
Μετὰ τὸν Πολυέλεον
Τὸν γεωργήσαντα δακρύων χεύμασιν ἐρήμου ἄγονον, Ἐφραίμ, τιμήσωμεν Κατουνακίων καὶ καρπὸν πολύφορον ἐνεγκόντα ἀρετῆς τῷ Κτίσαντι ἀσκητῶν ὡς ὡράϊσμα, ἄρτι ὄρος Ἄθωνος ἁγιάσαντα κράζοντες ἐν ἄκρᾳ εὐλαβείᾳ· Ὁσίων, χαῖρε, νεοφανῶν λαμπρότης.

Έτερον Κάθισμα
Ἦχος γ ́. Θείας πίστεως.
Ἴον εὔοσμον Κατουνακίων, ὄρους ἔνοικε ἁγιωνύμου καὶ ὁσίων νεαυγῶν ἐγκαλλώπισμα, πνευματοφόρε Ἐφραίμ, ὡς ἀσώματος ἐπολιτεύσω καὶ μέροψ ἰσάγγελος· ὅθεν πόνους σου συντόνους στεῤῥᾶς ἀσκήσεως ὑμνοῦντες εὐθαρσῶς σε μακαρίζομεν.

Ἰδιόμελον ἐκ τῆς Λιτῆς
Ἦχος α ́.
Εὐφραίνου ἐν Κυρίῳ ὁ Ἁγιώνυμος Ἄθως καὶ ἀγαλλιᾶσθε, οἱ ἐν Κατουνακίοις θεοφιλῶς ἀσκούμενοι, ἐπὶ τῇ σεβασμίᾳ μνήμῃ τοῦ νεολαμποῦς φωστῆρος τῆς Ἐκκλησίας, Ἐφραὶμ τοῦοὐρανόφρονος· οὗτος γὰρ ἀναλαβὼν τὴν πανοπλίαν τῆς πίστεως, θώρακα δικαιοσύνης, καὶ ἀσπίδα νηστείας, ἐθριάμβευσεν ἐν ταῖς μάχαις κατὰ τοῦ Βελίαρ· ὡς νικητὴς οὖν παρεστὼς τῷ Κυρίῳ οὐ παύει Αὐτὸν ἡμῖν ἱλεούμενος, τοῖς ἑορτάζουσι πόθῳ αὐτοῦ μνήμην τὴν πανσεβάσμιον.

Έτερον Ἰδιόμελον ἐκ τῆς Λιτῆς
Ἦχος β ́.
Ὁ ἀγαπήσας ἐκ μυχίων καρδίας Χριστοῦ τὴνπτωχείαν καὶ κατακοσμήσας τὸ μέλαν καὶ εὐτελέστατον τῆς ἀσκήσεως τριβώνιον μαργάροις δακρύων, ἀξίως θεόθεν, Ἐφραίμ, δεδόξασαι· ὅθεν ἐξεστηκότες πάντες οἱ φιλόσιοι ταῖς σαῖς ἀριστείαις ἐν κατανύξει τιμῶμέν σε ὡς ἰσάγγελον ἄνθρωπον καὶ τὰς θεοπειθεῖς εὐχάς σου ἀπεκδεχόμεθα πρὸς ἀρετῆς ὁλοκλήρωσιν καὶ ζωὴν τὴν αἰώνιον.

Έτερον Ἰδιόμελον ἐκ τῆς Λιτῆς
Ἦχος γ ́.
Στερούμενος, θλιβόμενος καὶ κακουχούμενος, ἀγρυπνῶν, εὐχόμενος, ἀσιτῶν καὶ νήφων διέπλευσας τὸ πολυκύμαντον πέλαγος τῆς ἀσκήσεως ἐν Ἁγιωνύμῳ Ὄρει, Ἐφραὶμ τρισμακάριστε· ἀνελθὼν οὖν ἀρετῶν τὴν κλίμακα καὶ οὐρανοπολίτης γενόμενος χάριν εὗρες πρεσβεύειν Κυρίῳ ὑπὲρ τῶν τιμώντων σε.

Έτερον Ἰδιόμελον ἐκ τῆς Λιτῆς
Ἦχος δ ́.
Πνευματικὴν παλαίστραν Κατουνάκια ἀναδείξας, συντόνοις καμάτοις ἐν αὐτοῖς ἐπύκτευσας πτερνιστὴν τὸν ἀρχαῖον, Ἐφραὶμ πανόσιε· νικηφόρους οὖν ἐπιτελέσας ἀγῶνας καὶ Νικηφόρῳ, σῷ σκληρῷ ἐν παιδαγωγίᾳ Γέροντι, σὺν Χριστῷ εὐαρεστήσας καμάτοις σου ἀπῆλθες Αὐτῷ ὑπαντῆσαι ἐν πόλῳ, τῷ παρέχοντι πᾶσι τὸ μέγα ἔλεος.

Αποφθέγματα

Βολιδοσκοπήσατε από πού ξεκινάει η υπακοή. Από την Τριαδική Θεότητα. Ο Χριστός λέει ότι « ήρθα να κάνω όχι το θέλημα το εμόν, αλλά το θέλημα του πέμψαντός με» (Λουκ. 22,42). Από εκεί αρχίζει η υπακοή. Γι' αυτό και όποιος κάνει υπακοή, γίνεται μιμητής του Χριστού

 

Στην αρχική πηγή δείτε ακόμη περίπου 50 αποφθέγματα του οσίου.

Η ομορφιά του Ψυχοσάββατου & η Κυριακή της Δευτέρας Παρουσίας (Κυριακή των Απόκρεω)...

 

«...Ύψιστο κριτήριο στη Μεγάλη Κρίση θα είναι ο συνάνθρωπος, ως εικόνα του Θεού, διότι το κάθε ανθρώπινο πρόσωπο είναι πλασμένο «κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν» του Θεού (Γεν.1,27). Το κάθε ανθρώπινο πρόσωπο είναι αδελφός του Χριστού (Ματθ.25,40.Εβρ.2,12) και ως εκ τούτου έχουμε υποχρέωση να τιμάμε την εικόνα του Θεού και να δείχνουμε έμπρακτα την αγάπη μας στους αδελφούς του Κυρίου μας. Ο Θεός είναι αόρατος και απόλυτα αυτάρκης, μη έχοντας ανάγκη την παραμικρή μας υπηρεσία. Ορατές είναι οι εικόνες Του, οι άνθρωποι, και κατά συνέπεια η αγάπη που οφείλουμε σε Εκείνον, πρέπει να την αποδίδουμε σ’ αυτούς, διότι όπως τονίζει ο ευαγγελιστής Ιωάννης:

"Αγαπητοί, ει ούτως ὁ Θεός ηγάπησεν ημάς, και ημείς οφείλομεν αλλήλους αγαπάν. Θεὸν ουδεὶς πώποτε τεθέαται· εάν αγαπώμεν αλλήλους, ο Θεός εν ημίν μένει και η αγάπη αυτού τετελειωμένη εστὶν εν ημίν" (Α΄Ιωάννου 4,11-12). Και συνεχίζει ο απόστολος της αγάπης: "Ημείς αγαπώμεν αυτόν, ότι αυτός πρώτος ηγάπησεν ημάς. εάν τις είπῃ ότι αγαπώ τον Θεόν, και τον αδελφὸν αυτού μισή, ψεύστης εστίν· ο γαρ μη αγαπών τον αδελφὸν ον εώρακε, τον Θεόν ον ουχ εώρακε πως δύναται αγαπάν; και ταύτην την εντολὴν έχομεν απ᾿ αυτού, ίνα ο αγαπών τον Θεὸν αγαπά και τον αδελφὸν αυτού"» (Λάμπρος Κ. Σκόντζος, Το Ύψιστο Κριτήριο της Μεγάλης Κρίσεως).

Μια πρόσκληση, παρακαλώ, για:

Ωραία απεικόνιση του "Επείνασα γαρ και εδώκατέ μοι φαγείν..." κ.τ.λ., από την παραβολή της Δευτέρας Παρουσίας! (εδώ)

Η ομορφιά του Ψυχοσάββατου 

Ψυχοσάββατο: Η ορθόδοξη «Μέρα των Νεκρών» και η κοινωνική σημασία της

Ψυχοσάββατο: Ένα γιορτινό τραπέζι χωρίς τη φθορά και την αγωνία της άπιαστης στιγμής ενός χρόνου απατεώνα

Κυριακή των Απόκρεω, η Κυριακή της Δευτέρας Παρουσίας - μερικά απλά λόγια γι' αυτήν...

 

Ὁ Ὅσιος Ἰωάννης ὁ Θεριστὴς ὁ ἐν Καλαβρίᾳ, ὁ γιός τῆς αἰχμάλωτης τῶν Σαρακηνῶν!... (24 Φεβρουαρίου)

 

ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΣΥΝΑΞΑΡΙΣΤΗΣ

 

Ὁ Ὅσιος Ἰωάννης γεννήθηκε περὶ τὶς ἀρχὲς τοῦ 10^ου αἰῶνος μ.Χ. στὸ Πάνορμο τῆς Σικελίας. Ἡ μητέρα του ἦταν αἰχμάλωτη Ὀρθόδοξη Χριστιανὴ στὸ παλάτι τοῦ τοπικοῦ μουσουλμάνου ἄρχοντος, ποὺ τὴν εἶχε ὡς σύζυγό του καὶ ὀνομαζόταν Καλλίστη.

 

Ὁ Ὅσιος μεγάλωνε σύμφωνα μὲ τὰ ἤθη τῶν Σαρακηνῶν. Μόνο ἡ μητέρα του τοῦ μιλοῦσε μυστικὰ ἀπὸ τὴν παιδική του ἡλικία γιὰ τὸν Χριστό. Ὅταν ἔφθασε σὲ ἡλικία 14 ἐτῶν, τοῦ φανέρωσε τὴν ἀληθινή του πατρίδα, τὴν Καλαβρία καὶ τὸν προέτρεψε νὰ μεταβεῖ ἐκεῖ γιὰ νὰ βαπτισθεῖ Ὀρθόδοξος. Στὴ συνέχεια ἡ εὐλαβὴς Καλλίστη ἀσπάσθηκε τὸ παιδί της καὶ τοῦ ἐπέδωσε τὸν Τίμιο Σταυρό, τὸν ὁποῖο φύλασσε κρυφὰ καὶ ἦταν ἡ μόνη της παρηγοριὰ στὶς θλίψεις τῆς ὁμηρίας. 

 

Ὁ Ὅσιος διέφυγε μὲ θαυμαστὸ τρόπο τὴν καταδίωξη τῶν Ἀγαρηνῶν καὶ ἀποβιβάσθηκε στὴν ἀκτὴ τοῦ Στύλου, ὅπου καὶ βαπτίσθηκε ὑπὸ τοῦ Ὀρθοδόξου Ἐπισκόπου Ἰωάννου, ὁ ὁποῖος τοῦ ἔδωσε τὸ ὄνομά του. Στὴ συνέχεια ἀκολούθησε τὸ μοναχικὸ βίο καὶ ἔφθασε σὲ ὑψηλὰ μέτρα ἀρετῆς καὶ ἁγιότητος.

 

Ὁ Ἰωάννης πήγαινε τακτικὰ στὴν Ἐκκλησία, προσκυνοῦσε τὸν Τίμιο Σταυρὸ καὶ ζητοῦσε ἐξηγήσεις γιὰ τὶς ἅγιες εἰκόνες ποὺ ἔβλεπε. Βλέποντας δίπλα στὸν Χριστὸ τὸν Ἅγιο Προφήτη καὶ Βαπτιστὴ Ἰωάννη, ἐρώτησε: «Ποιὸς εἶναι αὐτὸς ὁ Ἅγιος ποὺ εἶναι ντυμένος μὲ δέρμα καμήλας;». Τοῦ ἀπάντησαν: «Εἶναι ὁ Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος, ὁ προφήτης ποὺ ἔζησε στὴν ἔρημο καὶ τρεφόταν μὲ ἀκρίδες καὶ ἄγριο μέλι. Εἶναι ἐκεῖνος ποὺ βάπτισε τὸν Χριστό μας στὸν ποταμὸ Ἰορδάνη. Νὰ τὸν μιμηθεῖς, γιατί ἔχεις τὸ ὄνομά του». Ἀκούγοντας τὸν βίο τοῦ Τιμίου Προδρόμου, ὁ Ἰωάννης γέμισε ὅλος ἀπὸ θεῖο πόθο καὶ παρακάλεσε τὸν Ἐπίσκοπο νὰ τοῦ δείξει ἕναν ἐρημικὸ τόπο ὅπου θὰ μποροῦσε νὰ σώσει τὴν ψυχή του. 

 

Ἐκεῖνος τότε τοῦ ὑπέδειξε ἕνα ἀρχαιότατο μοναστήρι σὲ μία δασώδη κοιλάδα, ἀνάμεσα στοὺς ποταμοὺς Ἄσση καὶ Στύλαρο.  Αὐτὸς πῆγε ἐκεῖ καὶ βρῆκε δύο Ἁγίους μοναχούς, τὸν Ἀμβρόσιο καὶ τὸ Νικόλαο. Ἐκεῖνοι στὴν ἀρχὴ ἦταν ἀρνητικοὶ καὶ τὸν ἄφησαν ἔξω ἀπὸ τὴν πόρτα τοῦ μοναστηριοῦ, μέχρι πού, θαυμάζοντας τὴν σταθερότητά του καὶ τὴν ἐπιμονή του, τὸν δέχθηκαν κοντά τους, γιὰ νὰ ἀρχίσει τὴν ἀγγελικὴ ζωὴ καὶ νὰ φθάσει σὲ ὕψη ἁγιότητος.

 

Κάποτε στὸ Ροβιάνο, ἀπὸ τὴ μεριὰ τοῦ Μοναστεράτσε, ἦταν ἕνας εὐεργέτης ποὺ κάθε χρόνο, μετὰ τὸ θερισμό, ἔδινε λίγο στὸ μοναστήρι. Τὸν μῆνα Ἰούνιο ὁ Ἰωάννης πῆγε νὰ τὸν βρεῖ, παίρνοντας μαζί του καὶ ἕνα μικρὸ παγοῦρι κρασί. Καθὼς διάβαινε ἀνάμεσα στὰ χωράφια, οἱ χωρικοὶ ἄρχισαν νὰ τὸν περιπαίζουν, ἀλλὰ ὁ πρᾶος Ἰωάννης τοὺς πλησίασε καὶ ἔδωσε σὲ ὅλους νὰ φᾶνε καὶ νὰ πιοῦνε. Ὅλοι ἔτρωγαν τὸ ψωμὶ καὶ ἔπιναν κρασί, ἀλλὰ τὸ ψωμὶ δὲν τελείωνε, οὔτε ἄδειαζε τὸ παγοῦρι. 

 

Μόλις τὸ εἶδε αὐτὸ ὁ Ὅσιος γονατιστὸς εὐχαριστοῦσε τὸν Θεὸ ὅταν ξαφνικὰ σκοτείνιασε ὁ οὐρανός, ἐνῷ ἦταν μεσημέρι καὶ μία μπόρα ἔπεσε στὸν κάμπο. Οἱ θεριστὲς ἔτρεξαν νὰ προστατευθοῦν. Μόνο ὁ Ἰωάννης ἔμεινε ἐκεῖ προσευχόμενος. Μόλις κόπασε ἡ βροχή, γύρισαν οἱ θεριστὲς γιὰ τὴν δουλειά τους καὶ βρῆκαν θερισμένα ὅλα τὰ στάχυα, δεμένα στὴν σειρὰ δεμάτια καὶ στεγνά. Γι’ αὐτὸ καὶ ὀνομάσθηκε Θεριστής.

 

Ὁ Ὅσιος προεῖπε τὴν κοίμησή του, τὸ δὲ τίμιο λείψανο αὐτοῦ κατέστη πηγὴ θαυμάτων καὶ ἰάσεων παντοδαπῶν, ὥστε καὶ αὐτοὶ οἱ Φράγκοι κατακτητές, ἀνήγειραν μετὰ τοῦ πιστοῦ Ὀρθόδοξου λαοῦ μεγαλοπρεπὴ ναὸ πρὸς τιμήν του. Ἀπὸ τότε, ὅμως, ἄρχισε ὁ ἐκλατινισμὸς τῆς περιοχῆς καὶ ἔτσι οἱ τελευταῖοι Λατῖνοι μοναχοὶ ἐγκατέλειψαν τὴ μονὴ καὶ μετέβησαν στὸν Στῦλο φέρνοντας ἐκεῖ μαζί τους, ὅπου καὶ σῴζονται μέχρι σήμερα, τὰ τίμια λείψανα τοῦ Ὁσίου καὶ τῶν Ἁγίων Ἀμβροσίου καὶ Νικολάου, τῶν διδασκάλων αὐτοῦ.

 
Ἡ ἱστορία δὲν διέσωσε τὴν ἀκριβὴ ἡμερομηνία κατὰ τὴν ὁποία ὁ Ὅσιος κοιμήθηκε μὲ εἰρήνη καὶ ἀναπαύθηκε στοὺς κόλπους τοῦ Ἀβραάμ. Ἡ παράδοση θέλει τὴν ἑορτὴ τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου αὐτὴ τὴν ἡμέρα, μαζὶ μὲ τὴν ἑορτὴ τῆς εὑρέσεως τῆς Τιμίας κεφαλῆς τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου, γιατί ὁ Ὅσιος Ἰωάννης ἦταν ἕνας πρόδρομος τῆς σωτηρίας, ἕνας νέος πρόδρομος τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν.

Ἀπολυτίκιον (& εικόνα από εδώ)

Τὴν λαμπράν κατέλειψας νῆσον Σικελῶν, ἐπαρχίαν ὄλβιον πατρός, καὶ ταῖς μητρὸς πιστῆς παραινέσεσι, τὴν Καλαβρίαν δὲ ἁγίαν κατέλαβες, Ἰωάννη Πάτερ ἡμῶν, διὸ ὑπὲρ ἡμῶν δυσώπει τὸν Κύριον.

Θρήνος για τον πόλεμο στην Ουκρανία

 

Ποια συμφέροντα εξυπηρετεί ή επιδιώκει κάθε πλευρά, δεν μπορούμε να γνωρίζουμε και δεν ξέρω αν έχει και σημασία. Σημασία για μας εδώ χάμω έχει ότι ορθόδοξοι χριστιανοί χτυπούν αδελφούς τους, ορθόδοξους χριστιανούς.

Σημασία επίσης έχει ότι άνθρωποι χτυπούν αδελφούς συνανθρώπους τους - πράγμα που ισχύει σε κάθε έναν από τους πολλούς πολέμους που μαίνονται σε διάφορα σημεία του πλανήτη μας, κάθε στιγμή.

Πότε θα ξανάρθει ο πόλεμος και στα σπίτια μας, δεν το ξέρουμε (δεν τον έχει ζήσει η γενιά μας - αλλά διπλανές μας χώρες τον έχουν ζήσει σχετικά πρόσφατα). Ας περιμένουμε, χωρίς φόβο. Δόξα τω Θεώ.

Ας σταματήσει η βία επιτέλους. 

"Ὁ λέγων ἐν τῷ φωτὶ εἶναι, καὶ τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ μισῶν, ἐν τῇ σκοτίᾳ ἐστὶν ἕως ἄρτι. 

Ὁ ἀγαπῶν τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ ἐν τῷ φωτὶ μένει, καὶ σκάνδαλον ἐν αὐτῷ οὐκ ἔστιν· ὁ δὲ μισῶν τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ ἐν τῇ σκοτίᾳ ἐστὶ καὶ ἐν τῇ σκοτίᾳ περιπατεῖ, καὶ οὐκ οἷδε ποῦ ὑπάγει, ὅτι ἡ σκοτία ἐτύφλωσε τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτοῦ".

"Ἀγαπητοί, ἀγαπῶμεν ἀλλήλους, ὅτι ἡ ἀγάπη ἐκ τοῦ Θεοῦ ἐστι, καὶ πᾶς ὁ ἀγαπῶν ἐκ τοῦ Θεοῦ γεγέννηται καὶ γινώσκει τὸν Θεόν.

Ὁ μὴ ἀγαπῶν οὐκ ἔγνω τὸν Θεόν, ὅτι ὁ Θεὸς ἀγάπη ἐστίν.

Ἐν τούτῳ ἐφανερώθη ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ ἐν ἡμῖν, ὅτι τὸν υἱὸν αὐτοῦ τὸν μονογενῆ ἀπέσταλκεν ὁ Θεὸς εἰς τὸν κόσμον ἵνα ζήσωμεν δι᾿ αὐτοῦ.

Ἐν τούτῳ ἐστὶν ἡ ἀγάπη, οὐχ ὅτι ἡμεῖς ἠγαπήσαμεν τὸν Θεόν, ἀλλ᾿ ὅτι αὐτὸς ἠγάπησεν ἡμᾶς καὶ ἀπέστειλε τὸν υἱὸν αὐτοῦ ἱλασμὸν περὶ τῶν ἁμαρτιῶν ἡμῶν.

Ἀγαπητοί, εἰ οὕτως ὁ Θεὸς ἠγάπησεν ἡμᾶς, καὶ ἡμεῖς ὀφείλομεν ἀλλήλους ἀγαπᾶν".

"Ἐάν τις εἴπῃ ὅτι ἀγαπῶ τὸν Θεόν, καὶ τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ μισῇ, ψεύστης ἐστίν· ὁ γὰρ μὴ ἀγαπῶν τὸν ἀδελφὸν ὃν ἐώρακε, τὸν Θεόν ὃν οὐχ ἑώρακε πῶς δύναται ἀγαπᾶν;
Καὶ ταύτην τὴν ἐντολὴν ἔχομεν ἀπ᾿ αὐτοῦ, ἵνα ὁ ἀγαπῶν τὸν Θεὸν ἀγαπᾷ καὶ τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ".

Α΄ επιστολή Ιωάννου, κεφ. 2, 9-11, και 4, 7-11,20-21. 

Φωτο από το διαδίκτυο.

Από τις 21 Φεβρ. 2014: Σάββατο των Ψυχών στην Ουκρανία και σε όλο τον κόσμο (από τον τότε πόλεμο εκεί). Φέτος (2022) μεθαύριο 26 Φεβρουαρίου είναι πάλι Ψυχοσάββατο.

"Burundian priest: I found in the Orthodox Church everything I needed..."

Preot burundez: Am găsit în Biserica ortodoxă tot ceea ce aveam nevoie - Despre sistemul educațional

Pr. Prof. Epifanie predă franceză și kirundi și mai rar, engleză. Împreună cu dna. preoteasă, părintele are 4 copii și un prunc înfiat de la fratele său mai mic. Cum a ajuns să fie profesor, să studieze seminarul și cum s-a convertit de la catolicism la ortodoxie. Când a vrut să studieze mai multe în biblioteca seminarului catolic, a fost refuzat pe motiv că nu are studii teologice. De aici a început o căutare pe cont propriu care a dus către credința cea adevărată. A refuzat postul de director al școlii pentru a se dedica mai mult misiunii de preot.

Μη κυβερνητική οργάνωση Ο Χριστός στην Αφρική

Christ in Africa NGO

Στον Ορθόδοξο Αμπελώνα της Αφρικής

Άγιος Πολύκαρπος, ο μαθητής των αποστόλων & διδάσκαλος της Ασίας (23 Φεβρουαρίου)

 

Άγιος Πολύκαρπος, ο μαθητής των αποστόλων & διδάσκαλος της Ασίας (23 Φεβρουαρίου) 

Τα Εννιά παιδάκια που μαρτύρησαν εν Κολά της Γεωργίας (22 Φεβρουαρίου)

Χριστιανικές μαρτυρίες για τους διωγμούς από τον 2ο και 3ο αιώνα μ.Χ.

1. Οι επιστολές του αγίου Ιγνατίου

2. Το Μαρτύριον Πολυκάρπου

3. Η μαρτυρία των έργων του αγίου Ιουστίνου

Παράρτημα: Η μνήμη επώνυμων μαρτύρων του 1ου και του 2ου αιώνα

4. Η Επιστολή προς Διόγνητον

5. Η αρχαιοπρεπής θεία λειτουργία των Αποστολικών Διαταγών

6. Ο άγιος Κυπριανός Καρθαγένης και ο διωγμός του Δεκίου

 

Αξιόλογα κόμικς & graphic novels με «δικά μας» ιστορικά θέματα

 

Rethemnos.gr

Είναι γνωστό ότι βρισκόμαστε πλέον όχι μόνο στην «εποχή των εικόνων», αλλά στη δεύτερη φάση της, την εποχή των ψηφιακών εικόνων. Μεγάλο μέρος του αναγνωστικού κοινού διεθνώς – και στη χώρα μας – για τους δικούς του ποικίλους λόγους προτιμά να διαβάσει μια εικονογραφημένη ιστορία σε μορφή κόμικ ή αυτοτελούς «εικονογραφημένου μυθιστορήματος» (graphic novel), παρά ένα βιβλίο με συνεχές κείμενο.

Το κόμικ, που χαρακτηρίζεται «9η τέχνη»,  αριθμεί πλέον μια ηλικία περίπου εκατό ετών και έχει διαμορφώσει τον δικό του πολύπλευρο και πολυσύνθετο πολιτισμό, με εκδόσεις κάθε καλλιτεχνικού επιπέδου και θεματολογίας, απευθυνόμενες σε αναγνώστες όλων των ηλικιών. Στη χώρα μας το είδος έχει εισχωρήσει από νωρίς, κυρίως με μεταφράσεις ξένων εκδόσεων (αμερικανικών, όπως τα κόμικς με χαρακτήρες του Ντίσνεϋ και τα κόμικς υπερηρώων, αλλά και πολλών ευρωπαϊκών, όπως αγγλικών, π.χ. Δικαστής Ντρεντ κ.ά., ιταλικών, π.χ. Μπλεκ κ.ά., ισπανικών, καθώς και γαλλικών, όπως οι κλασικές πλέον σειρές που είχε ξεκινήσει με τους συνεργάτες του ο θρυλικός Ρενέ Γκοσινί – Αστερίξ, Λούκυ Λουκ, Ιζνογκούντ, Ούμπα Πα). Όμως υπήρξαν και αξιοσημείωτες ελληνικές δημιουργίες, κυρίως στα πλαίσια της σειράς Κλασικά Εικονογραφημένα από τις εκδόσεις «Ατλαντίς» των αδελφών Πεχλιβανίδη, που αποτελούσαν μετάφραση αμερικανικών διασκευών αριστουργημάτων της παγκόσμιας λογοτεχνίας, αλλά οι Έλληνες εκδότες είχαν παρεμβάλει και σειρές σημαντικών Ελλήνων συνεργατών τους με ιστορικά θέματα από την αρχαία Ελλάδα, το Βυζάντιο και την Επανάσταση του 1821. 

«Τα Κλασσικά Εικονογραφημένα αποτέλεσαν μέρος της πολιτιστικής ζωής της χώρας για περίπου δυο δεκαετίες, και σύντροφο της παιδικής και νεανικής ηλικίας χιλιάδων Ελλήνων. Σήμερα οι πρώτες εκδόσεις αποτελούν συλλεκτικά αντικείμενα» (από τη Βικιπαίδεια). Από το 2018 η σειρά επανεκδίδεται ανανεωμένη, σκληρόδετη, από τις εκδόσεις «Οξύ».

Σπανίως έχουμε συναντήσει και κάποια κόμικς με βίους αγίων, τουλάχιστον του αγίου Νικολάου, από τις εκδόσεις της Αδελφότητας «Λυδία» της Θεσσαλονίκης. Περιττεύει η περαιτέρω αναφορά στην ιστορία των ελληνικών κόμικς (που πλέον αριθμούς πολλούς τίτλους με ποικίλη θεματολογία, έργα πλειάδας καλλιτεχνών), δεδομένου ότι εδώ μας ενδιαφέρουν τα έργα με θέματα από τη δική μας πολιτισμική κληρονομιά.

Δύο αμερικανικά graphic novels με βίους αγίων

Πρόσφατα γνωρίσαμε με μεγάλη ικανοποίηση δύο αξιόλογα graphic novels με βιογραφίες αγίων, έργα του Αμερικανού καλλιτέχνη Gabriel Wilson, που είναι ορθόδοξος χριστιανός. Πρόκειται για τα The Cross and the Stag (δηλ. «Ο σταυρός και το ελάφι», οι περιπέτειες του αγίου μεγαλομάρτυρος Ευστάθιου Πλακίδα, 20 Σεπτεμβρίου) και The Broken Wheel («Ο σπασμένος τροχός», οι περιπέτειες της αγίας μεγαλομάρτυρος Αικατερίνης, 25 Νοεμβρίου). Παρουσίαση των δύο έργων (στα αγγλικά) μπορείτε να διαβάσετε εδώ: Make Room on Your Shelf for These Graphic Novels!

Τα έργα εκδόθηκαν στα αγγλικά από μια πρωτοβουλία Αμερικανών ορθόδοξων χριστιανών, υπαγόμενων στο Πατριαρχείο Αντιοχείας, που ονομάζεται «Ancient Faith» (δηλ. «αρχαία πίστη», εννοώντας την Ορθοδοξία, την αρχαιότερη – και γι’ αυτή αυθεντική – από όλες τις «εκδοχές» του χριστιανισμού, που έχουν στην εποχή μας πολλαπλασιαστεί αξιοσημείωτα, ιδίως από το μωσαϊκό θρησκευτικών κοινοτήτων που έχουν αναπτυχθεί στον προτεσταντικό χώρο). Η πρωτοβουλία Ancient Faith Ministries διατηρεί διαδικτυακό ραδιοφωνικό σταθμό και κανάλι, ομάδα ιστολογίων, εκδόσεις και φυσικά ηλεκτρονικό κατάστημα. Κατά τη γνώμη μου, πρόκειται για μία από τις πιο αξιόλογες προσπάθειες πνευματικής αναζήτησης που προέρχονται από ορθόδοξους χριστιανούς στον δυτικό κόσμο (και δεν είναι η μόνη). Γενικά, η πνευματική και πολιτισμική δραστηριότητα που πραγματοποιεί το Πατριαρχείο Αντιοχείας στις ΗΠΑ, κατά τη γνώμη μου, είναι αξιοθαύμαστη.

Η επιλογή της βιογραφίας των δύο συγκεκριμένων αγίων από τον καλλιτέχνη δεν είναι τυχαία, μια και πρόκειται για μια διήγηση συναρπαστικών περιπετειών, στις οποίες ένας Ρωμαίος στρατηγός και οικογενειάρχης και μια εξαιρετικά μορφωμένη έφηβη αρχοντοπούλα της Αιγύπτου (ανεξάρτητα ο ένας από την άλλη) βρήκαν την απάντηση στις προσωπικές τους αναζητήσεις, εξελίχθηκαν ηθικά και πνευματικά επηρεάζοντας θετικά και πλήθος συνανθρώπων τους, συγκρούστηκαν με το απάνθρωπο κατεστημένο της εποχής (τη ρωμαϊκή αυτοκρατορία) και τελικά, ενώ φαινομενικά ηττήθηκαν (βασανίστηκαν και θανατώθηκαν για όσα πίστευαν και αγαπούσαν), όμως στην πραγματικότητα νίκησαν, κερδίζοντας την αθανασία – όχι μεταφορικά, αλλά κυριολεκτικά, με την είσοδό τους στη βασιλεία των ουρανών.

Να πω, για την ιστορία, ότι η μεταφορά της ζωής της αγίας Αικατερίνης σε εικονογραφημένο μυθιστόρημα (όπως και του αγίου Δημητρίου) ήταν κι ένα δικό μου προσωπικό όνειρο εδώ και χρόνια – είχα επιχειρήσει μάλιστα την υλοποίησή του με τη βοήθεια ενός μαθητή μου, ικανού στο σχέδιο (καλή του ώρα), αλλά η προσπάθεια δεν ευοδώθηκε – συνεπώς με άγγιξε ιδιαίτερα η διαπίστωση πως, κυριολεκτικά στην άλλη άκρη του πλανήτη μας, ένας αληθινός δημιουργός κόμικς (νομίζω, άσχετος με την Ελλάδα) εμπνεύστηκε και μπήκε στον κόπο να το πραγματοποιήσει!…

Στη χώρα μας ό,τι πλησιέστερο έχω συναντήσει είναι ο εξαιρετικός τόμος Οι μεγαλομάρτυρες της Εκκλησίας μας, ένα έργο για παιδιά με αφηγηματικές βιογραφίες αρκετών σπουδαίων προσωπικοτήτων της Ιστορίας του χριστιανισμού (αγίων) και άριστη εικονογράφηση. Είναι έκδοση της Ιεράς Καλύβης «Εισοδίων της Θεοτόκου», που υπάγεται στη Νέα Σκήτη του Αγίου Όρους.

Αυτό το πνεύμα των μαρτύρων, όχι μόνο των δύο ανωτέρω, αλλά όλων των αγίων χριστιανών μαρτύρων όλων των εποχών (που, ενώ κατά τους ανθρώπους είναι ηττημένοι, στα μάτια του Θεού είναι οι νικητές), είναι το πνεύμα του Ιησού Χριστού, του διαχρονικού διδασκάλου και μόνου «αρχηγού» τους (αρχηγού μας), ο οποίος ταπεινώθηκε και βασανίστηκε μέχρι θανάτου για να δώσει ζωή στους ανθρώπους, συγχωρώντας μάλιστα από το ύψος του σταυρού, όπου ήταν καρφωμένος, τους ίδιους τους βασανιστές και σταυρωτές Του (κατά Λουκάν, κεφ. 23, στίχος 34)!

Δείτε και: Ο άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης σε κόμικ! // Starets Silouane. Un moine du Mont Athos d'apres la biograpgie du pere Sophrony 

Διηγήσεις από το βυζαντινό (και όχι μόνο) παρελθόν μας

Λοιπόν, στα καθ’ ημάς – κοινώς, επιστροφή από την Αμερική στην Ελλάδα… Στις μέρες μας (που το ελληνικό κόμικ, όπως είπαμε, έχει πλέον αναπτυχθεί) είδαμε αρκετές αξιόλογες εικονογραφημένες εκδόσεις με θεματολογία ελληνικού ενδιαφέροντος. Φυσικά δεν τις έχω παρακολουθήσει όλες, αλλά μπορώ να επισημάνω το εικονογραφημένο μυθιστόρημα Ερωτόκριτος από τις εκδόσεις «Polaris» (σχέδια του Γιώργου Γούση και αφήγηση, δηλ. σενάριο, των Δημοσθένη Παπαμάρκου και Γιάννη Ράγκου), που προκάλεσε – δικαίως – διθυραμβικές κριτικές το 2016 (δεν χρειάζεται να σας πω τι υπόθεση έχει), και την εικονογραφημένη μεταφορά του κλασικού μυθιστορήματος της αείμνηστης Πηνελόπης Δέλτα Στα μυστικά του βάλτου, σε σχέδια του Παναγιώτη Πανταζή και αφήγηση επίσης του Γιάννη Ράγκου, το 2018 από τις ίδιες εκδόσεις. Διασκεύασαν και τον Ζητιάνο του Καρκαβίτσα το 2019. Ομοίως, τις σειρές 1800 του Θανάση Καραμπάλιου (εκδ. «Jemma press»), με τις περιπέτειες μιας ελληνικής οικογένειας στην τουρκοκρατούμενη προεπαναστατική Ελλάδα (κόμικς αξιόλογα, που δεν αποσιωπούν τα μπερδέματα και τα «κακώς κείμενα» της Ιστορίας μας), αλλά και τους Μυθοναύτες, μια σειρά περιπετειών φαντασίας με ήρωες μια ετερόκλητη ομάδα «κυνηγών τεράτων», που υποτίθεται ότι δραστηριοποιείται το 1830 με εντολή του αδικοχαμένου πρώτου Κυβερνήτη της Ελλάδας Ιωάννη Καποδίστρια και αντιμετωπίζει τέρατα εμπνευσμένα από τις λαϊκές παραδόσεις του τόπου μας (από τις ίδιες εκδόσεις, με σχέδια του Γιάννη Ρουμπούλια και αφήγηση του ίδιου και του Δημήτρη Σαββαΐδη – ο Γ. Ρουμπούλιας έχει γίνει γνωστός στους φίλους του είδους από τη σειρά κόμικς επικής φαντασίας Τα χρονικά του Δρακοφοίνικα).

Από Γιώργο Βλάχο και Θανάση Καραμπάλιο έχει μεταφερθεί σε κόμικ και το μυθιστόρημα του Ιουλίου Βερν Το Αιγαίο στις φλόγες, που διαδραματίζεται κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης (εκδ.  «Μικρός Ήρως»).

Ας αναφέρω και τη σειρά κόμικς Ύψιλον από τις εκδόσεις «Ψυχής τα λαμπυρίσματα» (αφήγηση Βασίλη Χειλά, σχέδια του Θάνου Κόλλια και χρωματισμός του Γιάννη Αλέρτα) με περιπέτειες Ελλήνων υπερηρώων στη σύγχρονη Ελλάδα, εμπνευσμένων από την παράδοση και τη μυθολογία του τόπου μας. Εμφανίστηκε το 2004, αλλά διακόπηκε δύο χρόνια αργότερα και άρχισε πιλοτικά να επιστρέφει εντός του σημερινού κόμικ των ίδιων συντελεστών Αιώνιος. Προσωπικά, μου άρεσε, όπως μου αρέσει και ο Αιώνιος (ιστορία υπερηρώων, φαινομενικά τουλάχιστον άσχετη με την Ελλάδα – εκδ. «Phase Productions»). Ο Βασίλης Χειλάς με τον Παναγιώτη Τσαούση δημιούργησαν και την (πολύ σκληρή) σειρά κόμικς Λήσταρχοι – Άγριες συμμορίες στην Ελλάδα του 1920, που διεκτραγωδεί τις περιπέτειες θρυλικών παράνομων εκείνης της κρίσιμης όσο και δύσκολης εποχής (εκδ. «Jemma press»).

Να μην ξεχάσω ότι και από τις περιπέτειες του θρυλικού λογοτεχνικού «Μικρού Ήρωα» (μιας παρέας παιδιών που αντιστέκονται κατά των Ναζί – το εξηγώ, υποθέτοντας ότι δε γνωρίζουν πλέον όλοι ποιος είναι ο Μικρός Ήρωας) έχουμε εμπνευσμένο τουλάχιστον ένα κόμικ, κρητικού μάλιστα ενδιαφέροντος, με τίτλο «Το αεροδρόμιο φάντασμα».  Εκδόθηκε από τις εκδόσεις «Μικρός Ήρως» του Λεωκράτη Ανεμοδουρά (εγγονού του πρωτοπόρου Στέλιου Ανεμοδουρά, δημιουργού του «Μικρού Ήρωα» και εκδότη πολλών κλασικών πλέον κόμικς), σε αφήγηση Γιώργου Βλάχου και σχέδιο Κώστα Φραγκιαδάκη. Γενικά για τον «Μικρό Ήρωα» παρακαλώ να διαβάσετε εδώ.

Άφησα για το τέλος τις δύο βραβευμένες δημιουργίες του πολυτάλαντου έφηβου Ρεθεμνιώτη καλλιτέχνη Γιώργου Λελεδάκη, σε σχέδια του ζωγράφου Σπύρου Ζαχαρόπουλου, Του Αρκαδιού το Ολοκαύτωμα και Το πέμπτο ζάλο – Δασκαλογιάννης, που μεταφέρουν σε επικές εικονογραφημένες νουβέλες τα ομώνυμα ιστορικά γεγονότα (το πρώτο από τις εκδόσεις «Έαρ» το 2018 – μεταφράστηκε και στα αγγλικά – και το δεύτερο από τις εκδόσεις «Νάμα» το 2020).

Και καταλήγω στην προσπάθεια, που έγινε αφορμή να κάνουμε εξαρχής αυτήν την αναφορά: στις εκδόσεις «Byzantine tales» των Σπύρου Θεοχάρη και Χρυσαυγής Σακελλαροπούλου, που πήραν την πρωτοβουλία, από το 2019, να μεταφέρουν σε κόμικς και graphic novels σημαντικές, αλλά και συναρπαστικές, στιγμές και προσωπικότητες του βυζαντινού (και όχι μόνο) παρελθόντος μας.

Μέχρι στιγμής βλέπουμε τρία έργα του καλλιτεχνικού δίδυμου: τα εικονογραφημένα μυθιστορήματα Θεοφανώ – Μια βυζαντινή ιστορία (για τη ζωή της φιλόδοξης και μοιραίας αυτοκράτειρας Θεοφανούς, συζύγου των αυτοκρατόρων Ρωμανού Β΄ και αγίου Νικηφόρου Φωκά, ερωμένης, συνενόχου και τελικά αντιπάλου του επόμενου αυτοκράτορα Ιωάννη Τσιμισκή) και 1821 – Η αρχή της Επανάστασης (ένας φόρος τιμής στον αρχηγό της Φιλικής Εταιρίας και πρώτο ηγέτη της Επανάστασης, τον ευγενικό, ηρωικό, αλλά και τραγικό Αλέξανδρο Υψηλάντη) και τη σειρά κόμικς Βασίλειος Βασιλεύς, που αναφέρεται στη ζωή ενός από τους σημαντικότερους Βυζαντινούς αυτοκράτορες, του Βασιλείου Β΄ του Μακεδόνα (Βουλγαροκτόνου). Γνωρίστε τους συντελεστές, το έργο τους (που κυκλοφορεί και στα αγγλικά) και την όλη προσπάθεια με μερικές επισκέψεις στην ιστοσελίδα τους, byzantine tales.com.

Σε συνέντευξή της στην ιστοσελίδα The director’s cut η Χρυσαυγή Σακελλαροπούλου, μεταξύ άλλων, ανέφερε: «Η βυζαντινή περίοδος είναι μια αρκετά παρεξηγημένη περίοδος της ιστορίας γιατί την έχουμε συνδέσει στενά με κάποια διαχρονικά στερεότυπα τα οποία, πάνω κάτω, όλοι γνωρίζουμε. Αυτό έχει αλλάξει στους διεθνείς ακαδημαϊκούς κύκλους τα τελευταία χρόνια, σε τέτοιο σημείο που θα μπορούσαμε να πούμε ότι βλέπουμε ένα μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τη βυζαντινή ιστορία στο εξωτερικό παρά στην Ελλάδα. Μέσα από δημοφιλή podcasts στα αγγλικά και από πρόσφατες εκδόσεις ανακαλύψαμε ένα διαφορετικό, λαμπρό Βυζάντιο που δεν μπόρεσε η σχολική ιστοριογραφία να μας το επικοινωνήσει.

»Το Βυζάντιο είναι σε τέτοιο μεγάλο βαθμό ενταγμένο στην Νεοελληνική κουλτούρα που είτε δεν το αντιλαμβανόμαστε, είτε απλά το αγνοούμε. Βρίσκεται στην ίδια τη γλώσσα που μιλάμε, στα ήθη και τα έθιμα, τη μουσική ακόμα και πολλά από τα φαγητά που τρώμε. Για να είμαστε απόλυτα ειλικρινείς, πριν ασχοληθούμε με αυτό το project, ούτε εμείς κατανοούσαμε την μεγάλη επιρροή του Βυζαντίου στην καθημερινότητα μας.

»Αυτό που μας παρακίνησε να ασχοληθούμε με αυτή την περίοδο λοιπόν, ήταν το γεγονός ότι καθαρά με βάση τα ιστορικά γεγονότα, η μεσαιωνική εποχή στην γεωγραφική περιοχή μας είναι το ίδιο συναρπαστική με την δυτική μεσαιωνική περίοδο η οποία, σε αντίθεση με το Βυζάντιο, υπερπροβάλλεται μέσα από ταινίες και τη λογοτεχνική παραγωγή. Ως μεγάλοι fans σειρών όπως το Game of Thrones, το Vikings, και ταινιών όπως η τριλογία του Άρχοντα των δαχτυλιδιών αποφασίσαμε να αναδείξουμε μια συναρπαστική Βυζαντινή ιστορία όπως αυτή της Θεοφανούς και να βάλουμε ένα μικρό λιθαράκι στο να μπει κάποια στιγμή και η περίοδος του Βυζαντίου στην ποπ κουλτούρα».

Ταξιδεύοντας στον κυβερνοχώρο, ανακαλύπτουμε κι άλλα εικονογραφημένα μυθιστορήματα με  «δικά μας» θέματα, όπως το 1453 των Ορέστη Μανούσου και Νίκου Παγώνη από τις εκδόσεις «Anubis» (ελπίζω πως δε χρειάζεται να σας πω το θέμα),  τη σειρά του Θανάση Πέτρου που αναφέρεται στον Εθνικό Διχασμό και τη Μικρασιατική Καταστροφή (από τις εκδόσεις  «Ίκαρος») Οι όμηροι του Γκέρλιτς και 1922 – Το τέλος ενός ονείρου, το ανατρεπτικό graphic novel του Soloup 21: Η μάχη της πλατείας, που «επιχειρεί να ξαναδεί τον αγώνα της ελληνικής επανάστασης του 1821 μέσα από τα μάτια του σύγχρονου θεατή», την επική σειρά Διγενής, κ.ά.

Αξιοσημείωτο (προπαντός λόγω προέλευσης) είναι το αμερικανικό graphic novel Sons of Chaos (δηλ. «Τα παιδιά του Χάους», ελληνική έκδοση με τίτλο Τα Παιδιά της Επανάστασης, σε μετάφραση Αλέξη Καλοφωλιά από τις εκδόσεις «Κάκτος») του Αμερικανού Chris Jaymes και του Αργεντινού Ale Aragon, που αφηγείται την ιστορία του Μάρκου Μπότσαρη και, μέσω αυτής, τον αγώνα των Ελλήνων για την ανεξαρτησία. Λεπτομέρειες για το έργο στην ειδική ιστοσελίδα https://sonsofchaos.com. Ομοίως και το ιαπωνικό κόμικ (manga) της καλλιτέχνιδος Sato Futaba, με θέμα τη ζωή της Άννας Κομνηνής, βάσει του οποίου δημιουργήθηκε και ομώνυμη σειρά κινουμένων σχεδίων για την ιαπωνική τηλεόραση!

Αυτά λοιπόν, όλα όσα αναφέραμε, είναι χάρτες κρυμμένων θησαυρών, που, όπως είπε η Χρυσαυγή Σακελλαροπούλου, δεν μπόρεσε το σχολείο να μας βοηθήσει να τους ανακαλύψουμε – ακόμη χειρότερα, ίσως ούτε καν να υποψιαστούμε την ύπαρξή τους… Θησαυρών δικών μας, με αμύθητη αξία. Αξία όχι μόνο για το παρελθόν, αλλά και για το παρόν και το μέλλον μας. Δεν ευθύνεται αποκλειστικά το σχολείο φυσικά, αλλά και η περιρρέουσα ατμόσφαιρα, από την οποία συχνά δέχεται πυρά. Πυρά, που ίσως μπορέσουμε να τα αντιμετωπίσουμε με το μυστηριώδες «υγρόν πυρ» των Βυζαντινών προγόνων μας, αρκεί να ανακαλύψουμε τη συνταγή του (μεταφορικά μιλώντας) και να το κάνουμε ξανά αξιόμαχο.

ΥΓ: Αν θέλετε, επισκεφθείτε και τα παλαιότερα άρθρα μας (έμμεσα σχετικά): «Βαρετοί» ήρωες – Συναρπαστικοί υπερήρωες!…, Μαυρόλυκοι, Ανταρόλυκοι και Game of Thrones και Ν. Ε. Παπαδογιαννάκης, Ο Αντισκάρος (ιστορικό μυθιστόρημα).

Καλή ανάγνωση – ή μήπως προτιμότερο να πω: καλό ταξίδι…

Για το κόμικ για τον Καραϊσκάκη, εδώ, στο τέλος της ανάρτησης (ολόκληρο το 1ο τεύχος)