Η μεγαλοσύνη του αγίου Ανδρέα είναι φανερή από το πλήθος των τόπων όπου διασώζεται η ανάμνηση της παρουσίας του, κατά την επίγεια ζωή του. Σήμερα συχνά μας αρέσει να ονομάζουμε αυτές τις αναμνήσεις "παραδόσεις", εννοώντας "μεταγενέστερες φανταστικές επινοήσεις", "μύθους"... Έτσι ακόμα και η σταύρωση του αγίου ή η σταύρωσή του σε σταυρό σχήματος Χ αμφισβητείται ως επινόηση. Δε θα συμμεριστώ αυτή την προσέγγιση, αλλά θα προσκυνήσω με ευλάβεια το μεγάλο μαθητή του Χριστού (όπως όλοι τους είναι μεγάλοι), συγκεντρώνοντας posts που δημοσίευσαν άλλοι -νά 'ναι ευλογημένοι- σ' ένα μικρό αφιέρωμα. Ας έχετε/έχουμε την ευχή και τις πρεσβείες του. Κι η Πάτρα ας μην ξεχνά τον προστάτη της - Πάτρα δεν είναι μόνο το καρναβάλι... Δόξα τω Θεώ!
Άγιος απόστολος Ανδρέας ο Πρωτόκλητος
ΑΚΟΛΟΥΘΕΙΝ (παπά Γιώργης Δορμπαράκης)
«Ο άγιος Ανδρέας ήταν από την πόλη της Βηθσαϊδά, υιός κάποιου Εβραίου Ιωνά και αδελφός του Πέτρου του αποστόλου και κορυφαίου των μαθητών του Χριστού. Αυτός προηγουμένως μαθήτευσε στον Πρόδρομο και Βαπτιστή Ιωάννη, κι έπειτα, όταν άκουσε από τον διδάσκαλό του, που δακτυλοδεικτούσε τον Ιησού, το, Ίδε ο αμνός του Θεού, τον άφησε και ακολούθησε τον Χριστό. Είπε και στον Πέτρο το, Ευρήκαμεν Ιησούν τον από Ναζαρέτ, και αποσπάστηκε στην αγάπη του Χριστού. Και πολλά άλλα είναι γραμμένα γι’ αυτόν στη θεόπνευστη Γραφή. Αυτός λοιπόν με τον τρόπο αυτό ακολούθησε τον Χριστό. Μετά την Ανάληψη Εκείνου, για τον κάθε απόστολο κληρώθηκε και διαφορετική χώρα. Στον πρωτόκλητο έτυχε η χώρα των Βιθυνών και ο Εύξεινος Πόντος, τα μέρη της Προποντίδας, μαζί με τη Χαλκηδόνα και το Βυζάντιο και τη Θράκη και τη Μακεδονία, που έφθαναν μέχρι τον Ίστρο ποταμό, η Θεσσαλία και η Ελλάδα και τα μέρη της Αχαΐας. Αλλά και η Αμινσός, η Τραπεζούντα, η Ηράκλεια και η Άμαστρις. Αυτές τις χώρες δεν τις πέρασε, σαν λόγια που χάνονται, αλλά σε κάθε πόλη υπέστη πολλές δυσκολίες, συνάντησε πολλές δυσχέρειες, μολονότι με τη βοήθεια του Χριστού τις ξεπερνούσε όλες. Θα θυμηθούμε το τι πέρασε σε μία πόλη, αφήνοντας τις άλλες στους γνώστες του έργου του.
Όταν ο Ανδρέας έφτασε στη Σινώπη και κήρυξε εκεί τον λόγο του ευαγγελίου, υπέστη πολλές θλίψεις. Δηλαδή τον έριξαν στη γη και τον τραβούσαν από τα χέρια και τα πόδια, τον κατασπάρασσαν με τα δόντια και τον κτυπούσαν με ξύλα, τον λιθοβολούσαν και τον τράβηξαν μακριά από την πόλη, αφού του έκοψαν το δάκτυλο με τα δόντια. Αλλά αυτός φάνηκε και πάλι άρτιος και υγιής από τις πληγές του, με επέμβαση του Σωτήρα και Διδασκάλου του. Από εκεί σηκώθηκε και επισκέφτηκε πολλές πόλεις και χώρες, όπως τη Νεοκαισάρεια, τα Σαμόσατα, τους Αλανούς, τους Αβασγούς, τους Ζήκχους, του Βοσποριανούς και τους Χερσωνίτας. Έπειτα διέπλευσε στο Βυζάντιο, χειροτόνησε τον Στάχυ επίσκοπο, πέρασε από τις υπόλοιπες χώρες, και έφτασε προς την ένδοξη Πελοπόννησο. Εκεί φιλοξενήθηκε από τον Σωσίο, τον οποίο, επειδή ήταν βαριά άρρωστος, τον θεράπευσε. Και αμέσως όλη η πόλη εκείνη των Πατρών προσήλθε στον Χριστό. Τότε ήταν που και η γυναίκα του ανθυπάτου Μαξιμίλλα λύθηκε από τα χαλεπά δεσμά της αρρώστιας της και έγινε γρήγορα καλά, οπότε πίστεψε και αυτή. Και ο σοφότατος Στρατοκλής, ο αδελφός του ανθυπάτου Αιγέατου, και άλλοι πολλοί που ταλαιπωρούνταν από ποικίλα νοσήματα, βρήκαν την υγεία τους με το ακούμπισμα των χεριών του αποστόλου. Για όλα αυτά, περιέπεσε σε μανία ο Αιγεάτης και προσήλωσε σε σταυρό τον απόστολο, οπότε και ο απόστολος έφυγε από τη ζωή αυτή. Ο ίδιος δε, έπεσε στη γη από ψηλό γκρεμό και συνετρίβη. Το λείψανο του αποστόλου, μετά από πολύ χρόνο, μετατέθηκε στη Κωνσταντινούπολη, επί της βασιλείας του Κωνσταντίνου του Μεγάλου, με δική του διαταγή, από τον άγιο Αρτέμιο τον μάρτυρα. Και κατατέθηκε μαζί με τον άγιο Λουκά και τον άγιο Τιμόθεο στο περίβλεπτο τέμενος των Αγίων Αποστόλων».
Ο άγιος Ανδρέας ο πρωτόκλητος, ο πρώτος δηλαδή που κλήθηκε από τον Χριστό να γίνει μαθητής Του, δεν κλήθηκε απροϋπόθετα και ως έτυχε. Υπήρξε από εκείνους που είχαν αναζητήσεις σχετικά με τον Μεσσία, που ο πόθος τους για τον Θεό ήταν έντονος. Κι αυτό φάνηκε και από το γεγονός ότι ανήκε στην ομάδα των μαθητών του Ιωάννου του Προδρόμου, ο οποίος προετοίμαζε τους ανθρώπους ακριβώς προς υποδοχή του Μεσσία, και από το γεγονός ότι μετά την κλήση του ένιωσε την ανάγκη να καλέσει τον αδελφό του Πέτρο, με τη διαπίστωση ότι «ευρήκαμεν τον Μεσσίαν». Ο υμνογράφος του, ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, επισημαίνει και τα δύο αυτά γεγονότα. «Ο τω Προδρόμου φωτί μεμορφωμένος, ότε το απαύγασμα το ενυπόστατον της πατρικής δόξης έφανεν…τότε πρώτος ένδοξε, τούτω προσέδραμες». (Συ που μορφώθηκες από το φως του Προδρόμου, όταν ο Χριστός, το ενυπόστατο απαύγασμα της δόξας του Θεού Πατέρα φάνηκε…τότε πρώτος, ένδοξε, έτρεξες σ’ αυτόν). Και: «Τον ποθούμενον Θεόν εν σαρκί κατιδών επί γης βαδίζοντα, θεόπτα Πρωτόκλητε, τω μεν ομαίμονι εβόας αγαλλόμενος∙ Ευρήκαμεν ω Σίμων τον ποθούμενον». (Όταν είδες τον Θεό που ποθούσες να βαδίζει ως άνθρωπος στη γη, θεόπτη πρωτόκλητε, φώναζες με χαρά στον αδελφό σου: Βρήκαμε, Σίμων, τον ποθούμενο».
Ο συναξαριστής του αυτήν την αναζήτηση, η οποία αποτέλεσε προφανώς και την προϋπόθεση για να γίνει άμεσος συνεργάτης του απολυτρωτικού στον κόσμο έργου του Κυρίου, την καταγράφει ως εξής: «Ένας από τους μαθητές του Ιωάννη Προδρόμου ήταν και ο Ανδρέας, άνδρας κατά τα άλλα σεμνός και αξιοσέβαστος, που έψαχνε την αλήθεια πίσω από το γράμμα του νόμου με βαθύ φρόνημα, και που αναζητούσε στον λόγο, σαν πίσω από παραπέτασμα, τις κρυμμένες προφητείες για τον Χριστό, ακολουθώντας μέσω αυτών αυτό που δηλωνόταν». Τα παραπάνω σημαίνουν ότι η αφελής πεποίθηση πολλών ότι οι μαθητές του Κυρίου ήταν απλοϊκοί άνθρωποι, διότι ήταν ψαράδες, δεν ισχύει. Ψαράδες ήταν, απλοί άνθρωποι μπορεί, όχι όμως απλοϊκοί, με την έννοια του απροβλημάτιστου και επιφανειακού ανθρώπου. Καθώς τα πράγματα φανερώνουν, η ύπαρξή τους φλεγόταν από το ερώτημα περί της αληθείας, περί του Θεού και των ενεργειών Του, περί των δηλουμένων από τους προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης. Κι είναι φυσικό: ο Κύριος δεν θα μπορούσε να έχει ως αμέσους συνεργάτες Του ανθρώπους χωρίς πάθος για την αλήθεια. Ο ίδιος άλλωστε το είχε επισημάνει: Θα με ακολουθήσουν και θα με ακούσουν όσοι αγαπούν την αλήθεια. «Πας ο ων εκ της αληθείας ακούει μου της φωνής». Ένας τέτοιος λοιπόν άνθρωπος, σοβαρός και σεβαστός, με βαθειά αναζήτηση ήταν και ο απόστολος Ανδρέας. Οι ύμνοι της Εκκλησίας μας διαπιστώνουν και αυτοί την παραπάνω πραγματικότητα: «Εζήτησας Χριστόν την όντως ζωήν, και ζητήσας πρώτος εύρες». (Ζήτησες τον Χριστό, που είναι η πραγματική ζωή, και επειδή την ζήτησες, πρώτος και την βρήκες).
Η βαθύτητα της αναζήτησης του Ανδρέα περί τα τίμια και αληθή της ζωής κάνει τον άγιο υμνογράφο να επικεντρώσει την προσοχή του και στο ιεραποστολικό πια έργο του αποστόλου. Όπως δηλαδή ο ίδιος στρεφόταν πάντα στο βάθος των πραγμάτων, εκεί που «η αλήθεια κρύπτεσθαι φιλεί», εκεί που αγαπά να κρύβεται η αλήθεια, κατά τον Έλληνα φιλόσοφο, έτσι και η δράση του ως αποστόλου λειτουργούσε στο βάθος της καρδιάς των ανθρώπων. Αυτό ήταν το ζητούμενο από τον άγιο Ανδρέα: πώς ο λόγος του θα κρούσει τις βαθειές χορδές της καρδιάς του ανθρώπου, πώς ο λόγος του σαν αγκίστρι θεϊκό θα σαγηνεύσει τον αληθινό άνθρωπο. «Ο τη τέχνη αλιεύς και τη πίστει μαθητής, ως βυθόν διερευνών τας καρδίας των πιστών, το άγκιστρον χαλά του λόγου, και σαγηνεύει ημάς». (Ο αλιέας κατά την τέχνη και μαθητής κατά την πίστη, διερευνώντας τις καρδιές των πιστών σαν να είναι βυθός, ρίχνει το αγκίστρι του λόγου και μας σαγηνεύει).
Κι αυτό βεβαίως επιτυγχανόταν με τη δύναμη του αγίου Πνεύματος που είχε λάβει κατά την Πεντηκοστή ο άγιος Ανδρέας, με τη φλόγα που προσέλαβε και έγινε θεόληπτος. «Του Πνεύματος την φλόγα τη γλώσση προσλαβών, γέγονας, Απόστολε, θεόληπτος ανήρ, των ουρανίων τα κάλλη περιπολεύων». Ο σεμνός και αξιοσέβαστος από τη φύση του χαρακτήρας του αγίου, ενισχυόμενος από τη φλόγα της Πεντηκοστής τον έκανε, κατά τον υμνογράφο, σαν τεντωμένο βέλος, που τραυμάτιζε τους δαίμονες και θεράπευε τους τραυματισμένους από την απιστία ανθρώπους. «Εντείνας σε δυνατόν, ώσπερ βέλος, μακάριε, επαφήκεν εις τον σύμπαντα κόσμον ο Κύριος, τραυματίζων δαίμονας και δυσσεβεία τους ανθρώπους τραυματισθέντας ιώμενος».
Ο «αδίστακτος πόθος του να ακολουθεί θερμά τον Χριστό» έκανε τον άγιο Ανδρέα, σημειώνει ο άγιος Ιωάννης ο υμνογράφος του, να προσθέτει πόθο πάνω στον πόθο αυτό, τόσο ώστε να μιμηθεί τον Κύριό Του και στον τρόπο του διά Σταυρού θανάτου Του. Με σταυρικό θάνατο τελειώθηκε και ο απόστολος, διαβαίνοντας πια κοντά σ’ Εκείνον τον οποίο πράγματι επόθησε σαν αληθινός μαθητής και σοφός μιμητής Του. «Πόθω πόθον προσθείς, διά σταυρού διαβαίνεις προς ον επόθησας, ως αληθής μαθητής και σοφός μιμητής γενόμενος του διά Σταυρού αυτού πάθους». Μακάρι «η φωτιά της αγάπης του Χριστού που περιέφερε στην καρδιά του» ο άγιος Ανδρέας, να ανάψει λίγο και στη δική μας καρδιά. Θα είναι η απόδειξη ότι πράγματι ο ερχομός του Χριστού που ευαγγελίστηκαν οι απόστολοι, σαν τον άγιο Ανδρέα, βρήκε την εκπλήρωσή του και σε εμάς.
Παράδοση και μαρτυρίες
Η παράδοση θέλει τον Απόστολο Ανδρέα να έχει αποβιβαστεί στο μέρος όπου είναι κτισμένο το μοναστήρι, όταν το καράβι, με το οποίο ταξίδευε, αναγκάστηκε να σταθμεύσει σε παρακείμενο λιμανάκι. Εκεί ο Απόστολος δημιούργησε πηγή στο βράχο, το σημερινό αγίασμα, και προσέφερε νερό στους διψασμένους ταξιδιώτες. Στην ίδια τοποθεσία κτίστηκε αργότερα από τον καπετάνιο του καραβιού, του οποίου το τυφλό παιδί θεράπευσε ο Απόστολος, ναός αφιερωμένος στον πρωτόκλητο μαθητή του Χριστού.
Η πρώτη μαρτυρία, που υπάρχει για την ονομασία του λιμενίσκου, που βρίσκεται κοντά στο μοναστήρι, είναι από τον Αγγλοσάξονα προσκυνητή Seawolf, του 1103 μ.Χ., που το αποκαλεί “λιμανάκι του Αποστόλου Ανδρέα”. Ο Seawoff δεν δίνει άλλες πληροφορίες και ούτε αναφέρει οτιδήποτε για την ύπαρξη μοναστηρίου στην περιοχή. Όμως, η αναφορά του αυτή είναι πολύ σημαντική, συνδέει το όνομα του Αποστόλου με το άκρο της Καρπασίας από τα βυζαντινά χρόνια, ένδειξη ότι η σχετική παράδοση για τον Απόστολο Ανδρέα ήταν διαδεδομένη από τότε. Μια άλλη σημαντική μαρτυρία με σαφή αναφορά, αυτή τη φορά, σε ύπαρξη μοναστηρίου στην περιοχή, γίνεται το 1191 από τον Άγγλο ιερωμένο Benedict of Peterborough (+1193), ο οποίος αναφέρει ότι ο τότε διοικητής της Κύπρου Ισαάκιος Κομνηνός (1185-1191) συνελήφθη από το Ριχάρδο το Λεοντόκαρδο σε πολύ καλά οχυρωμένο μοναστήρι, “πού ονομαζόταν Ακρωτήριον του Αποστόλου Ανδρέα”.
Φαίνεται ότι το όνομα του Αποστόλου επεκράτησε από τότε για το ακρωτήρι, αφού σημειώνεται σε παλαιούς χάρτες της Κύπρου με το όνομα “Capo de Sando Andrea”. Από τα κτίσματα του πρώτου αυτού μοναστηρίου δεν διασώθηκαν καθόλου ίχνη. Στη θέση τους ανηγέρθη αρκετά χρόνια αργότερα – κατά τη διάρκεια του 15ου αιώνα – ναός που υπάρχει μέχρι τις μέρες μας, όχι όμως και τα κτίρια που τον περιέβαλλαν. Παρόμοια αναφορά στο όνομα του ακρωτηρίου γίνεται και από πολλούς περιηγητές, που επισκέφθηκαν την Κύπρο, τόσο κατά την περίοδο της λατινοκρατίας (1191-1571), όσο και κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας (1571-1878). Ο Άγγλος περιηγητής Richard Pococke, που επισκέφθηκε Το μοναστήρι το 1738, αναφέρει πως ήταν τότε ακατοίκητο και πως ζούσαν σ’ αυτό παλαιότερα δύο ή τρεις μοναχοί.
(Κ. Κοκκινόφτα, “Το Μοναστήρι του Απ. Ανδρέα…”, Κυκκώτικα Μελετήματα Α’, Λευκωσία 1997, σσ. 205.)
Έρημο το μοναστήρι του Αποστόλου Ανδρέα χωρίς τον σταυρό του. Τον απέκοψαν οι τούρκοι κατακτητές.
Η πλατεία του Απ. Ανδρέα (1998) πριν την καταστροφή της από τους τούρκους με την ανοχή και συνδρομή δυστυχώς και δικών μας ανθρώπων.
Ιδού πως κατάντησαν οι ”ειδικοί” την πλατεία του Αγίου μας. Την όργωσαν κυριολεκτικά.
Η φωτογραφία αυτή λήφθηκε προτού γίνουν οι καταστροφικές εργασίες από την UNOPS που χάριν του ονόματος “τοπιοτέχνηση” κατάστρεψαν την όμορφη πλατεία σε χώρο άχρηστο και γεμάτο αγριόχορτα.
Η πλατεία προς τη νοτιοδυτική πλευρά. Στο βάθος ο δρόμος (το δεύτερο καντζιέλλι. Αριστερά το κέντρο του Απ. Ανδρέα. Δεξιά η χαβούζα [=δεξαμενή] όπου οι επισκέπτες έπιναν νερό για να ξαποστάσουν. Αριστερά από τη χαβούζα στο βάθος φαίνονται μέρος των κοιτώνων όπου κατέλυαν οι προσκυνητές. Στο βάθος κέντρο τα κρεοπωλεία (κάθε Σαββατοκύριακο ερχόταν κρεοπώλες από το Ριζοκάρπασο και πουλούσανε κρέας στους επισκέπτες.(Μέσσιος, Όττομος, Κάμηλος, Ττούλος, Στελιούρι, Όμπασιης και άλλοι.
Η Χαρακτηριστική σε όλους του Ριζοκαρπασίτες φιγούρα Τάκης του Ττοφουρκού, που από το 1974 υπηρετεί την χάρη του ενώ κάποιο άλλοι, εμείς δηλαδή τον εγκαταλείψαμε έρμαιο στα βρώμικα χέρια των κατακτητών.
Ο οικονόμος του Απ. Ανδρέα πάτερ Παπαζαχαρίας που από το 1974 στάθηκε άγρυπνος φύλακας του μοναστηριού κάτω από πολύ αντίξοες συνθήκες.
Η παλιά εκκλησία.
Τα τάματα του Αποστόλου Ανδρέα. Σημάδια της πίστης των Ελλήνων της Κύπρου.
*****
Eικόνες από το μοναστήρι του Αγίου Ανδρέα στην κατεχόμενη Καρπασία (Kύπρος)
Eικόνες από το μοναστήρι του Αγίου Ανδρέα στην κατεχόμενη Καρπασία (Kύπρος)
Η παράδοση θέλει τον Απόστολο Ανδρέα να έχει αποβιβαστεί στο μέρος όπου είναι κτισμένο το μοναστήρι, όταν το καράβι, με το οποίο ταξίδευε, αναγκάστηκε να σταθμεύσει σε παρακείμενο λιμανάκι. Εκεί ο Απόστολος δημιούργησε πηγή στο βράχο, το σημερινό αγίασμα, και προσέφερε νερό στους διψασμένους ταξιδιώτες. Στην ίδια τοποθεσία κτίστηκε αργότερα από τον καπετάνιο του καραβιού, του οποίου το τυφλό παιδί θεράπευσε ο Απόστολος, ναός αφιερωμένος στον πρωτόκλητο μαθητή του Χριστού.
Η πρώτη μαρτυρία, που υπάρχει για την ονομασία του λιμενίσκου, που βρίσκεται κοντά στο μοναστήρι, είναι από τον Αγγλοσάξονα προσκυνητή Seawolf, του 1103 μ.Χ., που το αποκαλεί “λιμανάκι του Αποστόλου Ανδρέα”. Ο Seawoff δεν δίνει άλλες πληροφορίες και ούτε αναφέρει οτιδήποτε για την ύπαρξη μοναστηρίου στην περιοχή. Όμως, η αναφορά του αυτή είναι πολύ σημαντική, συνδέει το όνομα του Αποστόλου με το άκρο της Καρπασίας από τα βυζαντινά χρόνια, ένδειξη ότι η σχετική παράδοση για τον Απόστολο Ανδρέα ήταν διαδεδομένη από τότε. Μια άλλη σημαντική μαρτυρία με σαφή αναφορά, αυτή τη φορά, σε ύπαρξη μοναστηρίου στην περιοχή, γίνεται το 1191 από τον Άγγλο ιερωμένο Benedict of Peterborough (+1193), ο οποίος αναφέρει ότι ο τότε διοικητής της Κύπρου Ισαάκιος Κομνηνός (1185-1191) συνελήφθη από το Ριχάρδο το Λεοντόκαρδο σε πολύ καλά οχυρωμένο μοναστήρι, “πού ονομαζόταν Ακρωτήριον του Αποστόλου Ανδρέα”.
Φαίνεται ότι το όνομα του Αποστόλου επεκράτησε από τότε για το ακρωτήρι, αφού σημειώνεται σε παλαιούς χάρτες της Κύπρου με το όνομα “Capo de Sando Andrea”. Από τα κτίσματα του πρώτου αυτού μοναστηρίου δεν διασώθηκαν καθόλου ίχνη. Στη θέση τους ανηγέρθη αρκετά χρόνια αργότερα – κατά τη διάρκεια του 15ου αιώνα – ναός που υπάρχει μέχρι τις μέρες μας, όχι όμως και τα κτίρια που τον περιέβαλλαν. Παρόμοια αναφορά στο όνομα του ακρωτηρίου γίνεται και από πολλούς περιηγητές, που επισκέφθηκαν την Κύπρο, τόσο κατά την περίοδο της λατινοκρατίας (1191-1571), όσο και κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας (1571-1878). Ο Άγγλος περιηγητής Richard Pococke, που επισκέφθηκε Το μοναστήρι το 1738, αναφέρει πως ήταν τότε ακατοίκητο και πως ζούσαν σ’ αυτό παλαιότερα δύο ή τρεις μοναχοί.
(Κ. Κοκκινόφτα, “Το Μοναστήρι του Απ. Ανδρέα…”, Κυκκώτικα Μελετήματα Α’, Λευκωσία 1997, σσ. 205.)
Έρημο το μοναστήρι του Αποστόλου Ανδρέα χωρίς τον σταυρό του. Τον απέκοψαν οι τούρκοι κατακτητές.
Η πλατεία του Απ. Ανδρέα (1998) πριν την καταστροφή της από τους τούρκους με την ανοχή και συνδρομή δυστυχώς και δικών μας ανθρώπων.
Ιδού πως κατάντησαν οι ”ειδικοί” την πλατεία του Αγίου μας. Την όργωσαν κυριολεκτικά.
Η φωτογραφία αυτή λήφθηκε προτού γίνουν οι καταστροφικές εργασίες από την UNOPS που χάριν του ονόματος “τοπιοτέχνηση” κατάστρεψαν την όμορφη πλατεία σε χώρο άχρηστο και γεμάτο αγριόχορτα.
Η πλατεία προς τη νοτιοδυτική πλευρά. Στο βάθος ο δρόμος (το δεύτερο καντζιέλλι. Αριστερά το κέντρο του Απ. Ανδρέα. Δεξιά η χαβούζα [=δεξαμενή] όπου οι επισκέπτες έπιναν νερό για να ξαποστάσουν. Αριστερά από τη χαβούζα στο βάθος φαίνονται μέρος των κοιτώνων όπου κατέλυαν οι προσκυνητές. Στο βάθος κέντρο τα κρεοπωλεία (κάθε Σαββατοκύριακο ερχόταν κρεοπώλες από το Ριζοκάρπασο και πουλούσανε κρέας στους επισκέπτες.(Μέσσιος, Όττομος, Κάμηλος, Ττούλος, Στελιούρι, Όμπασιης και άλλοι.
Η μοναδική μοναχή του αποστόλου Ανδρέα.
Η Χαρακτηριστική σε όλους του Ριζοκαρπασίτες φιγούρα Τάκης του Ττοφουρκού, που από το 1974 υπηρετεί την χάρη του ενώ κάποιο άλλοι, εμείς δηλαδή τον εγκαταλείψαμε έρμαιο στα βρώμικα χέρια των κατακτητών.
Ο οικονόμος του Απ. Ανδρέα πάτερ Παπαζαχαρίας που από το 1974 στάθηκε άγρυπνος φύλακας του μοναστηριού κάτω από πολύ αντίξοες συνθήκες.
Η παλιά εκκλησία.
Τα τάματα του Αποστόλου Ανδρέα. Σημάδια της πίστης των Ελλήνων της Κύπρου.
Θαύμα του αγίου Ανδρέα: Κύπρια μάνα βρίσκει το χαμένο γιο της, ως Τούρκο δερβίση
Απόσπασμα από τη μελέτη Χριστιανικά θαύματα σε μουσουλμάνους
«Ανεύρεσις απολεσθέντος υιού»
Στην εφημερίδα Φωνή της Kύπρου της 24/6.4.1912 (η διπλή ημερομηνία δηλώνει παλαιό και νέο ημερολόγιο) διαβάζουμε την ακόλουθη εντυπωσιακή είδηση:
Tην παρελθούσαν εβδομάδα, κατά τον μεταξύ Mερσίνης και Kύπρου πλουν, έλαβε χώραν εν τω ατμοπλοίω, εν ώ εταξίδευον και ημέτεροι συμπατριώται εκ Kαϊμακλίου επιστρέφοντες εκ Mερσίνας εις Kύπρον, συγκινητικώτατον δράμα οφειλόμενον εις θαύμα προνοίας Θείας μάλλον ή εις τυχαίαν σύμπτωσιν, όπερ εν λεπτομερείαις έχει ως εξής: Γυνή τις εξ Aλλαγιάς, Eλληνίς Oρθόδοξος, προ δεκαεξαετίας απώλεσε τον δωδεκαετή υιόν της, εις μάτην δε επί έτη πολλά αναζητούσα αυτόν ουκ έπαυσε θρηνούσα την συμφοράν της μηδεμίαν ανακούφισιν και παρηγορίαν ευρίσκουσα εν τω κόσμω. Eις τοιαύτην ευρίσκετο κατάστασιν, ότε, προ ολίγων εβδομάδων, είδε καθ’ ύπνους άνθρωπόν τινα ονόματι Aνδρέαν, όστις διεβεβαίου αυτήν ότι θα ανεύρη τον απολεσθέντα υιόν. Φιλόθρησκος και ευσεβής μετά πίστεως απέβλεψεν εις τον καθ’ ύπνους παρουσιασθέντα Ανδρέαν, ως τον Aπόστολον Aνδρέαν, εφ ώ και ήρχετο εις Kύπρον την παρελθούσαν εβδομάδα διά προσκύνημα εις την Mονήν του Aποστόλου Aνδρέου μετά πίστεως ότι θα ανεύρισκε τον απολεσθέντα υιόν, ότε κατά τον πλουν, μετά θρήνων διηγείτο εις τους διερωτώντας αυτήν τα κατά την συμφοράν της και το όνειρον.
Mεταξύ των επιβατών ήσαν και τινές Δερβίσαι, ών είς μετά πολλού ενδιαφέροντος και παθητικοτάτης στάσεως παρηκολούθει την δυστυχή γυναίκα, ήν και πλησιάσας ιδιαιτέρως και λεπτομερέστερον μαθών τα κατ’ αυτήν ανεγνώρισεν αυτήν ως μητέρα του και εαυτόν ως υιόν της επιδείξας και το γνωστόν τη μητρί αυτού επί του προσώπου σημείον, εξ ού η μήτηρ εβεβαιώθη ότι είχεν ενώπιόν της τον προσφιλή υιόν της. H συγκινητική σκηνή της αναγνωρίσεως βεβαίως δεν περιγράφεται διά λόγων, αλλά ούτε επί νεκραναστάσει δύναται να υπάρξη τόση χαρά, θερμότατοι δε και διαρκείς υπήρξαν οι ασπασμοί και αι περιπτύξεις, καθ’ άς και εξηγήθη η απώλεια του αρπαχθέντος υπό Tούρκων εξισλαμισθέντος και εκπαιδευθέντος εις Tουρκικόν Iεροσπουδαστήριον. O φιλόστοργος υιός αμέσως απέβαλε το δερβισικόν της κεφαλής κάλυμμα, καθώς και την ενδυμασίαν, ξυρισθείς υπό ενός των ημετέρων συμπατριωτών, οίτινες παρόντες εις την συγκινητικήν σκηνήν μετέσχον της χαράς και εκοινώνησαν του ενθουσιασμού, εξεδήλωσε δε εαυτόν χριστιανόν, πιστόν της μητρός του τέκνον και περιεβλήθη χριστιανικήν ενδυμασίαν. Ήδη ευρίσκεται εις Kύπρον μετά της μητρός του εις την Mονήν του Aποστόλου Aνδρέα, όθεν βραδύτερον θα διέλθωσιν εκ Λευκωσίας διά να μεταβώσιν εις Kύκκον.
Πηγή, αναδημοσίευση εδώ.
*****
Το σπήλαιο του Αγίου Ανδρέα στην Κωνστάντσα της Ρουμανίας
Το σπήλαιο του Αγίου Ανδρέα στην Κωνστάντσα της Ρουμανίας
O Άγιος απόστολος Ανδρέας, ο οποίος εκχριστιάνισε τη Ρουμανία, είναι ο πολιούχος και προστάτης άγιος ολόκληρης της Ρουμανίας. Κατά την παραμονή του στη ρουμανική γη ένα μεγάλο μέρος το πέρασε σε μια σπηλιά που βρίσκεται κοντά στην πόλη Κωνστάντσα της Ν.Α.Ρουμανίας η οποία τώρα είναι τόπος προσκυνήματος. Κοντά στη «Σπηλιά του Αγ.Ανδρέα» βρίσκονται 9 πηγές όπου σύμφωνα με την παράδοση έκανε τις πρώτες βαπτίσεις.Σκαμμένη μέσα σ' έναν βράχο σήμερα έχει τη μορφή ενός ναού. Στα 200 μέτρα απόσταση έχουν βρεθεί τα ίχνη αρχαίων κελλιών σκαμμένων μέσα σε βράχους.
Μετά από μακρά περίοδο ερημώσεως,στις αρχές του 20ου αιώνα,ένας δικηγόρος ο οποίος ταξίδευε στα μέρη εκείνα είδε επαναλαμβανόμενα όνειρα που του έδειχναν το μέρος όπου βρίσκεται η σπηλιά.Έτσι ανακαλύφθηκε ο πρώτος χριστιανικός ναός της ρουμανικής γης.
Μετά το 1990 χτίστηκε κοντά στη σπηλιά ένας μεγάλος ναός και εγκαταστάθηκε μια μοναστική αδελφότητα,ενω πρόσφατα χτίστηκε άλλος ένας ναός προς τιμήν της Αγίας Σκέπης.
Η σχέση του Αγίου Ανδρέα με την σημερινή Σκωτία
Πηγή-Μετάφραση: Προσκυνητής
Τι μπορεί να ενώνει άραγε τα εδάφη της Σκωτίας (Kingdom of fife), τα τόσο απομακρυσμένα από τους Αγίους Τόπους και τα μέρη στα οποία κήρυξε ο Άγιος Απόστολος Ανδρέας, αλλά και τα τόσο απομακρυσμένα πνευματικά από την αληθινή πίστη;
Πώς γίνεται αυτή η χώρα να έχει ως προστάτη Άγιο (Patron Saint) τον Αποστολο Ανδρέα ο οποίος θεωρείται προστάτης της Ορθόδοξης Ρουμανίας και πολιούχος της Πάτρας;
Σε αυτά τα μέρη ο Άγιος Ρεγούλος έφερε ένα μέρος των λειψάνων του Αγίου Ανδρέα πριν ο Μέγας Κωνσταντίνος μετακινήσει το σώμα του Αγίου Ανδρέα στην Κωνσταντινούπολη το 385. Μία άλλη εκδοχή είναι το λείψανο να μεταφέρθηκε εκεί από τον Άγιο Άκκα επίσκοπο του Χέξχαμ το 733.
Πώς γίνεται αυτή η χώρα να έχει ως προστάτη Άγιο (Patron Saint) τον Αποστολο Ανδρέα ο οποίος θεωρείται προστάτης της Ορθόδοξης Ρουμανίας και πολιούχος της Πάτρας;
Σε αυτά τα μέρη ο Άγιος Ρεγούλος έφερε ένα μέρος των λειψάνων του Αγίου Ανδρέα πριν ο Μέγας Κωνσταντίνος μετακινήσει το σώμα του Αγίου Ανδρέα στην Κωνσταντινούπολη το 385. Μία άλλη εκδοχή είναι το λείψανο να μεταφέρθηκε εκεί από τον Άγιο Άκκα επίσκοπο του Χέξχαμ το 733.
Εδώ τον χριστιανισμό δεν τον έφεραν οι Ιησουίτες όπως στην Λατινική Αμερική ή οι αιρετικοί προτεστάντες όπως στην Βόρεια Αμερική αλλά οι ακούραστοι μαθητές του Αποστόλου Ανδρέα Άγιοι Ρεγούλος και Άγιος Κολούμπα
Αυτοί οι δύο άγιοι κατάφεραν να μαλακώσουν τις καρδιές των κελτικών φυλών αυτών των βόρειων περιοχών,των κάποτε θεωρούμενων ως άκρη του κόσμου και να δεχθούν τον χριστιανισμό (τον προ του σχίσματος ανόθευτο χριστιανισμό).
Τα λέιψανα του Αγίου Ανδρέα βρίσκονταν στην περιοχή που και σήμερα ονομάζεται Saint Andrews.
Μετά την αιματηρή Σκωτική Μεταρρύθμιση ο Καθεδρικός Ναός του Αγίου Ανδρέα (φωτογραφίες) στο Saint Andrews (το πιο ψηλό κτίριο στην Σκωτία την εποχή εκείνη), εγκαταλείφθηκε και ερείπωσε. Ταυτόχρονα με την καταστροφή του ναού και τις αιματηρές συγκρούσεις μεταξύ προτεσταντών και καθολικών, χάθηκαν και τα λείψανα του Αγίου Ανδρέα.
Αυτοί οι δύο άγιοι κατάφεραν να μαλακώσουν τις καρδιές των κελτικών φυλών αυτών των βόρειων περιοχών,των κάποτε θεωρούμενων ως άκρη του κόσμου και να δεχθούν τον χριστιανισμό (τον προ του σχίσματος ανόθευτο χριστιανισμό).
Τα λέιψανα του Αγίου Ανδρέα βρίσκονταν στην περιοχή που και σήμερα ονομάζεται Saint Andrews.
Μετά την αιματηρή Σκωτική Μεταρρύθμιση ο Καθεδρικός Ναός του Αγίου Ανδρέα (φωτογραφίες) στο Saint Andrews (το πιο ψηλό κτίριο στην Σκωτία την εποχή εκείνη), εγκαταλείφθηκε και ερείπωσε. Ταυτόχρονα με την καταστροφή του ναού και τις αιματηρές συγκρούσεις μεταξύ προτεσταντών και καθολικών, χάθηκαν και τα λείψανα του Αγίου Ανδρέα.
Σήμερα οι Σκωτσέζοι θυμούνται τον Άγιο Άνδρεα διά της σημαίας τους (το σχήμα Χ από τον χιαστί σταυρό που σταύρωσαν τον Άγιο) και δια της εθνικής τους εορτής και κάποιων παραδόσεων [σημ. του blog μας: είναι ο χιαστί σταυρός στη σημαία του Ηνωμένου Βασιλείου (για τους 3 σταυρούς σ' αυτή τη σημαία δες εδώ). Βέβαια, η σχέση Αγγλίας και Σκωτίας κάθε άλλο παρά χωρίς προβλήματα υπήρξε στη μεσαιωνική και νεώτερη ιστορία].
Πάντως το σίγουρο είναι ότι η Ορθόδοξη κοινότητα του Αγίου Ανδρέα στο Εδιμβούργο θα τιμήσει τον προστάτη άγιό της όπως αρμόζει.
Η ΤΙΜΙΑ ΚΑΡΑ ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΑΝΔΡΕΟΥ
Ο Απόστολος Ανδρέας, όπως είναι γνωστό, μαρτύρησε στην Πάτρα. Τα Ιερά του Λείψανα μεταφέρθηκαν στην Κωνσταντινούπολη όταν αυτοκράτορας ήταν ο γιος του Μ. Κωνσταντίνου, Κωνσταντιος. Τη μεταφορά ανέλαβε ο αξιωματούχος Αρτέμιος (Άγιος Αρτέμιος) και έγινε στις 3 Μαΐου 357. Η Κάρα [=το κρανίο] του Αγίου Ανδρέου, ή έμεινε στην Πάτρα, ή επεστράφη αργότερα τον 9ο αιώνα από τον αυτοκράτορα Βασίλειο Α΄τον Μακεδόνα.
Στις 11 Απριλίου 1462 ο ηγεμόνας της πόλεως των Πατρών Θωμάς Παλαιολόγος, ο τελευταίος δεσπότης του Μωρηά και αδελφός του τελευταίου αυτοκράτορα του Γένους Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, φεύγει από την Πάτρα και πηγαίνει στη Δύση, καθώς και η Πελοπόννησος είχε υποδουλωθεί πλήρως στους Τούρκους (1460). Ο Θωμάς Παλαιολόγος είχε πάρει μαζί του και την Τιμία Κάρα του Πρωτοκλήτου Αποστόλου για να μην πέσει στα χέρια των Τούρκων, και την παρέδωσε στους Λατίνους για ασφαλέστερη φύλαξη. Ο Θωμάς Παλαιολόγος παρέδωσε αρχικά την Αγία Κάρα στον απεσταλμένο του πάπα Καρδινάλιο στην Αγκώνα. Από εκεί μεταφέρθηκε προσωρινά στην πόλη Νάρνη της Ομβρικής, όπου παρέμεινε παραπάνω από ένα χρόνο, μέχρις ότου απελευθερωθεί η περιοχή της Ρώμης, ώστε να γίνουν ανεμπόδιστα οι μεγαλοπρεπείς τελετές. Το ιερό λείψανο μεταφέρθηκε από τη Νάρνη στα πρόθυρα της Ρώμης, εκεί όπου άλλοτε ο Μ. Κωνσταντίνος είχε δει το όραμα "εν τούτω νίκα" . Εκεί το παρέλαβε ο Πάπας, και με μεγάλη πομπή μετακομίστηκε στη Ρώμη. Η κάρα του Πρωτοκλήτου παραδόθηκε στον πάπα Πίο τον Β' από τον έλληνα καρδινάλιο Βησσαρίωνα, ο οποίος εκφώνησε και υψηλό λόγο κατά την απόθεση της Τιμίας Κάρας στο ναό του Αγίου Πέτρου.
Πέρασαν 500 χρόνια. Το 1962 η Ι. Μητρόπολις Πατρών και ο Δήμος Πατρέων κατέβαλαν πολλές προσπάθειες προκειμένου η Ρώμη να αποδώσει τον "Θησαυρόν των Πατρέων" στην πόλη του μαρτυρίου του Πρωτοκλήτου. Η ανταπόκριση ήταν θετική. Ο μεγαλεπήβολος πάπας Παύλος ο ΣΤ' αποφάσισε να επιστρέψει στην Πάτρα την Τιμία Κάρα, εις ένδειξη καλής θελήσεως. Αντιπροσωπεία του Πάπα Παύλου με επικεφαλής τον Καρδινάλιο Μπέα μετέφεραν την Τιμία Κάρα του Αποστόλου Ανδρέου από το ναό του Αγίου Πέτρου της Ρώμης και την παρέδωσαν στον Μητροπολίτη Πατρών Κωνσταντίνο στις 26 Σεπτεμβρίου 1964, στην πλατεία Τριών Συμμάχων, ενώπιον χιλιάδων λαού, 20 αρχιερέων, του Προέδρου της Κυβερνήσεως Γεωργίου Παπανδρέου, του κλήρου της Ι. Μητροπόλεως και πολλών άλλων επισήμων. Στη συνέχεια η Τιμία Κάρα με μεγαλειώδη πομπή μεταφέρθηκε στο Ναό του Αγίου Ανδρέου, όπου εψάλη Δοξολογία με την παρουσία της διαδόχου Ειρήνης.Ολόκληρο το χρονικό της επανακομιδής της Τιμίας Κάρας του Αποστόλου Ανδρέου στην Πάτρα, έγραψε ο τότε Αρχιμ. Νικόδημος Βαλληνδράς (ο πρ. Μητροπολίτης Πατρών), ο οποίος έγραψε και την Ασματική Ακολουθία για το γεγονός αυτό.
Το χρονικό δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Εκκλησία" (15 Οκτωβρίου 1964, αριθ. 20) ενώ η Ακολουθία εκδόθηκε από την Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος (Αθήναι 1964).
Η Ι. Μητρόπολις Πατρών είχε εκδώσει την εποχή εκείνη δύο ενημερωτικά φυλλάδια:
Το Χρονικόν των Τιμίων λειψάνων του πολιούχου Αποστόλου Ανδρέου (1963)
Αναμνηστικόν της Επανακομιδής της Ιεράς Κάρας Ανδρέου του Πρωτοκλήτου Πολιούχου Πατρών (1964).
Πρωταγωνιστικό ρόλο στο γεγονός της επιστροφής της Τιμίας Κάρας στην Πάτρα διαδραμάτισε ο τότε Πρωτοσύγκελλος της Μητροπόλεως Αρχιμ. Ιερόθεος Τσαντίλης ( πρ. Μητροπολίτης Ύδρας, Σπετσών και Αιγίνης). Τους επίσημους λόγους του Μητροπολίτου Πατρών Κωνσταντίνου μετέφραζε στα γαλλικά ο αρχιμ. Δημήτριος Τρακατέλλης (νυν Αρχιεπίσκοπος Αμερικής). Μεταξύ των προσκεκλημένων Αρχιερέων ήταν και ο εκ Πατρών μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Αυστραλίας Ιεζεκιήλ, ο οποίος και προέστη της παννυχίδος "ευγνωμοσύνης και ευχαριστιών", της πρώτης δηλαδή νυκτερινής Θείας Λειτουργίας, που τελέστηκε στον παλαιό Ναό του Αγίου Ανδρέου, με τη συμμετοχή πλήθους πιστών, προσκυνητών της Τιμίας Κάρας του Αποστόλου.
Ο τότε Μητροπολίτης Πατρών Κωνσταντίνος έγραψε σε σχετική εγκύκλιό του: "Συγκίνησις δυσπερίγραπτος πληροί τας ψυχάς. Παλμοί ιεροί διατρέχουν την πόλιν. Δάκρυα κυλούν εις τους οφθαλμούς. Επανέρχεται μετά 500 έτη από την Βασιλικήν του Αγίου Πέτρου Ρώμης εις την Βασιλικήν του Αγίου Ανδρέου Πατρών η Τιμία Κεφαλή του Πολιούχου ημών. Ουδέποτε άλλο άγγελμα συνήγειρε βαθύτερον την πόλιν ημών. Εις το βάθος του ορίζοντος εμφανίζονται τα οράματα των Παλαιολόγων, διαγράφει κύκλους ο Βυζαντινός δικέφαλος αετός. Κυματίζει εις την αύραν του Πατραϊκού η σημαία της πόλεως με τον χιαστόν Σταυρόν. Νεανίσκοι και παρθένοι, πρεσβύτεροι μετά νεωτέρων, άρχοντες και πάντες λαοί αινέσωμεν το όνομα Κυρίου. Άσωμεν αυτώ άσμα καινόν".
Αρχική πηγή: dimitrios
Δες και: Ο Άγιος Ανδρέας των Πατρών
Ευχόμαστε ο άγιος Ανδρέας να προστατεύει όλο τον κόσμο, "πιστούς" & "άπιστους", και με τη μεσολάβησή του ο παράδεισος να βρεθεί για όλους μας ανοιχτός.
