Εκοιμήθη. Και ψάλλομε.

ByzantineHymns3 (πλην του 2ου βίντεο)

Ψάλλει ο λαμπαδάριος του Ιερού Μητροπολιτικού Ναού Αγ. Κωνσταντίνου και Ελένης Καρδίτσας Θωμάς Βλάχος, μετά του διδασκάλου του π. Γεωργίου Στάμου, Πρωτοπρεσβυτέρου της Ιεράς Μητροπόλεως Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων.

Το 2ο βίντεο (ΠΕΡΙΣΤΕΡΗΣ ΤΖΕΛΑΣ) από Petros Christodoulou

Δοξαστικό Στιχηρών Εσπερινού Κοιμήσεως Θεοτόκου

Επί ασπαλάθων

«Με νεύμα του ύψιστου Θεού οι θεοφόροι Απόστολοι μεταφέρθηκαν από παντού μες από σύννεφα, μετάρσιοι γενόμενοι.»

Στην ιστορία της Εκκλησιαστικής μουσικής Oκτάηχα λέγονται τα μέλη εκείνα που είναι συνθεμένα και στους οκτώ ήχους της εκκλησιαστικής μουσικής. Τα Oκτάηχα μαθήματα είναι από τα ωραιότερα και σπουδαιότερα εκκλησιαστικά μέλη, ορισμένα από τα οποία μάλιστα πρέπει να θεωρούνται αριστουργήματα όχι μόνο της Εκκλησιαστικής, αλλά και της παγκόσμιας μουσικής φιλολογίας.
Το Οκτάηχο δοξαστικό των Στιχηρών της Εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου είναι ένα από τα αρχαιότερα μέλη στην ιστορία της Oρθόδοξης εκκλησιαστικής ψαλμωδίας, και μάλιστα, στην ειδική αυτή οκτάηχη μορφή, το αρχαιότερο. Η ανάπτυξη του μέλους γίνεται μέσω του συστήματος των κυρίων και των πλαγίων ήχων αποτελώντας μια μοναδική σύνθεση απο πλευράς μουσικολογικής. Η φιλολογική του αξία και κυρίως τα πλούσια θεολογικά του νοήματα το καθιστούν ένα απο τα σημαντικότερα υμνολογικά κείμενα της λατρευτικής μας παράδοσης.

Με απόδοση στη Νεοελληνική

Ἰδιόμελον. Ὀκτάηχον

Δόξα. Καὶ νῦν  Θεαρχίῳ νεύματι, πάντοθεν οἱ θεοφόροι Ἀπόστολοι, ὑπὸ νεφῶν μεταρσίως αἰρόμενοι. Καταλαβόντες τὸ πανάχραντον, καὶ ζωαρχικόν σου σκῆνος, ἐξόχως ἠσπάζοντο. Αἱ δὲ ὑπέρτατοι τῶν οὐρανῶν Δυνάμεις, σὺν τῷ οἰκείῳ Δεσπότῃ παραγενόμεναι. Τὸ θεοδόχον καὶ ἀκραιφνέστατον σῶμα προπέμπουσι, τῷ δέει κρατούμεναι, ὑπερκοσμίως δὲ προῴχοντο, καὶ ἀοράτως ἐβόων, ταῖς ἀνωτέραις ταξιαρχίαις· ἰδοὺ ἡ παντάνασσα θεόπαις παραγέγονεν. Ἄρατε πύλας, καὶ ταύτην ὑπερκοσμίως ὑποδέξασθε, τὴν τοῦ ἀενάου φωτὸς Μητέρα. Διὰ ταύτης γὰρ ἡ παγγενὴς τῶν βροτῶν σωτηρία γέγονεν, ᾗ ἀτενίζειν οὐκ ἰσχύομεν, καὶ ταύτῃ ἄξιον γέρας ἀπονέμειν ἀδύνατον. Ταύτης γὰρ τὸ ὑπερβάλλον, ὑπερέχει πᾶσαν ἔννοιαν. Διὸ ἄχραντε Θεοτόκε, ἀεὶ σὺν ζωηφόρῳ Βασιλεῖ, καὶ τόκῳ ζῶσα, πρέσβευε διηνεκῶς, περιφρουρῆσαι καὶ σῶσαι, ἀπὸ πάσης προσβολῆς ἐναντίας τὴν νεολαίαν σου· τὴν γὰρ σὴν προστασίαν κεκτήμεθα. Εἰς τοὺς αἰῶνας, ἀγλαοφανῶς μακαρίζοντες.

Απόδοση στη Νεοελληνική* Με νεύμα του ύψιστου Θεού οι θεοφόροι Απόστολοι μεταφέρθηκαν από παντού μες από σύννεφα, μετάρσιοι γενόμενοι. Και αφού στα χέρια τους έλαβαν το πανάχραντο σκήνωμά σου – εκείνο το σώμα που αιτία της ζωής έγινε – το καταφιλούσαν με ευλάβεια εξαιρετική. Και οι υπέρτατες, ουράνιες, αγγελικές δυνάμεις παραβρέθηκαν και αυτές, μαζί με τον Δεσπότη τους. Και κυριευμένες από δέος, προπέμπουν το καθαρότατο σώμα, που τον Θεό δέχθηκε. Υπερκόσμια προχωρούν και αόρατα αναβοούν προς τις ανώτερες ουράνιες ταξιαρχίες: «Δείτε! Κατέφθασε η βασίλισσα των πάντων· εκείνη που θείο τέκνο γέννησε. Ανοίξτε τις [ουράνιες] πύλες και υποδεχθείτε με τρόπο υπερκόσμιο την Μητέρα του αέναου φωτός. Διότι με τη δική της συνέργεια επιτεύχθηκε η σωτηρία όλου του γένους των ανθρώπων. Αυτήν που ισχύ δεν έχουμε [τα βλέμματα να υψώσουμε και] να την ατενίσουμε. Και τιμές άξιές της να απονείμουμε, αδύνατο μας είναι. Διότι το υπερβολικό ύψος της υπερέχει πάνω από κάθε νόημα». Γι’ αυτό, άχραντε Θεοτόκε, εσύ που πάντοτε ζεις μαζί με τον Βασιλέα της ζωής που η ίδια γέννησες, πρέσβευε αδιάκοπα να περιφρουρεί και να σώζει από κάθε προσβολή εχθρού τη νεολαία σου. [Το ζητούμε αυτό] επειδή τη δική σου προστασία έχουμε [πια] αποκτήσει. Και εσένα υπέρλαμπρα μακαρίζουμε στους αιώνες.

© Απόδοση στη Νεοελληνική: v.a.k. (2017)