ΝΕΚΡΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ: Για τη μετάνοια: «Ο καθένας από μας, όσο μικρός και αν είναι, είναι μεγάλος ενώπιον του Αιωνίου» (γέροντας Σωφρόνιος)

Δευτέρα 8 Δεκεμβρίου 2014

Για τη μετάνοια: «Ο καθένας από μας, όσο μικρός και αν είναι, είναι μεγάλος ενώπιον του Αιωνίου» (γέροντας Σωφρόνιος)

π. Σωφρονίου του Essex, Περί Πνεύματος και ζωής - Πνευματικά κεφάλαια

64. Ο αγώνας για τη σωτηρία μπορεί να είναι κάποτε πολύ απλός και πρωτόγονος, άλλοτε πάλι πολύ περίπλοκος, πέρα από κάθε ανθρώπινη δύναμη.

65. Καλύτερα, ασφαλώς να μην αμαρτήσουμε. Αλλά όταν η μετάνοια είναι πύρινη, μπορεί να αποκαταστήσει κάθε απώλεια.

66. Οφείλουμε να φυλάξουμε το πνεύμα της μετανοίας κατά τη διάρκεια όλης της ζωής μας μέχρι τέλους. Η μετάνοια είναι η βάση κάθε ασκητικής και πνευματικής ζωής. Η συναίσθηση, η διαίσθηση της αμαρτίας μπορούν να οξυνθούν τόσο πολύ μέσα μας, ώστε να γεννήσουν πράγματι βαθιά μετάνοια.

67. Μπορούμε να κλαίμε για ώρες, για εβδομάδες, για χρόνια, μέχρις ότου το είναι μας να αναγεννηθεί ολοκληρωτικά από το λόγο του Χριστού, από τις εντολές Του και προπαντός από τη χάρη του Αγίου Πνεύματος. Αυτή η μεταμόρφωση του είναι μας, μετά την πτώση του Αδάμ, απαιτεί πολλές προσπάθειες, και πολύ χρόνο.

68. Η μετάνοια δεν έχει τέλος πάνω στη γη, γιατί το τέλος της μετάνοιας θα σήμαινε ότι γίναμε σε όλα όμοιοι με τον Χριστό. Η πιο μικρή διαφορά ανάμεσα στον Χριστό και σε μας απαιτεί βαθιά μετάνοια: «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησον ημάς». Αυτός ο λόγος εκφράζει την απόσταση που αισθανόμαστε ανάμεσα σ’ Εκείνον, το απόλυτο και αιώνιο Είναι, και σε μας τους ίδιους. Αν δεν είμαστε πράγματι σε όλα όμοιοι με τον Κύριο, πώς μπορούμε να μείνουμε αιώνια μαζί Του, αναρωτιέται ο Άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος. Γι’ αυτόν, όπως και για μας, αυτό είναι αδύνατο. Δεν μας απομένει παρά η υπομονή.

69. Οι άνθρωποι μόνοι τους δεν μπορούν να καταλάβουν αν αμαρτάνουν ή όχι. Μόνο ο Κύριος και το Άγιο Πνεύμα το αποκαλύπτουν. Στον παράδεισο, όταν ο Ιησούς Χριστός (*) μίλησε με τον Αδάμ, αυτός αρνήθηκε να κατηγορήσει τον εαυτό του: «Εσύ μου έδωσες αυτή τη γυναίκα, και αυτή μου έδωσε να φάω αυτόν τον καρπό». Ας προσπαθήσουμε να μη κατηγορούμε τον Θεό. (*) "Ν": Υπονοείται προφανώς εδώ ότι το πρόσωπο της Θεότητος με το οποίο διαλέγονταν οι πρωτόπλαστοι (όπως και ο Μωυσής κ.λ.π.) ήταν ο Υιός, όχι ο Πατήρ.

70. Στα μικρά πράγματα, στις απλές πράξεις, ας προσπαθήσουμε να τηρούμε την ακόλουθη εσωτερική στάση: «Αρνούμαι το θέλημα του “πεπτωκότος” αίματός μου· θέλω στις φλέβες μου να ρέει η ζωή του Ιδίου του Θεού».

71. Αν ο Θεός υπάρχει, αναγνωρίζω ότι όλα τα λάθη προέρχονται από μένα και όχι από Αυτόν. Αν κρατώ μια τέτοια στάση, ο Θεός θα μου δώσει το πνεύμα της μετάνοιας.

72. Όταν βλέπουμε τον Χριστό «καθώς εστί» (=όπως είναι), αρχίζουμε να βλέπουμε τον ίδιο τον εαυτό μας, να συνειδητοποιούμε πόσο μεγάλοι και άθλιοι αμαρτωλοί είμαστε, και να θρηνούμε για την εαυτό μας. Η αγάπη για ολόκληρο τον κόσμο γεννιέται κατά το μέτρο του θρήνου μας. Παύουν τα σχίσματα. Είμαστε όλοι ένα εν τω Χριστώ.

Φωτο από εδώ

73. Μόνον όταν μας φωτίσει το φως του Χριστού μπορούμε να βλέπουμε τις αμαρτίες μας. Με την προσευχή η καρδιά αρχίζει σιγά-σιγά να συλλαμβάνει τις επιδράσεις των πνευμάτων που γεμίζουν τον κόσμο. Αντί να προοδεύουμε, βλέπουμε με ολοένα και μεγαλύτερη οξύτητα τα πάθη που μας κατέχουν. Κατά παράδοξο τρόπο, το αίσθημα αυτό της μη προόδου είναι πρόοδος. Έστω και αν δεν έχουμε δει ακόμη το άκτιστο Φως του Θεού, μέσω αυτού βλέπουμε τις αμαρτίες μας.

74. Δεν μπορούμε να αποκτήσουμε την καθαρά προσευχή παρά μόνο με την μετάνοια. Όταν μετανοούμε, δηλαδή όταν καθαριζόμαστε από κάθε αμαρτωλό πάθος, γινόμαστε σιγά-σιγά ικανοί να εισέλθουμε στο Θείο Φως.

75. Η οδός προς τη γνώση του Θεού διέρχεται πρωτίστως μέσα από την πίστη, την αγάπη του Χριστού και τη μετάνοια.

76. Είθε να δώσει ο Θεός σε όλους σας το πνεύμα της μετανοίας. Κλαίτε για τα λάθη σας, κλαίτε για να μη «ξηρανθεί» η καρδιά σας.

77. Το βασικότερο πράγμα είναι να κρατούμε πάντοτε την επίγνωση της ανεπάρκειάς μας ενώπιον του Θεού. Τότε μπαίνουμε σε διαρκή ένταση ανάμεσα στην αυτομεμψία και την αγάπη του Χριστού, τη μετάνοια και την ελπίδα στο έλεος του Θεού. Από τη μια πλευρά ζούμε στην οδύνη γιατί είμαστε τόσο μακριά από τον Θεό που αγαπάμε. Από την άλλη αυτή η οδύνη και αυτή η αγάπη ενεργούν σαν εσωτερική φωτιά και μας ωθούν με δύναμη προς τον Θεό. Η ένταση αυτή βρήκε την «τομωτέρα» έκφρασή της στο λόγο του Χριστού προς τον Γέροντα Σιλουανό: «Κράτει τον νουν σου εις τον άδην, και μη απελπίζου». Ο λόγος αυτός μπορεί να προκαλέσει φόβο, φρίκη και πανικό, αλλά δεν πρέπει να μας συντρίβει. Αποτελεί τη θεμελιώδη αρχή της «εν Χριστώ» ζωής μας.

Ο ληστής του Γολγοθά

78. Πως μπορούμε να είμαστε συνεχώς στο «πυρ» της κολάσεως και των παθών και να δεχόμαστε συγχρόνως από το Άγιο Πνεύμα την πληροφορία της σωτηρίας μας; Σ’ αυτό μας φωτίζει η εσωτερική κατάσταση του Χριστού στο Γολγοθά. Πρώτα λέει στο ληστή: «Σήμερον μετ’ Εμού έση εν τω παραδείσω». Αργότερα, κραυγάζει: «Ίνα τί Με εγκατέλιπες»;

Οι δύο αυτές στιγμές δεν κάνουν παρά μόνο μία. Κάτω από τις διάφορες μορφές, η κατάσταση αυτή του Χριστού στο Γολγοθά είναι πάντοτε παρούσα στον άνθρωπο και μεταμορφώνει το ίδιο το περιεχόμενο της ζωής του. «Χαίρειν μετά χαιρόντων και κλαίειν μετά κλαιόντων», λέει ο Απόστολος Παύλος. Για μας οι λόγοι αυτοί είναι ακατάληπτοι.

79. Δεν πρέπει να ισχυριζόμαστε ότι επαναλαμβάνουμε την εμπειρία των Αγίων Σιλουανού, Ισαάκ του Σύρου, Συμεών του Νέου Θεολόγου, Γρηγορίου του Παλαμά ή Σεραφείμ του Σαρώφ. Στην πνευματική ζωή δεν υπάρχει επανάληψη ακριβής, ταυτόσημη, αλλ’ απλώς αναλογία στο πνεύμα, στην ένταση που προϋποθέτει ο λόγος: «Κράτει τον νουν σου εις τον άδην, και μη απελπίζου».

80. Δεν πρέπει ποτέ να συγκρίνουμε τον εαυτό μας με κανένα πρόσωπο. Ο καθένας από μας, όσο μικρός και αν είναι, είναι μεγάλος ενώπιον του Αιωνίου. Ο Θεός συνάπτει με κάθε ανθρώπινη ύπαρξη καρδιακή και μοναδική σχέση.

Προσθέτουμε και τα παρακάτω, από το ιστολόγιο Πατερική Θεολογία:

ΠΕΡΙ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΖΩΗΣ // «ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ»

1. Αγαπητοί μου αδελφοί και αδελφές, ανοίξτε την καρδιά σας, για να χαράξει εκεί το Άγιο Πνεύμα την εικόνα του Χριστού. Τότε θα γίνετε σιγά-σιγά ικανοί να έχετε μέσα σας τη χαρά και το πένθος, το θάνατο και την ανάσταση.

2. Ο κόσμος δεν γνωρίζει τίποτε μεγαλύτερο από την κλήση του χριστιανού. Αλλά όσο υψηλότερος είναι ο σκοπός, τόσο δυσκολότερη είναι η πραγμάτωσή του.

3. Κοιτάξτε το μεγαλειώδες θέαμα που ο Θεός μας φανέρωσε στη δημιουργία του κόσμου, στην κατασκευή του ανθρώπου «κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν» Του. Εκείνο που αναζητούμε δεν περιορίζεται στη μικρή μας καθημερινή ζωή. Αναζητούμε να είμαστε με τον Θεό και να αποκτήσουμε μέσα μας τη ζωή σε όλο το πλάτος, το κοσμικό και το θείο.

4. Στην πνευματική μας θεωρία οφείλουμε να ενώσουμε το κοσμικό είναι και το θεϊκό Είναι, το κτιστό και το άκτιστο.

5. «Εν αρχή ήν ο Λόγος». Χωρίς Αυτόν τίποτε δεν υπάρχει. Κάθε μέρα γευόμαστε την οδυνηρή και άθλια ζωή μέσα στο σώμα μας. Και όμως δημιουργηθήκαμε κατ’ εικόνα του Χριστού, του Απολύτου. Το πρόβλημα, το μυστήριο της ζωής μας, είναι το πέρασμα από το σχετικό στο Απόλυτο. Αν το είναι δημιουργήθηκε από τον Θεό, δεν πρέπει να πεθάνει. Ο Θεός δημιούργησε τη ζωή, δεν δημιούργησε το θάνατο. Σκοπός μας είναι η ζωή με τον Χριστό-Θεό, η αθανασία, η αιωνιότητα. Σύμφωνα με την Αποκάλυψη, η αιωνιότητα του Θεού μπορεί να μας μεταδοθεί.

8. Οφείλουμε να μάθουμε να ζούμε την αιώνια ζωή του Ιδίου του Θεού. Τί σημαίνει «θέωση» του ανθρώπου; Να ζήσουμε όπως έζησε ο Κύριος, να αφομοιώσουμε το φρόνημα και τα αισθήματα του Χριστού, προπαντός των τελευταίων στιγμών της επίγειας ζωής Του.

10. Το σπέρμα που έρριξε ο Σατανάς στην καρδιά και το νου του Αδάμ –το λογισμό να γίνει θεός χωρίς τον Θεό– σφηνώθηκε τόσο βαθιά στο είναι μας, ώστε να βρισκόμαστε αδιάκοπα υπό το κράτος (=την εξουσία) της αμαρτίας.

12. Ήδη από τη γέννησή μας γινόμαστε κληρονόμοι του Αδάμ. Μπορούμε να ζήσουμε την κατάσταση της πτώσεως, που είναι μια φοβερή απόκλιση από την αγάπη του Πατρός, ως την μόνη πραγματικότητα του ανθρωπίνου είναι. Στον κόσμο ζούμε στην ατμόσφαιρα και τη λατρεία της πτώσεως. Ζούμε στην άνεση και συχνά ντρεπόμαστε να ομολογήσουμε την πίστη μας, να πούμε ότι είμαστε χριστιανοί.

13. Μην έχετε υπερβολική εμπιστοσύνη στην ανώτερη μόρφωση που αποκτήσατε στον κόσμο. Ο πολιτισμός στον οποίο ζούμε είναι κουλτούρα της πτώσεως.

14. Μετά από δύο παγκόσμιους πολέμους –οι πόλεμοι είναι η κατεξοχήν αμαρτία–, ο σύγχρονος κόσμος έχασε τη χάρη του Αγίου Πνεύματος. Δεν μπορεί όμως να εννοήσει τη θεότητα του Χριστού χωρίς το Άγιο Πνεύμα. Να πιστέψουμε ότι αυτός ο άνθρωπος, που είναι αληθινός άνθρωπος, είναι ο Δημιουργός του κόσμου, αυτό μας ξεπερνά. Να πιστέψουμε ότι ο Ίδιος ο Θεός σαρκώθηκε, ότι μας κάλεσε να είμαστε αιώνια μαζί Του, να, αυτό είναι που λείπει από πολλούς ανθρώπους του καιρού μας, κυρίως από επιστήμονες.

15. Τί σημαίνει σωτηρία; Ο θάνατος του σώματος είναι άραγε η προϋπόθεση για την είσοδο στη Βασιλεία του Χριστού; Πώς μπορούμε να αναπτύξουμε την ικανότητα μας να ζούμε σύμφωνα με τις εντολές του Χριστού, σύμφωνα με το Άγιο Πνεύμα; Ένα μόνο έχει σημασία: να φυλάξουμε την ένταση της προσευχής και της μετανοίας. Τότε ο θάνατος δε θα είναι ρήξη, αλλά μετάβαση στη Βασιλεία, για την οποία θα έχουμε ετοιμασθεί με την κοινωνία του Σώματος και του Αίματος του Χριστού, με την προσευχή και την επίκληση του Ονόματός Του: «Κύριε, Ιησού Χριστέ, ο Θεός ημών, ελέησον ημάς και τον κόσμον Σου».

18. «Ακηδία», ετυμολογικά σημαίνει απουσία φροντίδας για τη σωτηρία. Εκτός από σπάνιες σχεδόν περιπτώσεις, όλη η ανθρωπότητα ζει σε κατάσταση ακηδίας. Οι άνθρωποι έγιναν αδιάφοροι για τη σωτηρία τους. Δεν αναζητούν τη θεία ζωή. Περιορίζονται στα σχήματα της σαρκικής ζωής στις καθημερινές ανάγκες, στα πάθη του κόσμου και τις συμβατικές πράξεις. Ωστόσο ο Θεός μας έπλασε από το μηδέν «κατ’ εικόνα» του Απολύτου και «καθ’ ομοίωσίν» Του. Αν η αποκάλυψη αυτή αληθεύει, η απουσία της μέριμνας για τη σωτηρία δεν είναι άλλο παρά ο θάνατος του προσώπου.

19. Η απελπισία είναι η απώλεια της συνειδήσεως ότι ο Θεός θέλει να μας δώσει την αιώνια ζωή. Ο κόσμος ζει στην απελπισία. Οι άνθρωποι έχουν καταδικάσει οι ίδιοι τον εαυτό τους στο θάνατο. Πρέπει να παλέψουμε σώμα προς σώμα με την ακηδία.

20. Η ζωή του κόσμου οργανώνεται γύρω από μερικά ανθρώπινα πάθη και η πνευματική ζωή βρίσκεται στο περιθώριο. Οφείλουμε να αντιστρέψουμε την κατάσταση αυτή των πραγμάτων, να τοποθετήσουμε την πνευματική ζωή στην καρδιά της ζωής μας.

21. Η σοφία του κόσμου αυτού δεν μπορεί να σώσει τον κόσμο. Τα κοινοβούλια, οι κυβερνήσεις, οι πολυσύνθετοι οργανισμοί των πιο αναπτυγμένων συγχρόνων κρατών της γης είναι ανίσχυροι. Η ανθρωπότητα πάσχει χωρίς τέλος. Η μόνη διέξοδος είναι να βρούμε μέσα μας τη σοφία, την λύση να μη ζούμε σύμφωνα με τις ιδέες αυτού του κόσμου, αλλά να ακολουθήσουμε τον Χριστό.

26. Όπως ο Χριστός στη Γεθσημανή και στο Γολγοθά ζούσε ακατάπαυστα με τη σκέψη του Πατρός, κι εμείς οφείλουμε να ζούμε κάθε στιγμή με τη σκέψη του Θεού, αλλά περισσότερο του Χριστού παρά του Πατρός, επειδή δια του Υιού ερχόμαστε στον Πατέρα. Στην πράξη η ζωή γίνεται Χριστοκεντρική.

27. Το μόνο που μας ελκύει είναι ο Χριστός, το πρόσωπο Του. Και οφείλουμε να ζήσουμε τον Χριστό ως το μέτρο κάθε πράγματος, θείου και ανθρωπίνου. Εν τω Χριστώ έχουμε τον Δημιουργό Θεό μας. Εν τω Χριστώ έχουμε το υπόδειγμα, την αποκάλυψη του Σχεδίου του Θεού για τον άνθρωπο. Η αγάπη του Χριστού πρέπει να γεμίζει την καρδιά μας πάντοτε. Εν Θεώ δεν ζούμε με τον διανοητικό στοχασμό. Ο Θεός αποκαλύπτεται σε μας με τις ενέργειες Του. Ζούμε τον Χριστό ως προσωπική μας ζωή, όχι ως κάποιον που θα γνωρίζαμε εξωτερικά.

29. Κάποτε, όταν η αγάπη του Χριστού μας εγγίζει, αισθανόμαστε την αιωνιότητα. Αυτό δεν μπορεί να γίνει κατανοητό με τη λογική. Ο Θεός ενεργεί με το δικό Του τρόπο που ξεφεύγει τη λογική. Δεν πρέπει να είμαστε υπερβολικά λογικοί στη χριστιανική ζωή.

30. Υπάρχουν εξωτερικοί «δείκτες» που επιτρέπουν να υπολογίσουμε σε ποια απόσταση βρισκόμαστε από τον Θεό: Ακολουθούμε τον λόγο του Ευαγγελίου; Φθάσαμε την τελειότητα, δηλαδή την αγάπη για ολόκληρο τον κόσμο, χωρίς διάκριση ανάμεσα σε εχθρούς και φίλους;

31. Δεν υπάρχει διαφορά ανάμεσα στις εντολές του Χριστού και στη ζωή του Ίδιου του Θεού.

34. «Καταξίωσον, Κύριε, εν τη ημέρα ταύτη αναμαρτήτους φυλαχθήναι ημάς». Πολλές φορές επανέλαβα αυτή την προσευχή της Εκκλησίας. Η επί γης αναμάρτητη ζωή μας ανοίγει τις πύλες του Ουρανού. Δεν είναι ο πλούτος των γνώσεων που σώζει τον άνθρωπο. Είναι η αναμάρτητη ζωή που μας προετοιμάζει για τη ζωή με τον Θεό στο μέλλοντα αιώνα. Η χάρη του Αγίου Πνεύματος μας διδάσκει τις αιώνιες αλήθειες κατά το μέτρο που ζούμε σύμφωνα με τις εντολές: «Αγαπήσεις τον Θεό σου, τον Δημιουργό σου, με όλο το είναι σου και αγαπήσεις τον πλησίον σου ως σεαυτόν». Ναι, κρατείτε πάντοτε αυτές τις εντολές.

35. Μείνετε στην προσευχή, μείνετε στον αγώνα, να περάσετε τη μέρα σας χωρίς αμαρτία. Όλα τα υπόλοιπα θα δοθούν από τον Ίδιο τον Θεό.

36. Για να φυλάξουμε τη χάρη του Αγίου Πνεύματος, οφείλουμε ν’ απέχουμε από κάθε λογισμό που δεν αρέσει στον Θεό, μας λέει ο Γέροντας Σιλουανός. Ιδού το έργο μας. Ιδού η πνευματική μας καλλιέργεια. Εφόσον πρόκειται για την αιώνια σωτηρία, αυτό δεν τελειώνει ποτέ. Αρχίζουμε και ξαναρχίζουμε χωρίς τέλος.

37. Δεν μπορούμε να πραγματοποιήσουμε μέσα μας την εικόνα του Χριστού, εκτός αν είμαστε πραγματικά ενωμένοι, όπως ο Χριστός το ζητούσε από τους μαθητές Του: «Αγαπάτε αλλήλους», για να γνωρίζει ο κόσμος ότι είστε του Χριστού.

Και:

Για το γέροντα Σωφρόνιο

Ο άγιος Πατάπιος (8 Δεκεμβρίου)

Η αμαρτία (χωρίς ηθικισμούς)

Υπέρ των αμαρτωλών

Δίψα & άμεση γνώση του Θεού - Ειρήνη & αγάπη (άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης)
«Οι άγιοί μας δεν ήταν εξωγήινοι...»
Η πνευματική καρδιά (π. Ζαχαρίας Ζάχαρου, του Essex)