Ο π. Ειρηναίος Δεληδήμος για το CERN

Αρχιμανδρίτης Ειρηναίος Δεληδήμος – 45 λεπτά non stop

Θεολογικά δρώμενα

Με έκπληξη είδα στο πρόγραμμα του συνεδρίου που διοργάνωσε την περασμένη εβδομάδα το Τμήμα Θεολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) σε συνεργασία με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Πυρηνικών Ερευνών (CERN) στη Θεσσαλονίκη (9 και 10 Οκτωβρίου) το όνομα του π. Ειρηναίου Δεληδήμου. Ο τίτλος της εισήγησης του επιστημονικού συνεργάτη του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ ήταν «Οι σχέσεις Επιστήμης και Θεολογίας: Ιστορικά παραδείγματα». Σίγουρα όσοι τον γνωρίζουν δεν θα έχαναν με τίποτα την ευκαιρία να τον ακούσουν.

Ο π. Ειρηναίος αποφεύγει μονίμως να συμμετέχει σε συνέδρια, σπανίως παίρνει μέρος σε εκδηλώσεις αλλά έχει καταφέρει τους φοιτητές και τους θεολόγους να τον λατρεύουν και μάλιστα χωρίς να κάνει τίποτα απολύτως για αυτό. Εκείνος απλώς αναπτύσσει ένα θέμα, όποιο και αν είναι αυτό. Όλα τα υπόλοιπα έρχονται από μόνα τους. Δεν γνωρίζω με ποιον τρόπο τα μέλη της οργανωτικής επιτροπής του συνεδρίου τον έπεισαν να πάρει μέρος ή πόσο δύσκολο ήταν το εγχείρημα αυτό αλλά, όπως ήταν αναμενόμενο, μάγεψε το κοινό με όσα πολύ γλαφυρά είπε σε περισσότερα από 45 λεπτά.

Είχα δύο χρόνια περίπου να ακούσω τον π. Ειρηναίο. Τον άκουσα το καλοκαίρι του 2012 σε ένα συνέδριο που διοργάνωσε το Τμήμα μας και το Κέντρο Οικουμενικών, Ιεραποστολικών και Περιβαλλοντικών Μελετών «Μητροπολίτης Παντελεήμων Παπαγεωργίου» αλλά εκεί έκανε μια σύντομη τοποθέτηση. Όσες φορές και αν προσπάθησα (τελευταία έκανε μια ομιλία κάποιο Σάββατο στη Μητρόπολη Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως) δεν τα κατάφερα. Είχα μείνει σε εκείνη την αξέχαστη δίωρη διάλεξη την άνοιξη του 1994 που σε κάποιο μάθημα του δευτέρου εξαμήνου είχε έρθει να μας κάνει. Τότε είχαμε δεχθεί όλοι όσοι ήμασταν στο αμφιθέατρο Α΄ της Θεολογικής Σχολής (Θεσσαλονίκης) έναν καταιγισμό πληροφοριών που αφορούσαν την εκκλησιαστική ιστορία, τη βιολογία, τη φυσική, τη χημεία, την αστρονομία, την πατρολογία και όχι μόνο.  

Κατά το προηγούμενο ακαδημαϊκό έτος συναντηθήκαμε τυχαία στο ίδιο εκείνο αμφιθέατρο. Είχα μάθημα στο Α΄ εξάμηνο. Είχε περάσει το ακαδημαϊκό τέταρτο κατά πολύ και η πόρτα ήταν κλειστή. Αφού περίμενα άλλα δέκα λεπτά μπήκα για να δω τι συνέβαινε. Ο π. Ειρηναίος δεν μπορούσε να αποχωρήσει καθώς οι φοιτητές τον είχαν περικυκλώσει και του ζητούσαν επίμονα τις χειρόγραφες σημειώσεις του για να τις φωτοτυπήσουν. Είχα χάσει άλλη μια ευκαιρία. Την περασμένη Πέμπτη το βράδυ επιτέλους η πολυπόθητη ευκαιρία δόθηκε. Όσοι βρεθήκαμε στο κόκκινο κτίριο του ΚΕΔΕΑ θα θυμόμαστε για πολύ καιρό την ανεπανάληπτη εισήγησή του. Είναι βέβαιο επίσης πως θα τη θυμούνται και οι φυσικοί και όσοι άλλοι προέρχονταν από τον χώρο των θετικών επιστημών.

Στη διάρκεια του διαλείμματος πριν αρχίσει η δεύτερη συνεδρία της ημέρας, καθώς τραβούσα φωτογραφίες του αμφιθεάτρου με έναν υπερευρυγώνιο φακό, βρέθηκα δίπλα στη θέση που θα καθόταν ο π. Ειρηναίος. Όσα αντίκρισα εκεί δεν μου ήταν άγνωστα. Στο τραπέζι των ομιλητών υπήρχε ένα πρόχειρα διπλωμένο εξώρασο, πολλά βιβλία σε διάφορες γλώσσες με τα χαρακτηριστικά κίτρινα χαρτάκια στις σελίδες τους, δύο σακούλες με φωτοτυπίες και διάφορα πρόχειρα σημειώματα. Το σκηνικό ήταν έτοιμο και περιμέναμε με αγωνία τον πρωταγωνιστή. 

Και επιτέλους ο πρόεδρος της συνεδρίας, ο αναπληρωτής Πρύτανης του ΑΠΘ, καθηγητής κ. Ιωάννης Τζιφόπουλος, γνωστός για το χιούμορ του, του έδωσε το λόγο με εκείνο το απρόσμενο «πανοσιολογιώτατε πατέρα Χιγκς σας ακούμε». Και ο π. Ειρηναίος άρχισε. Αυθόρμητος, χειμαρρώδης, απολαυστικός. Τα καυστικά σχόλια δεν είχαν τέλος για τις θρησκείες, τους θρησκευόμενους, τους φυσικούς, τον φονταμενταλισμό, την θεωρία της Μεγάλης Εκρήξεως, τους Ορθόδοξους, τον Πούτιν, τον Χιγκς, τον Ντόκινς, τον Χόκινγκ και άλλους τόσους.

Δυστυχώς ο ομιλητής δεν είχε κείμενο, όπως πάντα άλλωστε, ούτε χειρόγραφο για να το αναρτήσουμε. Αυτήν τη φορά οι σημειώσεις προβλήθηκαν, αφού είχαν σαρωθεί, από τον κ. Π. Παναγιωτόπουλο (φυσικό και δρ. θεολογίας του ΑΠΘ). Ο π. Ειρηναίος κατά το μισό χρόνο της ομιλίας του είχε την πλάτη του προς το κοινό και τέντωνε το κεφάλι του συνεχώς για να περιγράψει όσα μας έδειχνε. Αλλά και με αυτόν τον ανορθόδοξο τρόπο που δυσκόλευε τη στάση του σώματός του, οι ατάκες όπως: «πολύ στεναχωρήθηκα που άργησαν τα αποτελέσματα των ερευνών και από τότε φόρεσα μαύρα, …όποιος ισχυρίζεται ότι γνωρίζει την αλήθεια και ότι οι άλλοι την αγνοούν είναι ηλίθιος, …αριστερά ένας νομπελίστας φυσικός, δεξιά ο σπουδαιότερος φυσικός όλων των εποχών και στη μέση ένας παπάς», δεν είχαν τελειωμό. 

Δεν υπάρχει αμφιβολία πως ο π. Ειρηναίος γνωρίζει και παρακολουθεί οτιδήποτε έχει να κάνει με τη φυσική και τη βιολογία. Ίσως ήταν ο μόνος που παρακολουθούσε με την ίδια άνεση τις θέσεις και των θεολόγων αλλά και των φυσικών. Σε ορισμένες περιπτώσεις δε, φάνηκε πως ήταν καλύτερα ενημερωμένος για τη σύγχρονη έρευνα των φυσικών και των αστρονόμων ακόμη και από πολλούς θετικούς επιστήμονες που παρακολουθούσαν το συνέδριο.

Οι σημειώσεις με τα κείμενα του Μεγάλου Βασιλείου, του Γρηγορίου Νύσσης και του Αυγουστίνου με τις σχετικές πρωτοπόρες για την εποχή τους γνώσεις που αφορούσαν το σύμπαν σχολιάστηκαν για αρκετή ώρα. Μετά εμφανίστηκαν τα εξώφυλλα διαφόρων βιβλίων και με αφορμή αυτά ο ομιλητής παρουσίαζε τη θέση του σχετικά με τα συγκεκριμένα πορίσματα των ερευνητών. Και στο τέλος προβλήθηκε το καλύτερο, μια διαφάνεια με ένα διάγραμμα, έναν πίνακα και μερικές εξισώσεις. Ο π. Ειρηναίος θυμόταν από μνήμης κάθε λεπτομέρεια.

Οι καθήμενοι και οι όρθιοι είχαν για 45 περίπου λεπτά χαθεί σε έναν καταιγισμό πληροφοριών. Αρκετοί εκτός του χώρου μας ρωτούσαν αν ο παπάς έχει σπουδάσει φυσική, αν δουλεύει στο CERN ή ποιος είναι τέλος πάντων αυτός που τα ξέρει όλα αυτά με κάθε λεπτομέρεια.

Το κοινό ξέσπασε 5 ή 6 φορές σε χειροκροτήματα κατά τη διάρκεια της ομιλίας του. Πρώτη φορά μου συνέβη σε συνέδριο να μην προλαβαίνω να στρέφω τον τηλεφακό για να πιάνω τις εκφραστικότατες κινήσεις του ομιλητή ή τις ακαριαίες αντιδράσεις των φοιτητών που κρέμονταν από τα χείλη του.

Ελπίζω οι φωτογραφίες που δημοσιεύω να μεταφέρουν την ατμόσφαιρα που ζήσαμε και σε εκείνους που δεν μπόρεσαν να παρευρεθούν. Δεν θυμάμαι να πρόσεξα κάποιον να παίζει με το κινητό του. Ορισμένοι ενθουσιασμένοι τον φωτογράφιζαν, άλλοι τον βιντεοσκοπούσαν, ενώ μερικοί προσπαθούσαν ακόμη να σημειώσουν κάτι που τους έκανε εντύπωση σε όσες λευκές σελίδες τους είχαν απομείνει.

"Ν": Ένα δείγμα του λόγου του π. Ειρηναίου μπορείτε να δείτε παρακάτω (από άλλη εκδήλωση φυσικά - αναδημοσιεύεται από εδώ). Ένα άλλο δείγμα στο post μας π. Ειρηναίος Δεληδήμος: Ο χριστιανισμός δεν είναι θρησκεία - Χριστιανισμός & επιστήμη.
Οι θέσεις μας για τη θεωρία της εξέλιξης έχουν εκφραστεί με την ανάρτηση Επιστήμη, Δαρβίνος και Εκκλησία και τη βιβλιοπαρουσίαση Andrew Parker, Το Αίνιγμα της Γενέσεως - Γιατί η Βίβλος είναι επιστημονικά ακριβής.