Τρία posts από Stavrovelonia
... ξεφτιλιστείτε, παρακαλώ ...
Γιώργος Αγγελόπουλος
Ο εξευτελισμός ως «παιχνίδι»
Πώς μπορείς να βγάλεις χρήματα από τη δυστυχία των άλλων; Διοργανώνεις ένα μείγμα καλλιστείων και παιχνιδιού «ριάλιτι» μεταξύ αστέγων και λες ότι θέλεις με τον τρόπο αυτό να... προσελκύσεις την προσοχή στην τύχη αυτών των ανθρώπων.
Η 58χρονη Τερέζ Φαν Μπελ κέρδισε στο Βέλγιο τον τίτλο της... Μις Άστεγη. Μαζί με τον τίτλο, κέρδισε έναν χρόνο δωρεάν διαμονής σ΄ ένα σπίτι. Η Τερέζ, η οποία ζει στον δρόμο στην ευρύτερη περιοχή των Βρυξελλών, και εννέα άλλες άστεγες γυναίκες πήραν μέρος στην εκπομπή, στη διάρκεια της οποίας υποτίθεται ότι θα εκπαιδεύονταν με στόχο να μπορέσουν να βρουν μια σταθερή δουλειά. Μία από τους διοργανωτές, η Αλίν Ντιπορτάιγ, πρώην Μις Βέλγιο (κανονική αυτή), εξήγησε ότι αυτός ο διαγωνισμός για τη Μις Άστεγη «δεν ήταν διαγωνισμός ομορφιάς, αλλά είχε στόχο να δείξει ότι οι γυναίκες που βρίσκονται στον δρόμο μπορούν να ξεφύγουν απ΄ αυτή την τύχη τους».
Κυρίως όμως, η εκπομπή έπρεπε να έχει θεαματικότητα. Έτσι το «κάστινγκ» των άστεγων γυναικών ήταν μελετημένο και αυστηρό. Υπήρχε μια φωνακλού, μια άλλη πονηρούλα και εξαιρετική στους λογαριασμούς, μια άλλη που δεν σταματούσε τις πλάκες, μια που ήταν πολύ πλούσια στο παρελθόν όμως γνώρισε τη δυστυχία. Τις έβαζαν να λένε στους κριτές πράγματα όπως «αυτή είναι η ωραιότερη ημέρα της ζωής μου» ή «έχω ζήσει στον δρόμο και έχω το δικαίωμα να βάλω μια στέγη πάνω από το κεφάλι μου», «αν αποκτήσω αυτό το σπίτι θα μπορώ να ξαναδώ το παιδί μου», «τώρα ανεβαίνω την πλαγιά». Οι γυναίκες εκπαιδεύτηκαν, πριν από τα «καλλιστεία», να περπατούν ίσια, με ψηλά το κεφάλι, κάτι που είχαν ξεχάσει τον καιρό που έζησαν στον δρόμο. Και κάθε εβδομάδα, δύο απ΄ αυτές ήταν «προτεινόμενες» και η μία καταψηφιζόταν από τους κριτές και τους τηλεθεατές. Οι άλλες την έβλεπαν να φεύγει, τη γέμιζαν φιλιά λέγοντάς της ότι είναι άδικο, ότι λυπούνται, τρέμοντας μήπως ακολουθήσουν οι ίδιες. Παιχνιδάκι, είπαν οι διοργανωτές, σε σύγκριση με όσα οι γυναίκες αυτές είχαν ζήσει στην πραγματική τους ζωή... Όμως ο εξευτελισμός δεν είναι παιχνίδι. Οργανώσεις για τα δικαιώματα των γυναικών και ενώσεις αρωγής προς τους αστέγους κατήγγειλαν τα «καλλιστεία» αυτά χαρακτηρίζοντάς τα από «άτοπα» μέχρι «απολύτως οικτρά», χωρίς σεβασμό στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια. «Είμαι εξοργισμένη. Οι γυναίκες αυτές μετατράπηκαν σε μαριονέτες παρωδώντας την ίδια τη ζωή τους», δήλωσε η ακτιβίστρια Ζακλίν Ωμπενά. «Αυτή που θα κερδίσει θα έχει μια κατοικία για έναν χρόνο, και ύστερα;» ρώτησε ένας κοινωνικός λειτουργός. Άλλοι συνέκριναν τον διαγωνισμό μ΄ ένα κακόγουστο «Star Αcademy». Όμως στο «Star Αcademy» οι «προτεινόμενοι» φεύγουν από το στούντιο και επιστρέφουν στο σπίτι τους, στην οικογένειά τους, στο σπίτι τους. Στην... «Ακαδημία των Αστέγων», οι άστεγες επέστρεφαν κι αυτές στο σπίτι τους, στον δρόμο.---
... άστεγος εν Ελλάδι - μια πραγματικότητα ...
Κωστής Παπαϊωάννου
Πού την κεφαλήν κλίνη
Το πρόβλημα των αστέγων θεωρείται πως αφορά αποκλειστικά ακραία προβληματικές περιπτώσεις: ο άστεγος ανήκει σε μια κατηγορία ανθρώπων έξω και μακριά από εμάς. Όμως το στερεότυπο αυτό θα καταρρεύσει και ενδεχομένως με τρόπο επώδυνα βίαιο. Οι μηχανισμοί παραγωγής αστέγων που είδαμε σε άλλες δυτικές πρωτεύουσες τις προηγούμενες δεκαετίες λειτουργούν πια και εδώ. Το παραδοσιακό μας άλλοθι, η ελληνική οικογένεια ως δίχτυ ασφαλείας, ατονεί. Το λονδρέζικο Βig Ιssue γίνεται αναπόσπαστο στοιχείο και του δικού μας αστικού τοπίου. Με την έννοια αυτή, η Ελλάδα δεν δικαιούται να υποστηρίζει ότι το ζήτημα της έλλειψης στέγης δεν την αφορά, ιδίως αφού δεν διαθέτει πολιτική ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος και ενοικιαζόμενης κοινωνικής κατοικίας. Αυτές οι δύο ελλείψεις συμβάλλουν περισσότερο από ό,τι σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες στην παγίωση της έλλειψης στέγης.
Μολονότι τα ποσοτικά αποτελέσματα των ερευνών ποικίλλουν, ακριβώς γιατί ποικίλλουν οι ορισμοί του αστέγου, το βέβαιο είναι ότι στον παραδοσιακό άστεγο πληθυσμό προστίθενται νέες κατηγορίες αστέγων. Η ανεργία και η φτώχεια, η ραγδαία αύξηση τών «χωρίς χαρτιά» και η διόγκωση κοινωνικών προβλημάτων που οδηγούν στην απώλεια στέγης (ενδοοικογενειακή βία, εξαρτήσεις κ.λπ.) μεγεθύνουν τον αριθμό όσων κινδυνεύουν να μείνουν άστεγοι. Βέβαιο επίσης είναι ότι οι άστεγοι της Αθήνας συμπορεύονται με τους αστέγους άλλων μεγάλων πόλεων σε αυξημένο δείκτη ψυχικών διαταραχών, συννοσηρότητας και παράλληλης εξάρτησης από αλκοόλ ή άλλες ουσίες (σύμφωνα με παλαιότερη έρευνα της οργάνωσης Κλίμακα).
Μολονότι τα ποσοτικά αποτελέσματα των ερευνών ποικίλλουν, ακριβώς γιατί ποικίλλουν οι ορισμοί του αστέγου, το βέβαιο είναι ότι στον παραδοσιακό άστεγο πληθυσμό προστίθενται νέες κατηγορίες αστέγων. Η ανεργία και η φτώχεια, η ραγδαία αύξηση τών «χωρίς χαρτιά» και η διόγκωση κοινωνικών προβλημάτων που οδηγούν στην απώλεια στέγης (ενδοοικογενειακή βία, εξαρτήσεις κ.λπ.) μεγεθύνουν τον αριθμό όσων κινδυνεύουν να μείνουν άστεγοι. Βέβαιο επίσης είναι ότι οι άστεγοι της Αθήνας συμπορεύονται με τους αστέγους άλλων μεγάλων πόλεων σε αυξημένο δείκτη ψυχικών διαταραχών, συννοσηρότητας και παράλληλης εξάρτησης από αλκοόλ ή άλλες ουσίες (σύμφωνα με παλαιότερη έρευνα της οργάνωσης Κλίμακα).
Πώς λοιπόν θα προχωρήσουμε; Η εύκολη οδός είναι η ποινικοποίηση της ίδιας της ιδιότητας του αστέγου, όπως έγινε αλλού. Η ποινικοποίηση του ύπνου ή της απλής παρουσίας σε δημόσιους χώρους, η επιλεκτική εις βάρος των αστέγων εφαρμογή νόμων φαινομενικά ουδέτερων και οι εκκαθαριστικές επιχειρήσεις σε περιοχές όπου ζουν άστεγοι έχουν δοκιμαστεί με γνωστά οικτρά αποτελέσματα (βλ. ενδεικτικά τις εκθέσεις της Εθνικής Συμμαχίας για τους Αστέγους των ΗΠΑ, ΝCΗ). Ο πειρασμός να κινηθούμε σε παρόμοιες κατευθύνσεις είναι μεγάλος, το είδαμε άλλωστε κατά τον αθηναϊκό προολυμπιακό καλλωπισμό.
Οι ανησυχίες δεν είναι φιλανθρωπικού χαρακτήρα αλλά σχετίζονται με έναν απλό συλλογισμό. Λίγα χρόνια πριν, ταξιδεύοντας στη Δύση απορούσαμε με τον αριθμό των αστέγων και την αδυναμία ή απροθυμία των αρχών να αντιμετωπίσουν ουσιαστικά το ζήτημα. Η Ελλάδα πλησιάζει ταχύτατα σε αυτό το σημείο. Αν λοιπόν αναλογιστούμε ότι σήμερα σε πολλές χώρες είναι μείζον θέμα οι δολοφονικές επιθέσεις εναντίον αστέγων (επιθέσεις όχι μόνο από νεοναζί αλλά και από πολίτες φαινομενικά υπεράνω υποψίας), πόσο απέχει η χώρα μας από το σημείο αυτό; Όχι πολύ, δεδομένου ότι οι άστεγοι των πόλεών μας είναι πολλαπλά στιγματισμένοι με όλα εκείνα τα ταυτοτικά γνωρίσματα που αποτελούν κόκκινο πανί για τους εγχώριους θιασώτες μιας νοσηρής αστικής καθαρότητας. Η χάραξη μιας στοιχειώδους πολιτικής για το ζήτημα της στέγης προϋποθέτει την παραδοχή ότι αστυνομικά μέτρα χωρίς προνοιακή πολιτική εξυπηρετούν μόνο βραχυπρόθεσμους επικοινωνιακούς σκοπούς, επιτείνουν ή μετακομίζουν το πρόβλημα σε άλλες περιοχές και εντέλει ετοιμάζουν τον δρόμο για συμμορίες «αυτόκλητων τιμωρών».
---
Ο Κωστής Παπαϊωάννου είναι πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.
---
Οι ανησυχίες δεν είναι φιλανθρωπικού χαρακτήρα αλλά σχετίζονται με έναν απλό συλλογισμό. Λίγα χρόνια πριν, ταξιδεύοντας στη Δύση απορούσαμε με τον αριθμό των αστέγων και την αδυναμία ή απροθυμία των αρχών να αντιμετωπίσουν ουσιαστικά το ζήτημα. Η Ελλάδα πλησιάζει ταχύτατα σε αυτό το σημείο. Αν λοιπόν αναλογιστούμε ότι σήμερα σε πολλές χώρες είναι μείζον θέμα οι δολοφονικές επιθέσεις εναντίον αστέγων (επιθέσεις όχι μόνο από νεοναζί αλλά και από πολίτες φαινομενικά υπεράνω υποψίας), πόσο απέχει η χώρα μας από το σημείο αυτό; Όχι πολύ, δεδομένου ότι οι άστεγοι των πόλεών μας είναι πολλαπλά στιγματισμένοι με όλα εκείνα τα ταυτοτικά γνωρίσματα που αποτελούν κόκκινο πανί για τους εγχώριους θιασώτες μιας νοσηρής αστικής καθαρότητας. Η χάραξη μιας στοιχειώδους πολιτικής για το ζήτημα της στέγης προϋποθέτει την παραδοχή ότι αστυνομικά μέτρα χωρίς προνοιακή πολιτική εξυπηρετούν μόνο βραχυπρόθεσμους επικοινωνιακούς σκοπούς, επιτείνουν ή μετακομίζουν το πρόβλημα σε άλλες περιοχές και εντέλει ετοιμάζουν τον δρόμο για συμμορίες «αυτόκλητων τιμωρών».
---
Ο Κωστής Παπαϊωάννου είναι πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.
---
... αν δείτε τον Τζαμπιέρο Φιλαντζέρι ...
Μιχάλης Μητσός
Σαν λαβωμένο αγρίμι
Αν τον δείτε κάπου να κυκλοφορεί, πείτε του ότι τον ψάχνουν για να του δώσουν κάτι. Αν και μάλλον δεν θα τον ενδιαφέρει.
Στο παγκάκι: άφραγκος, μόνος, αυτάρκης
Στο παγκάκι: άφραγκος, μόνος, αυτάρκης
Γρανάδα, Νότια Ισπανία, 8 Ιουνίου 2008. Απόγευμα Κυριακής. Ο Τζαμπιέρο Φιλαντζέρι κοιμάται σε ένα παγκάκι. Κατάγεται από το Ρέτζο ντι Καλάμπρια, είναι 28 ετών κι έχει ένα διάσημο επίθετο: ο Γκαετάνο Φιλαντζέρι ήταν ένας Ιταλός φιλόσοφος και νομικός που έζησε τον 18ο αιώνα στην αυλή του Φερδινάνδου Δ΄ των Βουρβόνων. Αλλά η ζωή τα έφερε αλλιώς γι΄ αυτόν. Είναι μόνος, άστεγος και απένταρος. Χωρίς όλα αυτά να τον εμποδίζουν να ταξιδεύει. Την ημέρα περπατάει και τη νύχτα κοιμάται κάτω από τα άστρα. Δεν ενοχλεί κανέναν. Αποτελεί όμως τον ιδανικό στόχο για κάποιους που έχουν παρέα, λεφτά, σπίτι και διεστραμμένα ένστικτα. Όπως τους οκτώ Ισπανούς εφήβους που του επιτέθηκαν εκείνο το απόγευμα. Χωρίς λόγο. Τον χλεύασαν, τον προσέβαλαν, τον κακοποίησαν και τον άφησαν αιμόφυρτο, με σπασμένα κόκαλα. Ένα κορίτσι από την ομάδα τραβούσε τη σκηνή με το κινητό της. Για να τη βλέπει τις επόμενες ημέρες με τις φίλες της και να γελάνε.
Όταν ο Τζαμπιέρο κατάφερε να σταθεί στα πόδια του- γράφει ο ανταποκριτής της Κοριέρε ντέλα Σέρα - έψαξε μια βρύση για να πλύνει τις πληγές του. Εκεί τον βρήκαν κάποιοι αστυνομικοί και τον πήγαν στο νοσοκομείο. Οι γιατροί καθάρισαν το πρόσωπό του, έβαλαν νάρθηκα στο σπασμένο του δάκτυλο και του είπαν πως θα χρειαστεί 90 ημέρες για να αναρρώσει. Αλλά μια μέρα τον έχασαν. Μόλις αισθάνθηκε ότι μπορεί να αυτοεξυπηρετηθεί, ο Τζαμπιέρο εξαφανίστηκε. Σαν λαβωμένο αγρίμι. Μπορεί να φοβόταν. Μπορεί να βαριόταν. Στο μεταξύ, οι νεαροί που του επιτέθηκαν συνελήφθησαν, δικάστηκαν και καταδικάστηκαν σε πρόστιμο 3.000 ευρώ. Δεν είναι κανένα μεγάλο ποσό για τις οικογένειές τους: 375 ευρώ η καθεμιά, θα πληρώσουν και οι γονείς της κοπέλας με το κινητό, οι δικαστές δεν πίστεψαν ότι τραβούσε τη σκηνή για να τη δείξει στη συνέχεια στην αστυνομία. Για τον Τζαμπιέρο, όμως, είναι κάτι. Θα μπορούσε μ΄ αυτά τα χρήματα να περάσει μερικούς μήνες άνετα ή ακόμη και να αλλάξει ριζικά τη ζωή του. Μόνο που δεν μπορεί να τον βρει κανείς για να του τα δώσει.
Στη Γρανάδα δεν τον ξαναείδαν. Στον ξενώνα Luz Casanova, όπου ένας αναγνώστης μιας τοπικής εφημερίδας έγραψε ότι τον είχε δει, δεν κράτησαν τα στοιχεία του. Κάποιος τον περιέγραψε ως ψηλό, κοντοκουρεμένο, με εμφανείς ουλές, ένα τεράστιο σακίδιο και πέδιλα. Κάποιοι άλλοι τον αναγνώρισαν στο πρόσωπο ενός διανοητικά καθυστερημένου. Η αστυνομία τον ψάχνει, η δικαιοσύνη πρέπει να απονεμηθεί, αλλά εκείνος είναι άφαντος, προφανώς δεν διαβάζει εφημερίδες, ή μπορεί και να διαβάζει αλλά όλα αυτά να τον αφήνουν αδιάφορο, δεν θέλει φιλανθρωπίες, δεν θέλει φωτογραφίες, θέλει να συνεχίσει να σηκώνει μονάχος τον σταυρό του.
Όταν ο Τζαμπιέρο κατάφερε να σταθεί στα πόδια του- γράφει ο ανταποκριτής της Κοριέρε ντέλα Σέρα - έψαξε μια βρύση για να πλύνει τις πληγές του. Εκεί τον βρήκαν κάποιοι αστυνομικοί και τον πήγαν στο νοσοκομείο. Οι γιατροί καθάρισαν το πρόσωπό του, έβαλαν νάρθηκα στο σπασμένο του δάκτυλο και του είπαν πως θα χρειαστεί 90 ημέρες για να αναρρώσει. Αλλά μια μέρα τον έχασαν. Μόλις αισθάνθηκε ότι μπορεί να αυτοεξυπηρετηθεί, ο Τζαμπιέρο εξαφανίστηκε. Σαν λαβωμένο αγρίμι. Μπορεί να φοβόταν. Μπορεί να βαριόταν. Στο μεταξύ, οι νεαροί που του επιτέθηκαν συνελήφθησαν, δικάστηκαν και καταδικάστηκαν σε πρόστιμο 3.000 ευρώ. Δεν είναι κανένα μεγάλο ποσό για τις οικογένειές τους: 375 ευρώ η καθεμιά, θα πληρώσουν και οι γονείς της κοπέλας με το κινητό, οι δικαστές δεν πίστεψαν ότι τραβούσε τη σκηνή για να τη δείξει στη συνέχεια στην αστυνομία. Για τον Τζαμπιέρο, όμως, είναι κάτι. Θα μπορούσε μ΄ αυτά τα χρήματα να περάσει μερικούς μήνες άνετα ή ακόμη και να αλλάξει ριζικά τη ζωή του. Μόνο που δεν μπορεί να τον βρει κανείς για να του τα δώσει.
Στη Γρανάδα δεν τον ξαναείδαν. Στον ξενώνα Luz Casanova, όπου ένας αναγνώστης μιας τοπικής εφημερίδας έγραψε ότι τον είχε δει, δεν κράτησαν τα στοιχεία του. Κάποιος τον περιέγραψε ως ψηλό, κοντοκουρεμένο, με εμφανείς ουλές, ένα τεράστιο σακίδιο και πέδιλα. Κάποιοι άλλοι τον αναγνώρισαν στο πρόσωπο ενός διανοητικά καθυστερημένου. Η αστυνομία τον ψάχνει, η δικαιοσύνη πρέπει να απονεμηθεί, αλλά εκείνος είναι άφαντος, προφανώς δεν διαβάζει εφημερίδες, ή μπορεί και να διαβάζει αλλά όλα αυτά να τον αφήνουν αδιάφορο, δεν θέλει φιλανθρωπίες, δεν θέλει φωτογραφίες, θέλει να συνεχίσει να σηκώνει μονάχος τον σταυρό του.
Σημ. & για τα 3 posts: η εικονογράφηση έγινε με ευθύνη της Stavrovelonias
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου