π. Σεραφείμ Ρόουζ: η ώρα του Λευκού Ανθρώπου

"Ξέρεις για ποιο λόγο είμαι στο Σαν Φρανσίσκο; Επειδή θέλω να μάθω ποιος είμαι και ποιος είναι ο Θεός. Εσύ θέλεις να τα μάθεις αυτά; Για μένα, αυτά είναι τα μόνα πράγματα που με νοιάζει να μάθω".

(φοιτητής Ευγένιος Ρόουζ, μετέπειτα π. Σεραφείμ Ρόουζ)

ΟΡΘΟΔΟΞΟΙ ΑΓΙΟΙ & ΔΙΚΑΙΟΙ

ΤΗΣ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗΣ ΓΗΣ

Επιτέλους, ήρθε η ώρα ο λευκός άνθρωπος της Αμερικής (που πήγε εκεί ως κατακτητής και απελπισμένος μετανάστης) να δώσει τον πρώτο καρπό στην παγκόσμια Ορθόδοξη Εκκλησία. Πρόκειται για τον π. Σεραφείμ Ρόουζ (1931-1982), κατά κόσμον Γιουτζήν Ντένις Ρόουζ, από το Σαν Ντιέγκο της Καλιφόρνιας, που ταξίδεψε σε μακρύ και επώδυνο δρόμο μέχρι να βρει στην Ορθοδοξία αυτό που αναζητούσε.

Προικισμένος, ευφυής, ωραίος, όχι πλούσιος, άριστος μαθητής με πολλές υποτροφίες, αλλά πρόωρα ώριμος, μοναχικός και στοχαστικός, ο Γιουτζίν (Ευγένιος) ήταν ένα κολεγιόπαιδο μεσοαστικής προέλευσης, που έμοιαζε να βγήκε από τον «Κύκλο των Χαμένων Ποιητών»… Ανήσυχος και πνευματικά διψασμένος μέχρι αίματος, πέρασε από τη φιλοσοφία, την αθεΐα, το μπητνίκ και κατέληξε στο βουδισμό ζεν. Πτυχιούχος των Ασιατικών Γλωσσών στην Ακαδημία Ασιατικών Σπουδών του Σαν Φρανσίσκο και μάστερ στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, υπήρξε μαθητής και συνεργάτης του καθηγητή Τζι Μινγκ Σιεν, τον οποίο βοήθησε να μεταφράσει το Ταό Τε Κινγκ και άλλα κλασικά έργα από τα αρχαία κινεζικά.

[Σημ. "Νεκρού": προσθέτω ότι απέρριψε την ακαδημαϊκή καριέρα, γιατί αηδίασε με το πανεπιστημιακό σύστημα και έπιασε δουλειά σα γκαρσόνι (*). Προσθέτω επίσης ότι, κατά την εποχή της μεγάλης πάλης του με τη συντηρητική ηθική και τη δήθεν "αλήθεια" της αμερικάνικης κοινωνίας, υπήρξε & ομοφυλόφιλος. Ας μη σκανδαλιστούν οι πιστοί αδελφοί που το μαθαίνουν, αν δεν το ήξεραν. Δε σημαίνει ότι συνέχισε να κάνει ομοφυλοφιλικό σεξ και ως ορθόδοξος μοναχός και ιερέας (άλλωστε ρητά αναφέρεται ότι εγκατέλειψε την ομοφυλοφιλία όταν έγινε ορθόδοξος). Ο π. Σεραφείμ ενσάρκωσε με τον καλύτερο τρόπο τα ιδεώδη του μοναχικού βίου, όπου μοναχός = απουσία σεξ (ούτως ή άλλως) και μοναχισμός = "σταύρωση" του χτεσινού εαυτου μας και των παθών μας και αγώνας για εκτόξευση προς το Θεό, μέσω της αγάπης φυσικά. Τα τεκμήρια της αγιότητάς του είναι πάρα πολλά, όπως γράφεται και παρακάτω].

Από δημοσίευση του άρθρου του "Η αποκάλυψη του Θεού στην ανθρώπινη καρδιά", εδώ.

 
Μετά από σοβαρή μαθητεία στις ανατολικές παραδόσεις, ασπάστηκε την ορθοδοξία, λόγω του συγκλονιστικού αισθήματος που ένιωσε την πρώτη φορά που παρακολούθησε τη θεία λειτουργία του ρωσικού ναού της Θεοτόκου (παλιού καθεδρικού) στο Σαν Φρανσίσκο. Ωστόσο η μεταστροφή του δεν ήταν ραγδαία και ενθουσιώδης, αλλά σταδιακή και προσεχτική. Επέλεξε το μοναχικό βίο παίρνοντας το όνομα του Ρώσου αγίου του 19^ου αιώνα Σεραφείμ του Σάρωφ, μελέτησε βαθύτατα κι έζησε σε μια καλύβα στα δάση του Νόουμπλ Ριτζ, στη βόρεια Καλιφόρνια. Υπήρξε δε και πνευματικό παιδί του γίγαντα της φιλανθρωπίας με την παιδική ψυχή αγίου Ιωάννη Μαξίμοβιτς του Θαυματουργού (1896-1966), ενός παγκόσμιου αγίου, που το άφθαρτο σώμα του βρίσκεται στο Σαν Φρανσίσκο.
Δυο από τα έργα του, που κυκλοφόρησαν παράνομα και στην Ε.Σ.Σ.Δ. κι έχουν μεταφραστεί ακόμα και στα μαλαγιαλάμ της νότιας Ινδίας, κυκλοφορούν και στα ελληνικά: «Η ορθοδοξία και η θρησκεία του μέλλοντος» (ο διάλογος της ορθοδοξίας με τη πανθρησκειακή πνευματικότητα της Νέας Εποχής, που ανακατεύει διαλογισμό και άλλες ασιατικές πρακτικές και διδασκαλίες με δυτικό μυστικισμό [ολόκληρο εδώ]) και «Η ψυχή μετά το θάνατο – Οι μεταθανάτιες εμπειρίες στο φως της ορθόδοξης διδασκαλίας», που πραγματεύεται ένα θέμα πολύ γνωστό και συζητούμενο σήμερα. Και τα δύο έχουν εκδοθεί από την Αδελφότητα του Αγίου Γερμανού της Αλάσκας, στην Πλατίνα της Καλιφόρνιας, που ο π. Ρόουζ ήταν ένας από τους ιδρυτές της. Η ίδρυση της Αδελφότητας του Αγίου Γερμανού ευλογήθηκε με επιστολή από τον μέγα Γέροντα της εποχής μας π. Σωφρόνιο Σαχάρωφ, και φυσικά από τον άγιο Ιωάννη Μαξίμοβιτς.

 
Στα γραπτά του φαίνεται πως η ορθοδοξία δεν είναι μια δογματική αγκύλωση, αλλά μια παγκόσμια διδασκαλία βασισμένη σε γνήσιες και επαληθευμένες πνευματικές εμπειρίες. Άλλωστε ο ίδιος, αν και ποτέ δε νόθευσε την ορθοδοξία ούτε «αλληθώρισε» πουθενά, σε ιστορικό επίπεδο εκτιμούσε τη γνήσια σκέψη όλων των πολιτισμών, ιδιαίτερα της Κίνας (ταοϊσμό και κομφουκιανισμό). Βλ. το άρθρο του The Chinese Mind, που προήλθε από ένα ειδικό μάθημα στον Άγιο Γερμανό το 1981 και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό The Orthodox Word το 1991. «Όταν γίνεσαι χριστιανός» έλεγε, «καμιά πραγματική αλήθεια που είχες διδαχτεί μέχρι τότε δεν χάνεται».

[Σημείωση "Νεκρού: έτσι, με βάση τις δικές του σημειώσεις, ο π. Δαμασκηνός Κρίστενσεν (βλ. παρακάτω) έγραψε τη σπουδαία μελέτη Crist the Eternal Tao, την οποία βλ. στα ελληνικά εδώ].
Όταν, το 1991, μέλη της Αδελφότητας του Αγ. Γερμανού επισκέφτηκαν το μεγάλο ρωσικό μοναστήρι της Όπτινα, που είχε πρόσφατα λειτουργήσει ξανά ως μοναστήρι, είδαν αναρτημένο στο ιστορικό κελί του αγίου στάρετς Αμβροσίου ένα πορτρέτο του π. Σεραφείμ, ο οποίος εθεωρείτο από τους μοναχούς της Όπτινα στυλοβάτης της παράδοσής τους, ενώ οι εκδόσεις της Αδελφότητας του Αγ. Γερμανού για τους αγίους γέροντες της Όπτινα τους είχαν βοηθήσει να ανασυστήσουν τις αρχές της μονής τους (βίος π. Σεραφείμ, τόμ. Β΄, σελ. 454-455).
Ο π. Σεραφείμ κοιμήθηκε σε ηλικία 48 ετών μετά από μια σύντομη αλλά εξαιρετικά βασανιστική ασθένεια και, μετά την κοίμησή του, έχουν σημειωθεί πολλά περιστατικά που φανερώνουν την αγιότητά του (δεν έχει αναγνωριστεί επίσημα, γιατί είναι πολύ νωρίς). Στο τελευταίο κεφάλαιο της βιογραφίας του αναφέρονται αρκετά [Σημ. "Νεκρού": βλ. και ένα εξαιρετικά σημαντικό εδώ].

 
Η βιογραφία του έχει γραφτεί από τον ιερομόναχο Δαμασκηνό Κρίστενσεν (πρώην βουδιστή Αμερικανό, που μεταστράφηκε στην Ορθοδοξία) και έχει εκδοθεί σε τρεις τόμους, που όμως κυκλοφορούν ανεξάρτητα ο ένας από τον άλλο. Ιδίως ο πρώτος τόμος, που περιγράφει την πορεία του π. Σεραφείμ από την απόλυτη άρνηση του Θεού προς την Ορθοδοξία, είναι, κατά τη γνώμη μου, ένα από τα σημαντικότερα χριστιανικά αναγνώσματα των τελευταίων δεκαετιών. Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μυριόβιβλιος.

(*) π. Δαμασκηνός, Πατήρ Σεραφείμ Ρόουζ, Η ζωή και τα έργα του, τ. Α΄, σελ. 225. Το motto, στην αρχή του παρόντος, είναι από το ίδιο, σελ. 105.

Προσυπογράφω επίσης και το ακόλουθο τροπάριο προς τιμήν του αγίου, από εδώ:

Τον συνάναρχον Λόγον. Ήχος πλ. α΄.

Τω Σεραφείμ της Πλατίνης ευηκοήσωμεν, όστις, φερώνυμος ρόδων, άρωμα πνέει Θεού και ως ρόδον παραδείσου νυν εξήνθησεν. Ος, εκ βορβόρου των παθών ανεδύθη καθαρός ως τίμιος μαργαρίτης και συνειδήσεις πυρσεύει πυρσώ ρημάτων και δογμάτων Χριστού.