Τρεις επιφανείς επιστήμονες της βυζαντινής εποχής, δύο γιατροί και ένας μαθηματικός και αρχιτέκτονας. Παραθέτουμε τα βιογραφικά τους από τη Βικιπαίδεια, πισεύοντας ότι αξίζει να τους γνωρίσουμε. Παρακαλώ, επισκεφτείτε και την ανάρτησή μας Ιατρική και Χριστιανισμός, καθώς και μερικές αναρτήσεις που παραθέτουμε στο τέλος του παρόντος. Ευχαριστώ.
Αέτιος ο Αμιδηνός
Ο Αέτιος ο Αμιδηνός ήταν ο διασημότερος γιατρός του 6ου αιώνα μ.Χ.. Το «Αμιδηνός» αναφέρεται στην καταγωγή του από την πόλη Αμίδη της Μεσοποταμίας (σύγχρονη Ντιγιάρμπακιρ). Σπούδασε στην Αλεξάνδρεια και άσκησε την Ιατρική στην Κωνσταντινούπολη ως αρχίατρος της Αυτοκρατορικής Αυλής.
Το έργο του Αετίου Βιβλία ιατρικά εκκαίδεκα (δηλαδή «16 ιατρικά βιβλία») δεν περιλαμβάνει μόνο τις δικές του ιατρικές γνώμες, αλλά και τις γνώμες και θεωρίες άλλων διαπρεπών αρχαιότερών του ιατρών. Ασχολείται με τη διάγνωση, την πρόγνωση, την αιτιολογία και τη θεραπευτική των νόσων. Επίσης, με τα απλά βότανα, τα μεταλλικά νερά, τα καταπλάσματα, τα ούρα, τις αιμορραγίες, τις νόσους του εγκεφάλου, των νεύρων, των αυτιών και της μύτης. Ακόμα, ο Αέτιος ο Αμιδηνός ασχολείται στο έργο αυτό με οφθαλμικές παθήσεις και νοσήματα του στόματος, του θώρακα, των πνευμόνων και των εντέρων.
Παραπομπές
(Γαλλικά) Encyclopædia Universalis. Encyclopædia Britannica Inc.. aetius-d-amide. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Πηγές: Ιωάννης Κακαβούλιας: Ελληνική Γραμματολογία (αρχαία και βυζαντινή), εκδ. Νικόδημος, Αθήνα, σελ. 12
_-_Veloso_Salgado.png)
Αλέξανδρος ο Τραλλιανός
Ο Αλέξανδρος ο Τραλλιανός (525 – 605) ήταν Βυζαντινός Μικρασιάτης ιατρός από τις Τράλλεις της Λυδίας και ένας από τους πιο διακεκριμένους ιατρούς της ύστερης αρχαιότητας.[5][6]
Θεωρείται πως έζησε στον 6ο αιώνα καθώς στα γραπτά του αναφέρει τον επίσης ιατρό του 6ου αιώνα Αέτιο τον Αμιδηνό,[7] ο οποίος δεν ξεκίνησε να γράφει τις πραγματείες του παρά μόνο στο τέλος του 5ου ή τις αρχές του 6ου αιώνα. Παράλληλα γίνονται αναφορές στον Αλέξανδρο τον Τραλλιανό από τον ιατρό Παύλο τον Αιγινήτη[8] ο οποίος έζησε τον 7ο αιώνα, και ο Αλέξανδρος αναφέρεται ως σύγχρονος του ιστορικού Αγαθία του Σχολαστικού[9] του οποίου τα συγγράμματα έχουν ως σημείο εκκίνησης το ξεκίνημα της βασιλείας του Ιουστίνου Β´ το 565.[10]
Ο πατέρας του ήταν επίσης ιατρός και ονομάζονταν Στέφανος, ενώ είχε επίσης και 4 αδέρφια, τους Ανθέμιο, Διόσκουρο, Μητρόδωρο, και Ολύμπιο οι οποίοι ήταν όλοι διακεκριμένοι στα επαγγέλματα με τα οποία ασχολούνταν.[11]
Ο Αλέξανδρος κατείχε μεγάλη εμπειρία και μεγάλη φήμη ως ιατρός η οποία τον συνόδευε όχι μόνο σε Κωνσταντινούπολη και Ρώμη, αλλά και σε άλλες περιοχές στις οποίες ταξίδευε όπως η Ιβηρική χερσόνησος, Γαλατία, και άλλες περιοχές της Ιταλικής χερσονήσου,[12] και συχνά αποκαλούνταν Αλέξανδρος ο Ιατρός.
Θεωρείται ο πρώτος ο οποίος έκανε χρήση του όρου επιστήμονας για να περιγράψει την ιδιότητα του ιατρού.[5]
Ωστόσο μια από τις πιο ιδιόμορφες πρακτικές του Αλέξανδρου, ήταν η μυστικιστική χρήση των φυλαχτών και των επικλήσεων. Για παράδειγμα, για την θεραπεία του πυρετού σύστηνε την χρήση φύλλου ελιάς πάνω στο οποίο θα έπρεπε να αναγραφεί με μελάνι η ακολουθία γραμμάτων κα ροι α, και το φύλλο κατόπιν θα έπρεπε να κρεμαστεί γύρω από το λαιμό ως φυλαχτό.[13]Σε άλλη περίπτωση που αφορούσε την αντιμετώπιση της ποδάγρας αναγράφει πως εξόρκιζε την ασθένεια αναφωνόντας την ονομασία Ἰαὼ Σαβαὼθ καθώς και Ἰαὼ, Σαβαὼθ, Ἀδοναὶ, Ἐλωί, πιθανώς μια ένδειξη πως ο ίδιος ήταν Χριστιανός ή Ιουδαίος στο θρήσκευμα.
Ο Γερμανός λόγιος του 17ου αιώνα Γιόχαν Άλμπερτ Φαμπρίκιος θεωρούσε πως ο Αλέξανδρος ανήκε στην αρχαία ιατρική σχολή των Μεθοδικών, ωστόσο αυτό δεν έχει γίνει πλήρως αποδεκτό.
Έργα
Ξεκίνησε να γράφει σε αρκετά μεγάλη ηλικία,[14]χρησιμοποιώντας την εμπειρία που είχε αποκομήσει όλα τα χρόνια που εργάζονταν ως ιατρός, αλλά πλέον είχε γίνει πολύ μεγάλος και δεν του είχαν απομείνει πολλές φυσικές δυνάμεις για την συνέχιση της εξάσκησης του επαγγέλματος. Ο τρόπος γραφής του δεν ήταν ιδιαίτερα κομψός, ωστόσο ήταν λιτός, άμεσος και καθαρός, και χρησιμοποιούσε κοινές και κατανοητές εκφράσεις για την περιγραφή των όρων.[14]
Το κύριο έργο του ήταν το 12τομο έργο Θεραπευτικά, το οποίο κατά την Αναγέννηση έγινε γνωστό στα λατινικά ως Alexandri Yatros Practica και είχε πολλές ανατυπώσεις, ενώ η πρώτη έντυπη έκδοση του στο αρχικό κείμενο των ελληνικών έγινε στο Παρίσι το 1548. [Εκεί "όπου
δίνονται λεπτομέρειες για 120 εγχειρήσεις, από τη μαστεκτομή ώς την
αφαίρεση ουρόλιθων" (από εδώ)].
Εμφανίζεται επίσης να έχει γράψει αρκετές άλλες μελέτες οι οποίες δεν διασώζονται, όπου ασχολήθηκε με τη μελαγχολία και τις αυτοκτονικές τάσεις που αυτή οδηγεί, κατάγματα, πληγές της κεφαλής, ούρα και άλλα πολλά θέματα.[15]Ο ίδιος αναφέρει 2 άλλα έργα του τα οποία μεταφράστηκαν στα Αραβικά, και τα οποία σχετίζονταν με τις παθήσεις των ματιών και την πλευρίτιδα αντίστοιχα.
Το άλλο έργο του το οποίο διασώζεται και είναι σχετικά γνωστό είναι μια σύντομη πραγματεία με τίτλο Περὶ Ἑλμίνθων (γνωστό στα λατινικά ως De Lumbricis), όπου μη μπορώντας να διαγνώσει την ασθένεια που ταλαιπωρούσε το παιδί ενός φίλου του, κατέγραψε όλες του τις γνώσεις του σχετικά με τα εντερικά παράσιτα και τα θεραπευτικά μέσα για την αντιμετώπιση τους στο σύγγραμμα αυτό.[6] Το αρχικό κείμενο της πραγματείας αυτής εκδόθηκε έντυπα το 1570 στη Βενετία από τον Τζερόνιμο Μερκουριάλι.
Του αποδίδονται μερικές φορές και 2 άλλα έργα σχετικά με μια συλλογή ιατρικών θεμάτων και μια πραγματεία σχετικά με τον πυρετό, τα συγκεκριμένα όμως πιθανώς ανήκουν στον Αλέξανδρο τον Αφροδισιέα του 3ου αιώνα μ.Χ.[16][17][18][19].
Παραπομπές
«Александр Тралесский» (Ρωσικά)
«Александръ Тралесскій» (Ρωσικά)
plus.si.cobiss.net/opac7/conor/107401827.
Paul de Roux: «Nouveau Dictionnaire des œuvres de tous les temps et tous les pays» (Γαλλικά) Éditions Robert Laffont. 1994. σελ. 59. ISBN-13 978-2-221-06888-5. ISBN-10 2-221-06888-2.
«Η εξέλιξη των ιατρικών αντιλήψεων στο Βυζάντιο κατά τον 9ο αι». archaiologia.gr.
«Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής». www.mednet.gr. Ανακτήθηκε στις 7 Ιανουαρίου 2016.
Kudlien, Fridolf (1970). Alexander of Tralles, xii. 8, p. 346
Paul of Aegina, iii. 21. 78, vii. 5, 11, 19, pp. 447, 495, 650, 660, 687
Agathias, History v. p. 149
Greenhill, William Alexander (1867). «Alexander». Στο: William Smith, επιμ. Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology. 1. Boston: Little, Brown and Company, σσ. 126–127.
Kudlien, Fridolf (1970). Alexander of Tralles, iv. p. 198
Kudlien, Fridolf (1970). Alexander of Tralles, i. 15, pp. 156, 157
Kudlien, Fridolf (1970). Alexander of Tralles, xii. 7, p. 339
Kudlien, Fridolf (1970). Alexander of Tralles, xii. 1, p. 313
Joannes Actuarius, De Urin. Differ. c. 2. p. 43
John Freind, The History of Physic
Johann Albert Fabricius. Bibl. Graec. vol. xii. p. 593, sq. ed. vet.
Albrecht von Haller, Bibliotheca Medicinae Practicae, tom. i.
Curt Polycarp Joachim Sprengel. Hist. de la Méd. tom. ii.
Βιβλιογραφία
Αλέξανδρος Τραλλιανός, Ἰατρικὰ βιβλία, έκδ. Τ. Puschmann, Alexander von Tralles, Zur Geschichte der Medicin, Amsterdam 1963, 1.571.
(Γερμανικά) Kudlien, Fridolf (1970). «Alexander of Tralles». Dictionary of Scientific Biography. 1. New York: Charles Scribner's Sons, σσ. 121. ISBN 0-684-10114-9. on line [1]
(Αγγλικά) Langslow, D. R. (2006). The Latin Alexander Trallianus: The Text and Transmission of a Late Latin Medical Book. London: Society for the Promotion of Roman Studies, Journal of Roman Studies Monograph no. 10. ISBN 0-907764-32-0.
(Αγγλικά) Knight, Valerie (2014), «Simon and the Tradition of the Latin Alexander of Tralles», στο: Barbara Zipser, επιμ., Simon of Genoa's Medical Lexicon, Berlin: De Gruyter, σελ. 99-128, doi:10.2478/9788376560236, ISBN 9788376560236
(Λατινικά) Girolamo Mercuriale, Jan H. Chrościejowski (1583). De morbis puerorum Tractatus.
Εξωτερικοί σύνδεσμοιΨηφιοποιημένη έκδοση 
Το παρόν λήμμα ενσωματώνει κείμενο από έκδοση που είναι πλέον κοινό κτήμα: Chisholm, Hugh, επιμ.. (1911) «Alexander of Tralles» Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάννικα (11η έκδοση) Cambridge University Press
Ανθέμιος ο Τραλλιανός
Ο Ανθέμιος ο Τραλλιανός (Σελεύκεια Καρίας 474 μ.Χ. - Κωνσταντινούπολη, 534 μ.Χ.) ήταν Έλληνας Μικρασιάτης γεωμέτρης, φυσικός, αρχιτέκτονας, μηχανικός και γλύπτης, σπουδαιότερο έργο του οποίου ήταν η κατασκευή του Ναού της Αγίας Σοφίας στην πρωτεύουσα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, την Κωνσταντινούπολη.
Γεννήθηκε στη Σελεύκεια Καρίας, πόλη που ονομαζόταν και Τράλλεις, από όπου και η προσωνυμία του. Ο Ανθέμιος συνεργάσθηκε με τον Ισίδωρο τον Μιλήσιο για την κατασκευή του Ναού της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη (532 μ.Χ.), μετά από ανάθεση του αυτοκράτορα Ιουστινιανού, καθώς ο προηγούμενος ναός είχε καταστραφεί στη Στάση του Νίκα.
Ο Ανθέμιος προερχόταν από μια μορφωμένη οικογένεια. Είχε 4 αδελφούς και ο πατέρας τους, ο Στέφανος ο Τραλλιανός, ήταν γιατρός.[5] Από τους αδελφούς του, ο Διόσκουρος ακολούθησε το πατρικό επάγγελμα στις Τράλλεις, ο Αλέξανδρος το ίδιο αλλά στη Ρώμη, όπου έγινε ένας από τους πιο φημισμένους γιατρούς της εποχής του, ο Ολύμπιος ήταν βαθύς γνώστης του Ρωμαϊκού Δικαίου, ενώ ο Μητρόδωρος έγινε διακεκριμένος λόγιος στην Κωνσταντινούπολη.
Τα τολμηρά σχέδια που κατέστρωσε ο Ανθέμιος για τον ναό της Αγίας Σοφίας επιδεικνύουν τόσο τις γνώσεις του, όσο και την άγνοιά του. Το κορυφαίο σχεδιαστικό του επίτευγμα εδώ αφορά τον τρούλο του ναού, που φαίνεται σαν να αιωρείται στον αιθέρα, πάνω από τα γήινα. Οι δεξιότητές του ως πολιτικού μηχανικού διαφάνηκαν και στην επισκευή των αντιπλημμυρικών έργων του Δάρας.
Μία ιστορία που θρυλείται σχετικά με τον Ανθέμιο ίσως ρίχνει κάποιο φως στον χαρακτήρα και τα επιστημονικά ενδιαφέροντά του: Μετά από μία διαμάχη με τον γείτονά του Ζήνωνα, ο Ανθέμιος προσομοίασε σεισμούς, αστραπές και βροντές στο δώμα, όπου εκείνος φιλοξενούσε τους καλεσμένους του, χρησιμοποιώντας καμπύλους καθρέφτες και ατμό που διοχέτευσε με δερμάτινους σωλήνες κάτω από το δάπεδο.
Ο Ανθέμιος ήταν εξίσου ικανός ως μαθηματικός. Περιέγραψε την κατασκευή της ελλείψεως με νήμα, όπως αναφέρει σχόλιο του Ευτόχιου στις Κωνικές τομές του Απολλωνίου[6], και συνέγραψε πραγματεία πάνω στις κωνικές τομές, μία θαυμάσια προετοιμασία για τον σχεδιασμό του τρούλου της Αγίας Σοφίας. Συνέταξε επίσης μία επισκόπηση για τα είδη και τις διατάξεις των κατόπτρων στο έργο του για τα παράδοξα μηχανήματα, που ήταν γνωστό στους Άραβες μαθηματικούς, όπως τον Ιμπν αλ-Χαϊθάμ (που θεωρείται ο πατέρας της οπτικής). Στη διαδικασία δημιουργίας επιφανειών που ανακλούν προς ένα σημείο (εστιάζουν)
- όλες τις ακτίνες αδιακρίτως διευθύνσεως που περνούν από ένα άλλο σημείο και
- μία δέσμη παράλληλων ακτίνων, ο Ανθέμιος ανακαλύπτει μία ιδιότητα κωνικής τομής που δεν βρίσκεται στο έργο του Απολλώνιου.
Ο Ανθέμιος ως συγγραφέας συνέγραψε σπουδαία έργα μηχανικής, από τα οποία σώζονται μόνο αποσπάσματα, π.χ. ένα τμήμα πραγματείας του εκδόθηκε με τον τίτλο Περί παραδόξων μηχανημάτων από τον L. Dupuy το 1777, ενώ εμφανίσθηκε και το 1786 στον 42ο τόμο της Histoire de l'Academie des Instrumentistes. Ο A. Westermann έδωσε μία αναθεωρημένη έκδοσή του στο έργο του Παραδοξογράφοι (Scriptores rerum mirabilium Graeci) το 1839. Σε αυτό το έργο ο Ανθέμιος γράφει για την «ελαστική δύναμη» του υδρατμού.
Παραπομπές
(Αγγλικά) Union List of Artist Names. 500120301. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουνίου 2020.
«Анѳимій» (Ρωσικά)
(Αγγλικά) Union List of Artist Names. 500120301. Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2020.
«Анфимий» (Ρωσικά)
Donald Nicol, Βιογραφικό Λεξικό της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας,μτφρ.Ευγένιος Πιερρής, εκδ.Ελληνική Ευρωεκοδοτική, Αθήνα, 1993, σελ.57
Boyer 1991, κεφάλαιο "Revival and Decline of Greek Mathematics", σελ. 193
Πηγές: Donald Nicol, Βιογραφικό Λεξικό της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας,μτφρ.Ευγένιος Πιερρής, εκδ. Ελληνική Ευρωεκοδοτική, Αθήνα, 1993, σελ.57-58
Βιβλιογραφία
Agathias, Hist. v. 6-9
Procopius, De Aedific. i. 1
Boyer, Carl B.: A History of Mathematics, John Wiley & Sons, Inc., 1991 (2η έκδοση)
Gibbon's Decline and Fall, cap. xl.
Heath, T L.: A History of Greek Mathematics (2 τόμοι) (Oxford, 1921)
Huxley, G.L.: "Anthemius of Tralles" στο Dictionary of Scientific Biography, Charles Scribner's Sons, Νew York (1970), τ. 1, σσ. 169-170
Εξωτερικοί σύνδεσμοι: Ο Ανθέμιος στις βιογραφίες μαθηματικών
Συμπλήρωμα
Βυζάντιο: Μια χώρα όπου Επιστήμη & Εκκλησία δεν βρίσκονταν σε κόντρα!...
Από τον Ιπποκράτη στον Μέγα Βασίλειο
Άγιος Μάρτυς Μέδικος του Οτρίκολι, ο Ανάργυρος Ιατρός (26 Ιουνίου)
29 Μαΐου: “Επίθεση” στους Τούρκους!...
Ο Μέγας Φώτιος για το “άθλημα της πόλης”
Έχουμε καμία σχέση με το Βυζάντιο; (Κων. Χολέβας)
Ιστορικά θέματα για τη Ρώμη (Βυζάντιο)
Βυζάντιο (ενότητα στο ιστολόγιό μας)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου