Αγίες θύματα σκληρής οικογενειακής βίας

Αγία Θωμαΐς της Αλεξάνδρειας (14 Απριλίου)

Δολοφονήθηκε από τον πεθερό της, που ήθελε να τη βιάσει

Συναξαριστής

Εικόνα από εδώ, όπου επίσης η βιογραφία της.

Η Αγία Μάρτυς Θωμαΐς γεννήθηκε και έζησε στην Αλεξάνδρεια και διακρινόταν για την ευσέβεια και την πνευματική της μόρφωση. Από μικρή ηλικία είχε επιδοθεί στα έργα της φιλανθρωπίας και του ελέους, συνοδεύοντας την μητέρα της. Τη διακονία (υπηρεσία) αυτή εξακολούθησε να την ασκεί ακόμα και όταν παντρεύτηκε.

Η Αγία είχε μία κατά πάντα ευλογημένη οικογένεια. Με τον σύζυγό της συνδεόταν με αληθινή και ανυπόκριτη αγάπη. Την ειρηνική τους όμως συνύπαρξη την φθόνησε ο εφευρέτης της κακίας, ο διάβολος, και θέλησε να τους χωρίσει, μάλιστα δε με τραγικό τρόπο.

Κάποτε που η Θωμαΐδα ήταν μόνη της στο σπίτι, επειδή ο σύζυγός της έλειπε σε δουλειές, δέχθηκε ανήθικη επίθεση από τον πατέρα του συζύγου της, δηλαδή τον πεθερό της, ο οποίος κυριευμένος από το δαίμονα της πορνείας και υποδουλωμένος στο πάθος της ακολασίας, ήθελε να έχει μαζί της ερωτική σχέση. Η Αγία, η οποία είχε πάντοτε ζωντανή στη μνήμη της την αίσθηση της πανταχού παρουσίας του Θεού και ζούσε με αγνότητα και σωφροσύνη, αντιστάθηκε με σταθερότητα και παρρησία. Προσπάθησε να τον πείσει ότι κάτι τέτοιο δεν πρέπει να γίνει, επειδή είναι αντίθετο με το θέλημα του Θεού, το οποίο ήταν γι' αυτήν τρόπος ζωής και πηγή εμπνεύσεως. Τυφλωμένος όμως εκείνος από το πάθος, επέμενε απειλώντας την με θάνατο. Η Αγία Θωμαΐς συνέχισε να αντιστέκεται και προτίμησε τον θάνατο από την υποδούλωση στο κράτος της αμαρτίας και την εξουσία του θανάτου. Γιατί η έξοδος με μαρτυρικό τρόπο από την παρούσα σύντομη ζωή για την δόξα του Θεού δεν είναι θάνατος, αλλά μετάβαση από τον θάνατο στη ζωή. Είναι νίκη της ζωής επί του θανάτου.

Ο δυστυχής εκείνος την μαχαίρωσε θανάσιμα και μετά το τραγικό αυτό περιστατικό έχασε το φως του και γύριζε μέσα στο σπίτι σαν χαμένος. Στην κατάσταση αυτή τον βρήκαν κάποιοι γείτονες που έψαχναν για τον υιό του, και τον παρέδωσαν στις αρχές για να δικαστεί. Ενώ η Θωμαΐδα, όπως γράφει ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, «ἔλαβε στέφανον μάρτυρος διὰ τὴν σωφροσύνην».

Ο προϊστάμενος της σκήτης της Αλεξανδρείας, μοναχός Δανιήλ, μόλις πληροφορήθηκε το μαρτυρικό τέλος της Θωμαΐδος, κατέβηκε αμέσως στην πόλη με μερικούς μοναχούς και παρέλαβε το ιερό λείψανο της Αγίας. Το μετέφερε με ευλάβεια στη Σκήτη και το ενταφίασε με τιμές στο κοιμητήριο των Πατέρων. Τότε συνέβη και το εξής θαυμαστό. Κάποιος μοναχός, ο οποίος πολεμείτο από τον δαίμονα της πορνείας και είχε ταλαιπωρηθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα, προσευχήθηκε στον τόπο που ενταφιάσθηκε το λείψανο της Μάρτυρος, ζητώντας την βοήθειά της. Και, αφού άλειψε το σώμα του με λάδι από το καντήλι που έκαιγε στον τάφο της, απαλλάχθηκε από τον πειρασμό και ειρήνευσε. Αλλά κατά καιρούς και άλλοι πιστοί, μοναχοί και λαϊκοί, που βασανίζονταν από σαρκικούς πειρασμούς, προσεύχονταν στην Αγία και με τις πρεσβείες της ενισχύονταν στον αγώνα τους ή και απαλλάσσονταν από το πάθος.

Γι' αυτό η αγία Θωμαΐς τιμάται ως προστάτιδα εκείνων που αγωνίζονται ενάντια στα σαρκικά πάθη.

Αγία Θωμαΐς της Λέσβου (3 Ιαν.)

Τη σκότωσε στο ξύλο ο άντρας της!

Της φιλολόγου κ. Αμαλίας Ηλιάδη από Misha

Στο Βίο της Αγίας Θωμαΐδος της Λεσβίας, που διαδραματίζεται στην Μυτιλήνη και στην Κωνσταντινούπολη του 10ου αιώνα, θίγεται ο ξυλοδαρμός των γυναικών απ' τους συζύγους τους ως κοινωνική πληγή της εποχής.
Οι γονείς της αγίας Θωμαΐδος ευτύχησαν στο γάμο τους και ο βιογράφος της αγίας τους ονομάζει «ζεύγος χρυσούν, ζεύγος τρισευδαίμον και μακάριον», ενώ η Θωμαΐδα ατύχησε στο γάμο της, ο οποίος απέβη αγκάθινο στεφάνι γι' αυτή.
Οι γονείς της, όντας ευκατάστατοι και ευσεβείς, την πάντρεψαν σε ηλικία 24 ετών με ένα νέο ονόματι Στέφανο. Η Θωμαΐδα, παρότι διακρινόταν ως ενάρετη, καλή και υποδειγματική σύζυγος και νοικοκυρά και δίχως να δίνει καμιά αφορμή, αντιμετώπιζε χείριστο τρόπο συμπεριφοράς εκ μέρους του συζύγου της. Ο ατυχής της γάμος ανάγκασε τους θλιμμένους γονείς της να αναχωρήσουν απ' τη Μυτιλήνη για τα μέρη της Κωνσταντινούπολης. Ο πατέρας της, μετά από λίγο καιρό, πέθανε και η μητέρα της έγινε μοναχή και αργότερα ηγουμένη.

Ο σύζυγος της Θωμαΐδας, απ' την φιλαργυρία και την πλεονεξία του, ειρωνευόταν και έβριζε την ευλάβεια και την φιλοστοργία της. Μάλιστα την χτυπούσε βάναυσα σ' όλο της το σώμα. Στο τέλος η αγία πεθαίνει απ' τα τραύματα που της προξένησε ο βάρβαρος σύζυγός της. Έζησε δεκατρία χρόνια μαρτυρικού συζυγικού βίου και πέθανε σε ηλικία 38 ετών. Τάφηκε στο μοναστήρι που ήταν ηγουμένη η μητέρα της.

Κοινωνικά σχόλια

Η αντίθεση του φρονήματος της αγίας με το φρόνημα του συζύγου της, αναδεικνύει την υπομονετική γυναίκα σύζυγο και τις αρετές της ευλάβειας, της φιλανθρωπίας, της ελεημοσύνης και της φιλοστοργίας. Παράλληλα συνδέει, η αντίθεση αυτή, τον άνδρα σύζυγο με την ασέβεια, την φιλαργυρία, την πλεονεξία και την σκληρότητα. Το γεγονός αυτό, απ' τη μια μεριά, ανυψώνει τη γυναικεία φύση και υπόσταση απέναντι στην ανδρική, αλλά απ' την άλλη ο βίος της Οσίας Θωμαΐδος ως υπόδειγμα για τις έγγαμες γυναίκες της εποχής της, ενισχύει μια τάση παθητικότητας και υποταγής της γυναίκας, ακόμη και στις άδικες ή παράλογες συμπεριφορές του συζύγου της. Η παραπάνω διαπίστωση επιβεβαιώνεται και από άλλες, πατερικές κυρίως πηγές, καθώς σύμφωνα μ' αυτές, η διατήρηση, η ενίσχυση και η επιβίωση του θεσμού του γάμου, ως συνεκτικού ιστού της κοινωνίας, απαιτούσε θυσίες, υπομονή και ανεκτικότητα άνευ ορίων, κυρίως εκ μέρους των γυναικών που εισέρχονταν σ' αυτόν. 

H αγία Θωμαΐς εκοιμήθη την 1η Ιανουαρίου και η μνήμη της μετετέθη στις 3 Ιανουαρίου, λόγω του εορτασμού της Περιτομής του Χριστού και του Μ. Βασιλείου την πρώτη του μηνός.

Θαύματα και αφθαρσία
 
Να προσθέσουμε ότι καταγράφονται 14 θαύματα που είχαν γίνει με τις προσευχές της αγίας ενώ ακόμη ζούσε, ενώ πλήθος είναι τα θαύματά της μετά την κοίμησή της. Το σώμα της, μετά από χρόνια, βρέθηκε άφθαρτο και μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη, όπου φυλασσόταν μέχρι την εισβολή των σταυροφόρων το 1204. Από τότε αγνοείται η τύχη του (από βιβλίο με το βίο της).

Ο αξιόλογος blogger Φιλαλήθης έχει αναρτήσει στο Misha το παρακάτω σχόλιο, απαραίτητο για τη σωστή κατανόηση του βίου της αγίας:

Αδελφέ Misha, πολύ ενδιαφέρουσα η ανάρτηση περί της Αγίας. Θα ήθελα, όμως, να τονίσω, ότι δυστυχώς το κείμενο της φιλολόγου πάσχει λιγάκι σε ένια σημεία. Π.χ. εδώ: "ενισχύει μια τάση παθητικότητας και υποταγής της γυναίκας, ακόμη και στις άδικες ή παράλογες συμπεριφορές του συζύγου της".

Όποιος έχει μελετήση το αριστουργηματικό βιβλίο της Βαρβάρας Μεταλληνού-Καλογεροπούλου (ομοζύγου του π. Μεταλληνού), γνωρίζει, ότι ενδημεί παρεισφρύσασα στους κόλπους της Εκκλησίας μία ηθικιστική και ......"φαλλοκρατική" θεολογία, η οποία μιλεί για πράγματα παρόμοια με αυτά που υπονοεί η καλή φιλόλογος.

Δηλαδή, αυτό που πρέπει να τονιστή ΜΑΖΎ με το μεγαλείο της αυτοθυσίας και της κένωσης είναι ότι πρόκειται περί ΕΚΟΥΣΊΟΥ πάθους, ακριβώς όπως του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού. Δηλαδή είναι ακριβώς η εσωτερική, υπαρξιακή ελευθερία του ήθους που καθιστά την Αγία κακοπαθούσα.

Βεβαίως, ΠΑΝΤΟΤΕ η υπακοή της γυναίκας στον άνδρα είναι ΕΞ ΕΛΕΥΘΕΡΊΑΣ, όπως περίπου και η σχέση πνευματικού-υποτακτικού, θα λέγαμε. Αλλά όχι μόνο τούτο. Όταν η γυναίκα είναι ανώτερη στην αρετή από τον άνδρα ή όταν είναι πιστή ενώ ο άνδρας δεν είναι, τότε, επειδή είναι ο ΑΝΔΡΑΣ που έχει πλανηθή και όχι η γυναίκα (η φύση, το φύλο δεν μετράει ουδόλως, προφανώς), πρέπει και αυτή να "προΐσταται", κατά κάποιον τρόπο, κατά τους Πατέρες.

Όλα αυτά είναι ελάχιστα γνωστά, για αυτό και τα επισημαίνω. Ο Χριστός ο ίδιος εξύψωσε την γυναίκα σε επίπεδο δικαιωμάτων ίσα με τον άνδρα. Αν, τώρα, παραιτήται κάποιος των δικαιωμάτων του, είναι αξιέπαινο, αλλά άλλο ζήτημα και πάντως δεν είναι παθητικότητα αλλά ενεργητικότητα.

Απολυτίκιο. Ήχος δ'. Ταχύ προκατάλαβε

Τας θλίψεις του βίου σου, ως προσφοράν λογικήν, Χριστώ προσενένκασα, την των θαυμάτων ισχύν, Οσία, αντείληφας. Όθεν ως συζυγίας, υποτύπωσιν θείαν, μέλπομεν Θωμαΐς σε, και πιστώς σοι βοώμεν Χαίρε της νήσου Λέσβου, σεμνόν εγκαλλώπισμα.

Προσθήκη του blog μας:

Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, σχετικό σχόλιο (από εδώ): 

[...] Ο Χρυσόστομος τονίζει ότι η κατάσταση της κοινωνικής ανισότητας άντρα και γυναίκας δεν είναι φυσική: «Όταν πλάστηκε η γυναίκα δεν υπετάγη εξ αρχής˙ ούτε όταν την παρουσίασε ο Θεός στον άνδρα αυτή άκουσε τίποτα τέτοιο από το Θεό, ούτε ο άνδρας είπε τίποτα τέτοιο προς αυτή˙ αλλά είπε: είναι οστό από τα οστά του και σάρκα από τη σάρκα του˙ πουθενά δεν της είπε τίποτε για εξουσία, ούτε για υποταγή» (Λόγος κστ', Εις την Α' Προς Κορινθίους, 3). Ο Χρυσόστομος απαγορεύει στους άντρες να χρησιμοποιούν τη σωματική τους δύναμη επί των γυναικών. «Μη γένοιτο [να δέρνεται η γυναίκα]˙ διότι αυτό είναι μέγιστη ατιμία, όχι γι’ αυτήν που δέρνεται αλλά γι’ αυτόν που δέρνει. […] Και τι λέγω εγώ για τη γυναίκα; Ούτε δούλη θα ήταν ανεκτό σε άνδρα ελεύθερο να χτυπά και να χειροδικεί εναντίον της. Και, αν είναι μεγάλη ντροπή για τον άνδρα να χτυπήσει δούλη [εδώ δεν λέει μόνο «για τον ελεύθερο»], πολύ περισσότερο το να σηκώσει το χέρι εναντίον ελεύθερης γυναίκας» (στο ίδιο, 10).

Μια τελευταία παρατήρηση

Οι παραπάνω αγίες γυναίκες είναι μάρτυρες, παρά το ότι δεν πέθαναν για την πίστη τους, αλλά έφτασαν στο θάνατο γιατί η πίστη τους συγκρούστηκε με τη συμπεριφορά των απέναντι. Οι περιπτώσεις τους φανερώνουν γιατί είναι μάρτυρες σύγχρονοι άγιοι και αγίες, που είχαν παρόμοια τύχη, όπως η αγία Ντύμφα (προστάτισσα αγία των ανθρώπων με ψυχικό νόσημα), η αγία Ντανιέλα του Βουκουρεστίου ή οι δολοφονημένοι άγιοι ιερείς που παρουσιάζονται εδώ.

Επίσης: Δες αυτό το post για το βιασμό (μέσα και έξω από την οικογένεια) και αυτή τη σελίδα ΒΟΗΘΕΙΑΣ, όπου μπορούν ν' απευθυνθούν τα θύματα οικογενειακής βίας!!

Για τις αγίες αγγλικά εδώ. Εδώ ο παρακλητικός κανόνας της αγίας Θωμαΐδος από τη Λέσβο (δηλ. ένα ποίημα-προσευχή, που αποτελείαι από εκκλησιαστικά τροπάρια - οι παρακλητικοί κανόνες ή "παρακλήσεις" είναι από τους βασικούς τρόπους με τους οποίους οι ορθόδοξοι χριστιανοί προσευχόμαστε στους αγίους μας).
Εδώ μια κοπέλα διηγείται ένα σύγχρονο θαύμα της αγίας (αγγλικά): Χειρουργήθηκε διατρέχοντας σοβαρό κίνδυνο στις 3 του Γενάρη 2007 και δέκα μέρες μετά είδε την αγία στο όνειρό της (χωρίς να έχει ακούσει ποτέ γι' αυτήν), η οποία της είπε ότι τη χειρούργησε και της ανέφερε άγνωστες ιατρικές λεπτομέρειες για την εγχείρηση. Στη συνέχεια, η γιατρός της παραδέχτηκε ότι διαισθανόταν μια πνευματική παρέμβαση κατά την εγχείρηση. Η κοπέλα κοίταξε στο ημερολόγιο και είδε ότι τη μέρα της εγχείρησης γιόρταζε η αγ. Θωμαΐς...