Δαιμονισμός και Επιστήμη

Συνέντευξη του ψυχίατρου και ψυχοθεραπευτή κ. Ιωάννη Αυγουστάτου στη δημοσιογράφο κα Οφηλία Λαζαράκη (περιοδικό Mystery, Απρίλιος 2011, σελ. 38). Αμέσως μετά παραθέτουμε τα σχόλια του blog μας.

 

Ερώτηση: Κύριε Αυγουστάτο, πολλοί μάρτυρες λένε πως κατά την διάρκεια ενός εξορκισμού οι δαιμονισμένοι εμφανίζουν μυϊκή δύναμη πολύ μεγαλύτερη από αυτή που θα τους επέτρεπε η διάπλαση και τα κιλά τους, πως όταν μιλούν η φωνή τους αλλάζει δραματικά και πως ακούνε φωνές. Επίσης, δεν αντέχουν οποιαδήποτε επαφή με αγιασμένο νερό, αρχίζουν να γελάν, να τσιρίζουν, ακόμα και να «αφρίζουν» όταν ακούν να διαβάζονται τα Ευαγγέλια.

Υπάρχουν διαταραχές στην ψυχιατρική όπου τέτοια συμπτώματα είναι συνηθισμένα; Εσείς έχετε συναντήσει ή και περιθάλψει κάποιο άτομο που να έχει εκδηλώσει αυτά τα συμπτώματα;

Απάντηση: Πολλοί άνθρωποι κάτω από ειδικές συνθήκες πίεσης ή σε κατάσταση ύπνωσης είναι σε θέση να επιδείξουν μια εξαιρετικά μεγαλύτερη δύναμη από το συνηθισμένο. Όσο για τις διαταραχές, ασφαλώς υπάρχουν πολλές που παρουσιάζουν παρόμοια συμπτώματα.

Η Σχιζοφρένεια, για παράδειγμα, η Διαταραχή Πολλαπλής Προσωπικότητας (που χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη μίας τουλάχιστον «άλλης» προσωπικότητας που ελέγχει τη συμπεριφορά), το Σύνδρομο Τουρέτ (μια κληρονομική νευρολογική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση πολλαπλών κινητικών τικ, όπως συσπάσεις στο πρόσωπο, στο λαιμό, στους ώμους ή στα άκρα – άλλα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν ιδιόρρυθμες στερεότυπες κινήσεις, όπως το συνεχές άγγιγμα της μύτης, η περιστροφή των ματιών, το τράβηγμα ή τίναγμα των μαλλιών, ενώ σε ένα μικρό ποσοστό των ασθενών εμφανίζονται ανεξέλεγκτα ξεσπάσματα αισχρολογίας) και η Οιστριονική Διαταραχή της Προσωπικότητας (της οποίας το βασικό χαρακτηριστικό είναι η υπερβολική συναισθηματικότητα και η επιζήτηση προσοχής, ενώ η συναισθηματική έκφραση των ατόμων αυτών είναι υπερβολική, ακραία, με στοιχεία θεατρινισμού, επιπόλαιη και με ταχείες εναλλαγές).

Προσωπικά μιλώντας τώρα, ναι, έχω συναντήσει ασθενείς με θρησκευτικό παραλήρημα, που είχαν κατ’ επανάληψη ζητήσει τη βοήθεια μάγων και εξορκιστών και που, μετά από την κατάλληλη ψυχιατρική θεραπεία, ξαναβρήκαν την ισορροπία τους.

Ε: Ενδιαφέρον αυτό που λέτε, διότι οι ιερωμένοι επιμένουν πως τα άτομα που έχουν προσφύγει σε αυτούς είχαν πρώτα επισκεφτεί γιατρούς και έπαιρναν φάρμακα, τα οποία δεν τους βοήθησαν. Όταν όμως υποβλήθηκαν σε εξορκισμό, όλα τους τα συμπτώματα υποχώρησαν. Τι έχετε να πείτε πάνω σε αυτό;

Α: Υποχώρηση των συμπτωμάτων μπορεί εύκολα να παρατηρηθεί σε υποβολιμαία νευρωσικά άτομα, που δεν έχουν βαριά ψυχοπαθολογία. Σ’ αυτήν την περίπτωση τα φάρμακα δεν έχουν μεγάλη αποτελεσματικότητα. Παρόμοια και πιο εντυπωσιακά αποτελέσματα μπορεί να προκαλέσει και ένας έμπειρος υπνωτιστής! Είναι γνωστές οι ιστορικές υπνωτιστικές «θεραπείες» των Σαρκό και Φρόιντ σε υστερικές γυναίκες, που παρουσίαζαν λειτουργική παράλυση ή τύφλωση.

Ο Σαρκό μάλιστα συμπέρανε πως η ύπνωση είναι μια «τεχνητή υστερία» και διατύπωσε την αναμφισβήτητη γνώμη ότι η πίστη θεραπεύει.

Ζαν Μαρτίν Σαρκό (1825-1893), ο πατέρας της γαλλικής νευρολογίας

Ε: Συμφωνώ, όμως κατά την διάρκεια του εξορκισμού παρατηρούνται πολλά παράδοξα φαινόμενα, όπως για παράδειγμα η ικανότητα του δαιμονισμένου να γνωρίζει πληροφορίες που κανονικά δεν θα έπρεπε! Πώς το εξηγείτε αυτό;

Α: Η επίσημη ακαδημαϊκή επιστήμη δεν μπορεί να δώσει ακόμη μια ικανοποιητική εξήγηση. Είναι, όμως, από χρόνια γνωστά αυτά τα φαινόμενα στο χώρο της Παραψυχολογίας, ως ψυχικές δυνάμεις του ίδιου του ατόμου…

Ε: Θα μπορούσαν, κατά συνέπεια, να υπάρχουν φαινόμενα όπως ο εξορκισμός, που ακόμα βρίσκονται έξω από τις γνώσεις και τα όρια που έχει χαράξει η μοντέρνα Ψυχιατρική; Πιστεύετε πως ίσως στο μέλλον υπάρξει μία ικανοποιητική εξήγηση για τέτοια φαινόμενα;

Α: Θα ήταν παρακινδυνευμένο να ισχυριστούμε ότι οι σύγχρονες γνώσεις μας μπορούν να εξηγήσουν ικανοποιητικά όλα τα φαινόμενα! Να αρνούμαστε απλά την προφανή παρουσία τους δεν είναι ό,τι επιστημονικότερο. Η ακαδημαϊκή επιστήμη θα πρέπει να βγάλει τις παρωπίδες και να μελετήσει όλα τα φαινόμενα χωρίς δογματισμό και προκαταλήψεις, ακόμη κι αν κινδυνεύει να αναθεωρήσει παγιωμένες αντιλήψεις για το «πραγματικό».

Όλα τα φαινόμενα που ερευνά η Παραψυχολογία πρέπει να γίνουν επιτέλους αντικείμενο έρευνας της επίσημης Ψυχολογίας και όχι να εγκαταλείπονται στη δικαιοδοσία ερασιτεχνών, θρησκόληπτων και τσαρλατάνων.

 

Σχόλια του blog μας

Κατ’ αρχάς, θεωρώ πολύ θετική την τελευταία τοποθέτηση του κ. Αυγουστάτου για άρση των προκαταλήψεων, που συχνά εμποδίζουν την επιστημονική κοινότητα να πάρει στα σοβαρά υπαρκτές καταστάσεις, τις οποίες δεν έχει ερευνήσει καν. Βέβαια, υπάρχουν επιστήμονες που, προσπαθώντας να προχωρήσουν σ’ αυτό τον τομέα, πέφτουν θύματα της νεοεποχίτικης προπαγάνδας και παρεκκλίνουν προς τον πνευματισμό και τον απωανατολικό μυστικισμό.

Εξίσου, πρέπει να τονίσω ότι το ρεπορτάζ της κυρίας Οφηλίας Λαζαράκη για το δαιμονισμό & τους σύγχρονους εξορκισμούς (περιοδικό Mystery, Απρίλιος 2011, σελ. 36-40) είναι αξιέπαινο, ανοιχτόμυαλο και απαλλαγμένο από δογματισμούς (δε δίνει πίστη στην Εκκλησία, αλλά δεν την αντιμετωπίζει με φανατισμό· απλά βάζει ερωτηματικά, και καλά κάνει). Έτσι, θεωρώ πως ξεχωρίζει θετικά μέσα στο περιοδικό, που κατά τα άλλα είναι μια εντελώς νεοεποχίτικη έκδοση, με ένα απίστευτο τουρλού από μύθους, μαγείες, αποκρυφισμούς και «σού ’πα, μού ’πες».
Φυσικά είναι επίσης θετικό ότι ένα τέτοιο περιοδικό επέτρεψε ένα τέτοιο κείμενο. Εύχομαι συντάκτης και διεύθυνση να σπάσουν τα δεσμά της μόδας και της εμπορικότητας και να πάρουν το δρόμο το λιγότερο ταξιδεμένο προς το Φως, με θετική κατάληξη και εδώ και στον άλλο κόσμο.

Για το θέμα που μας απασχολεί, έχω κάποιες παρατηρήσεις:

α) Ο εξορκισμός, τουλάχιστον όπως γίνεται στην Ορθόδοξη Εκκλησία, δεν έχει καμία ομοιότητα με τον υπνωτισμό. Δε μπορούμε να πούμε με καμία έννοια πως ο παπάς, την ώρα που διαβάζει τους εξορκισμούς του αγίου Κυπριανού π.χ., «υπνωτίζει» τον άνθρωπο, ώστε να του υποβάλει με κάποιο τρόπο την υποχώρηση των συμπτωμάτων της αρρώστιας του.

β) Ο κ. Αυγουστάτος αναφέρει ότι οι ασθενείς του με θρησκευτικό παραλήρημα είχαν προηγουμένως ζητήσει τη βοήθεια «μάγων και εξορκιστών» (άραγε, εξορκιστών ιερέων ή ούτε καν ιερέων;). Συνεπώς ήταν άνθρωποι με πολύ ασαφή ιδέα για την Εκκλησία και το θεραπευτικό της έργο, περισσότερο δεισιδαίμονες παρά ευσεβείς. Οι άνθρωποι αυτοί (εύχομαι να έχουν πάντα τη υγειά τους) δεν είναι καθόλου κατάλληλα παραδείγματα για να κατανοήσουμε τι παίζει με τον ορθόδοξο εξορκισμό – η περίπτωσή τους μπορεί να οδηγήσει σε σύγχυση. Και βέβαια είναι φυσικό να μη μπορούσαν οι ίδιοι να διακρίνουν αν ήταν δαιμονισμένοι ή απλά ασθενείς.

γ) Ο καλός επιστήμονας (δέσμιος στις λανθάνουσες μεταφυσικές προϋποθέσεις της νεώτερης επιστήμης) είναι πρόθυμος να αποδεχτεί τις «ανακαλύψεις» (με ή χωρίς εισαγωγικά) και τις ερμηνείες της Παραψυχολογίας (δίνοντάς της επιστημονικό κύρος), αρκεί να αποφύγει τον «κίνδυνο» να δεχτεί, έστω και ως υπόθεση, ότι υπάρχουν δαίμονες και ότι οι άγιοι της Εκκλησίας, ασκητές και Πατέρες, μπορεί να έχουν δίκιο, να λένε την αλήθεια όσον αφορά τις εμπειρίες και τις συγκρούσεις τους με τον κόσμο των δαιμόνων και τελικά να ξέρουν καλύτερα μερικά πράγματα για κάποια ζητήματα από τη σύγχρονη δυτικού τύπου «ορθολογιστική» και «αθεϊστική» – δήθεν αμερόληπτη – επιστήμη. Ή έστω να ξέρουν καλύτερα από τους παραψυχολόγους, με τους οποίους είναι έτοιμος ο κ. Αυγουστάτος να συζητήσει επιστημονικά…

Φυσικά, είμαι βέβαιος πως ο κ. Α. δε φαντάζεται καθόλου ότι στην Ορθοδοξία υπάρχουν μεγάλοι Πατέρες και διδάσκαλοι, κυριολεκτικά ανατόμοι της ανθρώπινης ψυχής, που έχουν βρεθεί σε τρομερές αγαθές και σκοτεινές εμπειρίες, τις έχουν μελετήσει και έχουν αποχτήσει γνώση όλων των πνευματικών καταστάσεων, ακόμη και εκείνων που «μελετούν» οι παραψυχολόγοι (που έχουν αντίθετα συμπεράσματα από αυτά των αγίων Πατέρων), αλλά και καταστάσεων μη ιατρικού χαρακτήρα που είναι απλησίαστες από τους επιστήμονες δυτικού τύπου. Υποθέτω ότι νομίζει πως ο εξορκισμός και οι περί δαιμονισμού ιδέες είναι κατασκευάσματα φοβικών ολιγογράμματων γιαγιάδων και αναχρονιστικών ιερέων. Όχι. Μια εμβάθυνση στους βίους και τη διδασκαλία των αγίων (χωρίς προκαταλήψεις, όπως σωστά λέει ότι πρέπει να γίνεται η επιστημονική έρευνα) θα βοηθούσε την επιστημονική κοινότητα να καταλάβει καλύτερα την πραγματικότητα.

δ) Αν ο δαιμονισμός είναι απλώς μια ψυχική διαταραχή, χωρίς παρέμβαση καμιάς εξωτερικής οντότητας, τότε προφανώς έχουμε μπροστά μας μια πάθηση που εμφανίζει:

ΚΑΙ Διαταραχή Πολλαπλής Προσωπικότητας (όμως με μία τουλάχιστον προσωπικότητα μη ανθρώπινη, αλλά δαιμονική και τερατώδη! – αυτό το έχει δει πουθενά ο γιατρός;) ΚΑΙ Σύνδρομο Τουρέτ (και μάλιστα στο μικρό ποσοστό των ασθενών με ανεξέλεγκτα ξεσπάσματα αισχρολογίας) ΚΑΙ «θρησκευτικό παραλήρημα», και μάλιστα τέτοιο που οι ασθενείς να ξεσπάνε σε κάθε είδους βίαιες αντιδράσεις στη θέα του σταυρού, στο άγγιγμα του αγιασμού ή στο άκουσμα του ευαγγελίου, ΚΑΙ… παραψυχολογικές δυνάμεις (που εμφανίστηκαν αίφνης) ΚΑΙ συγχρόνως… δεν είναι βαριά ψυχοπαθολογία, ώστε να μπορεί ο ιερέας να «υποβάλει» στους ασθενείς υποχώρηση των συμπτωμάτων τους (ενώ αυτοί χτυπιούνται, αφρίζουν και τον βρίζουν χυδαιότατα) σα να είναι ένας «έμπειρος υπνωτιστής».

Όλα αυτά μαζί ασφαλώς συνιστούν μια ΝΕΑ πάθηση, μη χαρτογραφημένη ώς τα τώρα, που εμφανίζει χαρακτηριστικά πολλών άλλων, σαν ορνιθόρυγχος, και που –και πάλι– πώς μπορεί να ξέρει ο ψυχοθεραπευτής δυτικού τύπου πως δεν οφείλεται σε δαιμονική επίδραση; Αφού δεν πιστεύει ότι υπάρχουν δαίμονες και δεν το μελετά αυτό καθόλου, αλλά, κι αν το μελετήσει, θα ολισθήσει στα ομιχλώδη μονοπάτια της παραψυχολογίας, παγιδευμένος από τη νεοεποχίτικη προπαγάνδα του «όλα και τίποτα» και χωρίς να λάβει υπόψιν (ή χωρίς να γνωρίζει καν) την πείρα και τη σοφία των αγίων τού (αρχαίου και ορθόδοξου) χριστιανισμού; – οι οποίοι διαφέρουν πάρα πολύ από τους σοφούς της Ινδίας ή του Θιβέτ, αλλά κι από τους αντίστοιχους του καθολικισμού, όπως φαίνεται σε αυτή τη μελέτη.
Ας αποτολμήσω μια ακόμη παρατήρηση, σκανδαλίζοντας εκείνους που νομίζουν πως επιστήμη και χριστιανική πνευματική κληρονομιά πρέπει να αλληλοαποκλείονται: τα συμπτώματα που μοιάζουν με ένα σωρό ψυχικές και νευρολογικές παθήσεις εμφανίζονται επειδή ψυχή & σώμα είναι αλληλένδετα στον άνθρωπο (γι' αυτό και η θεία Χάρη καθαγιάζει και το σώμα και έχουμε τα άγια λείψανα) και η οντότητα που τον καταλαμβάνει επηρεάζει ακριβώς τα ίδια ψυχοσωματικά κέντρα που προκαλούν τις παραπάνω διαταραχές – όλα μαζί, γι' αυτό και αυτή η εντυπωσιακή συσσώρευση συμπτωμάτων.

Το συμπέρασμά μου: αν χρειάζεται ο συνδυασμός συμπτωμάτων από τόσες διαφορετικές διαταραχές για να ερμηνευτεί ορθολογιστικά ο δαιμονισμός, μάλλον θα πρέπει η ακαδημαϊκή κοινότητα ν’ αρχίσει να ερευνά και προς άλλες κατευθύνσεις.

*****

Για το Σύνδρομο Τουρέτ διαβάζουμε εδώ:

Είναι ο Δαιμονισμός το Σύνδρομο του Tourette;
 

Μία ψυχοπαθολογική ασθένεια που σχεδόν ταυτίζεται με την παραδοσιακή έννοια του δαιμονισμού είναι η σπάνια νευρολογική δυσλειτουργία που ακούει στο όνομα Gilles de la Tourette’s Syndrome (Fried-hoff & Chase 1982, Shapiro & Shapiro 1983), ή πιο απλά Σύνδρομο του Tourette.
Πήρε το όνομα του από τον Γάλλο φυσικό που το διέγνωσε για πρώτη φορά το 1885, ενώ τα συμπτώματα του συνδρόμου ταυτίζονται σε πάρα πολλά σημεία με τις περιγραφές που συναντάμε στο θρυλικό Malleus Maleficarum (μετ. Το Σφυρί των Μαγισσών) που χρησιμοποιούσαν οι ιεροεξεταστές τον 15ο αιώνα για την αναγνώριση μαγισσών (Kramer & Sprenger, 1971).
Κατά μέσο όρο, το σύνδρομο εμφανίζεται σε ηλικία 7 ετών με αναλογία ανδρών-γυναικών 3 προς 1 (Devinsky, 1983). Ανάμεσα στα αρχικά συμπτώματα της ασθένειας είναι ακούσια και επίμονα tics στο πρόσωπο, αφύσικες γκριμάτσες, γύρισμα των λοβών των ματιών προς τα πάνω, ακούσιοι ήχοι όπως βήχας, γρύλισμα, γαύγισμα, βογκητό, κ.λπ. Ίσως σ’ αυτά να οφείλεται και η επιμονή στις ζωόμορφες αναπαραστάσεις που συναντάμε στη δαιμονολογία.
Σε προχωρημένο επίπεδο, το 60% περίπου των περιπτώσεων χαρακτηρίζεται από λεκτικά ξεσπάσματα σεξουαλικής φύσης ή βωμολοχιών κατά τα οποία ο ασθενής αφήνει να βγουν στην επιφάνεια πλήθος σεξουαλικών, επιθετικών ή ιερόσυλων απωθημένων πιστεύοντας ότι έτσι θα μειώσει την πίεση που νιώθει να τα κάνει πράξη. Τέλος, η αίσθηση ότι μία άλλη οντότητα εκβιάζει τις κινήσεις του εντείνει ακόμα περισσότερο το αίσθημα της απελπισίας του ασθενή.
Αν σε αυτά προσθέσουμε και το γεγονός ότι ανάμεσα στα παραπάνω «ξεσπάσματα» ο ασθενής με σύνδρομο Tourette συμπεριφέρεται άκρως φυσιολογικά, με ευφυΐα και γνώση της πραγματικότητας, τότε μπορούμε να κατανοήσουμε το λόγο για τον οποίο απλοί αμόρφωτοι ή θρήσκοι άνθρωποι υποθέτουν την ύπαρξη δαιμονισμού.

Φαρμακευτική Θεραπεία ή Εξορκισμός;
 

Ποια είναι επομένως η θεραπεία για τέτοιου είδους περιπτώσεις; Δύναται ο εξορκισμός, έστω και από ψυχολογικής άποψης, να βελτιώσει την κατάσταση των εν λόγω ασθενών; Η απάντηση είναι κατηγορηματικά όχι.
Πλήθος ερευνητών που ασχολήθηκαν με τη μελέτη νευρολογικών παθήσεων που παρομοιάζονται με «δαιμονισμό» (δηλαδή σύνδρομο του Tourette, επιληψία, κ.λπ.), όπως οι Shapiro & Shapiro το 1983, αναφέρουν ότι κανένας από τους ασθενείς που δέχτηκαν εξορκισμό (κατόπιν δικής τους επιθυμίας) δεν ανακουφίστηκαν.
Ποια επομένως είναι η πιο αποτελεσματική θεραπεία; Σαφώς και δεν μπορεί να δοθεί σίγουρη και καθολική απάντηση μιας και εξαρτάται από την ασθένεια του εκάστοτε «δαιμονισμένου». Για παράδειγμα, οι ασθενείς με σύνδρομο του Tourette πάσχουν από υπερευαίσθητους εγκεφαλικούς αισθητήρες ντοπαμίνης (Devinsky, 1983), οπότε φάρμακα που μπλοκάρουν την έκκριση ντοπαμίνης (όπως το haloperidol) δύναται να προσφέρουν βραχυπρόθεσμη ανακούφιση.
Κατά αντιστοιχία, υπάρχει πλήθος θεραπειών που μπορούν να ανακουφίσουν -ή σε ορισμένες περιπτώσεις να θεραπεύσουν πλήρως- ασθενείς που πάσχουν από ημικρανίες, επιληψία, σχιζοφρένεια, κ.λπ. Αρκεί να γίνει σωστή διάγνωση... γιατί ο χαρακτηρισμός αυτών των ανθρώπων ως «δαιμονισμένων» είναι άκρως καταδικαστικός, αποτρέποντας οποιαδήποτε φαρμακευτική βοήθεια και εντείνοντας τα ψυχικά τους τραύματα.

Το σχόλιό μας: Μήπως μπορεί να μας πει κάποιος καλός γιατρός πώς προκαλείται στον άνθρωπο το Σύνδρομο Τουρέτ; Πώς ξέρει κάθε επιστήμονας ότι οι οντότητες που αισθάνεται ο ασθενής του είτε να τον κατευθύνουν είτε να τον παρηγορούν ["κατά τις επιληπτικές κρίσεις οι ασθενείς δύναται να αισθανθούν την παρουσία του θεού, δαιμόνων, αγγέλων, της Παναγίας, κ.λπ. ανάλογα με το γνωστικό τους υπόβαθρο, να νιώσουν ότι μία άλλη οντότητα εκβιάζει τις κινήσεις τους (παροδική έλλειψη προσωπικότητας), να έχουν απανωτές εμπειρίες deja vu και jamais vu που τους αποπροσανατολίζουν, κ.α.", στο ίδιο άρθρο] δεν είναι αληθινές και παρούσες;

Αποτολμώ μια απάντηση: δεν το ξέρουν, απλά είναι βέβαιοι γι' αυτό, λόγω των ήδη διαμορφωμένων πεποιθήσεών τους για την ανυπαρξία του πνευματικού κόσμου, που προέρχονται όχι από "ανακαλύψεις", αλλά από τις μεταφυσικές προϋποθέσεις της νεωτερικής Δύσης. Δεν είναι αγράμματες γιαγιάδες να πιστεύουν στα πνεύματα - εξάλλου, αν υπήρχαν, η παντοδύναμη και πάνσοφη επιστήμη τους θα έπρεπε να τα εντοπίζει. Το ότι κάποιοι ισχυρίζονται ότι έχουν δει, νιώσει, εξετάσει και επαληθεύσει καταστάσεις, θεωρείται ότι φανερώνει απλώς το χαμηλό μορφωτικό τους επίπεδο ή τη θρησκοληψία τους. Κι αν είναι πολλοί συγχρόνως, ε, τότε έχουμε ομαδική παραίσθηση.

Δυστυχώς αυτή είναι η υπερφίαλη αντιμετώπιση του θέματος από μεγάλη μερίδα νεώτερων επιστημόνων. Όχι από όλους, όπως φαίνεται στη συνέχεια του αφιερώματός μας (ιδίως στο μέρος 3).

Το ίδιο άρθρο γράφει πως τον Ιούνιο του 2005, στο Tanacu της Ρουμανίας, πέθανε η νεαρή μοναχή Maricia Irina Cornici κατά τη διάρκεια εξορκισμού. Ιδού ο εξορκισμός της: "Ένας ιερέας και αρκετές μοναχές της τοπικής ορθόδοξης μονής έδεσαν την 23χρονη κοπέλα σε ένα σταυρό, έκλεισαν το στόμα της με μία πετσέτα και την άφησαν για μέρες δίχως φαΐ και νερό πιστεύοντας ότι είχε καταληφθεί από δαίμονες. Τελικά, η νεαρή κοπέλα πέθανε τρεις μέρες μετά για να αποδειχθεί στη συνέχεια ότι έπασχε από σχιζοφρένεια".

Αυτό δεν είναι ορθόδοξος εξορκισμός, αλλά Ιερά Εξέταση. Παρακάτω, ο συντάκτης παραδέχεται ότι στην Ελλάδα, όπου δυστυχώς (κατ' αυτόν) κάποιοι εξακολουθούν να κάνουν εξορκισμούς, "μπορεί μεν να μην καταλήγουν σε θάνατο ανθρώπων, όμως αφήνουν τεράστια ψυχολογικά τραύματα στους «δαιμονισμένους». Πόσω μάλλον όταν οι «δαιμονισμένοι» -κατά την εκκλησία και τους θρήσκους συνανθρώπους μας- είναι στην πραγματικότητα ασθενείς με ψυχολογικά προβλήματα που χρίζουν βοήθειας και όχι βασανισμού". 

Το ότι οι εξορκισμοί αφήνουν τεράστια ψυχολογικά τραύματα στους ασθενείς, ας μου επιτραπεί να πω ότι το συμπεραίνει από τις πεποιθήσεις του. Κρατάω το γεγονός ότι δεν πεθαίνουν άνθρωποι κατά τους εξορκισμούς. Γιατί άραγε; Γιατί δεν πρόκειται για βασανιστήρια, τουλάχιστον όχι περισσότερα από αυτά που φαίνεται να υφίσταται ένας ασθενής που αντιδρά έντονα για να μη λάβει τη φαρμακευτική του αγωγή. Δεν τραυματίζεται ψυχικά αυτός;

Στην Ορθοδοξία οι σοβαροί πνευματικοί πατέρες (αυτοί κατά κανόνα αναλαμβάνουν και εξορκισμούς, τουλάχιστον σήμερα, αλλά ώς ένα μεγάλο ποσοστό και στο παρελθόν [υπόψιν ότι και στην ιατρική κοινότητα υπάρχουν και ανεύθυνοι]) προσέχουν πολύ τη διάκριση δαιμονισμού και ψυχικής νόσου και έχουμε πολλούς ανθρώπους που "ανακουφίστηκαν" ή και θεραπεύτηκαν μέσω εξορκισμού (να μια χαρακτηριστική περίπτωση), όπως ακόμη και ο κ. Αυγουστάτος, στην αρχή αυτού του post, παραδέχτηκε, άσχετα αν προσπάθησε να το δικαιολογήσει διαφορετικά.

Στις συνέχειες του αφιερώματός μας θα φανούν μερικά πράγματα για το θέμα, που ελπίζω πως θα βοηθήσουν κάθε υποψιασμένο μπλογκοναύτη -και πρέπει να είμαστε υποψιασμένοι- να καταλάβει καλύτερα μερικές από τις πτυχές του που προαναφέρθηκαν.

Στην παρακάτω ομιλία του, ο ιεραπόστολος στο Κογκό π. Δαμασκηνός Γρηγοριάτης αναφέρεται στο θέμα που μας απασχολεί (και στο παρεμφερές θέμα της μαγείας), καταθέτοντας εμπειρίες του:

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ...