Το μυστήριο του Σπόρου και του Σπορέα

Φωτο από εδώ

Κατά τα μέσα του Οχτώβρη, που οι αγροτικοί πληθυσμοί, σε κανονικές συνθήκες, έχουν αρχίσει τη σπορά, πέφτει η Κυριακή Δ΄ Λουκά, δηλ. η δ΄ (=4η) Κυριακή, που διαβάζουμε στη λειτουργία κομμάτι από το κατά Λουκάν ευαγγέλιο. Και το κομμάτι αυτό, της Δ΄ Λουκά, είναι η Παραβολή του Σπορέα.

Οι "παραβολές", όπως ξέρετε κι απ' το σχλείο, είναι φανταστικές ιστορίες, που έλεγε ο Χριστός, για να δώσει ένα μήνυμα στους ακροατές του. Η Παραβολή του Σπορέα, μαζί με τον Άσωτο Υιό, τον Καλό Σαμαρείτη, τον Πλούσιο+το Λάζαρο και μερικές άλλες, είναι από τα πιο δυνατά κομμάτια της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Λέγεται και "Παραβολή του Καλού Σπορέα", επειδή θεωρείται πως ο Σπορέας, που αναφέρεται σ' αυτήν (δηλ. ο αγρότης που σπέρνει), είναι ο Χριστός. Δεν είναι μόνο ο Χριστός, όμως, αλλά κι ο παπάς της ενορίας και κάθε χριστιανός που μιλάει για το Θεό, μα νομίζω και κάθε άνθρωπος που λέει σωστά λόγια στο συνάνθρωπό του.

Ας δούμε τι λέει, πρώτα στ' αρχαία και μετά στα νέα ελληνικά (είναι από το κεφ. 8 του κατά Λουκάν, στίχοι 4-15), κι ας κοιταχτούμε στον καθρέφτη της καρδιάς μας, να δούμε σε ποια από τις ομάδες ανθρώπων που περιγράφει μοιάζουμε:

Συνιόντος δε όχλου πολλού και των κατά πόλιν επιπορευομένων προς αυτόν είπε δια παραβολής· εξήλθεν ο σπείρων του σπείραι τον σπόρον αυτού. και εν τω σπείρειν αυτόν ό μεν έπεσε παρά την οδόν, και κατεπατήθη, και τα πετεινά του ουρανού κατέφαγεν αυτό· και έτερον έπεσεν επί την πέτραν, και φυέν εξηράνθη δια το μη έχειν ικμάδα· και έτερον έπεσεν εν μέσω των ακανθών, και συμφυείσαι αι άκανθαι απέπνιξαν αυτό. και έτερον έπεσεν εις την γην την αγαθήν, και φυέν εποίησε καρπόν εκατονταπλασίονα. ταύτα λέγων εφώνει· ο έχων ώτα ακούειν ακουέτω.

 Επηρώτων δε αυτόν οι μαθηταί αυτού λέγοντες· τις είη η παραβολή αύτη; ο δε είπεν· υμίν δέδοται γνώναι τα μυστήρια της βασιλείας του Θεού, τοις δε λοιποίς εν παραβολαίς, ίνα βλέποντες μη βλέπωσι και ακούοντες μη συνιώσιν. έστι δε αύτη η παραβολή· ο σπόρος εστίν ο λόγος του Θεού· οι δε παρά την οδόν εισιν οι ακούσαντες, είτα έρχεται ο διάβολος και αίρει τον λόγον από της καρδίας αυτών, ίνα μη πιστεύσαντες σωθώσιν. οι δε επί της πέτρας οί όταν ακούσωσι, μετά χαράς δέχονται τον λόγον, και ούτοι ρίζαν ουκ έχουσιν, οί προς καιρόν πιστεύουσι και εν καιρω πειρασμού αφίστανται. το δε εις τας ακάνθας πεσόν, ούτοί εισιν οι ακούσαντες, και υπό μεριμνών και πλούτου και ηδονών του βίου πορευόμενοι συμπνίγονται και ου τελεσφορούσι. το δε εν τη καλή γη, ούτοί εισιν οίτινες εν καρδία καλή και αγαθή ακούσαντες τον λόγον κατέχουσι και καρποφορούσιν εν υπομονή.

Στα νέα ελληνικά: 

Αφού λοιπόν μαζεύτηκε πολύς κόσμος και ήρθε προς αυτόν, τους είπε με μια παραβολή: Βγήκε ο γεωργός να σπείρει το σπόρο του. Και, σπέρνοντάς τον, ένα μέρος έπεσε στο δρόμο και τσαλαπατήθηκε και κατέβηκαν και τα πουλιά και τον έφαγαν. Άλλο μέρος έπεσε σε πέτρες και, όταν φύτρωσε, ξεράθηκε, γιατί δεν είχε δύναμη. Και άλλο έπεσε μέσα σε αγκάθια και τα αγκάθια φύτρωσαν μαζί του και το έπνιξαν. Και άλλο έπεσε στην αγαθή γη και, όταν φύτρωσε, έδωσε καρπό εκατό φορές πιο πολύ από το σπόρο.

Λέγοντας αυτά έλεγε δυνατά: Όποιος έχει αφτιά, ας ακούει.

Οι μαθητές του τον ρώτησαν ποιο είναι το νόημα της παραβολής. Και τους είπε: Σε σας έχει παραχωρηθεί να ξέρετε τα μυστήρια της βασιλείας του Θεού, ενώ στους άλλους με παραβολές, για να βλέπουν χωρίς να βλέπουν και ν' ακούνε χωρίς να καταλαβαίνουν. Να το νόημα της παραβολής: Ο σπόρος είναι ο λόγος του Θεού. Αυτό που έπεσε στο δρόμο είναι εκείνοι που ακούνε, αλλά μετά έρχεται ο διάβολος και παίρνει το λόγο απ' την καρδιά τους, για να μην πιστέψουν και σωθούν. Αυτό που έπεσε στην πέτρα είναι εκείνοι, που, όταν ακούνε το λόγο, τον δέχονται με χαρά, αλλά δεν έχουν ρίζες· πιστεύουν προσωρινά, αλλά σε στιγμή δοκιμασίας απομακρύνονται. Αυτό που έπεσε στ' αγκάθια είναι εκείνοι που ακούνε και μετά παρασύρονται από τις έγνοιες, το χρήμα και τις απολαύσεις της ζωής και δε φέρνουν αποτέλεσμα. Ενώ εκείνο που έπεσε στην καλή γη, είναι εκείνοι που ακούνε το λόγο με καλή και αγαθή καρδιά, τον αποδέχονται και υπομονετικά φέρνουν πολύ καρπό.

Αν και η παραβολή δε χρειάζεται σχόλια, θα 'θελα να κάνω ένα στα λόγια του Ιησού ότι μιλάει στον κόσμο με παραβολές, όχι για να καταλαβαίνουν όλοι το νόημα της διδασκαλίας Του (όπως μάθαμε, πάλι, στο σχολείο), αλλά, αντίθετα, για να μην το καταλαβαίνουν όλοι.

Γιατί όμως; Θα προσπαθήσω να προσεγγίσω αυτό το μυστήριο ως εξής: ο Χριστός μιλάει με παραβολές, για να πιάνουν το νόημα μόνον οι ταπεινοί άνθρωποι, εκείνοι που πρόκειται να εφαρμόσουν τα λόγια Του. Ένας εγωιστής μπορεί με το νου του να καταλαβαίνει τι λέει ο Χριστός, αλλά δεν καταλαβαίνει το βαθύτερο νόημά Του. Ο Χριστός αυτόν τον αφήνει να μην καταλαβαίνει ή να καταλαβαίνει ό,τι του λέει ο εγωισμός του - που νομίζει ότι του το λέει ο νους του. Του δίνει έτσι μια τελευταία ελπίδα σωτηρίας: το ότι δεν κατάλαβε. Αν είχε καταλάβει τα πάντα, επειδή έτσι κι αλλιώς θα τα απέρριπτε, δε θα είχε καμιά ελπίδα σωτηρίας. Τώρα τουλάχιστον μπορεί να λειτουργήσει στην καρδιά του αυτό το ελαφρυντικό...

Ας δούμε και μερικές ενδιαφέρουσες, κατά τη γνώμη μου, επισημάνσεις για την παραβολή (από εδώ).

Ο Σπορέας των άστρων, άγαλμα στο Κάουνας της Λιθουανίας (δες εδώ)

Μία από τις ωραιότερες παραβολές είμαι εκείνη του σπορέως. Και κάθε φορά, τέτοια εποχή, σε πε­ρίοδο σποράς, που την ακούμε μας ευχαριστεί, μας διδάσκει, μας φωτίζει. Κι αυτό που υπολείπεται τώ­ρα να κάνουμε είναι να πάρουμε το δίδαγμά μας. 'Η μάλλον να πάρουμε ένα από τα πολλά διδάγμα­τά της. Και το κυριότερο από αυτά, ας πούμε, είναι το ότι «σπόρος εστίν ο λόγος του Θεού».
Δηλαδή, όπως ο σπόρος σπέρνεται στη γη έτσι και ο Λόγος του Θεού σπέρνεται στις ψυχές των ανθρώπων. Και όπως από τη σπορά περιμένει κα­νείς καρπό, έτσι και από το κήρυγμα του θείου λό­γου περιμένει ο Θεός καρποφορία.
Γιατί ο σπόρος μοιάζει με το λόγο του Θεού; Γιατί έχει πολλές καταπληκτικές ομοιότητες. Τι είναι ο σπόρος: Οι σπόροι γενικά; Είναι μικροί και ασήμα­ντοι κόκκοι. Ποιος τους υπολογίζει; Ποιος, όταν τους βρει σκόρπιους στο δρόμο, σκύβει να τους μαζέψει; Κανείς. Και όμως, οι μικροί και ασήμαντοι κόκκοι αυτοί μας δίνουν ψωμί και τρώμε. Αυτοί μας συντη­ρούν, μας εξασφαλίζουν τη ζωή. Σκεφθείτε τί θα γί­νει, αν λείψουν από το πρόσωπο της γης. Πείνα θα επικρατήσει, θάνατος και αφανισμός.
Ο σπόρος είναι ο λόγος του Θεού: Γιατί δηλαδή μοιάζει με το σπόρο ό λόγος του Θεού; Γιατί ο λό­γος του Θεού, όταν ακούμε το Ευαγγέλιο, τη θεία δι­δασκαλία, μας χαρίζει την πνευματική ζωή. Η ψυ­χή μας φωτίζεται, ζωογονείται, αγιάζεται. Δεν έχου­με λόγο Θεού; Τότε έχουμε λιμό και πείνα και ψυ­χικός θάνατος επικρατεί. Τυφλές, ατροφικές, πεινα­λέες των ανθρώπων οι ψυχές, ζητούν να χορτάσουν με τα ξυλοκέρατα της αμαρτίας και της πλάνης, για να βρουν οι ταλαίπωρες τον αιώνιο θάνατο.

Φωτο από το άρθρο: Λυκάνθρωποι και ζόμπι στην αρρωστημένη γενιά των εφήβων μας

Θέλουμε αποδείξεις για τη δύναμη που κρύβει ό λόγος του Θεού; Να αναφέρουμε τρία παραδείγμα­τα:
α) Με το λόγο του Θεού δημιουργήθηκε ο κόσμος. Αυτός ο κόσμος, το σύμπαν ολόκληρο, το απέραντο, το αχανές που βλέπουμε και μέσα στο οποίο ζούμε. Θυμηθείτε τί λέει η Αγία Γραφή: «Είπε ο Θεός· γεννηθήτω φως. και έγενετο φως... γεννηθήτω στερέωμα και έγένετο... βλαστησάτω η γη βοτάνην και εβλάστησεν...!» κ.ο.κ.

β) Με το λόγο του Θεού ανασταίνονται οι νεκροί. Ποιοι νεκροί; Οί νεκροί ψυχικά και ηθικά. Οι φαύλοι, οι ακόλαστοι, οι εγκληματίες!... Πόσοι και πόσοι που άκουσαν ένα ευαγγελικό κήρυγμα, αμέ­σως ξυπνούν, ανασταίνονται, αλλάζουν και γίνο­νται από θηρία αρνιά, τα κτήνη άνθρωποι, οι κα­κούργοι άγγελοι. Πώς; Με τη δύναμη τη μυστική του λόγου του Θεού. Αλλά και
γ) Με το λόγο του Θεού θα γίνει και των νεκρών η Ανάσταση. Η κοινή από τους τάφους ανάσταση κατά τη Δευτέρα Παρουσία. 

Ωστόσο, ο Κύριος εξή­γησε ότι από τους τέσσερις σπόρους μόνον ο ένας καρποφόρησε. Οι άλλοι τρεις χάθηκαν. Το αποτέλε­σμα ήταν μηδενικό. Απόδοση καμία. Ποια λοιπόν τα αίτια της ακαρπίας; 

Για την ακαρπία δεν φταίει βέβαια ό λόγος του Θεού. Γιατί η απόδοση εξαρτάται από το έδαφος, όπου θα πέσει ό σπόρος. Και το έδαφος είναι οι ψυχές και οι καρδιές των ανθρώπων.
Έτσι μερικές ψυχές μοιάζουν με «πατημένο δρό­μο» γιατί έχουν σκληρύνει από τη ραθυμία, την πνευματική τεμπελιά, την αμέλεια και την αμαρ­τία. Άλλοι πάλι ακροατές του θείου λόγου μοιάζουν με το «πετρώδες έδαφος», που είναι ο εγωισμός, η φιλαυτία και τα παρόμοια πάθη της ψυχής. Οι άνθρωποι της τρίτης κατηγορίας είναι εκείνοι που η ψυχή τους μοιάζει με «αγκαθότοπο» και αγκάθια είναι η βιομέριμνα, η αγωνιώδης αγχωτική φροντί­δα της ζωής, οι υλικές και σαρκικές απολαύσεις στις οποίες ρίχνονται οι τέτοιοι άνθρωποι με πάθος. Τέλος, υπάρχουν και οι «καλλιεργημένες» ψυχές, με την αγαθή διάθεση, προθυμία και αποδοχή που η καρποφορία τους ήταν εκατονταπλάσια.
Αγαπητοί αδελφοί, ο ουράνιος γεωργός των ψυχών μας περιμένει καρπούς από τον καθένα μας. Μας προσφέρει άφθονο για χρόνια το λόγο Του. Ζη­τεί όμως απόδοση και καρποφορία. Το περιμένει και το ζητεί να Του παρουσιάσουμε στη ζωή μας καρπό πολύ, πλούσιο, έκατονταπλάσιο. Είθε να το κάνουμε.
 

π. Στυλ. Ανανιάδης

ΥΓ. Τα παραπάνω δεν έχουν καμία σχέση με την προτεσταντική ιστοσελίδα "Σπορέας", που μάλλον παρερμηνεύει, παρά ερμηνεύει, την Καινή Διαθήκη και δε χάνει ευκαιρία να συκοφαντεί την πνευματική κληρονομιά της Ορθοδοξίας (άρθρο επ' αυτού εδώ). Ευχόμαστε ταπεινά & με αγάπη για τη σωτηρία όλων τους.

Δες και: Αυτογνωσία