ΥΠΑΡΧΕΙ ΖΩΗ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ;

Η ζωή που ισοδυναμεί με θάνατο

ΠΡΟΣΚΥΝΗΤΗΣ

Εάν δούμε τα πράγματα μέσα από τη ρωγμή που ανοίγει στη ματιά μας το σύνθημα του νέου [σχόλιο του blog μας: μιλάει για το γνωστό graffiti που είναι & ο τίτλος αυτού του άρθρου], θα διαπιστώσουμε ότι ο θάνατος δε συνάπτεται με τη ζωή αλλά με το νόημα που δίνουμε εμείς σε αυτή. 

«Όσο υπάρχει ζωή δεν υπάρχει θάνατος. Και τούτο επειδή ό θάνατος τίθεται στο τέλος. Αυτό συμβαίνει όταν ο θάνατος είναι το τέλος της ζωής. Όταν όμως με το έρεβός του περιγράφει τα όριά της, τότε ταυτίζεται με τη ζωή. Γι' αυτό και η έλευσή του δεν έχει νόημα, αφού νόημα έχει μόνο η συμπαρουσία του με τη ζωή».

Το σύνθημα όμως καταγγέλλει ότι ο συγγραφέας του δε ζει, δε βλέπει πουθενά γύρω του τη ζωή ή ότι η ζωή ταυτίζεται με θάνατο. Γιατί συμβαίνει αυτό; Επειδή μάλλον διαβιούμε παρά ζούμε. Η προοπτική μας είναι ο κόσμος που έχει τέλος. Αρκούμαστε στην ευμάρεια. Στη δημιουργία ενός πολιτισμού της «πέτρινης τροφής», όπως ονομάζει τα υλικά αγαθά ο Άγ. Γρηγόριος Νύσσης, από τα οποία ο άνθρωπος εξαρτά την τροφή του, χωρίς όμως αύτη να «χορταίνει» τίς αναζητήσεις του. Αρκούμαστε, όπως φαίνεται, σε μια θνήσκουσα ευτυχία η οποία, για να υπάρξει, πρέπει όλα να είναι υπό τον έλεγχο μας. Ορίζουμε ως «ζωή» την εικόνα που δίνει για τα πράγματα η τηλεόραση και οι διαφημίσεις της. Την κρούστα των πλαστικών χαμόγελων, τη εξωτερική λάμψη που όλα τα συμφιλιώνει στο βωμό της κυρίαρχης ιδεολογίας των καιρών μας: «Να περνάμε καλά καί εύκολα». Όσο έξαρτώμαστε από την κυριαρχία της δύναμης τόσο φοβόμαστε την απουσία της, την απώλεια του ελέγχου. Για αυτό καί φτιάχνουμε καί αντίστοιχη «θρησκεία» η οποία εξευμενίζει τίς «δυνάμεις» εκείνες που απειλούν την τακτοποίηση που έχουμε επιβάλει με μία εύκολη θρησκευτικότητα στα όρια της μαγείας, για να μας βοηθάει στις «δυσκολίες μας». Αυτό το ιδεολόγημα πολύ συχνά το ονομάζουμε Χριστιανισμό καί πότε - πότε Ορθοδοξία!
Αυτή τη ζωή o Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής την ονομάζει «σκιά θανάτου».

Η θρησκεία της «καθημερινής ζωής»

Εάν προσπαθήσουμε να αντιληφθούμε τα αίτια που οδήγησαν στη γραφή του συνθήματος, θα διαπιστώσουμε ότι ένα από αυτά είναι ο «χριστιανισμός» των «σύγχρονων» χριστιανών.

Η θρησκεία αυτή φοβάται το θάνατο καί κάνει ότι είναι δυνατό να τον εξαφανίσει από το προσκήνιο της καθημερινότητας. Φοβάται επίσης την ασθένεια καί λατρεύει την υγεία. Αποτελεί καί αυτή μια «θεραπεία», μια «βοήθεια» για τα αδιέξοδα των ανθρώπων. Είναι μία οδός συμβιβασμού των «απαιτήσεων ή των αναγκών» τους με τη δίψα για κάτι που είναι πέρα από τα όρια που διαγράφει ο ορίζοντάς μας. Είναι μία προσπάθεια μεταφυσικών «εξηγήσεων» των πολλών «γιατί» που θέτει ο ορθολογισμός των καιρών μας.

Για το λόγο αυτό πολλοί πηγαίνουν στην Εκκλησία όταν είναι έρημη από ανθρώπους για να προσευχηθούν, εξομολογούνται για να «εξιλεωθούν» ή να «αναπαυθούν», συγχέουν τη μετάνοια με τη μεταμέλεια, «κοινωνούν» για το καλό, τελούν «θρησκευτικό» γάμο χωρίς να πιστεύουν στο μυστήριο της αγάπης, «βαπτίζουν» ακολουθώντας τίς παραδόσεις, τελούν το ευχέλαιο «για την υγειά τους», «κηδεύουν» τους συγγενείς τους εξοργισμένοι για το κακό που τους έκανε ό Θεός!
Η ζωή αυτή γιατί να μη σημαίνει θάνατο; Η θρησκεία αυτή γιατί να μην προκαλεί απέχθεια;
[Δες τι άποψη έχει για το θέμα και ο παπά Γιάννης Ρωμανίδης, καθηγητής του πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ένας από τους ανθρώπους που "ανέστησαν" την ορθόδοξη θεολογία στην Ελλάδα (εδώ)].
 
«Για μένα ζωή σημαίνει Χριστός καί θάνατος σημαίνει κέρδος». Η φράση του Αποστόλου Παύλου δείχνει και την αλήθεια που περιγράφεται στα βιβλία της Καινής Διαθήκης, ενώ αποκαλύπτει τη μεγάλη απόσταση που χωρίζει τη θρησκεία από την Εκκλησία, η οποία είναι Σώμα Χριστού.

Ο Χριστός με το θάνατό Του αποκαλύπτεται ως Ζωή και ο θάνατος ως εχθρός του ανθρώπου που πρέπει να νικηθεί και όχι να συμφιλιωθούμε μαζί του. Στο Ευαγγέλιο του Ιωάννη διαβάζουμε: «Αυτός ήταν ή ζωή, και ήταν η ζωή αυτή το φως για τους ανθρώπους».

Υπάρχει ζωή πριν το θάνατο μας όταν η ζωή μας συνάπτεται με το Χριστό, το Σώμα και το Αίμα Του. Όταν «είμαστε πεθαμένοι για την αμαρτία» ["Νεκρός": δηλ. νεκροί ως προς την αμαρτία = δεν επιθυμούμε να αμαρτάνουμε πια (περί αμαρτίας, χωρίς ηθικισμούς, εδώ)]. Ο Απ. Παύλος τονίζει «Ή μήπως λησμονείτε πως το βάπτισμα στο όνομα του Χριστού σημαίνει συμμετοχή στο θάνατο Του; ...Ο παλιός αμαρτωλός εαυτός μας πέθανε στο Σταυρό μαζί με το Χριστό... Έτσι να σκέφτεστε για τον εαυτό σας: Έχετε πεθάνει για την αμαρτία, κι η ζωή σας είναι πια κοντά στο Θεό χάρη στην ένωσή σας με τον Ιησού Χριστό, τον Κύριο μας».

Ζούμε όταν πραγματοποιούμε αυτό που γράφει ο Άγ. Ιωάννης ό Χρυσόστομος στη Θ. Λειτουργία: «πάσαν την βιοτικήν αποθώμεθα μέριμναν» [=ας παραμερίσουμε κάθε καθημερινή έγνοια]. Όταν ο καθένας από εμάς είμαστε μία «ζώσα εικόνα του ζώντος Θεού».

Η ζωή στην Εκκλησία είναι η κοινή πορεία όλων όσων η ζωή τους συνδέεται άρρηκτα με την Ανάσταση του Χριστού. Με αυτή την έννοια έχει δίκιο ο Ντεριντά όταν ισχυρίζεται ότι «Το να ζείς, εξ ορισμού, δεν μαθαίνεται. Ούτε από τον ίδιο τον εαυτό σου, ούτε από τη ζωή μέσω της ζωής. Μονάχα από τον άλλον και μέσω του θανάτου» παρά το γεγονός ότι δεν ξέφυγε από την ιουδαϊκότητα που χαρακτήριζε τη σκέψη του.

π. ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΚΑΛΛΙΓΕΡΗΣ
περιοδικό ''Πειραϊκή Εκκλησία'' Μάρτιος 2007

Δες και: Η θρησκεία της χαράς - Γελαστοί άγιοι