Πότε γιορτάζει το όνομα Νεφέλη;

Εικ. από εδώ

Την απάντηση την έδωσε στις 27.10.14 ο μητροπολίτης Ποικονήσου Ιωσήφ στην εκπομπή του "Μυστικός Κήπος", που μεταδίδεται από το ραδιοσταθμό της Πειραϊκής Εκκλησίας κάθε Δευτέρα, ώρα 1 - 2 το μεσημέρι: το όνομα Νεφέλη γιορτάζει στις 28 Οκτωβρίου.

Η Νεφέλη της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας, ένα από τα πιο αγνά και συμπαθή πρόσωπα των αρχαίων μύθων, ήταν Ωκεανίδα και μητέρα του Φρίξου και της Έλλης, που όμως ο πατέρας τους, ο βασιλιάς Αθάμας, ξαναπαντρεύτηκε την Ινώ. Τα παιδιά της σώθηκαν από τις ραδιουργίες της μητριάς τους πετώντας στον ουρανό με το περίφημο χρυσόμαλλο κριάρι, αλλά δυστυχώς η Έλλη έπεσε στη θάλασσα που προς τιμήν της ονομάστηκε Ελλήσποντος (πόντος, δηλ. θάλασσα, της Έλλης - η ιστορία γνωστή).

Οι χριστιανοί έχουμε μια άλλη Νεφέλη, το πιο αγνό και αγαπημένο πρόσωπο του κόσμου, που συμβάλλει καθοριστικά στη δική μας σωτηρία (ημών, των σύγχρονων ορφανών), δηλαδή στο πέταγμά μας προς τον ουρανό: την Παναγία.

Η Παναγία συνδέεται σε συμβολικό επίπεδο με τη φωτεινή νεφέλη (=σύννεφο) που έστειλε ο Θεός να σκεπάζει το λαό των Εβραίων κατά τα χρόνια του ταξιδιού τους στην έρημο, με οδηγό το Μωυσή, όταν έφυγαν από την Αίγυπτο για να επιστρέψουν στην πατρίδα τους, τη Χαναάν. Όπως πολλά στοιχεία αυτής της ιστορίας είναι προτυπώσεις γεγονότων της ζωής του Χριστού ή της Εκκλησίας (π.χ. το πέρασμα από την Ερυθρά Θάλασσα προτυπώνει το πέρασμα από το θάνατο στο ζωή μέσω της ανάστασης του Χριστού, αλλά και το βάπτισμα - το χάλκινο φίδι μέσω του οποίου οι Εβραίοι θεραπεύονταν από τα δαγκώματα των φιδιών, προτυπώνει τον τίμιο σταυρό, το ίδιο και τα υψωμένα χέρια του Μωυσή στον πόλεμο με τους Αμαληκίτες κ.λ.π. - η άφλεκτος βάτος, μέσω της οποίας ο Θεός μίλησε στο Μωυσή προτυπώνει επίσης την Παναγία κ.λ.π.), έτσι και η νεφέλη προτυπώνει την Παναγία.

Οι προτυπώσεις στην Παλαιά Διαθήκη είναι ένα είδος προφητείας, στην οποία πραγματικά πρόσωπα ή γεγονότα συμβολίζουν κάτι που θα συμβεί στο μέλλον. Η Παλαιά Διαθήκη είναι γεμάτη προτυπώσεις του Χριστού, της Παναγίας και της χριστιανικής ζωής. Μερικές τις επισήμανε και ο ίδιος ο Χριστός (π.χ. Ματθ. 12, 38-40, Ιωάνν. 3, 14-17).

Ελληνορθόδοξο μοναστήρι της Αγίας Σκέπης στη Γαλλία (από Konstantinos Lappas).

Η Παναγία εικονιζόμενη ως Νεφέλη από το ίδρυμα "Αγία Σκέπη" του ιερού ναού Αγίου Δημητρίου της ομώνυμης συνοικίας των Αθηνών (εδώ). Γύρω της οι Απόστολοι (οι μαθητές του Χριστού), ενώ δίπλα της από δεξιά ο άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος και αριστερά ο προφήτης και βασιλιάς Δαβίδ.

Αναφορές της Παναγίας ως Νεφέλης έχουμε στην υμνογραφία μας. Θυμάμαι τις εξής:

Α) Στον "κανόνα των Χαιρετισμών", ένα υπέροχο μουσικό και ποιητικό έργο που έγραψε ένας από τους μεγαλύτερους Έλληνες ποιητές όλων των εποχών (κι ας γεννήθηκε στη Σικεία), ο άγιος Ιωσήφ ο Υμνογράφος, το οποίο ψάλλεται πριν τους Χαιρετισμούς της Παναγίας, ο ποιητής απευθύνεται στην Παναγία και της λέει "Νεφέλη ολόφωτε, η τους πιστούς απαύστως επισκιάζουσα" (= που σκεπάζεις διαρκώς τους πιστούς).
 
Β) Στους ίδιους τους Χαιρετισμούς, έργο ενός άλλου μεγάλου μας ποιητή και μουσικού, του αγίου Ρωμανού του Μελωδού, λέει: "Χαίρε, σκέπη του κόσμου, πλατυτέρα νεφέλης" (= χαίρε, σκέπασμα του κόσμου, πλατύτερο από τη νεφέλη - εννοεί εκείνη την αρχαία νεφέλη της ερήμου).

Γ) Το απολυτίκιο (το πιο επίσημο τροπάριο) της γιορτής της Αγίας Σκέπης, δηλ. της προστασίας που προσφέρει η Παναγία στον κόσμο (η οποία στην Ελλάδα γιορτάζεται 28 Οκτωβρίου λόγω των πολλών εμφανίσεων της Παναγίας στον πόλεμο του 1940), λέει:
"Της σκέπης σου, Παρθένε, ανυμνούμεν τας χάριτας, ήν ως φωτοφόρον νεφέλην εφαπλοίς υπέρ έννοιαν (= απλώνεις πάνω μας με τρόπο ασύλληπτο από τον ανθρώπινο νου), και σκέπεις τον λαόν σου νοερώς εκ πάσης των εχθρών επιβουλής...".

Εικ. από εδώ

Και σε άλλα τροπάρια της εορτής γίνεται αναφορά στην Παναγία ως προστατευτική νεφέλη πάνω από τους ανθρώπους.

Χρόνια πολλά κι ευλογημένα στις Νεφέλες, λοιπόν, και ευχόμαστε να έχουν πάντα ξεχωριστά στη ζωή τους την ευλογία και τη σκέπη της Παναγίας, της φωτοφόρου Νεφέλης μας.

 

 

Ελληνοαμερικάνικη εικόνα της αγίας Σκέπης (από εδώ)

*****

Εικ.: Το όραμα της Αγίας Σκέπης που είδε στην Κωνσταντινούπολη ο άγιος Ανδρέας ο διά Χριστόν σαλός (κάτω δεξιά στην εικ.), εξ αιτίας του οποίου καθιερώθηκε η γιορτή της Αγίας Σκέπης (1 Οκτωβρίου - στην Ελλάδα, όπως είπαμε, 28 Οκτωβρίου). Για τη γιορτή της Αγίας Σκέπης δείτε εδώ & εδώ.

 

Δείτε επίσης: 
 
Ορθόδοξες Παναγίες απ' όλο τον κόσμο
Η Παναγία των αλκοολικών
Εικόνες της Παναγίας
Επιστημονική εξέταση εικόνας που δάκρυσε 
Θεοτοκάριο (ειδικό blog για την Παναγία) 
"Ανέκδοτα" με την Παναγία
Παναγία των Ελλήνων 

Παναγία (ενότητα στο blog μας)  
Η τιμή της Παναγίας στην Αγία Γραφή