Η ανάργυρος ιατρός και ιαματική αγία Ερμιόνη (3 Σεπτεμβρίου)

ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΓΥΝΑΙΚΑ
ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΚΛΗΡΙΚΩΝ ΧΙΟΥ

Όσοι μελετούν προσεκτικώς και λεπτομερώς το ιεραποστολικό και ποιμαντικό έργο της Εκκλησίας κατά τις πρώτες (αποστολικές και μεταποστολικές) χριστιανικές δεκαετίες, μένουν έκπληκτοι από την —σε πολλούς τομείς ρηξικέλευθη— δράσι διακεκριμένων χριστιανών γυναικών. Ανάμεσα σ' αυτές ξεχωριστή θέσι κατέχει αναμφιβόλως ή ανάργυρος ιατρός και ιαματική αγία Ερμιόνη, της οποίας τη μνήμη εορτάζει η Εκκλησία μας την 4η Σεπτεμβρίου.

Η αγία Ερμιόνη ήταν μία από τις τέσσαρες θυγατέρες του διακόνου και ευαγγελιστού Φιλίππου, οι οποίες, κατά το βιβλίο των Πράξεων των Αποστόλων, ήσαν «παρθένοι και προφητεύουσαι» (Πράξεις των αποστόλων 21, 9), δηλαδή ήσαν αφιερωμένες στον Θεό και είχαν το χάρισμα της προφητείας, πού τις καθιστούσε ικανές να προλέγουν μέλλοντα και να απευθύνουν λόγους διδασκαλίας, προτροπής, παραινέσεως και παρακλήσεως. Επί πλέον είχαν την ευτυχία να ανατραφούν στην Καισαρεία της Παλαιστίνης μέσα στη θαλπωρή μιας οικογενείας, που φιλοξενούσε τον Απόστολο Παύλο (Πράξ. 21, 8) και ήταν φυτώριο διακονικής αγάπης και ορμητήριο ευαγγελισμού.
  
Το σπίτι της ευλογημένης αυτής οικογενείας εμψυχωνόταν από τον άγιο Φίλιππο, ο οποίος ήταν ένας των πρώτων «επτά διακόνων» (Πράξ. 6, 3-5, και 21, 8), πού εξελέγησαν για την άσκηση του έργου της οργανωμένης χριστιανικής αλληλεγγύης στην πρώτη Εκκλησία, και στη συνέχεια απέκτησε και τον τιμητικό τίτλο του «ευαγγελιστού» (Πράξ. 21, 8), διότι «ευηγγελίζετο τάς πόλεις πάσας» των γειτονικών περιοχών (Πράξ. 8, 40). Ασκώντας το έργο του «ευαγγελιστοϋ», «εποίει σημεία» και διάφορα θαύματα (Πράξ. 8, 6), βάπτισε Σίμωνα τον Μάγον (Πράξ. 8, 13) και τον Αιθίοπα ευνούχον αύλικόν και άνώτερον άξιωματικόν Κανδάκης της βασιλίσσης των Αιθιόπων (Πράξ. 8, 26-39). Ο Ευσέβιος τονίζει ότι οι φέροντες τον τίτλο του «ευαγγελιστού» στην αρχαία Εκκλησία έρχονται πρώτοι στη διαδοχή των Αποστόλων.

Ο διάκονος και «ευαγγελιστής» Φίλιππος αναφέρεται και ως «απόστολος», δηλαδή ως ανήκων στον ευρύτερο κύκλο των Αποστόλων, αλλά δεν πρέπει να συγχέεται με τον εκ των Δώδεκα Απόστολο Φίλιππο. Είναι λάθος να θεωρούνται οί 4 θυγατέρες του ως «θυγατέρες του (εκ των Δώδεκα) Φιλίππου του Αποστόλου» (το λάθος αυτό π.χ. έγινε από κάποιον Γάϊον: Ευσεβίου, Εκκλ. Ιστ. 3, 31).

Ανάμεσα στις τέσσαρες προφήτιδες αυτές θυγατέρες του διακόνου Φιλίππου ξεχώριζε η αγία Ερμιόνη, που σπούδασε Ιατρική και Φιλοσοφία καί, καθώς ήταν εμποτισμένη από το ιεραποστολικό πνεύμα του εκλεκτού πατέρα της, είχε στην Καισαρεία άκτινοβόλο δράση, συνδυάζοντας τις ιατρικές γνώσεις με το θεοδώρητο προφητικό - διδακτικό, αλλά και ιαματικό χάρισμα, ασκώντας δωρεάν Ψυχοσωματικήν Ιατρική, θεραπεύοντας — με πίστιν και προσευχήν — ασθένειες ψυχών και σωμάτων καί συντελώντας στη διάδοση και στερέωση του Χριστιανισμού. Πιθανώς επάνω της ασκούσε κάποιαν επίδραση και το φωτεινό παράδειγμα των αναργύρων ιατρών και ιαματικών γυναικών Ζηναΐδος και Φιλονίλλας, οι οποίες ήσαν συγγενείς του Απ. Παύλου από την περιοχή της Ταρσού της Κιλικίας.

Σε κάπως προχωρημένη ηλικία η αγία Ερμιόνη θέλησε να επισκεφθή στην Έφεσο τον άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο, αλλά δεν τον πρόλαβε. Είχεν εκδημήσει προς Κύριον. Αλλά στην πόλη αυτή δρούσε ιεραποστολικώς ο εξαίρετος μαθητής του Ιωάννου Πετρώνιος, ο οποίος έπεισε την Ερμιόνη και την συνοδεύουσαν αυτήν αδελφήν της προφήτιδα Ευτυχίδα να διέλθουν τα τελευταία έτη της ζωής των στην Έφεσο και να συνεχίσουν το ανακαινιστικό έργο τους οδηγώντας τους ανθρώπους στον Χριστό. Άνοιγαν τις καρδιές όλων, προ πάντων με το κλειδί της αγάπης, που την σκορπούσαν αφειδώς στο πρώτο οργανωμένο πανδοχείο - νοσοκομείο, που ίδρυσε η αγία Ερμιόνη.

Γι' αυτό, το 1996 στο 35ο Διεθνές Συνέδριο Ιστορίας της Ιατρικής, που έγινε στην Κω, με οργανωτή τον Καθηγητή κ. Σπυρο Μαρκέτο, κατόπιν σχετικής εισηγήσεως του Επικ. Καθηγητού κ. Αρ. Εύτυχιάδου, αναγνωρίσθηκε από όλους τους συνέδρους ως πρωτοπόρος σκαπανεύς του θεσμού των πανδοχείων - νοσοκομείων, τα οποία πολλαπλασιάσθηκαν και όργανώθηκαν συστηματικώτερον στους βυζαντινούς χρόνους. Στο νοσοκομείο της η αγία Ερμιόνη «έθεράπευε δωρεάν κάθε ασθενή με την επίκληση του ονόματος του Χριστού καί την ιατρική της τέχνη» (Αριστοτέλους Εύτυχιάδου, Γυναίκες ιατροί άγιες άνάργυρες προστάτιδες της Ιατρικής, περ. «Εκκλησία», 15 Νοεμβρίου 1996, σ. 784).

Σε καποιες εικόνες παρουσιάζεται η αγία να κράτη στα χέρια της ιατρικά εργαλεία και φάρμακα, εικονίζεται η πόλη της Εφέσου, ενώ πίσω από της αγία προς τα αριστερά εικονίζεται το οικοδόμημα του πανδοχείου - νοσοκομείου αυτής.

Δείτε και: Οι άγιοι της Ιατρικής

Απολυτίκιο

Ἦχoς δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.

Παρθένος ἀκήρατος, διατελοῦσα σεμνή, τῷ Λόγῳ νενύμφευσαι, τῷ ἐκ Παρθένου Ἀγνῆς, σαρκὶ ὁμιλήσαντι· ὅθεν τὴν σοὶ δοθεῖσαν, θεοπάροχον χάριν, ἄθλοις τῆς εὐσεβείας, τοῖς ἐν πλάνῃ ἐκφαίνεις· διό σε Ἑρμιόνη, ὁ Χριστὸς ἐδόξασε.

Κοντάκιο

Ἦχος α’. Χορὸς Ἀγγελικός.

Βλαστὸς καρποτελής, καὶ ἀμάραντον ἄνθος, Φιλίππου τοῦ κλεινοῦ, ἐν σεπτοῖς Διακόνοις, ἐδείχθης θείᾳ χάριτι, Ἑρμιόνη πανθαύμαστε· καὶ ἀθλήσασα, παρθενικῶς προσηνέχθης, τῷ δοξάσαντι, τοὺς εὐαγεῖς σου ἀγῶνας, Χριστῷ τῷ Θεῷ ἡμῶν.

Μεγαλυνάριο

Κλάδος ἀνεδείχθης ἀειθαλής, Φιλίππου τοῦ θείου, Ἑρμιόνη πανευκλεής· ἔνθεν διατρέφεις, καρποῖς τῶν σῶν ἀγώνων, ἡμῶν τὰς διανοίας, τῶν εὐφημούντων σε.