ΑΝ ΠΕΘΑΝΕΙΣ ΠΡΙΝ ΠΕΘΑΝΕΙΣ, ΔΕ ΘΑ ΠΕΘΑΝΕΙΣ ΟΤΑΝ ΠΕΘΑΝΕΙΣ

(ΠΑΡΟΙΜΙΑ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΜΟΝΑΧΩΝ)

Κυριακή 15 Σεπτεμβρίου 2024

«Failed State» (αποτυχημένο κράτος) α λα ελληνικά

Κώστας Καραΐσκος 

(στέλεχος της ΝΙΚΗΣ στην Κομοτηνή με πολυσχιδή κοινωνική και πολιτική δράση, συγγραφέας, υπεύθυνος της Θεματικής Ομάδας της ΝΙΚΗΣ για την Τοπική Αυτοδιοίκηση) 

Militaire / Το Ρωμαίικο

Ας είμαστε ρεαλιστές και ειλικρινείς σε τούτη την κρίσιμη για την πατρίδα μας περίοδο. Ζούμε σε ένα failed State, σε ένα αποτυχημένο κράτος, που διατηρεί ακόμα κάποιες λειτουργίες του χάρη στην αδράνεια, στους διεθνείς οργανισμούς όπου ανήκει και σε κάποιες συγκυρίες.

Βεβαίως δεν κάνω σύγκριση με κράτη σαν τη Σομαλία, την Αϊτή ή άλλες χώρες του παλιού Τρίτου Κόσμου όπου συνήθως απέδιδαν τον ανωτέρω χαρακτηρισμό. Έχει όμως σημασία η πορεία στον χρόνο και η πραγματική ουσία των κρατικών λειτουργιών, όχι το όποιο βιοτικό επίπεδο μιας κοινωνικής μερίδας. Η οριστική αποτυχία της σύγχρονης Ελλάδος οφείλεται εν πολλοίς στα Μνημόνια που της επιβλήθηκαν από τους ξένους δανειστές αλλά και τους ντόπιους εκπροσώπους τους. Ωστόσο η ξενοκρατία ήταν μία μόνιμη συνθήκη μετά τη δολοφονία του Καποδίστρια, άλλοτε πιο σκληρή κι άλλοτε πιο χαλαρή. 

Όσα δρομολογήθηκαν στις μέρες του ΓΑΠ και δεν ήταν ακόμα σαφή, τα ζούμε σήμερα με τον Μητσοτάκη. Ειδικά για αυτόν τον τελευταίο πραγματικά δεν μπορούμε να φανταστούμε ποιος θα μπορούσε να του κλέψει τον τίτλο του χειρότερου πρωθυπουργού, διαχρονικά και παγκοσμίως, των δικτατόρων συμπεριλαμβανομένων. Αν είχε κάποιον ηροστράτειο στόχο να επισκιάσει (με όρους χρηστής διοίκησης) μορφές σαν του Νέρωνα ή του Καλιγούλα είναι σαφές ότι το πέτυχε.

Όπου και να κοιτάξει κανείς βλέπει τα συντρίμμια της όποιας Ελλάδας είχε απομείνει όρθια μεταπολιτευτικά. Να αναφερθούμε στην εξωτερική πολιτική; Μετά την Κάσο, μετά την πιθανή ακύρωση της καλωδιακής σύνδεσης με την Κύπρο και μετά την παρουσία μας στους τουρκικούς εορτασμούς για την Μικρασιατική Καταστροφή (θυμίζω ότι η Βουλή μιλάει για τη ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ του Μικρασιατικού Ελληνισμού), τι άλλες αποδείξεις χρειάζονται για την άτακτη φυγή μας μπροστά στην τουρκική απειλή; 

Και δεν πρόκειται μόνο για σχέσεις ισχύος, εδώ η Αλβανία του Ράμα στην υπόθεση Μπελέρη μας εξευτέλισε και κάποιοι κάνουν ότι δεν κατάλαβαν, προκειμένου να πάρουν το κατιτίς τους από τα ευρωπαϊκά πακέτα που κατευθύνονται προς τη γειτονική χώρα! Αναλόγως και με τα Σκόπια, που όχι μόνο χρησιμοποιούν επισήμως νέτα σκέτα το μακεδονικό μας όνομα αλλά και στρατηγικές συμφωνίες με την Άγκυρα συνάπτουν (Κοτζιάς ακούει;). Ακόμα και η Αίγυπτος του Σίσι πλησιάζει ξανά τον Ερντογάν που μέχρι χθές την έβριζε, αφού διαπιστώνει ότι άλλος παράγοντας κρατικής ισχύος στην περιοχή δεν υπάρχει! Αλήθεια, αν διοικούσε την Ελλάδα ένας Τούρκος καϊμακάμης θα ήταν χειρότερα τα πράγματα;

Στην Οικονομία και μόνη η ύπαρξη της ΑΑΔΕ αρκεί για να μας κατατάξει στα αποτυχημένα κράτη. Εσχάτως, με τον πολυχρονεμένο μας ΠΘ να οδηγεί την κοινωνία ολοταχώς προς την εξαθλίωση, οι ευρωπαϊκοί δείκτες μάς δείχνουν να εκτοπίζουμε τη Βουλγαρία από τον πάτο. Και μήπως όλη αυτή η καταστροφή που ζούμε ατομικά έφερε κάποιο μακροοικονομικό αποτέλεσμα που να άξιζε τις θυσίες; Με δημόσιο χρέος πάνω από τα 400 δισ. και σε ποσοστό ιλιγγιωδώς υψηλότερο εκείνου του 2009, με το ιδιωτικό χρέος εκτοξευμένο αναλόγως, με τις τράπεζες σε ξένα χέρια να μην φορολογούνται ακόμα και σήμερα, με την δημόσια περιουσία ξεπουλημένη, κάθησε προχθές στη ΔΕΘ ο τελοσπάντων ΠΘ να μας αναλύει κάτι μικρομπαχτσίσια που θα μας δώσει του χρόνου. Αφού δηλαδή, σαν τον Ναστρατή Χότζα, έβαλε μέσα στο τσαντήρι και το γουρούνι και το γαϊδούρι και το άλογο, τώρα υπόσχεται να βγάλει έξω τη γάτα!!!

Το δημογραφικό είναι η μέγιστη απόδειξη της κρατικής κατάρρευσης και της βαθμιαίας εξάλειψης του Ελληνισμού. Τα παιδιά μας δραπετεύουν στο εξωτερικό σε ιλιγγιώδη νούμερα για να βγάλουν τα προς το ζην και οι κυβερνητικοί παράγοντες επιχαίρουν! Άλλωστε φέρνουν Αφροασιάτες με ταχύτερους ρυθμούς, προχθές τα έγραφε ο ξένος Τύπος για αύξηση 222% στη λαθρομετανάστευση εν Ελλάδι. Πουθενά κανένα μέτρο για τη συγκράτηση των Ελλήνων στον τόπο τους, καμμία πολιτική ενίσχυσης των πολυτέκνων, στήριξης της ελληνικής οικογένειας. Μόνο τα ευρωπαϊκά κονδύλια που ταΐζουν τις ΜΚΟ του λαθροεποικισμού συνεχίζουν απρόσκοπα τη ροή τους και τώρα που ακόμα και η Γερμανία κάνει σκέψεις για επιλογές τύπου Ρουάντας το πράγμα θα γίνει ακόμη πιο δύσκολο για την Ελλάδα ως πρώτη χώρα εισόδου. Άραγε πόσοι παράνομοι μετανάστες απελάθηκαν την τελευταία πενταετία, ισχύει το απόλυτο μηδέν;

Στην Υγεία ναι, ακόμα είμαστε καλύτερα απ΄ ό,τι η υποσαχάρια Αφρική αλλά ας αναλογιστούμε πού βρισκόμασταν μόλις πριν 1-2 δεκαετίες. Ζούμε μια διάλυση, ερήμωση των δημοσίων δομών, πρωτόγνωρη καταστροφή, όχι από ανάγκη αλλά από σχεδιασμό. Ό,τι και να  πεις την ίδια απάντηση παίρνεις: δώσαμε τόσα χρήματα στο ΕΣΥ, προκηρύξαμε τόσες θέσεις ιατρών. Το πρώτο δεν λέει φυσικά τίποτε γιατί κάλλιστα θα μπορούσε να σημαίνει ρεμούλες και συμφέροντα: τι βελτίωση πετυχαίνεις στο ΕΣΥ αν διπλασιάσεις την αποζημίωση του κομματικώς επιλεγμένου διοικητή ή αν αγοράσεις από την τάδε γερμανική εταιρεία κάποια μηχανήματα που θα μείνουν στις αποθήκες; Το δεύτερο είναι επίσης υποτίμηση της νοημοσύνης μας, αφού με 1300 ευρώ κανένας επαρκής γιατρός δεν θα αφήσει ένα αποδοτικό ιατρείο στον ιδιωτικό τομέα για να μπει σε ένα ΕΣΥ σε συνθήκες πολεμικής εκστρατείας. 

Κι αντί να διπλασιάσει τους μισθούς (όπως έκανε η Ρουμανία και ανέστρεψε την φυγή των ιατρών της στη Γερμανία) ή να εξασφαλίσει έστω άλλου τύπου κίνητρα για το υγειονομικό προσωπικό, εφευρίσκει μπαλώματα χάρη στο Ταμείο Ανάκαμψης με χρηματοδοτούμενα απογευματινά χειρουργεία. Το εν Αθήναις καθεστώς διώχνει τους Έλληνες γιατρούς συνειδητά προς τη ΒΔ Ευρώπη, εκτελώντας την παραγγελία που έλαβε από κει, τελεία. Και παράλληλα, αυτόν τον καιρό, μαζί με άλλες 4 ευρωπαϊκές χώρες εισάγουμε την κάρτα …εμβολιασμού! Έτσι για να μην ξεχνάμε τον εφιάλτη της υγειονομικής δικτατορίας που μας επέβαλε ο νεοταξίτικος μητσοτακισμός προ τετραετίας!

Πριν λίγες μέρες είχαμε τις ανακοινώσεις Πιερακάκη για την Παιδεία, όπου πέρα από τους διορισμούς και τις τεχνικές λεπτομέρειες δεν υπήρχε τίποτε που να δείχνει μέριμνα για τα ουσιώδη: για την παρεχόμενη Παιδεία, για το αξιακό σύστημα που αυτή υπηρετεί, για το ήθος που θέλουμε να διαμορφώσουμε, για το εκπαιδευτικό κλίμα στις σχολικές αίθουσες, για τα εκπαιδευτικά προγράμματα και το πνεύμα στα σχολικά εγχειρίδια. Αντιθέτως βλέπουμε την εισαγωγή της σεξουαλικής εκπαίδευσης από το νηπιαγωγείο, προφανώς στην ίδια γραμμή που μας έρχεται από την ΕΕ και την Πρεσβεία, όπως και ο ψευτογάμος των ομοφυλόφιλων. Αυτά σε μια χώρα με υπαρξιακό κίνδυνο στα ανατολικά της σύνορα και με πολύχρονη δημογραφική συρρίκνωση!

Πού μπορεί λοιπόν κάποιος να ανιχνεύσει μια κρατική λειτουργία που να υποδηλώνει κάποια μέριμνα για τον λαό και την κοινωνία; Όταν όλα συνάδουν με μιαν «αντινατιβιστική» γραμμή δεν μπορείς να μιλάς για λάθη ή για απλές καθυστερήσεις. Σε ποια κανονική χώρα θα καταστρεφόταν η Αεροπορία Στρατού εν καιρώ ειρήνης, εξαιτίας μιας προβλεφθείσας κακοκαιρίας; Ποια κανονική χώρα θα έστελνε σε ειρηνευτική αποστολή τους στρατιωτικούς της και θα είχε 5 νεκρούς και 14 τραυματίες – και πουθενά καμμία ευθύνη;! Ποιος πρωθυπουργός θα εμπλεκόταν με το ίδιο του το γραφείο σε διεθνές σκάνδαλο υποκλοπών με οσμή (ισραηλινής) κατασκοπείας και θα διαπίστωνε …ψιχάλα; 

Σε ποια λειτουργική πολιτεία ο πρώτος τη τάξει υπουργός θα έχει τη σύζυγό του στην Ρυθμιστική Αρχή που εγκρίνει τις τεράστιες μπίζνες του πεθερού του; Πού θα μπορούσε να σταθεί κυβερνητικό κόμμα με χρέη μισού δισεκατομμυρίου που ολοένα αυξάνονται; Ποια δημοκρατία νομοθετεί ανοιχτά κόντρα στο Σύνταγμά της επειδή έτσι βολεύει τα συμφέροντα του πρωθυπουργικού περιβάλλοντος; Μα φυσικά σε εκείνην που έχει σπάσει κάθε ευρωπαϊκό ρεκόρ σε πλημμυρισμένες πεδιάδες (Θεσσαλία), σε καμμένες εκτάσεις (Έβρος), σε σιδηροδρομικά δυστυχήματα (Τέμπη)…

Εν κατακλείδι, οφείλουμε όλοι – παρά τις βιοτικές μέριμνες που μας απασχολούν – να κοιτάξουμε με καθαρή ματιά την γύρω μας εθνοκρατική κατάρρευση, η οποία επί Μητσοτάκη επιταχύνεται ραγδαίως. Ένα κράτος που δεν το υπολήπτεται κανένας στη γειτονιά του, που δεν εξυπηρετεί πουθενά τους πολίτες του, που δεν έχει κανέναν βαθμό ελευθερίας στις εξωτερικές του σχέσεις ή στην οικονομική του πολιτική, που διοικείται γενικώς από την αμερικανική Πρεσβεία, τους κανονισμούς των Βρυξελλών και τους ντόπιους κοτζαμπάσηδες, είναι ακριβώς ένα failed state. Kαι μόνο η συστράτευση των πολιτών με μια αυθεντικά εθνολαϊκή αντιπολίτευση μπορεί να αλλάξει την πορεία προς τον συλλογικό μας εκμηδενισμό.

Συμπλήρωμα

Ζούμε στο 2024 και η Κυβέρνηση δεν έχει καταφέρει να εφαρμόσει την συνυπηρέτηση στον Δημόσιο Τομέα!

Ο Εκπρόσωπος Τύπου της ΝΙΚΗΣ Δήμος Θανάσουλας, στην εκπομπή της Σοφίας Αποστολίδου στον Flash Θεσσαλονίκης στις 12-9-2024, μιλάει για τα σχέδια της Νέας Τάξης στα Σχολεία, για το δημογραφικό, τις προτάσεις της ΝΙΚΗΣ για την ενίσχυση της Ελληνικής Οικογένειας και το τέλος των Πολιτικών Ιδεολογιών.

 

Τα λιμάνια μας δεν είναι γήπεδα γης για να πωλούνται ως οικόπεδα. 

Επεξεργασία και εξέταση του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής «Κύρωση της από 24 Μαΐου 2024 Συμφωνίας Τροποποίησης της από 2 Φεβρουαρίου 2018 «Σύμβασης Παραχώρησης αναφορικά με τη Χρήση και την Εκμετάλλευση Ορισμένων Χώρων και Περιουσιακών Στοιχείων εντός του Λιμένος Θεσσαλονίκης» μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της «Οργανισμός Λιμένος Θεσσαλονίκης Α.Ε.».
11-9-2024 Ομιλία του Κομνηνού Δελβερούδη, Βουλευτή Πιερίας της ΝΙΚΗΣ 

 

102 χρόνια από τη Μικρασιατική γενοκτονία. Αναγκαία η επέκταση στα 12 ναυτικά μίλια

Ομιλία της κας Κουρουπάκη Ασπασίας, Βουλευτή Β1 Βορείου Τομέα Αθηνών της ΝΙΚΗΣ, στην Ολομέλεια της Βουλής για:
- την Ημέρα Εθνικής Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων της Μικράς Ασίας και τήρηση ενός λεπτού σιγής και
- τη Διεθνή Ημέρα της Δημοκρατίας. 

 

ΤΟ ΣΤΑΥΡΙΚΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΜΑΣ



ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου – Καθηγητού

Το Ρωμαίικο

... Ο Τίμιος Σταυρός ορίζεται ως το «Πολίτευμα της Εκκλησίας μας». Ψάλλουμε κατά την αγιώνυμη ημέρα: «Σώσον Κύριε τον λαόν Σου και ευλόγησον την κληρονομίαν Σου … διά του Σταυρού Σου πολίτευμα». Τι είναι όμως το πολίτευμα του Σταυρού και πως βιώνεται στην ζωή των πιστών; Δια της αγάπης! Ο Χριστός έπαθε και πέθανε στο Σταυρό, εξαιτίας της άμετρης αγάπης Του για τον πεσόντα άνθρωπο (Ιωάν.3,16), φανερώνοντας το σταυρικό της χαρακτήρα. Δείχνοντας και σε μας πως και η δική μας αγάπη, δηλαδή η αγαπητική σχέση μας με τους συνανθρώπους μας, θα πρέπει να είναι σταυρική. Να είναι αποτέλεσμα θυσίας και «κενώσεως» από κάθε εγωιστική μας διάθεση και κατάσταση. Αγάπη χωρίς το στοιχείο του Σταυρού δεν υπάρχει. 

Αγάπη ξέχωρη από το Σταυρό, χωρίς προσωπική «σταύρωση» είναι κάλπικη και εγωιστική. Η αληθινή αγάπη πραγματώνεται και εκδηλώνεται μόνο δια της «κενώσεως», «έως θανάτου, θανάτου δε σταυρού» (Φιλιπ.2,8). Πρότυπο αυτής της αγάπης είναι η «θεία κένωση», η Ενανθρώπηση του Θεού, το «άδειασμα» της θείας δόξας και η «ένδυση μορφής δούλου», για να επιτευχθεί η σωτηρία μας. Δεν μπορούμε να ισχυριζόμαστε ότι «αγάπην έχομεν», αν δεν «σταυρώσουμε» τον εαυτό μας, αν δηλαδή δεν «σκοτώσουμε» το εγώ μας, το ατομικό μας θέλημα, εάν δεν αποκολληθούμε από την ατομικιστική μας περιχαράκωση και αυτάρκεια.

Ο Χριστός μας δίδαξε πως αν θέλουμε να σώσουμε την ψυχή μας, πρέπει να την χάσουμε, «ος γαρ αν θέλῃ την ψυχὴν αυτού σώσαι, απολέσει αυτήν· ος δ᾿ αν απολέσῃ την εαυτού ψυχὴν ένεκεν εμού και του ευαγγελίου, ούτος σώσει αυτήν» (Μαρκ.8,34). Λόγος παράξενος και ακατανόητος για τον «κόσμο». Εδώ με την λέξη ψυχή εννοείται η ζωή, όχι η βιολογική, αλλά ο λόγος της υπάρξεώς μας, ο προορισμός μας. Ο Κύριος μας παραγγέλλει με τον παράξενο και ακατανόητο για τον «κόσμο» αυτό λόγο, να «απολέσουμε» θεληματικά την εγωιστική μας περιχαράκωση και αυτάρκεια, να αποβάλλουμε το δαιμονικό αυτό σύμπτωμα στην πτωτική μας φύση, το οποίο μας οδηγεί αναπόφευκτα στην απώλεια, στον πνευματικό θάνατο. Όσο εμμένουμε στην αφύσικη και παρείσακτη αυτή κατάσταση θα πορευόμαστε στη φθορά και το θάνατο. Το αντίδοτο του ατομικού μας θανάτου είναι η θανάτωση του εγώ μας, δηλαδή ο σταυρικός τρόπος της ζωής μας, η εγκοπή του ατομικού μας θελήματος, η απαγκίστρωσή μας από την εγωιστική μας περιχαράκωση.

Ο Χριστός δίδαξε την αγάπη και την αλληλοδιακονία, ως την θεμελιώδη ειδοποιό διαφορά των πιστών Του με τον «κόσμο», η οποία ερείδεται επί της προσωπικής μας «σταυρώσεως», δηλαδή, του «αδειάσματος» του εγώ μας, της ταπείνωσής μας. Να σημειώσουμε πως η χριστιανική έννοια της αγάπης δεν είναι απλά εκπλήρωση καθήκοντος, εκδήλωση ανθρωπιστικού ενδιαφέροντος, ικανοποίηση συναισθήματος (π.χ. συμπόνιας, λύπης, κλπ), αλλά θυσιαστική διάθεση, στάση και τρόπο ζωής. Ο Χριστός είναι σαφής: «ος αν θέλη γενέσθαι μέγας εν υμίν, έσται υμών διάκονος, και ος αν θέλη υμών γενέσθαι πρώτος, έσται πάντων δούλος»  (Μαρκ.9,42-44). Η έμπρακτη αγάπη είναι τρόπος ζωής και πολιτείας.

Οι χριστιανοί καλούνται να αποδείξουν την γνησιότητά τους με την διακονία των αδελφών τους. Να αισθάνονται τους συνανθρώπους τους ως «μέλη του ενός σώματος», καθ’ ότι «καθάπερ γὰρ τὸ σῶμα ἕν ἐστι καὶ μέλη ἔχει πολλά, πάντα δὲ τὰ μέλη τοῦ σώματος τοῦ ἑνός, πολλὰ ὄντα, ἕν ἐστι σῶμα, οὕτω καὶ ὁ Χριστός· καὶ γὰρ ἐν ἑνὶ Πνεύματι ἡμεῖς πάντες εἰς ἓν σῶμα ἐβαπτίσθημεν, εἴτε ᾿Ιουδαῖοι εἴτε ῞Ελληνες, εἴτε δοῦλοι εἴτε ἐλεύθεροι, καὶ πάντες εἰς ἓν Πνεῦμα ἐποτίσθημεν. καὶ γὰρ τὸ σῶμα οὐκ ἔστιν ἓν μέλος, ἀλλὰ πολλά» (Α΄Κορ.12,12-14). Να πονάνε στον πόνο τους και να χαίρονται στη χαρά τους. Αυτή είναι η «κοινωνία των αγίων», η «καινή κτίσις» (Β΄Κορ.5,17), ο νέος κόσμος του Θεού, θεμελιωμένος στην προσωπική «σταύρωση» του καθενός και όλων μαζί. Αυτή είναι η κοινωνία της αγάπης. Αυτό είναι το πολίτευμα του Σταυρού!

Ο Σταυρός του Χριστού αποτελεί πλέον την ενοποιό δύναμη της ανθρωπότητας. Αν το ξύλο της γνώσεως του καλού και του κακού στην Εδέμ (Γεν.3ο κεφ.) έγινε πρόξενος κακού και έχθρας του ανθρωπίνου γένους, το ξύλο του Σταυρού έγινε σημείο επανένωσης των ανθρώπων στο Σώμα Του Κυρίου Ιησού Χριστού. Τα δύο σταυρωτά ξύλα του Σταυρού συμβολίζουν τη διπλή ένωση, των ανθρώπων με το Θεό (κάθετο ξύλο) και την ένωση των ανθρώπων μεταξύ τους (εγκάρσιο ξύλο). Επίσης το κάθετο ξύλο εικονίζει το πανάγιο Σώμα του Χριστού και το εγκάρσιο ξύλο παριστά τα δύο ανοιγμένα χέρια του Εσταυρωμένου Λυτρωτή μας, τα οποία αγκαλιάζουν ολόκληρη την ανθρωπότητα. Η ενοποιός δύναμη του Σταυρού του Χριστού αδελφοποιεί τους ανθρώπους, δημιουργώντας την κοινωνία της αγάπης, της αδελφοσύνης, της δικαιοσύνης και της ειρήνης.

Η Εκκλησία μας πορεύεται στο δισχιλιόχρονο διάβα της ιστορίας της «σταυρικά». Δεν υπάρχει εποχή που η Εκκλησία να έχει απολέσει τον σταυροαναστάσιμο χαρακτήρα της, διότι έτσι θα παρέκκλινε το σωστικό Της έργο. Ο «κόσμος» τη «σταυρώνει» και Εκείνη φανερώνει το θρίαμβο της σταυρικής της πορείας, αποδεικνύοντας πως, παρά την πολεμική εναντίον Της από τις αντίθεες δυνάμεις, «πύλαι Άδου ου κατισχύουν αυτής» (Ματθ.16.18), νικώντας δια του Σταυρού. Αυτό είναι άλλωστε και το μέγιστο θαύμα της ιστορίας.

Οι πιστοί ανά τους αιώνες πορεύονται σταυρικά, θυσιαστικά, αγαπητικά. Είναι ιστορικά αποδεδειγμένο πως η Εκκλησία υπήρξε η καταλυτική «μαγιά», η οποία «ζύμωσε» τον τραγικό προχριστιανικό κόσμο, εξημερώνοντας τα απάνθρωπα ήθη του, αλλάζοντας τις νομοθεσίες του, μεταλλάσσοντας τις νοοτροπίες του. Η Εκκλησία εμφανίστηκε και θεμελιώθηκε ως μια ουράνια όαση μέσα στην έρημο του προχριστιανικού κόσμου, ο οποίος ήταν το θέατρο το Σατανά, όπου διαδραματίζονταν η διαρκής τραγωδία του ανθρώπου. Για πρώτη φορά ο άλλος άνθρωπος λογίστηκε ως αδελφός, ως αξία, ως εικόνα του Θεού. Γκρεμίστηκαν όλα τα ανυπέρβλητα διαχωριστικά μεταξύ των ανθρώπων, ώστε πλέον, «ουκ ένι Ιουδαίος ουδέ Έλλην, ουκ ένι δούλος ουδέ ελεύθερος, ουκ ένι άρσεν και θήλυ, πάντες γαρ υμείς εις έστε εν Χριστώ Ιησού» (Γαλ.3,28). «Ει γαρ εχθροί όντες κατηλλάγημεν τω Θεώ διά του θανάτου του υιού αυτού, πολλώ μάλλον καταλλαγέντες σωθησόμεθα εν τη ζωή αυτού» (Ρωμ.5,8-10)!

Στις πρωτοχριστιανικές κοινότητες εφαρμόστηκε για πρώτη φορά η απόλυτη ισοτιμία και η ισονομία, με βάση την αγάπη, εις τρόπον ώστε «τοῦ δὲ πλήθους τῶν πιστευσάντων ἦν ἡ καρδία καὶ ἡ ψυχὴ μία, καὶ οὐδὲ εἷς τι τῶν ὑπαρχόντων αὐτῷ ἔλεγεν ἴδιον εἶναι, ἀλλ᾿ ἦν αὐτοῖς ἅπαντα κοινά. … χάρις τε μεγάλη ἦν ἐπὶ πάντας αὐτούς. οὐδὲ γὰρ ἐνδεής τις ὑπῆρχεν ἐν αὐτοῖς· ὅσοι γὰρ κτήτορες χωρίων ἢ οἰκιῶν ὑπῆρχον, πωλοῦντες ἔφερον τὰς τιμὰς τῶν πιπρασκομένων καὶ ἐτίθουν παρὰ τοὺς πόδας τῶν ἀποστόλων· διεδίδετο δὲ ἑκάστῳ καθότι ἄν τις χρείαν εἶχεν» (Πραξ.4,32-35). 

Είναι ευνόητο πως για να ενταχθεί κάποιος πλούσιος, ή ευγενής, η εξέχων σε αυτή την κοινωνία έπρεπε να «σταυρωθεί», να «κενωθεί» από κάθε ατομική και εγωιστική του περιχαράκωση. Να θυσιάσει την περιουσία του, να ταπεινώσει τον εαυτό του, να τον εξισώσει με τον δούλο και τον άσημο εν Χριστώ αδελφό του. Το δικό του περίσσευμα να αναπληρώσει το υστέρημα των ενδεών. Να φάει από το κοινό φαγητό στις «αγάπες». Να εναγκαλιστεί και να σπασθεί τον κουρελή, να υπηρετήσει τον ασθενή, να προστατέψει τη χήρα και το ορφανό, να στεγάσει τον άστεγο, να παρηγορήσει και να στηρίξει τον πονεμένο, να δώσει ελπίδα στον απελπισμένο. Και τον πλέον θαυμαστό: η αγάπη εκτείνεται και ως τους εχθρούς: «Αγαπάτε τους εχθρούς ημών, ευλογείτε τους καταρωμένους υμάς, καλώς ποιείτε τοις μισούσιν υμάς … όπως γένησθαι υιοί του πατρός υμών του εν ουρανοίς» (Ματθ.5,44-45)! Κανένας δε μένει έξω από την εν Χριστώ αγάπη! Αυτή είναι η έμπρακτη «σταύρωση»!

Η δισχιλιόχρονη ιστορία της Εκκλησίας μας είναι μια αδιάκοπη μαρτυρία, στον άνυδρο πνευματικά κόσμο, του σταυρικού πολιτεύματός της. Δεν υπάρχει εποχή που να μην σημαδεύτηκε από την θυσιαστική προσφορά της στον άνθρωπο, την κοινωνία και την ανθρωπότητα. Αυτή δημιούργησε πρώτη την κοινωνική πρόνοια και τον εθελοντισμό. Αυτή εφεύρε, οργάνωσε και λειτούργησε τα κοινωφελή ιδρύματα, τα δημόσια νοσοκομεία, τα ορφανοτροφεία, τα γηροκομεία, τη στέγαση των αστέγων, την διατροφή των πεινασμένων, την περίθαλψη των ασθενών, τη στήριξη των αδυνάτων. Είναι γνωστός ο θαυμασμός ακόμα και των ειδωλολατρών προς τους Χριστιανούς: «Δείτε πώς αγαπώνται οι Χριστιανοί»! Και το κυριότερο: Αυτή εναντιώθηκε στον προχριστιανικό κόσμο, καταδεικνύοντας και καταγγέλλοντας την δαιμονική του κατοχή, τα σατανικά του πολιτεύματα, τον φρικώδη τρόπο ζωής! Ο Χριστιανισμός υπήρξε η μεγαλύτερη και πιο καταλυτική επανάσταση της ιστορίας, πληρώνοντας το τίμημα των διωγμών και των ποταμών των αιμάτων!

Στα δύσκολα πρωτοχριστιανικά χρόνια των διωγμών, στο Βυζάντιο, όπου η κοινωνία εκχριστιανίζεται, στη φραγκοκρατία, στην τουρκοκρατία, στα φρικώδη αθεϊστικά καθεστώτα του περασμένου αιώνα, το σταυρικό πολίτευμα της Εκκλησίας ήταν πάντα παρόν, υπηρετώντας τον άνθρωπο, ως εικόνα του Θεού και δίνοντας ώθηση για την συνέχιση της πορείας του κόσμου. Αυτό, και μόνον αυτό, «μπόλιασε» τις κοινωνικές δομές του κόσμου και τους έδωσε κάποια αποτελεσματικότητα. Δεν υπάρχουν ευγενείς και επωφελείς αρχές σ’ αυτές, που να μην έχουν προέλευση χριστιανική!

Στις δύστηνες ημέρες μας η Εκκλησία μας συνεχίζει να πολιτεύεται με το πολίτευμα του Σταυρού. Υπηρετεί τον άνθρωπο, χωρίς καμιά διάκριση, ως στοργική μητέρα, αθόρυβα και συχνά επικρινόμενη από τις αντίθεες δυνάμεις, δοξολογώντας έτσι το Θεό και δείχνοντας στον πεισματικά εμμένοντα στην πτώση κόσμο, τη πολυπόθητη και «άπιαστη» γι’ αυτόν, λύση του κοινωνικού προβλήματος, η οποία δεν είναι άλλη από το Πολίτευμα του Σταυρού.

Με την ευκαιρία του εορτασμού της Παγκοσμίου Υψώσεως του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού, ας στοχαστούμε τις αστείρευτες ευλογίες, οι οποίες απορρέουν από αυτόν. Ας συνειδητοποιήσουμε πως δεν υπάρχουν πολλές έξοδοι από την τραγικότητα του πτωτικού και δαιμονοκρατούμενου κόσμου (Α΄Ιωάν.5,19), παρά μία, ο Ιησούς Χριστός. Πως δεν υπάρχουν πολλές πηγές αγιασμού, παρά αυτή του Τιμίου Σταυρού, ο οποίος μας αγιάζει δια της μυστηριακής οργανικής μας μετοχής στην Εκκλησία μας. Πως όλα τα δοκιμασμένα πολιτεύματα του κόσμου έχουν αποδειχθεί απόλυτα αναποτελεσματικά να λύσουν τα τραγικά διαχρονικά κοινωνικά προβλήματα, εκτός από ένα: Το Πολίτευμα του Σταυρού, το Σταυρικό Πολίτευμα στης Εκκλησίας μας, την προσωπική και συλλογική μας «σταύρωση» όπως, δι’ αυτής, «τη δικαιοσύνη ζήσωμεν» (Α΄Πέτρ.2,21).

Πέμπτη 12 Σεπτεμβρίου 2024

Η χαρά του παιδεραστή!...

 

 
Φωτο από το διαδίκτυο 

Παρακαλώ τους γονείς να προσέχουν πώς ντύνονται τα παιδάκια τους, ιδίως τα κοριτσάκια, γενικότερα στην καθημερινότητά τους και ειδικότερα στο σχολείο.

Το ίδιο ισχύει και για τα έφηβα κορίτσια, στο βαθμό βέβαια που παίρνουν από λόγια. Ας μη γίνουν καυγάδες, αλλά μακάρι κάθε γονιός, όμορφα και ήρεμα, να εκφράσει αυτή την άποψη στα παιδιά του. Παρακαλώ.

Ανήλικα παιδιά, προπαντός κορίτσια (το ξαναλέω), διότι εκεί κυρίως βλέπουμε το πρόβλημα, δεν είναι ωφέλιμο από καμιά άποψη να ντύνονται με τρόπο που παραπέμπει σε σεξουαλικά μηνύματα. Εκτίθενται στο βλέμμα κάθε πιθανού διεστραμμένου που θα συναντήσουν στο δρόμο τους. Δεν είναι ασφαλή.

Πολλές φορές τα σχολεία δίνουν την εντύπωση πως είναι η χαρά του κάθε πιθανού, ενεργού ή επίδοξου παιδεραστή!

Επίσης καλύτερα να συνηθίσουν να σέβονται το σώμα τους και την προσωπικότητά τους από μικρά, για να αποκτήσουν καλές συνήθειες και μεγαλώνοντας. Το σεξουαλικό ντύσιμο δεν τιμά την ανθρώπινη αξία τους, αλλά τα μεταβάλλει σε αντικείμενα.

Παρακαλώ, προσέξτε και προστατέψτε τα παιδιά σας.

Ευχαριστώ. Με αγάπη.

Αν θέλετε, για μια βόλτα:

Φωτο για κοριτσίστικα ρούχα (χωρίς σχόλια)

Σεξ στην εφηβεία

Μην είσαι sexy… 

Έφηβοι, έρωτας, σχέσεις και γάμος... Αναζητώντας την αγάπη, την αιωνιότητα και τη ζωή!

Η πιο sexy απ' όλες...

Ἡ κοινωνική προεργασία τῆς παιδεραστίας

Η πορνοποίηση μιας γενιάς 

Τετάρτη 11 Σεπτεμβρίου 2024

«Οι Έλληνες έχουμε πολύ ψηλά την Παιδεία. Παιδεία για μας σημαίνει Φως!» (Δ. Νατσιός)

Στο 9ο Δημοτικό Σχολείο Γερακαρούς στο Λαγκάδα Θεσσαλονίκης βρέθηκε σήμερα το πρωί ο πρόεδρος της ΝΙΚΗΣ Δημήτρης Νατσιός στην ακολουθία του αγιασμού για το νέο σχολικό έτος.

Έχοντας ο ίδιος υπηρετήσει 35 χρόνια το υψοποιό λειτούργημα του δασκάλου ευχήθηκε σε όλους καλή και ευλογημένη χρονιά, αναφέροντας πως με τόσους μαθητές που είχε αισθάνεται υπερπολύτεκνος! 

"Σχολείο ίσον δάσκαλος", είπε χαρακτηριστικά και περιέγραψε τα πολλαπλά οφέλη της μάθησης. Απευθυνόμενος στους γονείς, τους προέτρεψε να ασχοληθούν με το ζυμάρι, τα ίδια τα παιδιά τους, μεταγγίζοντάς τους αξίες και πρότυπα και προέτρεψε ιδιαίτερα τις μητέρες να αναλάβουν να διδάξουν τα παιδιά με τον τρόπο της ζωής τους.

«Ας προσφέρουμε στα παιδιά την αγάπη μας, τη χαρά και κυρίως το παράδειγμά μας» είπε καταλήγοντας.

Στην επίσκεψη του τον συνόδευε και ο βουλευτής Θεσσαλονίκης Νικόλαος Παπαδόπουλος.

11 Σεπτεμβρίου, μνήμες & άγιοι (& εκεί γύρω)...

 

Το εκκλησάκι της αγίας Θεοδώρας με τα δέντρα στη σκεπή (από εδώ)

«Ευ ζην, ευ θνήσκειν», 9 Σεπτεμβρίου 2016

 
 

Λιτανεία της εικόνας της Θεοτόκου που πλήρωσαν οι ναζί στρατιώτες, όταν σταμάτησαν τα τανκς έξω από τον Ορχομενό (από εδώ)

11 Σεπτεμβρίου (άγιοι & μνήμες) & καλή σχολική χρονιά...
 

Φωτο από εδώ
 

Οσία Θεοδώρα από την Αλεξάνδρεια

Άγιοι Διόδωρος, Διομήδης & Δίδυμος οι μάρτυρες
 

Αγία Ίας
 

Άγιοι Δημήτριος, Ευανθία η σύζυγος του και Δημητριανός ο γιός τους

Όσιοι Ηλίας ο Σπηλαιώτης και Αρσένιος
 

Ανακομιδή Ιερών Λειψάνων των Οσίων Σεργίου και Γερμανού των θαυματουργών

Ο άγιος Βαρυψαβάς & το μυστηριώδες "Αίμα του Χριστού" που είχε στην κατοχή του!...

Και:
 
 
Η Εκκλησία στο σχολειό (διαβάστε το μετά τα links)




Κάνοντας το Θεό να χαμογελάει...

St. Euphrosynus the Cook of Alexandria (September 11), the saint of the cookery & the "food of Paradise" 

 

Τρίτη 10 Σεπτεμβρίου 2024

Ελβετίδα μουσουλμάνα πολιτικός πυροβόλησε την εικόνα της Παναγίας και ανάρτησε τις φωτογραφίες!


Η Sanija Ameti ανήρτησε τις αντίστοιχες φωτογραφίες στα social media και λίγο αργότερα τις διέγραψε

Η Ελβετίδα πολιτικός Σάνια Αμέτι παραιτήθηκε από την ηγεσία του Κόμματος των Φιλελευθέρων Πρασίνων στη Ζυρίχη μετά από αναταραχή σχετικά με τις φωτογραφίες της να πυροβολεί εναντίον χριστιανικού μοτίβου. 


Το απόγευμα της Κυριακής διέγραψε φωτογραφίες που είχαν ήδη δημοσιευτεί στα social media και ζήτησε συγγνώμη.

Η ίδια, κατάγεται από τη Βοσνία, γεννήθηκε σε οικογένεια μουσουλμάνων και βρέθηκε στην Ελβετία ως πρόσφυγας

Η νεολαία του δεξιού Ελβετικού Λαϊκού Κόμματος κατέθεσε μήνυση κατά της Αμέτι για παραβίαση της ελευθερίας της θρησκείας και της λατρείας, ανακοίνωσε το κόμμα το πρωί της Δευτέρας (9/9).

Ο Nicolas Rimoldi, ιδρυτής του Mass-Voll, ενός κινήματος που δημιουργήθηκε για να διαμαρτυρηθεί για τα μέτρα της πανδημίας, ανακοίνωσε επίσης ότι θα ασκήσει κατηγορίες.

Αφού η ελβετική εφημερίδα Blick δημοσίευσε τις φωτογραφίες που ανήρτησε η Αμέτι στο Instagram την Κυριακή, δεν άργησε να απαντήσει ο 32χρονος πολιτικός στην κριτική.

Είχε διαγράψει τις φωτογραφίες αφού αντιλήφθηκε το θρησκευτικό περιεχόμενο, έγραψε στο Χ και ζήτησε συγγνώμη.

Όπως αναφέρει το newsbomb.gr, η Αμέτι είπε ότι έτυχε να έχει μαζί της έναν κατάλογο τέχνης και δεν είχε δώσει σημασία στο θρησκευτικό περιεχόμενο της εικόνας.

Λίγο αργότερα η Αμέτι παραιτήθηκε από την ηγεσία των Φιλελεύθερων Πρασίνων στη Ζυρίχη.

«Κατά την άποψη της ηγεσίας του κόμματος, η συνέχιση της συμμετοχής της Σάνια Αμέτι στους Πράσινους Φιλελεύθερους θα έβλαπτε τη φήμη των Πράσινων Φιλελευθέρων. Προκειμένου να αποφευχθούν περαιτέρω ζημιές, το κόμμα ζητά να κινηθεί άμεσα η διαδικασία αποβολής», ανακοίνωσε το κόμμα.

Η Αμέτι είχε δημοσιεύσει φωτογραφίες που την έδειχναν με ένα αθλητικό πιστόλι κατά τη διάρκεια της προπόνησης σκοποβολής, καθώς και μια φωτογραφία της Παναγίας και του Ιησού γεμάτους πυροβολισμούς.

"Ν": Είναι λυπηρό. Εξοργιστικό; Ασφαλώς. Αλλά και μυστήριο. Πώς συνέβη & γιατί; Ο Θεός ξέρει. Η Παναγία ας φωτίζει όλο τον κόσμο.

10 Σεπτεμβρίου 1943: Η Παναγία ενάντια στους Ναζί

 

Μηνοδώρα, Μητροδώρα καὶ Νυμφοδώρα οἱ Μάρτυρες

Η Παναγία και τα τανκς των Ναζί - Ορχομενός Βοιωτίας, 10 Σεπτέμβρη 1943

Εμφανίσεις και θαύματα της Παναγίας ανά τους αιώνες

Theotokos vs Nazi / The Miracle of the Theotokos in Orchomenos on September 10, 1943

Κυριακή 8 Σεπτεμβρίου 2024

Το Γενέσιο της Θεοτόκου (8 Σεπτεμβρίου)


Ο ετήσιος κύκλος των μεγάλων εορτών της Ορθοδοξίας ολοκληρώνεται με την κοίμηση της Παναγίας (15 Αυγούστου), καταλήγει με τη γιορτή της Αγίας Ζώνης (31 Αυγούστου), αλλά και ανοίγει με το γενέθλιο της Θεοτόκου, στις 8 Σεπτεμβρίου (εκκλησιαστικά, το έτος αρχίζει 1 Σεπτ., όπως ισχύει για τα σχολεία - ο λόγος, εδώ).
Έτσι, το έτος γίνεται ένας κύκλος εορτασμού της Παναγίας μας: Σεπτέμβριος τα Γενέθλιά της, Νοέμβριος τα Εισόδια (21 Νοε), Μάρτης ο Ευαγγελισμός, Αύγουστος η Κοίμηση (εκτός από τις δευτερεύουσες γιορτές της, που είναι διάσπαρτες μέσα στο χρόνο).
Έτη πολλά και ευλογημένα λοιπόν, με τις πρεσβείες και την ευλογία Της.

Ένα κλικ εδώ για το πάρτι μας, παρακαλώ!

Το παρακάτω από:
Ιερός Ναός Τιμίου Προδρόμου Παραλίας Διονυσίου Χαλκιδικής

ΤΑ ΔΑΚΡΥΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ (Κυριακή προ Υψώσεως)



Κυριακή προ Υψώσεως - ΤΑ ΔΑΚΡΥΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ

ΒΑΔΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟN ΔΡΟΜΟ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ (Κυριακή προ Υψώσεως)

Σάββατο 7 Σεπτεμβρίου 2024

Ο «ΚΑΤΕΧΩΝ» ΚΑΙ ΤΟ «ΚΑΤΕΧΟΝ» ΣΤΗ Β’ ΠΡΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΕΙΣ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ

 


"Ν": Εδώ γίνεται μια ωραία παρουσίαση του προβλήματος, με παράθεση των απόψεων αγίων Πατέρων της Εκκλησίας και νεώτερων ερμηνευτών, οι οποίες όμως εκφράζουν μεν διάφορες προσεγγίσεις αλλά δεν καταλήγουν σε βέβαιη ερμηνεία του αινιγματικού αυτού χωρίου. Αξίζει να μελετηθεί, ενώ θα ακολουθήσει επόμενη ανάρτησή μας με την ερμηνευτική πρόταση αγαπητού αδελφού, προς την οποία, ταπεινά, κι εμείς κλίνουμε.

Ιωάννης Λ. Γαλάνης

Δημοσιεύτηκε στα Πρακτικά τον Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου (Β- Παύλεια) της Ι. Μητροπόλεως Βεροίας, Ναούσης και Καμπά­νιας. Βέροια 1996. σελ. 81-92. – Βιβλικές Ερμηνευτικές Και Θεολογικές Μελέτες – Εκδόσεις Π. Πουρνάρα Θεσσαλονίκη 2004 

Ι. Ναός Αγίων Ταξιαρχών Ιστιαίας

    Οι δυο μετοχές τον τίτλου της εισηγήσεως που θα ακολουθήσει, δηλαδή «το κατέχον» και «ο κατέχων» υπάρχουν αντίστοιχα στους στίχους 6 και 7 του δευτέρου κεφαλαίου της Β’ Θεσ/νικείς. Είναι δύο όροι που χρησιμοποιούνται και είναι πολύ κατανοητοί. Στη συνάφεια της επιστολής όμως είναι δυσκολονόητοι και επί αιώνες ταλαιπωρούν τους ερμηνευτές χωρίς ακόμη να έχει υπάρξει οριστική και αναμφι­σβήτητη κατάληξη.

 Το πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο Παύλος στη Β’ Θεσ/νικείς είναι η έντονη ανησυχία, και, ως ένα ση­μείο, και η απογοήτευση των νεοφώτιστων χρι­στιανών της Θεσσαλονίκης για την μεγάλη καθυστέ­ρηση της δευτέρας παρουσίας του Χριστού. Στην πρώτη επιστολή του ο Παύλος τους είχε γράψει για το πως θα έλθει ο Χριστός, ότι δηλαδή θα έλθει ξαφνι­κά «ως κλέπτης εν νυκτί» (5,2-3), γι’ αυτό και τους προτρέπει να είναι πάντοτε έτοιμοι. Επίσης τους περιγράφει με εικόνες και παραστάσεις από την προφη­τική παράδοση και την ιουδαϊκή αποκαλυπτική γραμματεία το σκηνικό του ερχομού του Χριστού, της αναστάσεως των νεκρών και της συνάντησης όλων με τον ερχόμενο Χριστό (4,16-17).

 Η καθυστέρηση όμως όλων αυτών σε συνδυασμό με τις έντονες αντιδράσεις και την εχθρική συμπερι­φορά προς τους πιστούς των μη χριστιανών, Ιουδαί­ων και εθνικών, δημιούργησε στη χριστιανική κοινό­τητα της Θεσσαλονίκης μια κατάσταση δύσκολη. Η μόνη τους ελπίδα φαίνεται πως ήταν ο ερχομός της δευτέρας παρουσίας, την οποία περίμεναν από ημέρα σε ημέρα, ίσως γιατί αυτή την εντύπωση τους είχε αφήσει ο Παύλος τόσο με την προφορική του διδα­σκαλία, όταν ήταν στη Θεσσαλονίκη, όσο και με τα όσα τους έγραψε στην πρώτη του επιστολή. Είναι πο­λύ πιθανό αυτή την εντύπωση να την είχαν επιτείνει κάποιες επίμονες διαδόσεις από μέλη της κοινότη­τας, δηλαδή από ιουδαιοχριστιανούς, ότι η ημέρα της παρουσίας του Κυρίου έχει ήδη φθάσει ή όπου να ‘ναι φθάνει. Όλοι αυτοί, στηριζόμενοι σε ιουδαϊ­κά αποκαλυπτικά κείμενα για τον ερχομό του Μεσ­σία, έβλεπαν κάποια σημάδια που προμήνυαν την επικείμενη παρουσία του Χριστού, ή παρερμήνευαν κάποια σημεία της πρώτης επιστολής. Ύστερα από όλα αυτά, ο Παύλος στη δεύτερη επιστολή του ανα­γκάζεται να τους γράψει τα εξής:

 Κείμενο

Ερωτώμεν δε υμάς, αδελφοί, υπέρ της παρουσίας του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού και ημών επισυναγωγής έπ’ αυτόν, 2 εις το μη ταχέως σαλευθήναι υμάς από του νοός μήτε θροεϊσθαι, μήτε δια του πνεύματος μήτε δια λόγου μήτε δί επιστολής ως δί ημών, ως ότι ενέστηκεν η ημέρα του Χριστού, 3 μη τις υμάς εξαπατήση κατά μηδέ να τρόπον ότι εάν μη έλθη η αποστα­σία πρώτον και αποκαλυφθή ο άνθρωπος της αμαρ­τίας, ο υιός της απώλειας. 4 ο αντικείμενος και υπεραιρόμενος επί πάντα λεγόμενον Θεόν ή σέβασμα. ώστε αυτόν εις τον ναόν του θεού καθίσαι, αποδεικνύντα εαυτόν ότι έστι Θεός. 5 Ου μνημονεύετε ότι έτι ων προς υμάς ταύτα έλεγον υμίν; 6 και νυν το κατέχον οίδατε. εις το αποκαλυφθήναι αυτόν εν τω εαυτού καιρώ. 7 το γαρ μυστήριον ήδη ενεργείται της ανομίας˙ μόνον ο κατέχων άρτι έως εκ μέσου γένηται. Η και τότε αποκαλυφθήσεται ο άνομος, ον ο Κύριος αναλώσει τω πνεύματι του στόματος αυτού και κα­ταργήσει τη επιφάνεια της παρουσίας αυτού, 9 ου έστιν η παρουσία κατ’ ενέργειαν του σατανά εν πάση δυνάμει και σημείοις και τέρασι ψεύδους 10 και εν πάση άπατη της αδικίας εν τοις απολλυμένοις, άνθ’ ων την αγάπην της αληθείας ουκ εδέξαντο εις το σωθήναι αυτούς˙ 11 και δια τούτο πέμψει αυτοίς ο Θεός ενέργειαν πλάνης εις το πιστεύσαι αυτούς τω ψεύδει, 12 Ίνα κριθώσιν πάντες οι μη πιστεύσαντες τη αληθεία. Αλλ’ ευδοκήσαντες εν τη αδικία.

 Μετάφραση

«Αδελφοί μου, σχετικά με την παρουσία του Κυ­ρίου μας Ιησού Χριστού και τη σύναξη μας κοντά Του σας παρακαλούμε να μην αφήνετε να σας σαλεύ­ουν τόσο γρήγορα το μυαλό ούτε να σας αναστατώνουν όσοι ισχυρίζονται ότι τάχα φτάνει όπου να ‘ναι η ημέρα του Κυρίου. Μην τους πιστεύετε, όταν, για να σας πείσουν, επικαλούνται είτε αποκάλυψη του Πνεύματος είτε λόγια ή επιστολή που προέρχεται δήθεν από εμάς. Κανείς να μη σας εξαπατήσει με κα­νένα τρόπο. Γιατί δεν θα έλθει η ημέρα εκείνη αν πρώτα δε γίνει η αποστασία και δεν φανερωθεί ο άνθρωπος της αμαρτίας, αυτός που είναι προορισμέ­νος για την απώλεια. Αυτός θα εναντιωθεί και θα ση­κώσει κεφάλι μπροστά σε καθετί που λέγεται Θεός ή είναι αντικείμενο λατρείας. Θα το κάνει αυτό, για να στήσει ο ίδιος το θρόνο του στο ναό του θεού, προ­σπαθώντας να αποδείξει ότι είναι Θεός. Δεν θυμάστε ότι αυτά σάς τα έλεγα όταν ακόμη ήμουν μαζί σας; Και τώρα ξέρετε τι είναι εκείνο που τον εμποδίζει, ώστε να φανερωθεί όταν έλθει ο καιρός του. Η μυστι­κή δύναμη της ανομίας είναι ήδη επί το έργον. Αυτό όμως θα γίνεται μόνο ωσότου φύγει από τη μέση αυτός που τώρα είναι το εμπόδιο. Τότε θα φανερωθεί ο άνομος, που ο Κύριος θα τον εξολοθρεύσει με την πνοή του στόματος του και θα τον αφανίσει όταν θα εμφανισθεί κατά την παρουσία Του. Αυτός ο άνομος θα έρθει με την ενέργεια του Σατανά, θα κάνει κάθε είδους θαυματουργικές δυνάμεις με απατηλά σημεία και τέρατα, θα παρασύρει με κάθε είδους άνομα και απατηλά μέσα όσους βαδίζουν προς την καταστροφή, επειδή δεν αγάπησαν την αλήθεια για να σωθούν. Γι’ αυτό και ο Θεός θα επιτρέψει να ενεργεί σ’ αυτούς η πλάνη, για να πιστέψουν σ’ αυτό το ψέμα. Έτσι θα τιμωρηθούν όλοι όσοι δεν πίστεψαν στην αλήθεια, αλλά δέχτηκαν ολόψυχα την αδικία» (Β’ Θεσσ. 2.1-12).

 Αυτή είναι η απάντηση του Παύλου στο αγω­νιώδες ερώτημα των Θεσσαλονικέων πιστών πότε θα έλθει επί τέλους ο Χριστός, για να τους ανταμείψει για την πίστη τους και να τιμωρήσει όσους τους κα­ταπιέζουν, τους διώκουν και τους περιφρονούν.

Η απάντηση αυτή του Παύλου ίσως να ικανοποί­ησε τους Θεσσαλονικείς και να έλυσε τις απορίες τους. Δημιούργησε όμως πάμπολλα προβλήματα στους ερμηνευτές, αρχαίους και σύγχρονους, γιατί ο Παύλος χρησιμοποιεί όρους, παραστάσεις και συμβολισμούς από την ιουδαϊκή αποκαλυπτική γραμματεία, για να περιγράψει και να επισημάνει τα σημεία και τα γεγο­νότα που θα είναι οι προάγγελοι του τέλους.

 Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι τα σημεία αυτά δεν είναι κάποια έκτακτα και ασυνήθιστα φυσι­κά φαινόμενα που θα συμβούν στον ουρανό ή στη γη. Όπως συμβαίνει με την Αποκάλυψη του Ιωάννη και τα λεγόμενα αποκαλυπτικά τεμάχια των συνοπτικών ευαγγελίων (Μρκ κεφ. 13 και παράλ.). Στη Β’ Θεσσ. τα σημάδια του τέλους εκδηλώνονται μέσα στις ανθρώ­πινες κοινωνίες και ενεργούνται με ανθρώπινη πρω­τοβουλία σε μια διαρκή εχθρική συμπεριφορά προς το Θεό. Έτσι, λοιπόν, ο Παύλος κάνει λόγο για κάποια αποστασία, δηλαδή για κάποια επανάσταση του κα­κού εναντίον του καλού, για κάποια έντονη και κυ­ριαρχούσα κατάσταση κατάργησης των αξιών εκεί­νων που συγκροτούν και συγκρατούν τις ανθρώπινες κοινωνίες και τις προσανατολίζουν σταθερά προς την εκπλήρωση του θελήματος του Θεού.

 Μέσα από την «αποστασία» αυτή, κατά τον Παύλο, θα προβάλει και θα αναδειχθεί ο «άνθρωπος της αμαρτίας, ο υιός της απώλειας», «ο άνομος». Αυτός θα θελήσει να υποκαταστήσει το Θεό και γενι­κά ο,τι έχει σχέση με το Θείον, θεωρώντας τον εαυτό του σαν Θεό. Κάθε πράξη του θα γίνεται με την καθο­δήγηση του Σατανά. Μάλιστα θα φτάσει στο σημείο να κάνει και θαύματα με απατηλά σημεία και τέρατα, με αποτέλεσμα να παρασύρει όσους δεν αγάπησαν την αλήθεια για να σωθούν και βαδίζουν προς την καταστροφή. Όμως, παρά τη μεγάλη δύναμη και εξουσία που φαίνεται να έχει, στην πραγματικότητα είναι αδύναμος, αφού ο Χριστός θα τον εξολοθρεύσει και θα τον αφανίσει με την πνοή του στόματος Του.

 Η παρουσία αυτού του ανθρώπου της αμαρτίας και της απώλειας, ο οποίος κατά την ερμηνευτική παρά­δοση της Εκκλησίας είναι ο αντίχριστος, θα σημάνει το τέλος του κόσμου. Όμως αυτός δεν έρχεται ακόμη και η καθυστέρησή του οφείλεται σε κάποιο σοβαρό εμπόδιο, που, κατά τον Παύλο, είναι «το κατέχον». Δηλαδή κάποιο πρόσωπο, κάποια κατάσταση ή κά­ποιο γεγονός που εμποδίζει αυτόν τον άνομο, τον άνθρωπο της αμαρτίας, τον αντίχριστο, να εμφανι­σθεί. Αυτό το εμπόδιο το γνωρίζουν οι Θεσσαλονι­κείς, γιατί ο Παύλος το λέγει καθαρά: «και νυν το κα­τέχον οίδατε, εις το αποκαλυφθήναι αυτόν εν τω εαυ­τού καιρώ» (2.6). Δεν γνωρίζουν όμως πόσο θα διαρ­κέσει, όπως δεν φαίνεται να το γνωρίζει και ο Παύλος. Το μόνο που βλέπει εκείνος είναι ότι «το μυστήριον της ανομίας» (2.7) βρίσκεται σε ενέργεια. Δηλαδή ξεκίνησε η διαδικασία για να αποκαλυφθεί ο άνομος, ο αντίχριστος, αλλά αυτό δεν σημαίνει τίπο­τε, γιατί αυτή η διαδικασία θα συνεχίζεται «έως ο κατέχων εκ μέσου γένηται» (2.7). Το πότε αυτό το εμπόδιο θα σταματήσει είναι άγνωστο.

 Ύστερα από όλα αυτά οι χριστιανοί της Θεσσα­λονίκης πρέπει να ενθαρρύνονται στη νέα τους πίστη όχι τόσο από την ελπίδα της επικείμενης παρουσίας του Χριστού, όσο από το γεγονός πως όποτε και αν συμβεί αυτό εκείνοι θα ανταμειφθούν από το Θεό αφού διατηρούν την πίστη τους παρά τις δυσκολίες που διαρκώς αντιμετωπίζουν. Αντίθετα όσοι τους καταπιέζουν και τους στενοχωρούν θα τιμωρηθούν με αιώνιο όλεθρο, αφού θα βρίσκονται μακριά από το πρόσωπο του Θεού.

 Το μεγάλο πρόβλημα που, όπως είπαμε, απασχό­λησε και απασχολεί την έρευνα είναι «το κατέχον» ή «ο κατέχων». Δηλαδή τι εννοεί ο Παύλος με τις δύο αυτές μετοχές; Αναφέρεται σε κάποιο ιστορικό γεγο­νός της εποχής του; σε κάποιο πρόσωπο; σε κάποια συλλογική δύναμη ή εξουσία; Χρησιμοποιεί τις μετο­χές με συμβολικό χαρακτήρα; Οι αρχαίοι ερμηνευτές της Εκκλησίας, που βρίσκονται πιο κοντά στα γεγο­νότα, τις καταστάσεις και τις συνθήκες της Β’ Θεσσ., εκφράζουν είτε εμμέσως είτε αμέσως την αδυναμία τους να προσδιορίσουν την ακριβή έννοια των δύο με­τοχών. 

Ο Αυγουστίνος π.χ. δηλώνει κατηγορηματικά τα εξής: «Ego prorsus quid dixerit me fateor ignorare» (= Εγώ ομολογώ ότι πραγματικά δεν γνωρίζω τι ήθελε να πει). Ο ιερός Χρυσόστομος αναφέρει δύο γνωστές στην εποχή του ερμηνείες˙ γράφει τα εξής σχετικά: «Οι μεν του Πεύματος την χάριν φασίν, οι δε την ρω­μαϊκήν αρχήν». Απορρίπτει όμως την πρώτη άποψη με το επιχείρημα ότι «ει το Πνεύμα εβούλετο ειπείν, ουκ αν είπεν ασαφώς, αλλά φανερώς, ότι και νυν αυτόν κατέχει η του Πνεύματος χάρις, τουτέστι, τα χαρίσματα». Ο ίδιος προτιμάει τη δεύτερη άποψη, δηλαδή ότι «το κατέχον» και «ο κατέχων» είναι η ρω­μαϊκή εξουσία.

 Την ίδια άποψη υποστήριζε παλαιό­τερα και ο Ειρηναίος. Ο Χρυσόστομος αναλύει με τα ακόλουθα λόγια τη θέση του: «…όταν αρθή η ρωμαϊκή αρχή τότε εκείνος ήξει… Έως γαρ αν ο ταύτης ή της αρχής φόβος, ουδείς ταχέως υποταγήσεται˙ όταν δε αύτη καταλυθή, επιθήσεται τη αναρχία, και την των ανθρώπων και την του Θεού επιχειρήσει αρπάσαι αρχήν…» (PG 62.486).

 Τις πατερικές αυτές ερμηνείες τις υποστήριξαν και τις υποστηρίζουν και πολλοί νεώτεροι και ακόμη και σύγχρονοι ερμηνευτές. Πολλοί από αυτούς είδαν στη μετοχή «το κατέχον» κάποια αναφορά του Παύλου στη ρωμαϊκή εξουσία, ενώ στη μετοχή «ο κατέχων» είδαν το ρωμαίο αυτοκράτορα. Άλλοι είδαν τον άνθρωπο της ανομίας στο πρόσωπο του Νέρωνα και «το κατέχον» στο σύμβουλο του φιλόσοφο Σενέκα, ο οποίος εμπόδιζε την εμφάνισή του. Αρκετοί αναζή­τησαν «το κατέχον» στους αγγέλους, επειδή η παρου­σία τους τόσο στην ιουδαϊκή εσχατολογία όσο και στις εσχατολογικές αναφορές της Κ.Δ. είναι πάντοτε έντονη. Επίσης μόνον οι άγγελοι γνωρίζουν τα μυ­στικά του Θεού και επομένως μόνον αυτοί μπορούν να γνωρίζουν και το χρόνο της συντέλειας του κό­σμου. Άλλοι εντοπίζουν «το κατέχον» στον αρχάγγε­λο Μιχαήλ, ο οποίος, σύμφωνα με την πεποίθηση των πρώτων χριστιανών, έχει αναλάβει τον αγώνα ενα­ντίον του Σατανά (Αποκ 12.7 εξ. Ιούδα 9) και αυτός θα είναι που θα δώσει το σύνθημα για την ανάσταση των νεκρών και τη μέλλουσα κρίση.

 Μερικοί προσπά­θησαν να λύσουν το πρόβλημα με τη βοήθεια των αρχαίων μύθων και των αντίστοιχων οχημάτων που επισημαίνουν στην Π.Δ. (Ιώβ 40.26) και την Αποκά­λυψη (20.2. 3. 7. 10). Λύση στο πρόβλημα αναζητήθη­κε και σε χειρόγραφα του Qumran. Με βάση π.χ. το χει­ρόγραφο, που είναι γνωστό ως Βιβλίο των Μυστη­ρίων, υποστηρίχθηκε η άποψη ότι «το κατέχον» είναι μια δύναμη αντίπαλη του Σατανά. Μια άλλη προσπά­θεια ερμηνείας επιχειρήθηκε με τη βοήθεια των γνω­στικών κειμένων, επειδή σε μερικά από αυτά ο δημι­ουργός Θεός εμφανίζεται ως κατέχων.

*****

 Ο γνωστός Ελβετός θεολόγος Ο. Cullmann διατύ­πωσε με πολλά και ισχυρά επιχειρήματα μια θεωρία, η οποία αρχικά είχε διατυπωθεί από το Θεοδώρητο. Σύμφωνα με αυτή «το κατέχον» είναι το ιεραποστολι­κό κήρυγμα, δηλαδή η διάδοση του ευαγγελίου στα έθνη, ενώ «ο κατέχων» θεωρείται σαν ένας αυτοπροσδιορισμός του Παύλου. Ένα από τα βασικά στηρίγ­ματα του Cullmann είναι το ότι ο Παύλος αφήνει να διαφανεί σε πολλά σημεία των επιστολών του (βλ. Ρωμ κεφ. 9-11 κ.α.) ότι θεωρεί αναγκαίο να κηρυχθεί το ευαγγέλιο παντού πριν από το τέλος του κόσμου. Το κρίσιμο ερώτημα σε όλα αυτά είναι, γιατί ο Παύ­λος τα εκφράζει με τόσο δύσκολο και μυστηριώδη τρόπο; Είναι το ίδιο ερώτημα που έθεσε ο ιερός Χρυ­σόστομος για να απορρίψει την άποψη ότι «το κατέ­χον» είναι το Άγιο Πνεύμα. Πολλοί κατά καιρούς έβλεπαν διαχρονικά τη σημασία των δύο μετοχών γι’ αυτό και εντόπιζαν την έννοια τους σε διάφορα εξέχοντα πρόσωπα της εποχής των όπως ήταν ο Μωά­μεθ, ο Πάπας κ.λπ.

 Περισσότερο ενδιαφέρουσα φαίνεται να είναι η ερμηνεία που διατύπωσαν μερικοί αρχαίοι ερμηνευτές με πρώτο το Θεόδωρο Μοψουεστίας. Γνωρίζει τις δύο ερμηνείες που κυριαρχούσαν στην εποχή του, δηλαδή την περί ρωμαϊκής εξουσίας και του Άγιου Πνεύμα­τος, αλλά, όπως λέγει, δεν τις θεωρεί πιθανές («ου πι­θανόν έμοιγε φαίνεται τούτο»). Την άποψή του τη διατυπώνει ως εξής: «Λέγει δε “το κατέχον”, ως αν του διαβόλου μεν εθέλοντος και ήδη τούτο ποιήσαι, του Θεού δε κατέχοντος αυτόν τέως δια το καιρόν ορίσαι τη συντέλεια του αιώνος, καθ’ ον οφθήναι συγχω­ρεί κακείνον. Τούτο “κατέχον” ο Απόστολος ονομά­ζει του θεού τον όρον». Την άποψη αυτή δέχθηκε ο Θεοδώρητος και αργότερα ο Μ. Φώτιος.

 Την ίδια άποψη υποστήριξαν και πολλοί σύγχρο­νοι ερμηνευτές με πολλά επιχειρήματα. Το «κατέχον» και ο «κατέχων» δεν είναι κάποια ενδοκοσμική δύνα­μη η οποία εμποδίζει τον ερχομό του αντίχριστου και καθυστερεί τη δευτέρα παρουσία. Η καθυστέρη­ση αυτή είναι έργο του Θεού γιατί η παρουσία του Χριστού ανήκει στη δική Του θέληση και στο δικό του σχέδιο.

Το ίδιο φαινόμενο είναι γνωστό και στην Π.Δ. και προπαντός στην προφητική παράδοση, στην οποία η αναμονή της εσχατολογικής σωτηρίας ήταν πολύ έντο­νη. Κατά τους προφήτες η καθυστέρηση της οφειλό­ταν στον ίδιο το Θεό, διατηρούσαν όμως την πίστη και την ελπίδα ότι η ημέρα της σωτηρίας θα έλθει πο­λύ σύντομα (βλ. Ιεζεκ. 12.25.28. Αββακ. 2.2-3 κ.α.).

Το ερώτημα για το πότε της ημέρας τον Κυρίου ήταν πά­ντοτε έντονο και επίμονο τόσο στον Ιουδαϊκό κόσμο όσο και στο χριστιανικό. Χαρακτηριστικά είναι τα όσα αναφέρονται σε ένα κείμενο του 1ου π.Χ. αιώνα γνω­στό ως Δ’ Έσδρα. Ο συγγραφέας του γράφει τα εξής: «Ιδού νυν, Κύριε, υπέδειξάς μοι πλήθος σημείων, α μέλλεις ποιείν εν τοις έσχατοις, αλλ’ ουκ υπέδειξάς μοι τίνι καιρώ…» (8,63, έκδ. Σ. Αγουρίδη). Το «τίνι καιρώ» βασάνιζε και τους Θεσσαλονικείς και ολόκλη­ρη την πρώτη Εκκλησία, αλλά κανείς δεν μπορούσε να δώσει οριστική απάντηση στο ερώτημα αυτό.

Στην Κ.Δ. γενικά αποφεύγεται ο προσδιορισμός του χρόνου της δευτέρας παρουσίας, γιατί αυτό ανή­κει στην εξουσία και τη θέληση του Θεού. Είναι γνω­στό το λόγιο του Ιησού στο κατά Ματθαίον ευαγγέ­λιο, σύμφωνα με το οποίο: «περί δε της ημέρας εκεί­νης και ώρας ουδείς οίδεν, ουδέ οι άγγελοι των ουρανών ουδέ ο υιός, ει μη ο πατήρ μόνος» (24,36)Παραπλήσιο είναι και το λόγιο, που παρατίθεται στις Πράξεις των Αποστόλων (1,6-7). Σε ένα διάλογο του Αναστάντα με τους μαθητές του: «οι μεν… ηρώτων αυτόν λέγοντες· Κύριε, ει εν τω χρόνιο τούτω αποκαθιστάνεις την βασιλείαν τω Ισραήλ; είπε δε προς αυτούς· ούχ υμών έστιν γνώναι χρόνους ή καιρούς ους ο πατήρ έθετο εν τη ίδια εξουσία». Ο συγγραφέ­ας της προς Εβραίους επιστολής συνιστά στους πα­ραλήπτες της υπομονή λέγοντας: «υπομονής γαρ έχε­τε χρείαν ίνα το θέλημα του Θεού ποιήσαντες κομίσησθε την επαγγελίαν» (10,36) και τους καθησυχάζει ως έξης: «έτι γαρ μικρού όσον όσον, ο ερχόμενος ήξει και ου χρονίσει» (10.37). Επίσης και στη Β’ επιστολή του Πέτρου ο συγγραφέας της καθησυχάζει τους χρι­στιανούς για την καθυστέρηση της δευτέρας παρου­σίας δίνοντας και την έννοια του χρόνου˙ γράφει τα εξής: «Εν δε τούτο μη λανθανέτω υμάς, αγαπητοί, ότι μία ημέρα παρά Κυρίω ως χίλια έτη, και χίλια έτη ως ημέρα μία. Ου βραδύνει ο Κύριος της επαγγελίας, ως τίνες βραδύτητα ηγούνται, αλλά μακροθυμεί εις ημάς, μη βουλόμενος τινας απολέσθαι, αλλά πάντας εις μετάνοιαν χωρήσαι» (3,8-9).

 Η άποψη του Θεοδώρου Μοψουεστίας μπορεί να στηριχθεί σε πολλά επιχειρήματα τόσο από την Π.Δ. και τον ιουδαϊσμό όσο και από την Κ. Διαθήκη. Η δυσκολία όμως με το «κατέχον» (ων) και γενικά τη μυστηριώδη αποκαλυπτική ορολογία του Παύλου εξακολουθεί να παραμένει. Αν ο Παύλος εννοεί το Θεό με τις δύο μετοχές, «το κατέχον» και «ο κατέχων» γιατί δεν το εκφράζει με σαφήνεια και προτιμά­ει τη συμβολική γλώσσα; Είναι το μόνο αδύνατο ση­μείο της θέσεως αυτής. Πρέπει όμως να τονίσουμε ότι η άποψη αυτή δίνει ικανοποιητική απάντηση στο πότε της δευτέρας παρουσίας.

Όλα τα γεγονότα των έσχατων χρόνων βρίσκο­νται μέσα στο σχέδιο της θείας οικονομίας και επομέ­νως, όπως και όποτε και αν εκδηλωθούν, αυτό δεν θα συμβεί με την επέμβαση κάποιας ενδοκοσμικής δύνα­μης αλλά μόνον κατά παραχώρηση του Θεού, ο οποίος προς το παρόν τόσο για τους Θεσσαλονικείς του 50 μ.Χ. όσο και για τους σημερινούς χριστιανούς έχει βάλει περιορισμούς για το λόγο που μόνον εκείνος γνωρίζει.

 Στο ερώτημα γιατί ο Παύλος χρησιμοποιεί αποκαλυπτική γλώσσα υπάρχουν πολλές απαντήσεις, αλλά όλες κινούνται στο χώρο του πιθανού. Ενδεχο­μένως το πρόβλημα να είχε δημιουργηθεί από την πλευρά των ιουδαιοχριατιανών της Θεσσαλονίκης, οι οποίοι είχαν επικαλεσθεί ιουδαϊκά αποκαλυπτικά κείμενα για να στηρίξουν την άποψη του επικειμένου ερχομού του Χριστού, οπότε ο Παύλος αναγκάζεται να τους απαντήσει με τον ίδιο τρόπο, για να διορθώ­σει τους ισχυρισμούς τους.

Είναι γεγονός ότι πολλά γεγονότα από την τα­ραγμένη ιστορία του Ισραήλ έγιναν σύμβολα εκφρά­σεως των αναμενόμενων εσχατολογικών συμβάντων, και μεταφέρθηκαν και στη χριστιανική Εκκλησία. Πολλά από αυτά οδηγούν και σήμερα πολλούς σε πρόχειρες και άστοχες ερμηνείες για το μέλλον της Εκκλησίας και του κόσμου και τους παρασύρουν σε εκτιμήσεις, πάντοτε λαθεμένες, για τη δευτέρα πα­ρουσία και τα προειδοποιητικά της σημεία. Όλα αυτά ανήκουν στην εξουσία του Θεού και στο σχέδιο της Θείας οικονομίας. Αυτό δεν πρέπει να το ξεχνούν και οι σημερινοί χριστιανοί.

Παρασκευή 6 Σεπτεμβρίου 2024

Περί κοινού εορτασμού του Πάσχα Ορθοδόξων & Ρωμαιοκαθολικών! (Και η τοποθέτηση του π. Επιφάνιου Θεοδωρόπουλου επ' αυτού)

 
Έντονες αντιδράσεις για τον κοινό Εορτασμό του Πάσχα το 2025: Ανησυχία από Ορθόδοξους πιστούς

Του Γιώργου Θεοχάρη – ΒΗΜΑ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

Πάσχα 2025: Η συζήτηση για τον κοινό εορτασμό του Πάσχα μεταξύ Ορθοδόξων και Καθολικών έχει επανέλθει στο προσκήνιο, ιδιαίτερα με αφορμή το 2025, όπου το Πάσχα θα συμπέσει ημερολογιακά στις 20 Απριλίου για τις δύο Εκκλησίες.

Το θέμα έχει προκαλέσει αντιδράσεις από πολλούς Ορθόδοξους πιστούς, τόσο στην Ελλάδα όσο και σε άλλες χώρες, ενώ το ζήτημα τίθεται υπό συζήτηση σε θεολογικό και εκκλησιαστικό επίπεδο.

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος έχει αναφερθεί στο ενδεχόμενο καθιέρωσης κοινού εορτασμού, τονίζοντας ότι αυτή η κίνηση θα μπορούσε να ενισχύσει τους δεσμούς μεταξύ των χριστιανών παγκοσμίως και να προωθήσει την ενότητα των Εκκλησιών.

Ο Πατριάρχης έχει εκφράσει την επιθυμία να τεθεί το ζήτημα προς εξέταση, ιδιαίτερα καθώς το 2025 σηματοδοτεί την επέτειο των 1700 χρόνων από τη Σύνοδο της Νίκαιας, η οποία όρισε τον τρόπο υπολογισμού του Πάσχα.

Ωστόσο, αρκετοί Ορθόδοξοι εκφράζουν επιφυλάξεις ή και αντίθεση σε αυτή την προοπτική, φοβούμενοι ότι η οποιαδήποτε αλλαγή μπορεί να οδηγήσει σε αλλοίωση της παράδοσης και των δογμάτων της Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Στην Ελλάδα, πολλοί πιστοί, αλλά και ιεράρχες, εκφράζουν ανησυχία για τις συνέπειες που θα είχε ένας κοινός εορτασμός με την Καθολική Εκκλησία, ιδιαίτερα στο πλαίσιο των διαφορών που υπάρχουν στο δόγμα και την παράδοση.

Το ζήτημα αναμένεται να συζητηθεί περαιτέρω τόσο σε επίπεδο τοπικών Εκκλησιών όσο και σε διεθνείς εκκλησιαστικούς κύκλους, καθώς πλησιάζει το 2025, και είναι πιθανό να προκαλέσει έντονες θεολογικές και κοινωνικές συζητήσεις στους κόλπους της Ορθοδοξίας.

Η φωτογραφία αυτή είναι από εδώ και νομίζω πως μόνο θλίψη μπορεί να προκαλέσει στις ψυχές των ορθοδόξων χριστιανών - αν κάποιοι τη βλέπουν ως ελπιδοφόρα για την "ενότητα του χριστιανικού κόσμου", λυπάμαι διπλά.

Το σχόλιό μας:

Ο υπολογισμός της ημερομηνίας του Πάσχα από τους ρωμαιοκαθολικούς είναι ακριβέστερος από τον δικό μας, διότι εκείνοι, τον 16ο αιώνα, άλλαξαν και το πασχάλιο μαζί με το ημερολόγιο, κι έτσι υπολογίζουν ακριβέστερα την πανσέληνο που ακολουθεί την εαρινή ισημερία.
Εμείς δεν τηρούμε ορθά τον κανόνα της Α΄ Οικουμενικής, που ορίζει το Πάσχα να είναι την Κυριακή μετά την πανσέληνο που ακολουθεί την εαρινή ισημερία (και οπωσδήποτε μετά το ιουδαϊκό Πάσχα). Οι ρωμαιοκαθολικοί σφάλλουν στην τήρηση της τελευταίας διάταξης - ενίοτε γιορτάζουν Πάσχα πριν το ιουδαϊκό, πράγμα που συνιστά σοβαρό σφάλμα, και ιστορικά, αλλά και θεολογικά, γιατί ο χριστιανισμός είναι βήμα πνευματικής προόδου σε σχέση με τον ιουδαϊσμό, άρα πρέπει να έπεται.
Εδώ πάντως υπάρχει ένα πρόβλημα: Το Πατριαρχείο δεν λέει ότι θα αλλάξουμε το Πασχάλιο για να γίνει πιο σωστό, αλλά για να συνεορτάζουμε με τους ρωμαιοκαθολικούς! Όπερ άτοπον και σκανδαλώδες (κατ' εμέ).
Και γίνεται πιο σκανδαλώδες, αν αναλογιστεί κάποιος ότι δεν φαίνεται να στενοχωριέται κανείς για τον εορτολογικό διχασμό των ίδιων των Ορθοδόξων, που οι μισοί εορτάζουμε τα Χριστούγεννα και όλες τις σταθερές εορτές σε διαφορετικές ημερομηνίες από τους άλλους μισούς!
 
Για τον καθορισμό της ημερομηνίας του Πάσχα παραπέμπουμε στο άρθρο Το ζήτημα του ημερολογίου και ο τρόπος καθορισμού της εορτής του Πάσχα του π. Γεώργιου Μανουσάκη.
Μερικά αποσπάσματα:

Ο Αθηναίος αστρονόμος Μέτων (432 π.Χ.) ανακάλυψε ότι 235 συνοδικοί μήνες ισοδυναμούν με 19 τροπικά ηλιακά έτη.

Συνοδικός μήνας είναι το χρονικό διάστημα μεταξύ δύο διαδοχικών ομωνύμων φάσεων της σελήνης (π.χ. μεταξύ δύο πανσελήνων, ή μεταξύ δύο πρώτων τετάρτων) και είναι ίσος με 29,530588 ημέρες (~ 29 ημ. 12 ωρ. & 44΄), ενώ το Τροπικό έτος, όπως αναφέραμε και στην αρχή, είναι το χρονικό διάστημα για μια πλήρη εναλλαγή των εποχών κι έχει διάρκεια 365,242199 ημέρες (~ 365ημ. 5 ωρ. 48΄& 46΄΄).

Αυτή η περίοδος των 19 τροπικών ετών, ή 6940 ημερών περίπου, ονομάστηκε κύκλος του Μέτωνα, ή κύκλος της σελήνης.
....... Ο κύκλος του Μέτωνα δίνει μέχρι σήμερα την Μετώνεια (ή Ιουλιανή) πανσέληνο, 4-5 περίπου ημέρες αργότερα από την αστρονομική πραγματική πανσέληνο. Για τον 21ο αιώνα η διαφορά είναι 4 ημέρες, για τον 22ο θα είναι 5. Αντίθετα, η Πανσέληνος που δίνει το Γρηγοριανό ημερολόγιο σχεδόν ταυτίζεται με την αστρονομική Πανσέληνο, αφού λαμβάνει υπόψη του το λάθος του Μέτωνα. Με βάση αυτούς τους υπολογισμούς και παρά το σφάλμα που είχαν, το οποίο στην αρχή ήταν μικρό, σχηματίστηκε από τους Αλεξανδρινούς αστρονόμους ο πίνακας των Πανσελήνων του Πάσχα (Πασχάλιοι πίνακες), δηλ. των κατά την 21η Μαρτίου και μετά Πανσελήνων του Ιουλιανού ημερολογίου, που ακόμη και σήμερα χρησιμοποιείται είτε αυτούσιο (Ρωσική Εκκλησία, Άγιο Όρος, Πατριαρχείο Ιεροσολύμων κλπ), είτε σε σχέση με το Νέο ημερολόγιο, όπως εμείς.
        Η επινοηθείσα αυτή λύση του διορθωμένου Ιουλιανού ημερολογίου κατά 13 ημέρες έχει δημιουργήσει πλείστα όσα προβλήματα στην Τυπική διάταξη της Εκκλησίας μας, τα οποία θα γνωρίζετε καλώς όσοι από εσάς ασχολείστε ενεργά με τη λειτουργική ζωή της Εκκλησίας. Η ημερομηνία της εορτής του Πάσχα επηρεάζει 10 εβδομάδες πριν (Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου) και 8 μετά από αυτό (Κυριακή των Αγίων Πάντων), συνολικά 126 ημέρες, περισσότερο από το 1/3 του Εκκλησιαστικού έτους. Αντιθέτως, όσες Ορθόδοξες Εκκλησίες δεν αποδέχτηκαν επί του εορτολογίου τους το Γρηγοριανό ημερολόγιο, δεν αντιμετωπίζουν επιπλοκές και απορίες στην εφαρμογή του Τυπικού.

...... Σήμερα γνωρίζουμε, ότι δεν χρησιμοποιείται ο κύκλος του Μέτωνος στον καθορισμό του ημερολογίου, διότι αποδίδει πλασματική πανσέληνο. Επιπλέον, το Ιουλιανό ημερολόγιο ως ελλιπές, συμπαρέσυρε την ημερομηνία της ισημερίας και της πανσελήνου. Επίσης, υπάρχει ένα ζήτημα με τον καθορισμό της ημερομηνίας του Εβραϊκού Πάσχα.

Το Εβραϊκό Πάσχα δεν εορτάζεται όποτε εμείς θέλουμε ή όπως εμείς το υπολογίζουμε και στα Πασχάλια μας αναγράφουμε, αλλά όποτε οι Ισραηλίτες μέχρι σήμερα το καθορίζουν βάσει του Ισραηλιτικού παλαιού διορθωμένου τους σεληνοηλιακού ημερολογίου.

Σύμφωνα με αυτό, το ἔτος περιλαμβάνει 12 (κοινό) ἤ 13 (εμβόλιμο) σεληνιακούς μήνες των 29 ἤ 30 ημερών και φυσικά δεν είναι δυνατόν να συμπέσει με το ηλιακό (τροπικό) ἔτος. Ὁ 13ος εμβόλιμος μήνας απαιτείται κατά διαστήματα, επειδή το σεληνιακό ἔτος έχει 354 ημέρες. Ανά περίοδο 19 ετών (κύκλος του Μέτωνος) η αρχή του ισραηλιτικού έτους συμπίπτει με το ηλιακό. Επειδή ο μήνας Νισάν, αναλόγως του διανυομένου κοινού ή εμβόλιμου έτους, δεν συμπίπτει την ίδια εποχή του τροπικού έτους, έτσι μέχρι σήμερα η πανσέληνος της άνοιξης για τούς Εβραίους, δηλ. η 14η/ 15η του σεληνιακού μήνα Νισάν, είναι ή η πανσέληνος ακριβώς μετά την εαρινή ισημερία του Γρηγοριανού ημερολογίου, ή η επόμενη πανσέληνος.
Όσον αφορά το διορθωμένον ιουλιανόν ημερολόγιο, το Νομικό Φάσκα, πέφτει στην μεταξύ 26ης Μαρτίου και 23ης Απριλίου πρώτης πανσελήνου της εαρινής ισημερίας, η οποία εξ εσφαλμένων υπολογισμών και των ατελειών του σεληνιακού ημερολογίου, τοποθετείται από τους Εβραίους την 26η ή την 27η Μαρτίου, δηλ. 6-7 ημέρες αργότερα από την κανονική εαρινή ισημερία. Οπότε, το Νομικόν Φάσκα, μπορεί να εορταστεί και πέραν της 23ης Απριλίου, όπως, π.χ. το 2016 θα είναι στις 26 Απριλίου. Καθολικών: 27/3 ,Ορθοδόξων: 1/5.
Η Ρώμη διόρθωσε το 1582 το ημερολόγιο και το πασχάλιο, αντικατέστησε δε το χρυσον γράμμα διά της επακτής, η οποία δεν συνδέεται ακλόνητα με το ημερολόγιο, δέχεται δε κατά διαστήματα διορθώσεις προσαρμογής.
  Οι Καθολικοί και οι Διαμαρτυρόμενοι εορτάζουν το Πάσχα (Λατίνων Πάσχα), υπολογίζοντας την εαρινή ισημερία και την εαρινή πανσέληνο σύμφωνα με το Γρηγοριανό ημερολόγιο, λαμβάνοντας υπόψη ακόμη και το σφάλμα του κύκλου του Μέτωνα, τη λεγόμενη εκκλησιαστική πρόπτωση. Έτσι, το Γρηγοριανό ημερολόγιο, παρά τις ατέλειες του, δεν παύει να είναι ακριβέστερο του Ιουλιανού.

Οπωσδήποτε η Εκκλησία οφείλει να λάβει υπόψιν το παρακάτω βαρυσήμαντο κείμενο του οσίου π. Επιφάνιου Θεοδωρόπουλου:

Περί κοινού εορτασμού του Πάσχα μετά των ετεροδόξων

Η Εκκλησία της Ελλάδος, αν ευρεθή ενώπιον προτάσεως περί κοινού εορτασμού του Πάσχα η οιασδήποτε άλλης εορτής μετά των ετεροδόξων, οφείλει να αρνηθή και συζήτησιν κάν περί του θέματος.

Τοιαύτη συζήτησις πρέπει να αποκλεισθή παντί σθένει και πάση θυσία, διότι αποτελεί ανατροπήν εκ των θεμελίων της Ορθοδόξου Δογματικής και ιδία της Εκκλησιολογίας. Η πιστεύομεν ότι είμεθα η Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία η δεν πιστεύομεν.

Η Ορθόδοξος Εκκλησία πεποιθυία ότι αύτη και μόνη είνε το Σώμα του Χριστού, ο στύλος και το εδραίωμα της Αληθείας, το Ταμείον της Χάριτος, το Εργαστήριον της Σωτηρίας, ενδιαφέρεται μέν ζωηρότατα περί της εις αυτήν επιστροφής των πεπλανημένων, αδιαφορεί όμως τελείως περί των εσωτερικών αυτών ζητημάτων, εν όσω ούτοι μένουν εν τη πλάνη.

Η Α´ Οικουμενική Σύνοδος ηθέλησε να θεσπίση κοινόν εορτασμόν, αλλά διά τα μέλη της Εκκλησίας, ουχί διά τους εκτός αυτής ευρισκομένους. Δεν συνεζήτησεν ούτε μετά των Γνωστικών, ούτε μετά των Μαρκιωνιτών, ούτε μετά των Μανιχαίων, ούτε μετά των Μοντανιστών, ούτε μετά των Δονατιστών, ίνα εύρη βάσιν συνεννοήσεως περί κοινών εορτασμών. Και ότε βραδύτερον απεκόπησαν εκ του Σώματος της Εκκλησίας οι Αρειανοί, οι Νεστοριανοί, οι Μονοφυσίται οι Εικονομάχοι κ.λπ. κ.λπ., η Εκκλησία ουδέποτε διενοήθη να προέλθη εις συνεννοήσεις μετ᾽ αυτών προς θέσπισιν κοινού εορτασμού είτε του Πάσχα είτε οιασδήποτε άλλης εορτής.

Η Εκκλησία ρυθμίζει τα ζητήματα Αυτής, λαμβάνουσα υπ᾽ όψιν αποκλειστικώς και μόνον το συμφέρον των μελών Αυτής και ουχί τας επιθυμίας των εκτός Αυτής ευρισκομένων. Αν οι εορτασμοί των αιρετικών συμπίπτουν μετά των τοιούτων της Εκκλησίας, άς συμπίπτουν. Αν δεν συμπίπτουν, άς μη συμπίπτουν. Η Εκκλησία δεν συσκέπτεται επί ίσοις όροις μετά των αιρετικών.

Διαλέγεται βεβαίως μετ᾽ αυτών, αλλ᾽ ίνα δείξη εις αυτούς την οδόν της επιστροφής. Το να συγκροτώνται «Οικουμενικά Συμπόσια» η άλλου τύπου Συνέδρια μεταξύ των Ορθοδόξων και της πανσπερμίας των αιρετικών και εν αυτοίς να συσκεπτώμεθα περί καθορισμού κοινών εορτασμών, εμμενόντων όμως και των μέν και των δε (Ορθοδόξων και αιρετικών) εν τοις οικείοις Δογματικοίς χώροις, τούτο άγνωστον και αδιανόητον όν εις την ιστορίαν της Εκκλησίας, όζον δε απαισίου θρησκευτικού συγκρητισμού και τείνον εις την καθιέρωσιν της αρμονικής και αδιαταράκτου συνυπάρξεως αληθείας και πλάνης, φωτός και σκότους, μόνον ως «σημείον των καιρών» δύναται να ερμηνευθή. […]

Μετά βαθείας τιμής και αγάπης εν Κυρίω Ιησού Χριστώ

* Ενορία, φύλλον 549, 10.05.1974

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ «ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ» ΔΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΟΜΩΝΥΜΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ • ΜΑΡΤΙΟΣ – ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2024 • ΤΕΥΧΟΣ 155

Για τη στάση της Ορθοδοξίας έναντι του Καθολικισμού, παρακαλώ, ανατρέξτε σε αυτή την ανάρτηση και τις παραπομπές που παρέχει στο τέλος. 

Εκεί αναφέρεται:

... Θρησκευτικός ηγέτης ο πάπας είναι μόνο για τους ρωμαιοκαθολικούς χριστιανούς. Για εμάς τους ορθόδοξους χριστιανούς, ο πάπας είναι αρχηγός μιας αίρεσης, και μάλιστα ίσως της πιο ολέθριας: αίρεσης παντοδύναμης, με τεράστιο πλούτο και πολιτική ισχύ, που κρατάει αιχμάλωτα ολόκληρα έθνη στην κεντρική και δυτική Ευρώπη και τη λατινική Αμερική και γενικά, κατά τόπους, σε όλο τον πλανήτη.
Οι ρωμαιοκαθολικοί χριστιανοί αναμφίβολα είναι αδελφοί και συνάνθρωποί μας και, ως προς την πίστη και το ήθος, παρόμοιοι με εμάς. Τους αγκαλιάζουμε, και πρέπει να τους αγκαλιάζουμε, 100% με αγάπη Χριστού. Όμως πρέπει να γνωρίζουν ότι, από θρησκευτική άποψη, η Οργάνωση, στην οποία ανήκουν (η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία), δεν διαφύλαξε και δεν διαφυλάσσει εδώ και χίλια χρόνια την αυθεντικότητα του χριστιανισμού. Δεν είναι καθόλου συνέχεια της αρχαίας Εκκλησίας, αλλά εκτροπή από αυτήν. Οι δυτικοευρωπαίοι χριστιανοί άγιοι των πρώτων χιλίων χρόνων του χριστιανισμού ανήκουν στην ίδια πνευματική παράδοση με τους ορθόδοξους αγίους όλων των εποχών, μέχρι και σήμερα, και όχι με τους χριστιανούς των ίδιων δυτικοευρωπαϊκών χωρών, που έζησαν την επόμενη χιλιετία, όταν πλέον είχε επικρατήσει ο Καθολικισμός.
Τεκμηριώνω τα παραπάνω επικαλούμενος τη μαρτυρία πολλών ρωμαιοκαθολικών (αλλά και προτεσταντών), που έγιναν ορθόδοξοι χριστιανοί μετά από προσεκτική και σοβαρή έρευνα των πηγών του αρχαίου χριστιανισμού, όπως ο δολοφονημένος επίσκοπος Ναζιανζού Παύλος ντε Μπαγεστέρ, οι πατέρες Σεραφείμ Μπέλ, Γαβριήλ Μπουνγκ, Πλακίδας Ντεσέιγ και αναρίθμητοι άλλοι.
Ως ορθόδοξος χριστιανός, και τον ίδιο τον πάπα τον αγαπώ. Γι' αυτό και εύχομαι - και του προτείνω, αν και ξέρω ότι είναι μάταιο - να επιστρέψει στην αρχαία παραδοση του χριστιανισμού, την Ορθοδοξία, ώστε να σωθεί ο ίδιος και όλοι οι συνεργάτες του και τα μέλη της θρησκευτικής οργάνωσης που ονομάζεται Καθολική ή Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία.

Τις τελευταίες δεκαετίες πολλοί ορθόδοξοι ιεράρχες, ακόμη και πατριάρχες, έχουν κάνει μερικά μεγάλα βήματα καλής θέλησης προσεγγίζοντας τους τελευταίους πάπες και γενικά τους ρωμαιοκαθολικούς αρχιερείς, ιερείς και πιστούς. Τα βήματα αυτά συνεχίζονται, αμφιβάλλω όμως ότι έχουν το πραγματικά επιθυμητό αποτέλεσμα, δηλαδή να βοηθήσουν τους ρωμαιοκαθολικούς αδελφούς μας να επιστρέψουν στην αρχαία Εκκλησία. Γι' αυτό, δεν χαίρομαι βλέποντας τον αρχιεπίσκοπο Αθηνών και τον οικουμενικό πατριάρχη να συνοδεύουν τον πάπα ή να του συμπεριφέρονται σαν να είναι αποδεκτός θρησκευτικός ηγέτης μιας αποδεκτής χριστιανικής κοινότητας, δηλαδή μιας κανονικής τοπικής Εκκλησίας. Ό,τι κι αν λέμε, δεν είναι κάτι τέτοιο. Χρειάζεται λοιπόν προσοχή.

Η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία χωρίζεται με αβυσσαλέο χάσμα από την Ορθόδοξη. Οι ρωμαιοκαθολικοί επίσκοποι, τα τελευταία χρόνια, προβάλλουν τον ισχυρισμό ότι "είμαστε πολύ κοντά". Κάθε άλλο. Ο Θεός των ρωμαιοκαθολικών είναι ένας αυστηρός δικαστής, που κρίνει τον άνθρωπο και είτε τον αθωώνει, είτε τον καταδικάζει, κυριολεκτικά, σε αιώνια τιμωρία. Αντίθετα, ο Θεός των ορθοδόξων δεν κρίνει κυριολεκτικά τον άνθρωπο, αλλά τον καλεί να ενωθεί μαζί Του και να φτάσει σε κατάσταση θέωσης, που είναι η αγιότητα. Η πεισματική άρνηση της αγάπης του Θεού από τον αμετανόητο άνθρωπο, μετατρέπει σε κόλαση την παρουσία του θείου Φωτός στη ζωή αυτού του ανθρώπου, ενώ ο Θεός θέλει όλοι οι άνθρωποι να βρίσκονται στον παράδεισο.
Κατά τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, ο Χριστός έγινε άνθρωπος, για να τιμωρηθεί αντί για τους ανθρώπους, ώστε να ικανοποιηθεί η δικαιοσύνη του Πατέρα Του, που είχε προσβληθεί λόγω του προπατορικού αμαρτήματος. Κατά την Ορθόδοξη Εκκλησία (όπως και τους αρχαίους χριστιανούς), ο Χριστός έγινε άνθρωπος, επειδή ο Τριαδικός Θεός αγαπάει τόσο πολύ τον κόσμο, ώστε από την αρχή των αιώνων (ή, πιο σωστά, προαιώνια) είχε την επιθυμία να ενωθεί με τους ανθρώπους και να τους καλέσει σε ένωση με Αυτόν. Όμως ένωση του ανθρώπου με το Θεό, κατά τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, δεν υφίσταται, μόνο δίκη και καταδίκη ή αθώωση του ανθρώπου από το Θεό.
Αυτή η ιδέα - η οποία συνδέεται με πολλές άλλες θεολογικές και φιλοσοφικές διαφορές μεταξύ ορθοδόξων και ρωμαιοκαθολικών - είναι η αιτία για τη σκληρή στάση του Καθολικισμού απέναντι στους ανθρώπους ήδη από την εποχή του Μεσαίωνα. Δεν είμαστε λοιπόν καθόλου κοντά με τους ρωμαιοκαθολικούς.