The Authenticity of Dionysius the Areopagite's Writings // Η αυθεντικότητα των αρεοπαγιτικών συγγραφών

 

Με αφορμή την εορτή του αγίου Διονυσίου Αρεοπαγίτη, πολιούχου των Αθηνών, 3 Οκτωβρίου. 

The Authenticity of Dionysius the Areopagite's Writings 

The Dionysian Authorship of the "Corpus Areopagiticum" According to Fr. Dumitru Stăniloae

Ο συγγραφέας, μελετητής του 19ου αιώνα, υποστηρίζει ότι οι λεγόμενες "αρεοπαγιτικές συγγραφές" (τα σπουδαία πατερικά έργα που έγιναν γνωστά από τον 6ο αι. μ.Χ.) είναι αυθεντικά έργα του αγ. Διονυσίου του Αρεοπαγίτη, μαθητή του αποστόλου Παύλου του 1ου αι. μ.Χ., και όχι έργα κάποιου Σύριου μοναχού του 5ου αι., που χρησιμοποίησε ως ψευδώνυμο το όνομα "Διονύσιος Αρεοπαγίτης" και μάλιστα είχε και επιρροές από το νεοπλατωνισμό. Την τελευταία μάλιστα υπόθεση, κυρίαρχη στη νεότερη φιλολογία, τη θεωρεί εξωπραγματική.

Εντοπίζει επιρροές της θεολογίας των αρεοπαγιτικών στους Αλεξανδρινούς θεολόγους του 2ου & 3ου αι. Πάνταινο, Αμμώνιο Σακκά, Κλήμη Αλεξανδρέα και Ωριγένη, καθώς και στον Πλωτίνο, τον Πρόκλο και γενικά στο νεοπλατωνισμό και πιστεύει ότι οι νεοπλατωνικοί επηρεάστηκαν από τον άγιο Διονύσιο και όχι το αντίθετο. Επισημαίνει εξάλλου μια αναφορά στον άγ. Διονύσιο ως μέγα και βαθύ θεολόγο, σε επιστολή του αγίου Διονυσίου Αλεξανδρείας, γύρω στο 250 μ.Χ., δηλ. αιώνες πριν τη γνωστή διάδοση των αρεοπαγιτικών.

Το κείμενο συμπληρώνεται με ένα κεφάλαιο του μεγάλου Ρουμάνου θεολόγου π. Δημητρίου Στανιλοάε (1903-1993), στο επόμενο post, που επισημαίνει ότι από τα αρεοπαγιτικά λείπει κάθε αναφορά στα μεγάλα ζητήματα που απασχόλησαν τη θεολογία των αγίων Πατέρων του 4ου & 5ου αιώνα, όπως η θεότητα του Χριστού και η σχέση θεότητας και ανθρωπότητας (των δύο φύσεων) στο πρόσωπό Του.

Από τις εκδόσεις Παναγόπουλος έχει εκδοθεί η μελέτη του μακαριστού Γεωργίου Αλεξάνδρου για την αυθεντικότητα των έργων του αγίου Διονυσίου Αρεοπαγίτου. Την συνιστούμε ολόθερμα.

Επίσης, επιστημονικό συνέδριο για το θέμα πραγματοποιήθηκε σήμερα από την Ιερά Μητρόπολη Ναυπάκτου, το οποίο μεταδόθηκε από την Πειραϊκή Εκκλησία. Ακούσαμε μέρος του. Ελπίζουμε βίντεο ή ηχογράφηση να κυκλοφορήσει στο Διαδίκτυο.