Εκοιμήθη ο π. Βασίλειος Γοντικάκης
Εκοιμήθη σήμερα Τετάρτη 17 Σεπτεμβρίου 2025 ο προηγούμενος της Ι.Μ. Ιβήρων Γέροντας Βασίλειος Γοντικάκης.
Ο
Γέροντας Βασίλειος τον τελευταίο καιρό έδινε μάχη στη ΜΕΘ, μετά από
τραύμα που υπέστη στη σπονδυλική στήλη μετά από πέσιμο στο Μοναστήρι.
Διαβάστε περισσότερα εδώ.
Αναρτήσεις στο ιστολόγιο ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΑΤΟΜΟ για τον π. Β. Γοντικάκη: εδώ.
π. Βασίλειος Γοντικάκης († 17.9.2025): «Υπάρχει ένα κάλλος που καταργεί τον θάνατο»
(...) Πνευματική λεβεντιά, αγέρωχος άνθρωπος, οργωμένος από το Ευαγγέλιο.
Ένα βλέμμα να κουβαλά τον Άθωνα και να διδάσκει όχι με χαρτιά, αλλά ζώντας.
Την ευχή του να έχουμε.
Υπόμνημα στην Κοίμηση του Αρχιμανδρίτη Βασιλείου Γοντικάκη: Η Θεολογία ως Πάθος της Έκπληξης
Ο Γέροντας Βασίλειος Γοντικάκης υπήρξε ένας από τους ελάχιστους θεολόγους της Ορθόδοξης παράδοσης που αρνήθηκαν συστηματικά την έξοδο της θεολογίας από την έκπληξη.
Η θεολογική του στάση δεν ήταν απλώς ειρηνική απέναντι στο άγνωστο, αλλά εναγώνια, υπαρξιακή, μυστηριακή, θεμελιωμένη όχι στην απόδειξη αλλά στην εμπειρία, όχι στην κατοχή αλλά στη μετοχή. Δεν συνέδεσε ποτέ τη θεολογία με την αναπαραγωγή συστημάτων, ούτε με την ιδεολογική αυταρέσκεια της «Ορθοδοξίας». Ο Βασίλειος θεολόγησε όχι για να διδάξει αλλά για να γεννήσει τρόμο και θαυμασμό· να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις μιας υπαρξιακής ανατροπής.
Στη σκέψη του, η Εκκλησία δεν είναι ο θεσμός της σωτηρίας αλλά η μήτρα της άκτιστης προετοιμασίας. Δεν είναι το κλειστό σύστημα των πιστών, αλλά ο ανοιχτός τόπος της έκπληξης: ο χώρος όπου «πρώτος στον Παράδεισο πηγαίνει ένας ληστής». Η θεολογία του είναι εκκλησιολογία του εσχάτου. Δεν οργανώνει ούτε ταξινομεί. Δεν καταγράφει το θεμέλιο της σωτηρίας αλλά αφήνει την ύπαρξη να πορευτεί προς το άγνωστο του Θεού. Όταν ρωτήθηκε τι είναι η αιώνια ζωή, απάντησε: «Είναι Κάποιος, κι είναι ο Χριστός, κι είναι κατανοητός, κι είναι μια διαρκής πορεία γεμάτη από εκπλήξεις».
Αυτή η θεολογική γλώσσα δεν είναι απλώς ποιητική. Είναι εσχατολογική. Η πορεία είναι ο ίδιος ο Χριστός. Δεν έχουμε να κάνουμε με έναν Θεό του συστήματος αλλά με τον Θεό της αφής· της προσωπικής συνάντησης, της «ἐκπλήξεως τῆς θείας ἐπισκέψεως». Η αιμορροούσα, ο ληστής, ο τελώνης, η γιαγιά στο χωριό που λέει «δόξα τω Θεώ», αυτά είναι τα υποκείμενα της σωτηρίας στον λόγο του Βασιλείου. Όχι ο κληρικός, ο ακαδημαϊκός ή ο φορέας της κανονικότητας. Ο Βασίλειος αντέστρεφε το σύστημα των μετρήσεων και πρόβαλλε το μυστήριο της χάριτος που καθιστά «το βιογραφικό της αιμορροούσης» σημαντικότερο από κάθε προσόν.
Σε αυτή την εσωτερική ανατροπή εδράζεται η πιο ριζική θεολογία του. Η αποτυχία, η απόγνωση, ο θάνατος — όλα γίνονται για τον Γέροντα προνόμιο. Όχι τυχαία έλεγε: «Η απόγνωση, η αποτυχία και ο θάνατος είναι το μόνο προνόμιο· εάν γαρ αποθάνει, φέρει πολύ καρπό». Ο θάνατος ως πύλη, όχι ως τέλος. Ο θάνατος ως οδός προς την άλλη ζωή — όχι μετά αλλά εντός του παρόντος. Χωρίς αυτόν, έλεγε, «δεν μπαίνουμε στην αιώνια ζωή, και χωρίς την αιώνια ζωή δεν έχει κανένα νόημα τούτη η ζωή». Ο κόσμος είναι μία μήτρα κι ο θάνατος ένα νέο Πάσχα.
Δεν θεολόγησε από καθέδρα. Δεν διατύπωσε συστήματα, ούτε αξίωσε ρόλο στη δημόσια σφαίρα. Ο Βασίλειος λειτούργησε ως εκκεντρικός της Ορθοδοξίας. Η γλώσσα του ήταν βαθιά πατερική και ταυτόχρονα ρηξικέλευθη. Δεν μιλούσε για την Ορθοδοξία, αλλά την άφηνε να εκφράζεται μες από πρόσωπα και αφηγήσεις. Δεν την υπερασπιζόταν ως δόγμα αλλά την ζούσε ως αναμονή — όπως το βλέμμα της αιμορροούσης ή η σιωπή του ληστή.
Στην εποχή της ορθοδοξολογίας και της ταυτοτικής μισαλλοδοξίας, ο Βασίλειος μίλησε για τη φιλοξενία του Θεού, για την ευρύχωρη αγάπη που χωρά και τους αβάπτιστους, και τους πλανημένους και τους «μακριά». «Ποιοι είναι μέσα στην Εκκλησία και ποιοι έξω, είναι θέμα άλλου να το κρίνει», έλεγε. Αντιλαμβανόταν την Εκκλησία όχι ως σύνορο αλλά ως αναμονή· όχι ως κλειστό σώμα αλλά ως μήτρα. Εκεί όπου «ο Χριστός είναι η οδός, και η αλήθεια, και η ζωή μέχρι τέλους».
Ο θάνατός του, λοιπόν, δεν είναι τέλος. Είναι η εκπλήρωση αυτής της διαρκούς πορείας. Είναι το σημείο όπου το «Πάσχα αιώνιο» γίνεται εμπειρία, και η έκπληξη του φωτός γίνεται κατοίκηση. Η ζωή του υπήρξε ένα Πάσχα δίχως Ανάσταση θορυβώδη, ένα Πάσχα εν σιωπή. Και τώρα, εν σιγή, επιστρέφει εκεί όπου ο λόγος παύει και το φως αρχίζει.
Ας επαναλάβουμε με σεβασμό, όχι για να πούμε το δικό μας, αλλά για να σιγήσει εντός μας κάθε έπαρση:
«Ἔγνω δύναμιν ἐξελθοῦσαν ἀπ’ ἐμοῦ».
Και ας μείνει η καρδιά μας, για λίγο, Παράδεισος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου