ΑΝ ΠΕΘΑΝΕΙΣ ΠΡΙΝ ΠΕΘΑΝΕΙΣ, ΔΕ ΘΑ ΠΕΘΑΝΕΙΣ ΟΤΑΝ ΠΕΘΑΝΕΙΣ

(ΠΑΡΟΙΜΙΑ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΜΟΝΑΧΩΝ)

Πέμπτη 8 Αυγούστου 2024

"Η Βασιλεία των ουρανών βιάζεται": Τι σχέση έχει η "βία" με τη σωτηρία;


Πηγή: Ο Σωτήρ, 1981.
ΟΟΔΕ // Χριστιανική Φοιτητική Δράση

Στους χαλεπούς καιρούς μας όσο πιο πολύ προχωρεί η αποστασία, τόσο περισσότερο πληθαίνουν τα κρούσματα της βίας. Αλλά υπάρχει και βία που σώζει. Βία που δεν γκρεμίζει, αλλά οικοδομεί. Δεν ισοπεδώνει, αλλά στεριώνει.

Ποια είναι αυτή η βία; Είναι το πνευματικό όπλο που βοηθεί τους αγωνιστές του καλού αγώνα να ανεβαίνουν στις υψηλές κορυφές της αρετής. Τη συνιστά πρωτίστως ο Κύριος, ο Οποίος λέει: «π δ τν μερν ωάννου το βαπτιστο ως ρτι βασιλεία τν ορανν βιάζεται, κα βιαστα ρπάζουσιν ατήν.» (Ματθ. ια’ 12). Από τότε που εμφανίστηκε ο Ιωάννης ο Βαπτιστής ως τώρα η Βασιλεία του Θεού κερδίζεται με προσπάθεια και την κατακτούν αυτοί που αγωνίζονται. Αλλού μας λέει να αγωνιζόμαστε να εισέλθουμε «διά τῆς στενῆς πύλης» (Λουκ. ιγ’ 24). Και στην «επί του όρους ομιλία» του διδάσκει ότι είναι «στεν πύλη κα τεθλιμμένη δς πάγουσα ες τν ζωήν» (Ματθ. ζ΄ 14).

Τη βία συνιστούν και οι άγιοι Απόστολοι, οι Πατέρες της Εκκλησίας και όλοι οι πνευματικοί πατέρες. Αν θέλεις να αρπάξεις τη Βασιλεία του Θεού, «γενοῦ βιαστής», μας λέει ο Μέγας Βασίλειος. «Σφίξον τήν ζεύγλην περί τόν τράχηλόν σου». Στο ζυγό του Κυρίου μπαίνουμε με την ελεύθερη θέλησή μας. Αλλά για να κάνουμε βήματα σωστά, χρειάζεται να σφίξουμε τη ζεύγλα. Ο ιερός Χρυσόστομος ρωτάει: Ποιος αρπάζει τη Βασιλεία των ουρανών; Πες μου. Και άπαντα: «Πάντες οἱ μετά σπουδῆς προσιόντες». Όλοι εκείνοι που πλησιάζουν με προθυμία. Αυτοί που κοπιάζουν με πόθο. Ο όσιος Εφραίμ ο Σύρος παρακινεί τους αγωνιστές του καλού αγώνα να επιταχύνουμε περισσότερο το βήμα μας για να μη μείνουμε έξω του Νυμφώνος Χριστού. «Ὀξυποδήσατε μήποτε ἔξω μείνητε».

Τη βία ως πνευματικό όπλο συνιστά και ο αείμνηστος Αρχιμανδρίτης π. Ευσέβιος Ματθόπουλος. Στο βιβλίο του «Ο Προορισμός του ανθρώπου» αφιερώνει ειδικό κεφάλαιο για τη βία και αναπτύσσει διά πολλών πόσο πολύ βοηθεί στον πνευματικό αγώνα για να κερδίσουμε τη Βασιλεία των ουρανών.

Τι όμως εννοεί η Αγία Γραφή με τις λέξεις «βία», «βιάζεται» και «βιασταί» της Βασιλείας των ουρανών; Εννοεί ότι η Βασιλεία του Θεού κερδίζεται όχι με άνεση αλλά με κόπο. Κανείς δεν κερδίζει τον Παράδεισο χωρίς να κοπιάσει. Μετά τη σταυρική θυσία, την Ανάσταση, την Ανάληψη του Κυρίου μας και την ίδρυση της Εκκλησίας κατά την ημέρα της Πεντηκοστής η Βασιλεία του Θεού είναι βεβαίως ανοικτή για όλους τους πιστούς, αλλά για να την κληρονομήσουμε, χρειάζεται να κάνουμε την απαραίτητη προσπάθεια. «Σπουδήν πᾶσαν παρεισενέγκαντες», γράφει ο απόστολος Πέτρος σχετικώς (Β’ Πέτρ. α’ 5). Οφείλουμε δηλαδή να δείξουμε επιμέλεια, σπουδή, νήψη, εγρήγορση, προσοχή. Να διώξουµε μακριά την οκνηρία, τη ραθυμία και τη ραστώνη.

Βιαστής της Βασιλείας των ουρανών σύμφωνα µε τον εξαίρετο ορισμό του Μεγάλου Βασιλείου είναι ο φλογερός Χριστιανός, «ὁ τῷ πνεύµατι ζέων»! Είναι ο σφριγηλός Χριστιανός που σπεύδει να βοηθήσει σε κάθε καλή προσπάθεια. «Ὁ σφριγῶν πρός τάς πράξεις τῆς εὐσεβείας»! Είναι ο ακμαίος Χριστιανός που µε νεανικό ενθουσιασμό δίνει ακούραστος δυναμικό το «παρών» στα έργα της αγάπης, της φιλανθρωπίας και της ιεραποστολής. «ἀκµάζων πρός πᾶσαν εὐτονίαν ἀγαθῶν ἔργων»!

Πρακτικότερα βία για τα πνευματικά χρειάζεται να ασκούμε πρωτίστως στο σώμα µας. Να μην ικανοποιούμε τα θελήματα και τις ορέξεις της σαρκός, αλλά να αγαπούμε την άσκηση και την κακοπάθεια. «Ὑποπιάζω µου τό σῶµα καί δουλαγωγῶ», γράφει ο απόστολος Παύλος (Α’ Κορ. θ’ 27). «Βίαν ἐκάλεσε τήν τοῦ σώµατος καταπόνησιν, ἥν ὑποµένουσιν ἐκουσίως οἱ τοῦ Χριστοῦ μαθηταί», σχολιάζει αρχαίος ερμηνευτής. Δηλαδή, μαθαίνουμε να κυριαρχούμε στις κατώτερες επιθυμίες µας, να λέμε όχι στη λαιμαργία µας, όχι στην πολυλογία µας, όχι στον αργόσχολο τρόπο ζωής, όχι στη χλιδή, την τρυφή και την καλοπέραση. Αν χρειασθεί, μαθαίνουμε να ζούμε και µε στερήσεις, χωρίς αναπαυτικά στρώματα, χωρίς αφθονία και υπερεπάρκεια υλικών αγαθών. Κι όλα αυτά τα κάνουμε όχι για να βασανίσουμε το θεόπλαστο σώμα µας, αλλά για να πολεμήσουμε τα πάθη µας και να επιτύχουμε τον αγιασμό µας.

Επίσης βία χρειάζεται να ασκούμε και στο πνεύμα µας. Να λέμε όχι στο θυμό, στο φθόνο, στον εγωισμό και την κενοδοξία µας, όχι στα θελήματα και την ιδιορρυθμία µας. Να λέμε όχι στην απάτη του πλούτου, την απάτη των ηδονών και την απάτη της εφήμερης δόξας. Αν διαβάζουμε ευκολότερα εφημερίδα και δυσκολότερα την Αγία Γραφή, να παρακινούμε εντονότερα τον εαυτό µας στην πνευματική μελέτη. Αν διαθέτουμε ευκολότερα τον χρόνο µας για ατελείωτες συζητήσεις και δυσκολότερα για προσευχή, να επιμένουμε στο άθλημα της προσευχής. Αν η σκέψη µας μετεωρίζεται και θυμόμαστε τα μάταια και αμαρτωλά, να κάνουμε προσπάθεια να σκεπτόμαστε όσα είναι αληθινά, όσα δίκαια, όσα αγνά.

Επίσης χρειάζεται να κοπιάσουμε για να νικήσουμε τον διάβολο, που µας αντιστρατεύεται και µας πολεμά, ή τον κόσμο της αμαρτίας, που µας παρασύρει στον εύκολο δρόμο. Χρειάζεται να κάνουμε προσπάθεια για να κόψουμε τις αδυναμίες, τα πάθη και τα ελαττώματά µας. Χρειάζεται να βάλουμε καλή σειρά στα πνευματικά. Να ζούμε συνειδητή μυστηριακή ζωή. Να έχουμε πρόγραμμα µε αυτοεξέταση, περισυλλογή, προσεκτική παρακολούθηση του εαυτού µας. Κι όλα αυτά να τα κάνουμε µε χαρά. Οι αθλητές του στίβου, για να πάρουν στεφάνι που φθείρεται, υποβάλλονται σε εξαντλητικές ασκήσεις και εγκρατεύονται σε όλα, και στην τροφή και στο ποτό. Εμείς, για να λάβουμε «στέφανον ἄφθαρτον», στεφάνι που δεν φθείρεται, οφείλουμε µε πολύ περισσότερο ενθουσιασμό να αγωνιζόμαστε. Όχι λοιπόν εφησυχασμός, αλλά εγρήγορση και σπουδή. Όσο μπορούμε να παρακινούμε τον νωθρό εαυτό µας για τα πνευματικά, διότι «ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν βιάζεται, καί βιασταί ἀρπάζουσιν αὐτήν».

 

"Η Βασιλεία των ουρανών βιάζεται"

(Ματθ. 11, 12)

Αγίου Νικολάου Aχρίδος, †1956

Μετάφρασις από τα σερβικά υπό Γεωργίου Κ.

  Περιοδικό "Ο Όσιος Φιλόθεος της Πάρου" Τεύχος 29. Εκδόσεις Ορθόδοξος Κυψέλη Θεσσαλονίκη.

ΟΟΔΕ // Ι. Μονή Παντοκράτορος



...O Κύριος απαιτεί από τους πιστούς Του να ασκήσουν κάθε δυνατή βία, να καταβάλουν κάθε κόπο, να εργάζονται έως ότου έχουν το φως, να προσεύχονται δίχως διακοπή, να απαιτούν, να ζητούν, να κρούουν, να νηστεύουν, να επιτελούν πολυάριθμα έργα ελεημοσύνης -όλα τούτα με σκοπό να τους ανοιχτεί η βασιλεία των ουρανών, δηλαδή η μεγάλη, φοβερή και ζωοποιός παρουσία του Θεού.

"Αγρυπνείτε ουν εν παντί καιρώ δεόμενοι, λέει ο Κύριος, ίνα καταξιωθήτε εκφυγείν πάντα τα μέλλοντα γίνεσθαι και σταθήναι έμπροσθεν του υιού του ανθρώπου" (Λκ. 21, 36).

Αγρυπνείτε επάνω στη καρδιά σας για να μην προσκολληθεί στη γη. Αγρυπνείτε επάνω στους λογισμούς σας για να μην σας απομακρύνουν από το Θεό. Αγρυπνείτε επάνω στα έργα σας για να διπλασιάσετε το τάλαντό σας και όχι να το ελαττώσετε και απολέσετε. Αγρυπνείτε επάνω στις ημέρες σας για να μην σας αιφνιδιάσει ο θάνατος και σας αρπάσει αμετανόητους, εν μέσω των αμαρτιών σας.

Τέτοια είναι η ορθόδοξη πίστη μας: εξ ολοκλήρου δημιουργική, καθολικά προσευχητική και νηπτική, με δάκρυα και βία. Καμία άλλη πίστη δεν προτείνει στους πιστούς της τόση βία για να καταξιωθούν να σταθούν ενώπιον του Υιού του Θεού. Όλη αυτή τη βία την έχει προτείνει σε ολόκληρο τον κόσμο και την ενετείλατο στους πιστούς Του ο Ίδιος ο Κύριος και Σωτήρας, ενώ η Εκκλησία διαρκώς την ανανεώνει επαναλαμβάνοντας την από αιώνα σε αιώνα, από γενεά σε γενεά, εξαίροντας στα μάτια των πιστών τον όλο και μεγαλύτερο αριθμό των ηρώων του πνεύματος οι όποιοι επλήρωσαν το νόμο και καταξιώθηκαν δόξης και δυνάμεως ανέκφραστης στον ουρανό μα και στη γη.

Από την άλλη πλευρά όμως, δεν πρέπει να απατώμαστε και να νομίζουμε πώς όλοι οι κόποι και η βία ενός άνθρωπου αποφέρουν από μόνα τους τη σωτηρία. Δεν πρέπει να νομίζουμε πως ο άνθρωπος μόνο με την ατομική προσπάθεια και βία θα φτάσει στη παρουσία του Ζώντος Κυρίου. Αν ο Κύριος δεν το θελήσει, κανένας θνητός δεν μπορεί να σταθεί προ προσώπου Αυτού. Γιατί ο Ίδιος ο Κύριος ο οποίος έχει θεσπίσει όλα αυτά λέει σε άλλο σημείο: "όταν ποιήσητε πάντα τα διαταχθέντα υμίν, λέγετε ότι δούλοι αχρείοι εσμέν, ότι ό οφείλομεν ποιήσαι πεποιήκαμεν" (Λκ. 17, 10). Και πάλι σε άλλο σημείο: "ουδείς δύναται ελθείν προς με, εάν μη ο πατήρ ο πέμψας με ελκύσει αυτόν" (Ιω. 6, 44). Σε άλλο σημείο πάλι λέει: "ότι χωρίς εμού ου δύνασθε ποιείν ουδέν" (Ιω. 15, 5). O Απόστολος Παύλος, γράφοντας στην ίδια συνάφεια προς τους Εφεσίους λέει: "χάριτι εστέ σεσωσμένοι" (Εφ. 2, 5).

Τι μπορούμε να πούμε ύστερα απ' όλα τούτα; μήπως ότι όλοι οι κόποι μας για τη σωτηρία είναι μάταιοι; Μήπως να κατεβάσουμε τα χέρια και να περιμένουμε μέχρις ότου ο Κύριος φανερωθεί και μας τάξει κάτω από τη δύναμή Του και τη παρουσία Του; Μήπως δεν το φωνάζει και ο ίδιος ο προφήτης Ησαΐας ότι "ως ράκος αποκαθημένης πάσα η δικαιοσύνη ημών"; (Ησ. 64, 6) να παραιτηθούμε λοιπόν από τις προσπάθειες και τους κόπους μας; Τότε όμως δεν θα μοιάσουμε με τον δούλο εκείνον ο οποίος παράχωσε στη γη το τάλαντο και άκουσε από τον Κύριο του να τον αποκαλεί δούλο οκνηρό και πονηρό;

Οφείλουμε να νήφουμε και να εφαρμόζουμε τις εντολές του Κυρίου οι οποίες είναι ξεκάθαρες σαν τον ήλιο. Θα πρέπει να καταβάλουμε όλη μας τη προσπάθεια αλλά είναι στην εξουσία του Θεού να ευλογήσει τον αγώνα μας και να μάς εισάγει στη παρουσία Του. Υπέροχα το έχει ερμηνεύσει αυτό ο Απόστολος Παύλος όταν λέει: "εγώ εφύτευσα, Απολλώς επότισεν, αλλ' ο Θεός ηύξανεν. Ώστε, ούτε ο φυτεύων εστί τι ούτε ο ποτίζων αλλ' ο αυξάνων Θεός" (Α' Κορ. 3, 6-7). Από το Θεό λοιπόν εξαρτώνται τα πάντα, από τη δύναμη του Θεού, τη σοφία και το έλεός Του. Σε μάς πάλι ανήκει το να φυτεύουμε και να ποτίζουμε και αυτό μας το καθήκον οφείλουμε να μην το αμελούμε γιατί κινδυνεύουμε να χαθούμε αιωνίως.

Καθήκον του γεωργού είναι να οργώνει και να αρδεύει μα από τη δύναμη, τη σοφία και το έλεος του Θεού εξαρτάται το αν ο σπόρος θα βλαστήσει, θα μεγαλώσει και θα αποφέρει καρπό.

Καθήκον του επιστήμονος είναι να ερευνά και να αναζητά μα από τη δύναμη, τη σοφία και το έλεος του Θεού εξαρτάται το αν θα του αποκαλυφθεί η γνώση.

Καθήκον των γονέων είναι να φροντίζουν και ανατρέφουν τα τέκνα τους εν φόβω Θεού μα από τη δύναμη, τη σοφία και το έλεος του Θεού εξαρτάται το αν και μέχρι πότε θα ζήσουν τα παιδιά τους.

Καθήκον του ιερέα είναι να διδάσκει τους πιστούς, να τους ενημερώνει, να ελέγχει και διορθώνει μα από τη δύναμη, τη σοφία και το έλεος του Θεού εξαρτάται το αν ο κόπος του θα φέρει καρπούς.

Καθήκον όλων μας είναι να μοχθούμε και κοπιάζουμε για να γίνουμε άξιοι να παρασταθούμε ενώπιον του Υιού του Θεού μα από τη δύναμη, τη σοφία και το έλεος του Θεού εξαρτάται το αν θα μάς δεχτεί ο Κύριος.

Δεν πρέπει όμως πάλι να κοπιάζουμε δίχως ελπίδα στο έλεος του Θεού αλλά όλη η προσπάθειά μας να θερμαίνεται από την ελπίδα πως ο Κύριος είναι δίπλα μας και θα μας δεχτεί στη παρουσία του προσώπου Του. Δεν υπάρχει βαθύτερη και πιο αστείρευτη πηγή από τη πηγή του ελέους του Θεού. Όταν ο άσωτος υιός μετενόησε ύστερα από τη θλιβερή πτώση του στο επίπεδο της ζωής των χοίρων, ο εύσπλαχνος πατέρας βγήκε σε συνάντησή του, τον αγκάλιασε και τον συγχώρησε γιατί ο Θεός βγαίνει ακούραστα προς συνάντηση των μετανοημένων παιδιών Του και απλώνει τα χέρια Του προς όλους εκείνους πού στρέφουν το πρόσωπό τους προς Εκείνον. 

"Επέτασα τας χείρας μου όλην την ημέραν προς λαόν απειθούντα και αντιλέγοντα" (Ησ. 65, 2), λέει ο Κύριος για τους Εβραίους. Όταν λοιπόν ο Κύριος απλώνει τα χέρια Του προς τους απειθείς, πόσο περισσότερο το κάνει προς τους υποτασσόμενους; Λέει ο υπάκουος προφήτης Δαυίδ: "προωρώμην τον Κύριον ενώπιόν μου διαπαντός, ότι εκ δεξιών μου εστίν ίνα μη σαλευθώ" (Ψ. 15, 8-9). Στους ευπειθείς αγωνιστές για τη σωτηρία λοιπόν, δεν αρνείται ο Κύριος τη παρουσία Του.

Έτσι, ας μην θεωρούμε ανόητη αυτή τη προσπάθεια καθώς το νομίζουν οι άθεοι και οι απαισιόδοξοι, αλλά κοπιάζοντας και μοχθώντας στο μέγιστο βαθμό, ας ελπίζουμε στο έλεος του Κυρίου και Θεού μας. Ας προεκτείνουμε τους κόπους μας και ας μας φωτίζει σ' αυτό και το παράδειγμα εκείνων των τεσσάρων οι οποίοι σκαρφάλωσαν στη στέγη της οικίας και κατέβασαν τον πέμπτο και παράλυτο φίλο τους μπροστά στον Κύριο. Αν το ένα πέμπτο της ψυχής μας είναι παραλελυμένο και σεσηπωμένο από την ασθένεια, ας σπεύσουμε αμέσως με τα υπόλοιπα τέσσερα μέρη προς τον Κύριο και ο Κύριος θα θεραπεύσει το ασθενές που βρίσκεται μέσα μας.

Εάν μία από τις αισθήσεις μας προσβληθεί σε τούτο τον κόσμο και ασθενήσει, ας προστρέξουμε με τις άλλες αισθήσεις προς τον Κύριο για να σπλαχνιστεί ο Κύριος την αρρωστημένη αίσθηση και να το θεραπεύσει. Όταν ασθενήσει ένα μέλος του σώματος, οι γιατροί συνιστούν συνδυασμένη φροντίδα, προφύλαξη και περιποίηση του υπολοίπου σώματος για να καταστεί το υγιές μέρος ακόμα πιο υγιές και ισχυρό, αποβάλλοντας την αδυναμία από εκείνο πού είναι άρρωστο.

Έτσι γίνεται και με τη ψυχή μας. Αν ο νους μας έπεσε σε αμφιβολία, ας αγωνιστούμε γρήγορα με τη καρδιά και την ψυχή μας να ενδυναμώσουμε την πίστη μας και τον αρρωστημένο νου μας να τον ενισχύσουμε και να τον θεραπεύσουμε εν Κυρίω. Αν σφάλαμε με τη λησμοσύνη της προσευχής, ας σπεύσουμε με έργα ελεημοσύνης να επαναφέρουμε τη χαμένη διάθεση για ικεσία και το αντίστροφο.

O Κύριος θα επιβλέψει στη πίστη μας, στον κόπο και την προσπάθεια και θα μας σπλαχνιστεί. Κατά το άπειρο έλεός Του θα μας εισάγει στην παρουσία Του η οποία είναι αθάνατη και ζωοποιός. Μέσα σ' αυτή την παρουσία ζουν, ενισχύονται και αγάλλονται οι πολυάριθμες αγγελικές δυνάμεις και οι στρατιές των Αγίων. Στον Κύριο και Σωτήρα μας Ιησού Χριστό ας ανήκει η δόξα και η ευχαριστία, μαζί με τον Πατέρα και το Πνεύμα το Άγιο - την ομοούσιο και αχώριστο Τριάδα, τώρα και πάντοτε σε όλους τους αιώνες. Αμήν.

Δεν υπάρχουν σχόλια: