Η Επανάσταση του Δασκαλογιάννη (1770 – 1771) είναι ένα από τα
σημαντικότερα γεγονότα στην ιστορία της Κρήτης, αλλά και σπουδαίο
γεγονός της ελληνικής ιστορίας γενικότερα. Επίσης είναι ένα από τα πιο
συγκλονιστικά γεγονότα στην ιστορία όλων των λαών που αγωνίζονται για
την ελευθερία τους σε ολόκληρη τη Γη!
Ένας πλούσιος καραβοκύρης από την Ανώπολη Σφακίων, ο Ιωάννης Βλάχος
(τον αποκαλούσαν «Δάσκαλο» λόγω της μεγάλης μόρφωσής του), κινούμενος
καθαρά από πατριωτικά κίνητρα και ενάντια στο προσωπικό του συμφέρον,
επικοινώνησε με τη Ρωσία μέσω των αδελφών Ορλώφ (που ετοίμαζαν
επανάσταση στην τουρκοκρατούμενη Ελλάδα) και ξεσήκωσε τα Σφακιά,
ελπίζοντας σε μια γενικευμένη κρητική επανάσταση, που θα έδιωχνε τους
Τούρκους από την Κρήτη.
Η Κρήτη ήταν περίπου 150 χρόνια κατακτημένη από τους Τούρκους (η
κατάκτησή της άρχισε το 1645) και ο κρητικός λαός ζούσε υπό συνθήκες
φρικτής βίας και απερίγραπτης καταπίεσης! Μάλιστα, περίπου ο μισός
πληθυσμός του νησιού είχε δηλώσει ότι ασπάζεται το Ισλάμ
(δηλ. ότι γίνονται μουσουλμάνοι), γιατί όποιος ήταν χριστιανός ήταν
σκλάβος, ενώ, αν γινόταν μουσουλμάνος, αυτόματα ήταν ελεύθερος.
Πάρα πολλοί από αυτούς που προσχώρησαν στο Ισλάμ επιθυμούσαν να ζήσουν
ως κρυπτοχριστιανοί και αρκετοί ανακαλύφθηκαν από τους Τούρκους (συνήθως
μετά από προδοσίες) και θανατώθηκαν, όπως οι άγιοι μάρτυρες Μανουήλ και Αννεζίνα, με τα παιδιά τους Γεώργιο και Μαρία (Μελισσουργειό Κισσάμου 1681) και ο άγιος Μαθιός
από το Γερακάρι Αμαρίου (Ρέθυμνο 1700). Όμως μετά από μερικές γενιές οι
απόγονοί τους κατέληξαν πραγματικοί μουσουλμάνοι, άλλοτε φιλήσυχοι,
συχνά όμως βάρβαροι και φανατικοί. Έτσι δημιουργήθηκε ο μουσουλμανικός
πληθυσμός της Κρήτης («Τουρκοκρητικοί»), που έφυγε για την Τουρκία με
την ανταλλαγή των πληθυσμών μόλις το 1925, ενώ είχαν έρθει εδώ,
κυνηγημένοι και αποδεκατισμένοι, οι αδελφοί μας Μικρασιάτες πρόσφυγες.
Η Επανάσταση του Δασκαλογιάννη ήταν η πρώτη προσπάθεια των Κρητικών να αποτινάξουν τον τουρκικό ζυγό.
Θεωρείται επίσης η πρώτη επανάσταση που είχε σχέση με τις φιλελεύθερες
ιδέες, που είχαν καλλιεργηθεί στην Ευρώπη με τον Διαφωτισμό, καθώς είναι
παλαιότερη και από την Αμερικανική και από τη Γαλλική Επανάσταση (1775
και 1789 αντίστοιχα).
Δυστυχώς, η κατάληξη ήταν τραγική. Η Ρωσία, ενώ είχε ανάψει
επαναστατικές φωτιές σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας, εγκατέλειψε τους
Έλληνες στο ανελέητο τουρκικό γιαταγάνι, ενώ το σύνολο του κρητικού
πληθυσμού δεν ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα του Δασκαλογιάννη. Έμειναν μόνο
μερικές χιλιάδες ατρόμητοι Σφακιανοί πολεμιστές ενάντια σε πολλαπλάσιο,
οργανωμένο και καλά εξοπλισμένο τουρκικό στρατό. Αν και έδωσαν ηρωικές
μάχες, ήταν φανερό πως τα Σφακιά θα καταστραφούν.
Ο Δάσκαλος παραδώθηκε στους Τούρκους, που του είχαν υποσχεθεί πως δε θα
τον πειράξουν, αλλά κυρίως πως δε θα κάψουν την επαρχία. Όμως αθέτησαν
την υπόσχεσή τους και για τα δυο: τα Σφακιά καταστράφηκαν, οι Σφακιανοί,
όσοι απέμειναν, σκόρπισαν ως πρόσφυγες στις γειτονικές επαρχίες και το
Δασκαλογιάννη τον έγδαραν ζωντανό, ως δημόσιο θέαμα, στην κεντρική
πλατεία του Μεγάλου Κάστρου (Ηρακλείου)!!
Απόσπασμα από την παρουσίαση Η Επανάσταση του Δασκαλογιάννη σε κόμικ από 17χρονο Ρεθεμνιώτη. Παρακαλώ θερμά να τη διαβάσετε.
Επίσης, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Πολιτιστικών Κρητικών Σωματείων και το Σωματείο για την Κρητική Ιστορία, Λαογραφία και Παράδοση "Δροσουλίτες" μας προσκαλούν σε διαδικτυακή εκδήλωση για την Επανάσταση του Δασκαλογιάννη την Τρίτη 24 Νοεμβρίου 2020, ώρα 19.30΄, που θα προβληθεί από το διαδικτυακό κανάλι των "Δροσουλιτών".
Δείτε επίσης:
Ενορία εν δράσει: μουσικό αφιέρωμα στα 250 χρόνια από την Επανάσταση του Δασκαλογιάννη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου