Οι φωτο από εδώ. Η 1η από εδώ.
Η λέξη μυστήριο στην Ορθόδοξη Θεολογία σημαίνει την μετοχή στην θεία Χάρη.
Στο λεξικό της αρχαίας Ελληνικής γλώσσας, του Ιωάννη Σταματάκου, αναφαίρεται ότι το ρήμα εκκλησιάζω σημαίνει συγκαλώ σε συνάθροιση και το ουσιαστικό εκκλησία σημαίνει την συνάθροιση των πολιτών. Έτσι στην αρχαία Αθήνα υπήρχε το όργανο εξουσίας της εκκλησίας του δήμου, που ήταν η συνάθροιση των Αθηναίων πολιτών σε ένα σώμα. Αυτό το σώμα ονομαζόταν εκκλησία. Την αρχαιοελληνική αυτή λέξη και έννοια εισήγαγε στην διδασκαλία του ο Χριστός. Ας κρατήσουμε λοιπόν ότι εκκλησία είναι η συνάθροιση σε ένα σώμα.
Από αυτά που μας αποκάλυψε ο Χριστός, περί της Αγίας Τριάδος,
γνωρίζουμε ότι ο Πατήρ βρίσκεται μέσα στον Υιό και ο Υιός μέσα στον
Πατέρα. Ο Χριστός απευθυνόμενος προς τον Φίλιππο και τους άλλους μαθητές
λέγει: «Δεν πιστεύεις ότι εγώ είμαι αχώριστα ενωμένος με τον Πατέρα, ότι είμαι και μένω μέσα στον Πατέρα και ότι ο πατήρ είναι και μένει μέσα σε μένα; Ακριβώς διότι είμαι ενωμένος με τον Πατέρα, τα λόγια τα οποία εγώ σας διδάσκω, δεν τα λέγω από τον εαυτό μου, αλλά ο Πατήρ ο οποίος μένει μέσα σε μένα, ενεργεί δι εμού όλα αυτά τα θαυμαστά έργα, που βλέπετε και ακούετε. Να πιστέψετε λοιπόν, χωρίς καμμία επιφύλαξη, ότι εγώ μένω μέσα στον Πατέρα και ο Πατήρ μένει μέσα σε μένα». (Ιω.14,10-11)Επίσης ο Χριστός στο Ιω.15,26 λέγει:
«Όταν δε έλθει ο Παράκλητος τον οποίο εγώ θα στείλω σε σας εκ μέρους του Πατρός, το Άγιο Πνεύμα που είναι η πηγή της αλήθειας και το οποίον εκπορεύεται από τον Πατέρα, εκείνος θα μαρτυρήσει δι εμέ».Εδώ ο Χριστός μας αποκαλύπτει ότι και το Άγιο Πνεύμα είναι μέσα στον Πατέρα, καθώς ο Πατήρ είναι η πηγή του Αγίου Πνεύματος. ‘Ετσι σύμφωνα και με τον μακαριστό καθηγητή της δογματικής π. Ιωάννη Ρωμανίδη, ο Πατήρ κοινωνεί την ουσία – φύση Του στον Υιό και στο Άγιο Πνεύμα. Έχουμε σύμφωνα με τον Μ. Βασίλειο «Τριάς εν Μονάδι και Μονάς εν Τριάδι». Τριάδα γιατί έχουμε τρία πρόσωπα που το κάθε πρόσωπο κρατά αυστηρά δικό του το υποστατικό του και ακοινώνητο γνώρισμα, ο Πατήρ το αγέννητο, ο Υιός το γεννητό και το Πνεύμα το εκπορευτό. Και Μονάς γιατί τα τρία Πρόσωπα έχουν κοινά, κοινωνούν, την φύση – ουσία, τις ενέργειες και τη βούληση του Πατρός. Θα μπορούμε να εκφράσουμε τον τρόπο του είναι των τριών Προσώπων στην Αγία Τριάδα, ως Εκκλησία. Έτσι η Εκκλησία είναι άναρχος, προαιώνιος και ατελεύτητος, σύμφωνα και με τον λόγο του Χριστού: «…και πύλαι άδου ου κατισχύσουσιν αυτής», την Εκκλησία. Το γιατί της Εκκλησίας, ως τρόπου του είναι των τριών προσώπων, είναι η αγάπη.
«Εν αρχή εποίησεν ο Θεός». Αυτή την αγάπη μεταξύ των τριών προσώπων, ο
Θεός την εξωτερικεύει με την δημιουργία της κτίσης «εξ ουκ όντων», εκ
του μηδενός. Αυτή η εκ του μηδενός δημιουργία έχει ένα πρόβλημα στο
είναι της κτίσης. Επειδή η κτίση δεν υπάρχει από μόνη της, φέρει μέσα
της τις διενέργειες της φθοράς και του θανάτου, ως επιστροφή στην
ανυπαρξία, από όπου προήλθε δια της αγαπητικής ενέργειας του Θεού. Μόνο
αν ενωθεί η κτίση με τον δημιουργό Θεό, στον οποίο δεν συντρέχουν η
φθορά και ο θάνατος, αφού ο Θεός είναι η πηγή της ζωής, μόνο τότε ο
κτίση μπορί να γίνει όχι φύση αλλά χάρη αθάνατη. Έτσι ο Θεός μέσα σε έξι
χρονικές περιόδους δημιουργεί τα πάντα σε μια εξελικτική δημιουργία,
από τα κατώτερα προς τα ανώτερα. Και αφού έφτιαξε τους ασώματους
αγγέλους, τις νοερές φύσεις έφτιαξε και την υπόλοιπη δημιουργία, την
αισθητή κτίση. Και τελευταίο δημιούργημα του Θεού είναι ο άνθρωπος. Γιατί ο άνθρωπος είναι το τελευταίο στη σειρά δημιούργημα; Έπρεπε να ολοκληρωθεί η υπόλοιπη δημιουργία για να φτιαχθεί ο άνθρωπος. Ακριβώς γιατί ο άνθρωπος είναι η ανακεφαλαίωση ης όλης δημιουργίας. Ο άνθρωπος είναι η ένωση του νοερού και του αισθητού κόσμου. Γράφει ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, στο έργο του «Έκδοσις ακριβής της Ορθοδόξου Πίστεως», στο κεφάλαιο «Περί ανθρώπου»:
«Ο Θεός έφτιαξε τη νοητή ουσία, εννοώ τους αγγέλους και όλα τα τάγματα που βρίσκονται στον ουρανό, και την αισθητή, τον ουρανό και την γή και όσα βρίσκονται σ’ αυτούς, και την μια την έκανε οικεία προς αυτόν (οικεία προς τον Θεό είναι η νοερή λογική φύση και μόνο με τον νου κατανοητή), την άλλη όμως (την αισθητή) να βρίσκεται πολύ μακριά του, γιατί υποδουλώνεται στην αίσθηση. Αλλά έπρεπε να γίνει μίξη και των δύο, της νοερής και της αισθητής, «και γνώρισμα μεγαλύτερης σοφίας και της πολυτέλεις στις φύσεις», όπως λέγει ο θεηγόρος Γρηγόριος είναι κάτι σαν σύνδεσμος «της ορατής και αοράτου κτίσεως». Πάντως λέγω το «έπρεπε» υπονοώντας τη θέληση του δημιουργού…..
Έτσι δημιουργεί τον άνθρωπο από ορατή και αόρατη φύση, δηλ. από μίξη νοερής και αισθητής, με τα ίδια του τα χέρια κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση, από τη γη αφού διέπλασε το σώμα και αφού του έδωσε λογική και νοερή ψυχή με την δική του πνοή, αυτό που αποκαλούμε θεία εικόνα. Γιατί το «κατ’ εικόνα» φανερώνει την νοερή και αυτεξούσια φύση, ενώ το «καθ’ ομοίωση» το κατά το δυνατόν ομοίωση στην αρετή……. Ο άνθρωπος κοινωνεί με τα άψυχα και μετέχει στη ζωή των αλόγων όντων και συνάμα έχει πάρει τη νόηση των νοερών και λογικών. Με τα άψυχα κοινωνεί κατά το σώμα και την κράση….. ενώ δια μέσου του λογικού ενώνεται με τις ασώματες και νοερές φύσεις, χρησιμοποιώντας τη σκέψη και την νόηση και την κρίση για το κάθε πράγμα και επιδιώκοντας τις αρετές και αγγίζοντας την κορυφή των αρετών, την ευσέβεια. Γι αυτό ο άνθρωπος είναι και ένας μικρός κόσμος».
Ο Θεός Λόγος δεν προσλαμβάνει φύση αγγέλου, δεν γίνεται άγγελος, γιατί τότε θα έσωζε μόνο τις νοερές φύσεις. Και δεν προσλαμβάνει την φύση κάποιου αισθητού δημιουργήματος, γιατί τότε θα έσωζε μόνο τις αισθητές φύσεις. Αλλά προσλαμβάνει την ανθρώ πινη φύση, και επειδή ο άνθρωπος είναι μίξη της νοερής και της αισθητής κτίσης, έτσι σώζει όλη την κτίση. Αφού κατά τον άγο Γρηγόριο τον Θεολόγο «ό και προσέλαβε αυτό και εθεράπευσε».
Και γιατί ενανθρώπησε ο Λόγος και όχι ο Πατέρας ή το Άγιο Πνεύμα; Γιατί αν ενανθρώπιζε ο Πατήρ ή το Άγιο Πνεύμα, τότε θα είχαμε σύγχυση των υποστατικών ιδιωμάτων, αφού το «γεννητόν» είναι υποστατικό ιδίωμα του Λόγου. Έτσι κατά την ενανθρώπηση (σύλληψη) έχουμε ένωση των δύο φύσεων. Όταν λέμε ένωση δεν εννοούμε ότι οι δύο φύσεις έγιναν μία. Αλλά σύμφωνα με το δόγμα της Χαλκηδόνος (4η οικουμενική σύνοδος) η ένωση αυτή έγινε ασυγχύτως, ατρέπτως, αδιαιρέτως και αναλλοιώτως. Δηλ. στον Χριστό έχουμε δύο τέλειες φύσεις, την θεία και την ανθρώπινη, κρατώντας η κάθε μία όλα τα χαρακτηριστικά της, και η κάθε μία κοινωνεί με την άλλη διά των ενέργειών της. Έχουμε δηλ. στον Χριστό κοινωνία των δύο φύσεων.
«Ότι εν αυτώ κατοικεί πάν το πλήρωμα της θεότητος σωματικώς». (Κολ. 2,9) Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, στο έργο του 150 φυσικά, θεολογικά, ηθικά και πρακτικά κεφάλαια, γράφει:
«Θεολογούμε έναν Θεό σε τρεις Υποστάσεις, που έχει μία και την ουσία και την δύναμη και την ενέργεια, και όσα άλλα θεωρούνται γύρω από την ουσία. Αυτά λέγονται και άθροισμα και πλήρωμα της θεότητας κατά την Γραφή (Κολ.2,9) , και θεωρούνται και θεολογούνται εξίσου για κάθε μία από τις τρεις άγιες Υποστάσεις». (Κεφ.114 – Φιλοκαλία τόμος δ’ σελίς 336)Στον Χριστό δηλ. κατοικεί και ο Πατήρ και το Πνεύμα διά της κοινής ουσίας , ενέργειας και βούλησης. Έτσι ο τρόπος του είναι της Αγίας Τριάδος, τον οποίο ονομάσαμε Εκκλησία, γίνεται ορατός, αισθητός εν τω σώματι του Χριστού. Όπως γράφει ο ερμηνευτής άγιος Οικουμένιος:
«Όπως η ψυχή βρίσκεται όχι μόνο σε ένα μέρος του σώματος, αλλά είναι διάχυτη σ’ όλο το σώμα, χωρίς να γίνεται η ψυχή σώμα, αλλά σώμα εμψυχωμένο. Έτσι και η θεότητα στον Χριστό βρίσκεται σ’ όλη την ανθρώπινη φύση, κατοικεί σωματικώς, χωρίς να γίνεται η θεότητα ανθρώπινη φύση».
«Και αυτόν έδωκεν κεφαλήν υπέρ πάντα τη εκκλησία, ήτις εστί το σώμα αυτού, το πλήρωμα του τα πάντα εν πάσι πληρουμένου». (Εφ.1,22-23)Είπαμε ότι στο Χριστό κατοικούν και ο Πατήρ και το Άγιο Πνεύμα, διά της κοινής ουσίας, ενέργειας και βουλήσεως. Όμως στον Χριστό κατοικεί και η ανθρώπινη φύση εν τω όλω της. Γράφει ο σεβασμιώτατος Περγάμου κ. Ιωάνης Ζηζιούλας:
«Εμείς οι άνθρωποι λόγω ότι ζούμε εν χρόνω και χώρω, έχουμε μεμερισμένη την ανθρώπινη φύση. Δηλ. εγώ με τον πατέρα μου έχω την ίδια φύση, αλλά λόγω του χρόνου και του χώρου, ως διαστάσεις του κτιστού, δεν έχω την αυτή ανθρώπινη φύση. Ο πατέρας μου έζησε σε χρόνο που εγώ δεν υπήρχα. Και έχει βρεθεί σε χώρο που εγώ ποτέ δεν πήγα. Ο Χριστός όμως που ως Θεός δεν διέπεται από τον χρόνο και τον χώρο, και λόγω των αντιδομάτων των δύο φύσεων, δεν έχει μεμερισμένη της ανθρώπινη φύση, αλλά στον Χριστό κατοικεί το όλον της ανθρωπίνης φύσεως. Γιατί αν στον Χριστό κατοικούσε μόνο η ανθρώπινη φύση της Παναγίας, αυτήν και μόνη θα εθεράπευε. Αλλά όπως ψάλλουμε και στην Εκκλησία «παγγενή τον Αδάμ αναστήσας ως φιλάνθρψπος».
Και με αυτήν την έννοια ο Χριστός καλείται ο
«νέος Αδάμ». Όπως στην δημιουργία ο πρώτος Αδάμ είχε το όλον της
ανθρωπίνης φύσεως, αφού η Εύα φτιάχθηκε από την πλευρά του, έτσι και ο
νέος Αδάμ, ο Χριστός, έχει το όλον της ανθρωπίνης φύσεως. Συνεπώς ο
Χριστός είναι η συνάθροιση κτιστού και ακτίστου. Εν τω Χριστώ κατοικεί
όλη η θεότητα και όλη η ανθρωπότητα. Είπαμε όμως ότι ο άνθρωπος είναι
μια μικρογραφία της όλης δημιουργίας. Έτσι στον Χριστό έχουμε
συνάθροιση, Εκκλησία δηλ. του ακτίστου Θεύ και του κτιστού κόσμου. Έτσι
Εκκλησία είναι αυτό το θεανθρώπινο σώμα του Χριστού στο οποίο κατοικεί
όλη η θεότητα και όλη η ανθρωπότητα. Μεγάλη σημασία για εμάς έχει ότι το
σώμα αυτό συμπληρώνεται, «το πλήρωμα του τα πάντα εν πάσι πληρουμένου».«Αμήν αμήν λέγω σοι, εάν μη τις γεννηθή εξ ύδατος και Πνεύματος, ου δύναται εισελθείν εις την βασιλείαν του Θεού». Ο Χριστός διά της ανθρωπίνης φύσεως δίνει την δυνατότητα στον άνθρωπο να ενωθεί με το σώμα του Χριστού, την Εκκλησία. Διά του μυστηρίου του Βαπτίσματος, ο άνθρωπος αφού νεκρωθεί για τα έργα του διαβόλου και της κακίας, συνανασταίνεται με τον Χριστό «εις καινότητι ζωής». (Ρωμ.6,4) «Όσοι γαρ εις Χριστόν εβαπτίσθητε Χριστόν ενεδύσασθε». (Γαλ.3,27) Επειδή όσοι έχετε βαπτισθεί στο όνομα του Χριστού εφορέσατε τον Χριστό και ενωθήκατε με αυτόν. (Μετάφραση υπό Ι. Κολιτσάρα) Έτσι διά του Βαπτίσματος ο άνθρωπος ενσωματώνεται στο σώμα του Χριστού, την Εκκλησία. Και ποιος ενσωματώνει τον άνθρωπο στην Εκκλησία; Το Άγιο Πνεύμα διά του μυστηρίου του Χρίσματος. Έτσι ο άνθρωπος ως μέλος του σώματος της Εκκλησίας αναγεννάται εν Πνεύματι (Χρίσμα) και ύδατι (Βάπτισμα). Και παραμένει μέλος του σώματος της Εκκλησίας διά του μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας.
Ο Χριστός λέγει στο ευαγγέλιο γτου Ιωάννη: «Ο τρώγων μου την σάρκα και πίνων μου το αίμα εν εμοί μένει, καγώ εν αυτώ». Ο Χριστός με το παράδειγμα της αμπέλου μας εξηγεί την σωτήρια ωφέλεια που έχουμε αν μείνουμε ενωμένοι μαζί του στο σώμα της Εκκλησίας.
«Εγώ είμαι η άμπελος (η Εκκλησία) και σεις είσθε τα κλήματα (μέλη της Εκκλησίας). Εκείνος που είναι ενσωματωμένος σε μένα και εγώ σ’ αυτόν, αυτός και μόνο φέρει πολύ καρπό. Διότι χωρίς την δική μου σωτήριο χάρη και ζωτική μου ενέργεια δεν μπορείτε να κάνετε τίποτα το αγαθό. Όποιος δεν μείνει ενωμένος μαζί μου έχει ήδη πεταχθεί έξω, όπως το άχρηστο κλήμα και θα ξεραθεί και όπως οι άνθρωποι τα κομένα κλήματα τα ρίχνουν στη φωτιά και τα καίνε, έτσι και εκείνοι που μένουν χωρισμένοι από μένα, θα ξεραθούν και θα ριχθούν στο αιώνιο πυρ». (Ιω.15,5-6)Έτσι κατανοείται το πνεύμα του 9ου Αποστολικού κανόνα που λέει:
«Όσοι από του πιστούς μεταβαίνουν στην Θ. Λειτουργία και ακούν τον λόγο των Γραφών (απόστολος και ευαγγέλιο) και δεν μένουν μέχρι το τέλος και δεν μεταλαμβάνουν του Σώματος και του Αίματος του Χριστού, πρέπει να αφορίζονται, γιατί προκαλούν αταξία στην Εκκλησία». (Πηδάλιο σελ. 23)Ο Μ. Βασίλειος ονομάζει θάνατο την στέρηση της Θείας Κοινωνίας. Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς λέγει ότι οι χριστιανοί πρέπει να κοινωνούν κάθε Κυριακή και κάθε μεγάλη εορτή. Ο δε άγιος Συμεών αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης λέγει να μην αφήνουμε να περνούν σαράντα ημέρες αλλά και συχνότερα και κάθε Κυριακή να κοινωνούμε εάν είναι δυνατόν ιδίως οι ηλικιωμένοι και οι ασθενείς.
Γίνεται πλέον κατανοητό από τους λόγους του Χριστού, των Αποστόλων και των Πατέρων ότι η παραμονή στο σώμα της Εκκλησίας διά του μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίς καθίσταται ζωτικής σημασίας. Έτσι στο σώμα του Χριστού πληρούται και η προσευχή του Χριστού προς τον Πατέρα:
«Σε παρακαλώ για όλους αυτούς (τους μαθητές μου, τους χριστιανούς) να είναι ένα πνευματικό σώμα με την αγάπη και την ομοφροσύνη των. Όπως σύ, πάτερ είσαι ενωμένος με μένα και εγώ με σένα, έτσι σε παρακαλώ να είναι ένα διά της ενώσεως και επικοινωνίας με εμάς… Εγώ να ζω μέσα σε ένα έκαστον από αυτούς, όπως και συ ζεις μέσα σε μένα, για να έχουν τελειοποιηθεί σ’ ένα πνευματικό σώμα». (Ιω.17,21 και 23)Έτσι η Εκκλησία ως σώμα Χριστού πληρούται. Αυξάνει δηλ. κατά το ανθρώπινον με την ενσωμάτωση νέων μελών, αλλά και τα μέλη κάθε ένα έκαστο πληρούται διά του Χριστού που κατοικεί σε κάθε μέλος. Τα μέλη του σώματος της Εκκλησίας, δεν ενώνονται μόνο με τον Θεό διά του Χριστού, αλλά και διά του Χριστού ενώνονται μεταξύ τους. Γίνονται κατά τον απ. Παύλο: «αλλήλων μέλη».
«Διότι όπως σ’ ένα σώμα έχουμε πολλά μέλη, όλα δε τα μέλη δεν έχουν την αυτή λειτουργία και υπηρεσία, έτσι και τα πολλά μέλη της Εκκλησίας, οι Χριστιανοί, είμεθα ένα σώμα με τον Χριστό, και διά του Χριστού μεταξύ μας. Ο καθένας μας δε είμεθα μέλλη αλλήλων, με την υποχρέωση να συνεργαζώμαθε μεταξύ μας και να υπηρετούμε ο ένας τον άλλον». (Ρωμ.12,4-5)«Και καταξίωσον….Πατέρα και λέγειν». Οι ευχές της Θείας Λειτουργίας, πλήν της ευχής του Χερουβικού «ουδείς άξιος» που είναι προσωπική ευχή του ιερέως, όλες οι άλλες ευχές απευθύνονται προς τον Θεό Πατέρα. Και αυτό γιατί την Θεία Λειτουργία την προσφέρει ο Χριστός στον Πατέρα ως «προσφέρων και προσφερόμενος». Ο Χριστός προσφέρει στον Πατέρα τον εαυτό του, δηλ. την Εκκλησία. Συνάμα προσφέρει και εμάς ως μέλη του εαυτού του, της Εκκλησίας. Και ο Θεός Πατέρας δέχεται εμάς ως μέλη του Υιού του. Και έτσι γινόμαστε εμείς κατά χάριν ότι ο Χριστός είναι κατά φύσιν. Γινόμαστε δηλ. υιοί του Θεού Πατρός. Και γι αυτό προς το τέλος παρακαλούμε:
«Και καταξίωσον ημάς, Δέσποτα, μετά παρρησίας, ακατακρίτως, τολμάν επικαλείσθαί σε τον επουράνιον Θεόν Πατέρα και λέγειν. Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς….»Έτσι το ευ και το αεί είναι του ανθρώπου είναι η ενσωμάτωση και παραμονή στην Εκκλησία ως σώμα Χριστού. Και αυτή η Εκκλησία είναι το δώρο της ενανθρωπήσεως. Ο Υιός και Λόγος του Θεού λαμβάνει σώμα, «την Εκκλησίαν δε έλαβε σώμα» κατά τον ιερό Χρυσόστομο, για να κάνει εμάς μέλη του σώματός του. Για να ενωθεί μαζί μας. Όπως λέει ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος , ο Θεός ενανθρώπησε «ίνα αγιασθήναι ο άνθρωπος τω ανθρωπίνω του Θεού». Σκοπός της ενανθρώπησης είναι η Εκκλησία. Για να ενσωματώσει ο Θεός όλη την κτίση στον τρόπο του είναι του, που είναι η Εκκλησία, και έτσι η δημιουργία να αποφύγει την επιστροφή στην ανυπαρξία από όπου και προήλθε. Ή όπως ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός γράφει:
«Ο Θεός τα πάντα εκ του μηδενός έφερε στην ύπαρξη, ίνα τα πάντα μετέχουν της αϊδίου αυτού μακαριότητος».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου