Οι άγιοι κάτοικοι της Λευκής Λίμνης...

Όσιος Κύριλλος της Λευκής Λίμνης (Μπιέλο Οζέρο - Μπελοζέρσκ)

Αγία Ρωσία, 14ος και 15ος αιώνας

Η Λευκή Λίμνη, στο Ρωσικό Βορά, είναι ένας τόπος με μεγάλη πνευματική σημασία για τη Ρωσία, αλλά και ολόκληρη την Ορθοδοξία, άρα και για την Ελλάδα και για όλη την ανθρωπότητα.
O άγιος Κύριλλος της Λευκής Λίμνης ανήκει σε μια αλυσίδα αγίων ασκητών της βόρειας Ρωσίας, που περιλαμβάνει μεγάλους πνευματικούς διδασκάλους & αγωνιστές, όπως οι άγιοι Σέργιος του Ραντονέζ, Παύλος της Ομπνόρα, Αντώνιος του Σίγια, Νείλος της Σόρας κ.π.ά.

Η Λευκή Λίμνη με τη μονή του αγίου Κυρίλλου (από εδώ)

Για να αυξήσω το ενδιαφέρον του σύγχρονου αναγνώστη, που τον έχουν φλομώσει στις οικονομολογικές θεωρίες και τον έχουν πείσει πως όλα γίνονται για το χρήμα (ή -ακόμα χειρότερα- πως όλα πρέπει να γίνονται για το χρήμα), πως μόνο από τα οικονομικά ζητήματα εξαρτάται η ευημερία και η πρόοδος ή η δυστυχία και η οπισθοδρόμηση της κοινωνίας, της οικογένειάς του και του ίδιου, να πω πως αυτοί οι άγιοι ήταν σφοδροί πολέμιοι της εκκλησιαστικής περιουσίας και διατήρησαν σκοπίμως τα μοναστήρια τους φτωχά.
Στη Θηβαΐδα του Βορρά (τη συγκονιστική συλλογή βιογραφιών που συνέταξαν ο π. Σεραφείμ Ρόουζ και Γερμανός Ποντμοσένσκι), διαβάζουμε πως: Η μονή του αγίου Σεργίου ήταν τόσο φτωχή, που κάποιες φορές οι μοναχοί δεν είχαν ούτε χαρτί κι έγραφαν σε φλούδες από σημύδα. Ο άγ. Κύριλλος αρνήθηκε επίμονα τη δωρεά μεγάλων κτηματικών εκτάσεων (που περιλάμβαναν ακόμη και ολόκληρα χωριά - δηλ. φέουδα), που ήθελαν να τους προσφέρουν κάποιοι πιστοί Ρώσοι γαιοκτήμονες. Ενώ ο άγ. Νείλος της Σόρας (που κι αυτός είχε ξεκινήσει από το μοναστήρι της Λευκής Λίμνης) έδωσε αγώνα κατά της μοναστηριακής περιουσίας στη Ρωσική Σύνοδο του 1503, και αργότερα -μετά την κοίμησή του- εμφανίστηκε στο όνειρο του εγκληματικού (αλλά και θρησκόληπτου) τσάρου Ιβάν του Τρομερού, που σκόπευε να κάνει μια μεγάλη δωρεά στο μοναστήρι του αγίου, και του απαγόρευσε να το κάνει.
Σου κέντρισα το ενδιαφέρον, αδελφέ; Βέβαια, κακό δεν είναι ο πλούτος στην Εκκλησία, αλλά η φιλαργυρία. Η Εκκλησία χρειάζεται πλούτο όταν τον χρησιμοποιεί για το καλό του λαού, σε περιπτώσεις που το κράτος μοιάζει αδιάφορο ή ανύπαρκτο (όπως τώρα). Για τη σημερινή (2012) Ελλάδα, η Εκκλησία και χρησιμοποιεί τα χρήματά της για το λαό (και εδώ!!) αλλά και πρέπει να διατηρήσει την όποια γη της έχει απομείνει, γιατί, αν την παραχωρήσει στο Κράτος, σύντομα ίσως έχει περάσει σε ξένα χέρια... (ίσως μάλιστα γι' αυτό κάποιοι αγωνίζονται τόσο να την πάρουν). Αλλά φύγαμε απ' το θέμα. Λυπάμαι αν σε σκανδάλισαν αυτές οι σκέψεις.
Ας δούμε μερικά μεγάλα πνεύματα της Λευκής Λίμνης, απ' αυτά που κάνουν τον κόσμο φωτεινό και αγιασμένο.

Αποσπάσματα από τη βιογραφία του αγίου, παρμένα από το VatopaidiFriend

Δες και: St Kyrill of White Lake. Σημ.: "όσιο" λέμε τον άγιο που ήταν μοναχός.

O όσιος πατήρ ημών Κύριλλος γεννήθηκε στην Μόσχα (1337) από γονείς ευγενείς και ευσεβείς και έλαβε το όνομα Κοσμάς στο άγιο Βάπτισμα. Έμεινε ορφανός και την φροντίδα του ανέλαβε ένας από τους κοντινούς συγγενείς του, ο Τιμόθεος Βελιαμίνωφ, αξιωματούχος στην αυλή του μεγάλου ηγεμόνα Δημητρίου. Αυτός, εκτιμώντας την ευφυΐα και τα μεγάλα προσόντα του προστατευόμενού του, του εμπιστεύθηκε σύντομα την διαχείριση της περιουσίας του. 

Παρά τις τιμές που απολάμβανε, ο Κοσμάς παρέμενε μελαγχολικός, διότι στην καρδιά του είχε ανάψει η αγάπη του αγγελικού βίου, ενώ κανένα μοναστήρι που επισκέφτηκε δεν τολμούσε να τον δεχθεί, φοβούμενο την έναντίωση του ισχυρού Τιμοθέου. Έτσι προσευχόταν κρυφά στον Θεό να τον λυτρώσει από αυτούς τους δεσμούς με τον κόσμο και την ματαιότητά του. 

Μαθαίνοντας την άφιξη στην Μόσχα του μακαρίου Στεφάνου [14 Ιουλ.], ηγουμένου της Μονής Μάχριστσκ, ο Κοσμάς πήγε να τον βρει και του εκμυστηρεύθηκε με δάκρυα τον ιερό πόθο του. Ο Στέφανος τον ενέδυσε με το μοναχικό Σχήμα, δίνοντας του το όνομα Κύριλλος, δεν τον έκειρε όμως [δηλ. δεν τον έκανε μοναχό] και μετέβη να αναγγείλει το νέο στον Τιμόθεο. Εκείνος εξοργισμένος έδιωξε τον άνθρωπο του Θεού με προσβολές· λίγο αργότερα ωστόσο μετανόησε, χάρις στις επιπλήξεις της συζύγου του, ζήτησε συγχώρεση από τον άγιο ηγούμενο και επέτρεψε στον Κύριλλο να ακολουθήσει τον δρόμο που του είχε χαράξει ο Θεός. [..]

Έκανε τέτοιες προόδους δουλαγωγώντας τις ορμές τής σαρκός, ώστε οι αδελφοί τον θεωρούσαν περισσότερο άγγελο, παρά άνθρωπο· και όταν ο άγιος Σέργιος επισκεπτόταν το μοναστήρι, πρώτα μετέβαινε στο αρτοποιείο γιά νά συνομιλήσει μαζί του επί θεμάτων πνευματικών. Εν συνεχεία, ο Κύριλλος μετατέθηκε στο μαγειρείο και μπροστά στον πυρωμένο φούρνο επαναλάμβανε στον εαυτό του: «Νά υποφέρεις την φωτιά αυτή γιά νά μήν υποφέρεις το αιώνιο πυρ!» Φοβούμενος, όμως, τον έπαινο τών ανθρώπων, ο μακάριος Κύριλλος άρχισε νά υποκρίνεται σαλότητα [=να κάνει τον παλαβό], αστειευόμενος και γελώντας με κάθε τυχόντα. [...]

Αφού χειροτονήθηκε πρεσβύτερος (ιερέας), ο όσιος συνέχισε τά ταπεινά του καθήκοντα και, όταν ο Θεόδωρος ορίστηκε επίσκοπος Ροστώφ, υποχρεώθηκε παρά την θέλησή του να αναλάβει την ήγουμενία (1390). Παραμένοντας ταπεινόφρων και πράος, όπως και προηγουμένως, δίχως να ελαττώσει την άσκησή του, διοικούσε με σοφία το μοναστήρι και πρόσφερε τις πνευματικές συμβουλές του στους μεγάλους του κόσμου τούτου, όπως και στους ταπεινότερους πιστούς, τους όποιους προσείλκυε σε μεγάλο αριθμό η φήμη του. Διαπιστώνοντας όμως ότι κινδύνευε να απωλέσει το πολυτιμότερο αγαθό του μονάχου, την ησυχία [δηλ. τη δυνατότητα να προσεύχεται απερίσπαστος], παραιτήθηκε του αξιώματος, παρά τις διαμαρτυρίες των αδελφών, και διήγε έγκλειστο βίο στο κελλί του. 

Το αποτέλεσμα όμως ήταν το αντίθετο από εκείνο που ανέμενε και η απόσυρσή του αυτή το μόνο που έκανε ήταν νά του αποφέρει μεγαλύτερη δόξα, η οποία γέννησε τον φθόνο του νέου ηγουμένου. Για τον λόγο αυτό, ο όσιος Κύριλλος αποσύρθηκε για ένα διάστημα σε κοντινή μονή, αφιερωμένη στο Γενέθλιο της Θεοτόκου. Η ψυχή του όμως, διψασμένη για θεωρία [θέα του Θεού] και απερίσπαστη προσευχή, λαχταρούσε να φύγει μακριά από τους ανθρώπους. 

Μία νύχτα, ενώ έλεγε τον Ακάθιστο Ύμνο, η ψυχή του γέμισε κατάνυξη και άκουσε ουράνια φωνή να λέει: «Κύριλλε, αναχώρησε άπό εδώ και πήγαινε στην Λευκή Λίμνη, όπου θα βρεις ανάπαυση, διότι ετοίμασα γιά σένα εκεί τόπο για την σωτηρία σου». 

Κοιτάζοντας έξω είδε φως άπλετο να λάμπει προς τον Βορρά, κατά την Λευκή Λίμνη. Γεμάτος χαρά, πέρασε προσευχόμενος όλη αυτην την νύχτα που ήταν φωτεινότερη από λαμπρό πρωινό. Λίγο αργότερα αναχώρησε προς εκείνη την κατεύθυνση, μαζί μέ τον άγιο Θεράποντα [27 Μαΐου], έναν άπό τους πνευματικούς αδελφούς του που επέστρεφε μετά από διαμονή στην περιοχή της Λευκής Λίμνης. Αφού βρήκε τον τόπο που του υπέδειξε η Θεοτόκος, πάνω σε λόφο που βρισκόταν σε ένα πυκνό και ερημικό δάσος, έμπηξαν εκεί ένα σταυρό και άρχισαν να ζουν βίο ησυχαστικό, απαλλαγμένο από κάθε βιοτική μέριμνα. Σε λίγο καιρό ο Θεράπων αναχώρησε για να ιδρύσει μονή λίγο πιο μακριά.

Ο Κύριλλος, ηλικίας τότε εξήντα ετών, δεν μπόρεσε να απολαύσει την πλήρη ερημία που ποθούσε παρά μόνο για λίγο καιρό, γιατί δύο αγαπητοί σ’ αυτόν μοναχοί της Μονής Σιμονώφ, ο Ζεβεδαίος και ο Διονύσιος, ήλθαν να μείνουν κοντά του, ακολουθούμενοι σε λίγο από τον Ναθαναήλ, ο όποιος και ανέλαβε το διακόνημα του οικονόμου της αδελφότητος. Αν και αρνήθηκε αρχικά να γίνει πνευματικός τους πατέρας, ο όσιος αναγκάστηκε να ενδώσει στις επίμονες παρακλήσεις τους και έτσι οι αδελφοί έκτισαν μικρά κελλιά κοντά στο δικό του. 

Ένας κάτοικος της περιοχής, ο Ανδρέας, τρέφοντας μίσος κατά των μοναχών, προσπάθησε πολλές φορές νά βάλει φωτιά στον φράκτη που περιέβαλλε τά κελλιά των ερημιτών, χάρις όμως στην παρέμβαση τής Παναγίας αυτά δεν έπαιρναν φωτιά. Ο Ανδρέας συναισθάνθηκε την αμαρτία του, ζήτησε συγχώρεση από τον όσιο και λίγο αργότερα έγινε μοναχός. 

Έχοντας κατά νου τά λόγια του Κυρίου: Τον έρχόμενον προς εμέ ού εκβάλω έξω (κατά Ιωάννην, 6, 37), ο όσιος Κύριλλος δεχόταν, παρά τον φλογερό πόθο του για την ησυχία, όσους έδειχναν έτοιμοι νά αντιμετωπίσουν τις δυσχέρειες αυτού του έρημου τόπου από αγάπη για τον Θεό. Από ταπεινά ασκητικά κελλιά, κτίστηκε ένα μοναστήρι που έγινε κοινόβιο, και αργότερα ναός (ξύλινος), αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου, με την βοήθεια ξυλοκόπων που έστειλε η Παναγία.

Η μονή του αγ. Κυρίλλου (από εδώ)

Ένας βογιάρος, άπληστος και βίαιος, ο Θεόδωρος, σκεπτόμενος ότι ο πρώην ηγούμενος της Μονής Σιμονώφ θα είχε φέρει μαζί του πολλά πλούτη, έστειλε την νύχτα ληστές να λεηλατήσουν την μονή. Πλησιάζοντας στον άγιο τόπο, οι κακοποιοί είδαν πλήθος από τοξότες που την φύλαγαν άγρυπνοι, ενώ την επόμενη νύχτα υπήρχε εκεί μεγαλύτερο πλήθος ανθρώπων που έμοιαζαν με φοβερούς πολεμιστές. Το έβαλαν στά πόδια τρομοκρατημένοι και διηγήθηκαν τά συμβάντα στον βογιάρο, ο όποιος έστειλε έναν υπηρέτη στο μοναστήρι για να μάθει αν κάποιο σπουδαίο και ισχυρό πρόσωπο είχε φθάσει εκεί με την συνοδεία του. Του απάντησαν ότι εδώ και μία εβδομάδα κανένας επισκέπτης δεν είχε έλθει στην μονή. Ο Θεόδωρος κατάλαβε τότε ότι ο Θεός και οι άγγελοί Του φύλαγαν το μοναστήρι. Μετέβη λοιπόν στον όσιο για να του ομολογήσει το δόλιο σχέδιο του. Ο άγιος Κύριλλος του απάντησε: «Πίστεψε με, Θεόδωρε, δεν έχω τίποτε άλλο παρά μόνο τούτο το σχισμένο ράσο που βλέπεις να φορώ και μερικά βιβλία». [...]

Σε περιόδους φτώχειας, ο όσιος ενθάρρυνε τους αδελφούς να διατηρούν την εμπιστοσύνη τους στον Θεό και τους απαγόρευε να εγκαταλείπουν την μονή προς αναζήτηση πόρων. Μία μόνο φορά τον χρόνο έβγαινε ένας μοναχός για να αγοράσει τά αναγκαια, ενώ αν τους έστελναν ελεημοσύνες, αυτές γίνονταν δεκτές ως δώρα του Θεού. Ο όσιος εξάλλου επαγρυπνούσε γιά την διατήρηση της ησυχίας και της ανεξαρτησίας της μονής, την όποια επιθυμούσε πτωχή· γιά τον λόγο αυτό αρνούνταν τις δωρεές σε κτήματα ή χωριά, έτσι ώστε να μην ταράζει τους μοναχούς του, ούτε να τους γεννά κοσμικές μέριμνες. [...]

Καθώς η φήμη του όσιου Κυρίλλου είχε φθάσει μακριά, οι μεγάλοι του κόσμου τούτου έγραφαν σε αυτόν και δέχονταν ταπεινά τις συμβουλές του για να κυβερνούν τους υπηκόους τους σύμφωνα με τις εντολές του Θεού και να κάνουν ελεημοσύνες για την σωτηρία τους. Στον μεγάλο ηγεμόνα Βασίλειο της Μόσχας έγραφε, λόγου χάριν: «Όπως σέ ένα καράβι το ελάττωμα ενός κωπηλάτη δέν συνιστά μεγάλο κακό, ενώ εκείνο του καπετάνιου θέτει σε κίνδυνο όλο το πλοίο, έτσι και όταν ο ηγεμόνας αμαρτάνει, ζημιώνει όλους τους υπηκόους του».

Όταν ο όσιος, σε ηλικία ενενήντα χρόνων, εξαντλημένος από τους ασκητικούς αγώνες, αισθάνθηκε ότι πλησίαζε η ώρα να μεταβεί στην ουράνια πατρίδα του, συγκέντρωσε τους πενήντα τρεις μαθητές του, τους συνέστησε να μην παρεκκλίνουν κατά το παραμικρό από το κοινοβιακό Τυπικό που είχε θεσπίσει, όρισε ως διάδοχό του έναν άνθρωπο ενάρετο, ονόματι Ίννοκέντιο, και κατόπιν αποσύρθηκε στην σιωπή και την προσευχή. Όταν ήταν πια στα τελευταία του και οί αδελφοί έκλαιγαν λέγοντας πως το μοναστήρι θα ερημωνόταν μετά την έκδημία του, τους υποσχέθηκε ότι δεν θα τους εγκατέλειπε και ότι η αδελφότητά τους θα αυξανόταν σημαντικά, υπό τον όρο ότι θά διατηρούσαν την αδελφική αγάπη. Αφού τους ευλόγησε και τους ασπάσθηκε, κοινώνησε των Άχραντων Μυστηρίων και παρέδωσε την ψυχή του στά χέρια του Κυρίου, την 9η Ιουνίου 1427, ενώ προσευχόταν. Αμέσως η όψη του οσίου φωτίστηκε και μία ουράνια ευωδία γέμισε τον τόπο. Τα τίμια λείψανά του επετέλεσαν κατόπιν πλήθος θαύματα στο μοναστήρι του, που έγινε το κέντρο της επονομαζόμενης «Θηβαΐδος του Βορρά». Πολλοί μαθητές του έγιναν ονομαστοί για την αγιότητα του βίου τους και ίδρυσαν μονές που τηρούσαν πιστά το Τυπικό του όσιου Κυρίλλου.

Πηγή: Νέος Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας, Εκδόσεις Ινδικτος.

Δες τη βιογραφία του αγίου και στη συγκλονιστική  συλλογή Η Θηβαΐδα του Βορρά, με τις βιογραφίες των αγίων ασκητών της Βόρειας Ρωσίας των τελευταίων αιώνων.

 

Ο όσιος Θεράπων της Λευκής Λίμνης

Συναξαριστής

Ο Όσιος Θεράπων, κατά κόσμον Θεόδωρος, γεννήθηκε το 1337 μ.Χ. στην πόλη Βολοκολάμσκ από την ευσεβή οικογένεια Ποσκόχιν. Οι γονείς του τον ανέθρεψαν με παιδεία και νουθεσία Κυρίου και από την παιδική ηλικία εξεδήλωσε την κλίση και την αγάπη του προς τον μοναχικό βίο. Γι’ αυτό εκάρη μοναχός και εγκαταστάθηκε βόρεια της Λευκής Λίμνης μαζί με τον Όσιο Κύριλλο (τιμάται 9 Ιουνίου), όπου ασκήτεψε ως ερημίτης ασκούμενος στη σιωπή.

Η αγιότητα του βίου του προσείλκυσε γύρω του μαθητές που οργάνωσαν ένα μοναστήρι, το οποίο αργότερα έλαβε το όνομα του Οσίου.

Το 1398 μ.Χ. ο Όσιος ανοικοδόμησε μία ξύλινη εκκλησία αφιερωμένη στο Γενέσιον της Θεοτόκου, ενώ οι μοναχοί τον βοηθούσαν στο έργο αυτό και ασχολούνταν παράλληλα με την αντιγραφή εκκλησιαστικών βιβλίων. Αργότερα, περί το 1500 μ.Χ., στον τόπο αυτό κτίσθηκε πέτρινος ναός φημισμένος για τις αγιογραφίες του, έργα του αγιογράφου Διονυσίου και των υιών του Βλαδιμήρου και Θεοδώρου.

Ο Όσιος από ταπείνωση παραιτήθηκε από την θέση του ηγουμένου της μονής, εμπιστεύθηκε την πνευματική καθοδήγησή του σε έναν από τους πατέρες αυτής και επέστρεψε στον πνευματικό σύμβουλό του, Όσιο Κύριλλο.

Το 1408 μ.Χ. ο πρίγκιπας Ανδρέας Δημητρίεβιτς ζήτησε από τον Όσιο Θεράποντα να ιδρύσει ένα νέο μοναστήρι στην πόλη Μοζάισκ. Εκεί, στο λόφο Λούσχο, ο Όσιος ανήγειρε τη νέα μονή και έλαβε το οφφίκιο του αρχιμανδρίτου από τον Μητροπολίτη Μόσχας Φώτιο (τιμάται 2 Ιουλίου και 27 Μαΐου). Εδώ ο Όσιος ασκήτεψε για δέκα οκτώ χρόνια και κοιμήθηκε με ειρήνη το 1426 μ.Χ.

Το ιερό λείψανό του ενταφιάσθηκε στο βόρειο κλίτος του ναού του Γενεσίου της Θεοτόκου και βρέθηκε το 1514 μ.Χ. Η μνήμη του τιμάται στις 27 Μαΐου.

Ο Όσιος Μαρτινιανός της Λευκής Λίμνης (+12 Ιανουαρίου)

ΠΡΟΣΚΥΝΗΤΗΣ

Ο Όσιος Μαρτινιανός γεννήθηκε το έτος 1397 μ.Χ. στο χωριό Μπερεζνίκι της επαρχίας Βολογντά της Ρωσίας και ονομαζόταν Μιχαήλ. Από την ηλικία των 13 ετών μόνασε κοντά στον Όσιο Κύριλλο στην Μονή της Λευκής Λίμνης. Μετά από λίγα χρόνια εκάρη μοναχός.

Οι άγιοι Μαρινιανός και Θεράπων

Μετά τον θάνατο του Οσίου Κυρίλλου αποτραβήχθηκε κοντά στην λίμνη Βόγια, εκάτο βέρστια απόσταση από το μοναστήρι. Εκεί σχηματίστηκε μία νέα αδελφότητα και έχτισαν ναό προς τιμήν της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος.
Μετά την αποχώρηση του Οσίου Θεράποντος από την ηγουμενία της Μονής του Αγίου Θεράποντος η αδελφότητα ικέτευσε τον Όσιο Μαρτινιανό να γίνει ηγούμενος.
Όταν ο κνέζης Βασίλι Βασιλίεβιτς εκδιώχθηκε άδικα από τον θρόνο βρήκε παρηγοριά και έναν ζεστό λόγο στον Όσιο Μαρτινιανό. Έτσι όταν επανήλθε στον θρόνο τον κάλεσε κοντά του για να αναλάβει την ηγουμενία της Μονής της Αγίας Τριάδος του Αγίου Σεργίου.
Το 1455 αποχαιρέτησε την αδελφότητα της Λαύρας και επανήλθε στο μοναστήρι του.

Εκοιμήθη στις 12 Ιανουαρίου 1483.
Το 1514 το λείψανο του, μαζί με τα άμφια, βρέθηκαν άφθαρτα παρότι ο τάφος ήταν γεμάτος νερό, νερό το οποίο αποδείχθηκε θαυματουργό.