ΑΝ ΠΕΘΑΝΕΙΣ ΠΡΙΝ ΠΕΘΑΝΕΙΣ, ΔΕ ΘΑ ΠΕΘΑΝΕΙΣ ΟΤΑΝ ΠΕΘΑΝΕΙΣ

(ΠΑΡΟΙΜΙΑ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΜΟΝΑΧΩΝ)

Κυριακή 22 Ιανουαρίου 2017

Ο άγιος Πέτρος ο Τελώνης (20 Ιαν.), που πέταξε ένα ψωμί εναντίον ενός φτωχού (& ο άγ. Ζακχαίος, ο μετανοημένος Τελώνης)...


"Η εικόνα είναι συγκλονιστική! Ο Χριστός και η Παναγία παρακαλούν έναν άνθρωπο να αλλάξει!" (Σχόλιο αναγνώστη στην αρχική ανάρτηση).

 Προσκυνητής
 
Ο Άγιος Πέτρος είχε το αξίωμα του πατρικίου κατά τους χρόνους του αυτοκράτορα Ιουστινιανού (527 - 565) και ήταν διοικητής της Αφρικής. Δυστυχώς ήταν άνθρωπος άσπλαχνος, ανελεήμων, πλεονέκτης και φιλάργυρος. Κάποτε προσήλθε σε αυτόν ένας φτωχός και του ζητούσε ελεημοσύνη. Τότε εκείνος άρπαξε έναν άρτο (δηλ. ψωμί), από εκείνους που εκείνη την στιγμή του είχε φέρει ο αρτοποιός, και σαν πέτρα τον πέταξε κατά του φτωχού ανθρώπου ["Ν": ο οποίος, πεινασμένος καθώς ήταν, τον άρπαξε κι έφυγε].
Με την χάρη του Θεού, κάποια στιγμή κράτησε στα χέρια του το Ιερό Ευαγγέλιο.
Από περιέργεια το άνοιξε, αλλά η ανάγνωσή του δεν τον άφησε αδιάφορο. Τότε άνοιξαν τα μάτια του. Και με ειλικρίνεια είδε τον πραγματικό του εαυτό. Με θλίψη είδε την αληθινή εικόνα της ψυχικής του καταστάσεως. Αμέσως ήλθε στον εαυτό του εφαρμόζοντας τον λόγο των Πατέρων: «Είσελθε στον εαυτό σου. Εκεί η χαρά και η βασιλεία». Στη μνήμη του και στη συνείδησή του έρχονταν οι φυσιογνωμίες των τελώνων του Ευαγγελίου, τους οποίους ο Χριστός έσωσε. Και, όπως εκείνοι, μετανόησε.
Τότε, σε ώρα ασθένειας, είδε όνειρο. Του φάνηκε ότι παρίστατο στην κρίση του Θεού, ο Οποίος άλλους δικαίωνε και άλλους καταδίκαζε. Εκείνη την ώρα της κρίσεως είδε κοντά του μια ζυγαριά. Στο αριστερό μέρος της ζυγαριάς έβλεπε να συγκεντρώνονται δαίμονες και να εναποθέτουν πολλές κακές του πράξεις, ενώ στο δεξιό του έβλεπε Αγγέλους να μην βρίσκουν κάποιο άλλο καλό να εναποθέσουν προς ισορροπία της ζυγαριάς, παρά μόνο τον άρτο εκείνο που πέταξε με θυμό κατά του φτωχού.
Αφού ξύπνησε, έλαβε τη μεγάλη και σωτήρια απόφασή του. Μοίρασε την περιουσία του στους φτωχούς και έκανε έργο του να ανευρίσκει τους πάσχοντες και τους ενδεείς. Αλλά η χαρακτηριστικότερη απόδειξη της τέλειας και καλής αλλοιώσεώς του και της αυταπαρνήσεώς του είναι, ότι πούλησε σαν δούλο τον ίδιο του τον εαυτό και έδωσε τα χρήματα που πήρε στους φτωχούς. Αφού ανέκτησε την ελευθερία του πήγε στα Ιεροσόλυμα, για να προσκυνήσει τους Άγιους Τόπους, όπου σταυρώθηκε και αναστήθηκε ο Σωτήρας του κόσμου. Και τέλος, επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη, όπου και οσίως κοιμήθηκε και ενταφιάσθηκε στην τοποθεσία του Βοός, στο πατρικό του σπίτι, πτωχός κατά κόσμον, αλλά πλούσιος σε αιώνιους θησαυρούς.


Δείτε επίσης:
Κυριακή του Ζακχαίου: Ο Χριστός μπροστά στο κάθαρμα που ρήμαζε το λαό!
«Δε μπορείς ν' αλλάξεις; Δες εμένα!»: Ευαγγελιστής Ματθαίος, ο πρώην Τελώνης...

Για την Κυριακή του Ζακχαίου διαβάζουμε από τον π. Θεμιστοκλή Μουρτζανό (εδώ & εδώ)


Πόσο αισθανόμαστε στη ζωή μας ότι χρειάζεται να έχουμε έναν προσανατολισμό; Να έχουμε έναν στόχο ο οποίος να μην περιορίζεται στο σήμερα, στις ανάγκες της επιβίωσης ή στην εκπλήρωση των θελημάτων μας, αλλά να βλέπει τη ζωή συνολικά και στην προοπτική του παρόντος κόσμο και στην προοπτική της αιωνιότητας;

Ποια είναι για μας η σημασία της παρουσίας του Θεού στη ζωή μας και ποια η σχέση Του με την ύπαρξή μας; Είναι εύκολο να δηλώνουμε ότι πιστεύουμε. Το δύσκολο είναι να κατανοούμε ότι επειδή πιστεύουμε μπορούμε να συνειδητοποιήσουμε ότι οι άνθρωποι είμαστε «απολωλότες».
Αυτό σημαίνει ότι χάνουμε τον προσανατολισμό μας να πορεύεται η ζωή μας με κέντρο της τον Θεό και την αγάπη, την ελπίδα που η πίστη δίνει, να γνωρίζουμε ποιο είναι το θέλημα του Θεού σε κάθε περίσταση και μάλιστα στις λεπτομέρειες της ζωής μας, στον τρόπο που σκεφτόμαστε, που μιλάμε, που πράττουμε, τόσο στη σχέση μας με Εκείνον και επομένως με τη ζωή της Εκκλησίας, όσο και στη σχέση μας με τους συνανθρώπους μας.
Αντιθέτως, οι άνθρωποι αισθανόμαστε δυνατοί. Ακόμη κι αν καταλαβαίνουμε ότι σφάλλουμε, δεν είμαστε έτοιμοι να το παραδεχτούμε, αλλά ξεκινάμε από αυτούς που κατά τη γνώμη μας φταίνε, προκειμένου να δικαιολογήσουμε τον εαυτό μας και τα λάθη του. Έτσι το να ζήσουμε την κατάσταση του «απολωλότος» προϋποθέτει την επιλογή και την αρετή της ταπείνωσης. Έναν δρόμο που περνά μέσα από την θέαση της ζωής μας ως αποπροσανατολισμένης. Ότι προσπαθούμε να είμαστε οι μικροί θεοί του εαυτού και του κόσμου μας, χωρίς να καταλαβαίνουμε ότι το φως έρχεται από αλλού.

Είναι χαρακτηριστική η ιστορία του Ζακχαίου που μας διασώζει το Ευαγγέλιο.
Ο Χριστός εισέρχεται στην Ιεριχώ. Στην αναγγελία της είδησης αυτής όλοι σπεύδουν να Τον συναντήσουν. Τον ακολουθούν σε μία πορεία στην οποία προστίθενται κι άλλοι.
Ο μόνος που αισθάνεται ότι δεν μπορεί να Τον δει είναι ο αρχιτελώνης Ζακχαίος. Ο επικεφαλής των φοροεισπρακτόρων της πόλης, άνθρωπος άδικος, συκοφάντης, σκληρός. Ακούγοντας όμως την είδηση του ερχομού του Χριστού ο Ζακχαίος συνειδητοποιεί μέσα του ότι έχει χάσει τον προσανατολισμό του. Όχι της υλικής επιβίωσης ή της αυτάρκειας. Αυτά τα κρατά και μάλιστα με το παραπάνω. Έχει συντρίψει συναισθήματα και προσωπικότητες για να κερδίσει χρήματα. Φάνηκε ανελέητος. Όμως κάτι μέσα του τού λέει ότι είναι «απολωλός». Και ανεβαίνει στη συκομουριά, για να δει τον Ιησού, καθότι μικρόσωμος.
Προκαλεί την χλεύη όσων τον έβλεπαν. Όμως η αίσθηση του «απολωλότος» συνοδεύεται από την ταπείνωση. Ο ίδιος χαρακτήρας είναι. Σκληρός. Όπως δεν είχε συναισθήματα όταν αδικούσε, έτσι και τώρα. Τον αδικούν, αλλά δεν πτοείται. Μόνο που άλλαξε προσανατολισμό. Ήθελε να δει τον Ιησού. Και ο Χριστός ανταποκρίνεται στην επιθυμία του αρχιτελώνη καλώντας τον να κατεβεί από το δέντρο και του δηλώνει ότι ήρθε για να μείνει στο σπίτι του, όχι απλώς για να φάει το φαγητό του Ζακχαίου, αλλά για να μείνει για πάντα στο σπίτι της ύπαρξής του, καθότι άλλαξε προσανατολισμό. Όλοι οργίζονται με την επιλογή του Κυρίου. Όμως ο Ζακχαίος δηλώνει στο γεύμα ότι μοιράζει το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας του στους φτωχούς, αποζημιώνει όποιον συκοφάντησε και ξεκινά μία νέα ζωή. Και ο Χριστός, αφού δηλώνει ότι ήρθε η σωτηρία στο σπίτι εκείνο, τονίζει: «ήλθε γαρ ο υιός του ανθρώπου ζητήσαι και σώσαι το απολωλός» (Λουκ. 19, 10). Ο Υιός του ανθρώπου ήρθε να αναζητήσει και να σώσει αυτούς που έχουν χάσει τον δρόμο τους.

 
Ο άγιος Ζακχαίος ως απόστολος (εκ των 70) και επίσκοπος 
Καισάρειας της Παλαιστίνης (από το μοναστήρι του, βλ. στο τέλος της ανάρτησης).

 Δεν υπάρχει άνθρωπος που να μην είναι «απολωλός». Άλλοι το γνωρίζουν. Άλλοι αδιαφορούν. Άλλοι πιστεύουν τόσο πολύ στον εαυτό τους, στην αυτάρκειά τους, στα αγαθά τους, ώστε να έχουν διαγράψει τον Θεό από τη ζωή τους, με αποτέλεσμα να πιστεύουν στις δικές τους δυνάμεις, στην εξουσία τους, στα χαρίσματά τους και να μην μπορούν να δούνε την αλήθεια της ζωής και το νόημά της. Πολλοί οι «απολωλότες», λίγοι οι Ζακχαίοι. Όποιος συνειδητοποιεί ότι έχει ξαστοχήσει στη ζωή του, ακολουθεί την οδό του Ζακχαίου. Είναι έτοιμος να ακούσει για τον ερχομό του Χριστού. Διαβάζει τον λόγο Του. Ανεβαίνει στο δέντρο της Εκκλησίας, για να έχει καλύτερη θέα τόσο της ζωής και του εαυτού του, όσο κυρίως του Χριστού που είναι πάντοτε πρόθυμος να κατοικήσει στο σπίτι της ύπαρξής του. Διότι μόνο μέσα στην Εκκλησία και στη ζωή της μας υπενθυμίζεται ο στόχος που καλούμαστε να έχουμε, δηλαδή η πορεία με γνώμονα την πίστη στον Θεό και ο αγώνας για εφαρμογή των εντολών Του και μπορούμε να διορθώσουμε τις αστοχίες μας στα μυστήριά της, ιδίως της μετανοίας.
Η οδός του Ζακχαίου είναι η οδός της ταπείνωσης. Είναι η οδός της αυτοκριτικής και της μετάνοιας. Η αίσθηση τελικά ότι η αγάπη δεν έχει διαμορφώσει την ύπαρξή μας, αλλά το «εγώ» κυριαρχεί. Όταν όμως έρχεται η ταπείνωση, χωρίς να αλλοιώνεται ο χαρακτήρας και η προσωπικότητά μας, βλέπουμε τον κόσμο από μία άλλη ματιά, αυτή της σχέσης με τον Θεό. Και τότε ζητούμε το έλεός Του, για να κάνουμε μία καινούργια αρχή.

Το ενδιαφέρον της οδού του Ζακχαίου είναι ότι δεν είναι μόνο η αλλαγή του τρόπου με τον οποίο βλέπουμε τον εαυτό μας. Ταυτόχρονα αλλάζει ο τρόπος που βλέπουμε τον πλησίον. Όταν αισθανόμαστε «απολωλότες», βλέπουμε πού αδικήσαμε τον άλλον, είτε υλικά είτε στις κρίσεις και τις εκτιμήσεις μας είτε στον τρόπο συμπεριφοράς μας. Αισθανόμαστε ότι επειδή είμαστε «απολωλότες», χρειάζεται να αποκαταστήσουμε την οδό της αγάπης στις σχέσεις μας με τον άλλο. Και το εκφράζουμε με τον τρόπο που ο Θεός αποδέχεται την μετάνοιά μας. Με την ελεημοσύνη, υλική και πνευματική. Δεν διαγράφεται η αδικία έτσι. Όμως απαλύνονται οι συνέπειές της. Και ο άλλος που αδικήθηκε, αλλά και ο λιγότερο ικανός να επιβιώσει και υλικά και πνευματικά, ο φτωχός, αισθάνεται ότι η σχέση μας με τον Θεό δεν είναι κλειστή, εγωκεντρική, αυτοδικαιωτική, αλλά ανοιχτή. Η αγάπη αγκαλιάζει τον άλλον μέσα στις ανάγκες του. Κι εμείς μπορούμε να ξεκινήσουμε από την αρχή.

Η οδός του Ζακχαίου, του «απολωλότος» έχει ως τελική δωρεά την σωτηρία και την αναγνώριση από τον Θεό ότι είμαστε παιδιά Του. Ο Θεός είναι ο Πατέρας μας και έτσι μας βλέπει. Εμείς, όντας «απολωλότες», έχουμε εναποθέσει στο περιθώριο την ιδιότητα του υιού και χρειάζεται να αφήσουμε τον Χριστό να κατοικήσει στις καρδιές μας για να μπορέσουμε την δωρεά της υιότητας να την ενεργοποιήσουμε.
Ο Χριστός δε λέει κάτι άλλο από το ότι ο Ζακχαίος είναι πάλι «υιός Αβραάμ» (Λουκ. 19, 9), δηλαδή παιδί πίστης στον Θεό. Ο «απολωλώς» ευρέθη. Ο Θεός εισήλθε να καταλύσει στο σπίτι της ύπαρξής του και εκείνος βρήκε την αληθινή του ταυτότητα, τον αληθινό του προορισμό. Εσώθη. Έγινε αυτό για το οποίο πλάσθηκε. Αυτό που ο Θεός μας έδωσε την ευκαιρία να ζήσουμε ερχόμενος στον κόσμο. Η ταπείνωση του Ζακχαίου, μπορεί πρόσκαιρα να επικρίθηκε από τους «καθαρούς» της εποχής, αλλά δικαιώθηκε από τον Θεό. Όχι με δόξα, αλλά με υιότητα. Ιδιότητα που κανείς δεν θα μπορούσε πλέον να του την αφαιρέσει. Και ο Ζακχαίος θα γίνει απόστολος του Χριστού, για να δώσει το μήνυμα της σωτηρίας σε όλα τα απολωλότα του κόσμου. Και σε μας! 


"Ν": Ο άγιος απόστολος Ζακχαίος γιορτάζει 20 Απριλίου.
Εδώ βλέπουμε την περίφημη συκομορέα του. Γι' αυτήν διαβάζουμε:

 
"...Σταματάμε, αρχικά, στο μοναστήρι του Αγίου Αποστόλου Ζακχαίου. Ο Ζακχαίος ήταν αρχιτελώνης και έζησε στην εποχή του Χριστού. Κάποια μέρα, ενώ ο Κύριος θα περνούσε από την Ιεριχώ, θέλοντας ο Ζακχαίος να Τον συναντήσει, ανέβηκε σε μια συκομορέα καθώς το ανάστημά του δεν του επέτρεπε να δει, λόγω του πλήθους. Τότε συναντήθηκε με τον Κύριο, μετανόησε για τις αδικίες που είχε διαπράξει, ενώ αργότερα χειροτονήθηκε και επίσκοπος Καισάρειας. Εκεί, λοιπόν, στο μοναστήρι του Αγίου μας υποδέχτηκε ο ηγούμενος, ο π. Φιλούμενος, ο οποίος είναι και Πατρινός στην καταγωγή. ...
Στον εξωτερικό χώρο του μοναστηριού βρίσκεται το δέντρο της συκομορέας, στην οποία είχε ανέβει ο Ζακχαίος για να δει τον Κύριο. Το δέντρο είναι προστατευμένο, ώστε να διατηρείται και να μας θυμίζει το περιστατικό. Δίπλα έχουν φυτρώσει κι άλλα τέτοια δέντρα, τα οποία είναι σπάνια και δεν τα συναντάμε σχεδόν πουθενά αλλού. Αφού,λοιπόν,  ευχαριστήσαμε τον πατέρα Φιλούμενο για τη φιλοξενία, φύγαμε για το επόμενο προσκύνημα..." 
 
Αρχιμανδρίτης Τιμόθεος Γ. Παπασταύρου, ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΑ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΙΟΡΔΑΝΙΑ 9

Και:

Νεομάρτυρες της κρίσης 
Ηθικισμός στην Ορθοδοξία; Όχι ευχαριστώ! 
Η αμαρτία (χωρίς ηθικισμούς)
 
Άγιοι στις 22 Ιανουαρίου

Δεν υπάρχουν σχόλια: