«Ο άρχοντας των δαχτυλιδιών - Τα δαχτυλίδια της δύναμης»: ένα εξαιρετικό σχόλιο πάνω στη δύναμη της εξουσίας

 

 

π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός 

ΒΗΜΑΤΑ

Ολοκληρώθηκε ο δεύτερος κύκλος μιας εξαιρετικής σειράς, που είναι παραγωγή της Amazon. «Ο άρχοντας των δαχτυλιδιών - Τα δαχτυλίδια της δύναμης», με σενάριο στηριγμένο κυρίως στο βιβλίο του Τζ. Ρ. Ρ. Τόλκιν «Σιλμαρίλλιον», μας περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο δημιουργήθηκαν τα δαχτυλίδια, με τα οποία οι άνθρωποι κατακτήθηκαν ψυχικά, για να πολεμούν μεταξύ τους, μέχρις ότου απομείνει εκείνο το ένα, το οποίο θα καταστρέψει ο Φρόντο στον «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών».

Η σειρά, πέρα από τα εφέ και την δυνατή παραγωγή, είναι ένα εξαιρετικό σχόλιο πάνω στη δύναμη της εξουσίας που κάνει τον άνθρωπο να αισθάνεται παντοδύναμος. Η εξουσία στηρίζεται και τρέφει εξίσου την απληστία, την πλεονεξία, η οποία είναι ειδωλολατρία (κατά τον λόγο του Αποστόλου Παύλου). Το βλέπουμε αυτό στα δαχτυλίδια του σπουδαιότερου τεχνίτη των ξωτικών Κελεμπρίμπορ, τα οποία ο άρχοντας του κακού Σάουρον έχει μολύνει με την δύναμη της περηφάνειας και της απληστίας, ώστε να ελέγχει τον νου αυτών που τα φορούνε. Έτσι, ο βασιλιάς των νάνων Ντούριν ο τρίτος, η αρχόντισσα Γκαλάντριελ, ακόμη και ο Υψηλός βασιλιάς των ξωτικών, ο ίδιος ο Κελεμπρίμπορ, αισθάνονται τη δύναμη των δαχτυλιδιών να τους κυριεύει, δίνοντας τόπο στο κακό, για να ελέγξει τη ζωή τους. 

Η πλοκή αυτή στην πραγματικότητα είναι μία μορφή θεολογικού σχολίου του Τόλκιν πάνω στη δύναμη των παθών. Ο Τόλκιν ήταν γνώστης της χριστιανικής παράδοσης [Ν: και πιστός χριστιανός], μαζί με έναν άλλον σπουδαίο συγγραφέα και φίλο του, τον δημιουργό των Χρονικών της Νάρνια C.S.Lewis.

Είναι μια σειρά που αξίζει κάποιος να την παρακολουθήσει, καθώς καταφέρνει, εκτός από το θέαμα και την περιπέτεια, να προβάλλει μηνύματα στην εποχή μας. Ξαναβλέπουμε πώς ο Γκάνταλφ, ο μάγος του καλού, απέκτησε τις δυνάμεις του, όχι μέσα από την εξουσία, αλλά μέσα από την αγάπη. Πώς το κακό εξαποστέλλει τα παιδιά του, τα Ορκς, για να καταλάβει την Μέση Γη, στηριγμένο στην ασχήμια που η εξουσία χρειάζεται για να διαλύσει την ομορφιά της αγάπης και της ανθρωπιάς, σκορπίζοντας τον κόσμο σε ένα σκοτάδι αληθινά δαιμονικό. 

Πώς ακόμη και στο Νούμενορ, όπου οι άνθρωποι νιώθουν την ανάγκη να υπερασπιστούν στον κόσμο, εισχωρεί το μικρόβιο της εξουσίας μέσα από την δεισιδαιμονία, τον λαϊκισμό και τη δημαγωγία, την απουσία σεβασμού στους θεσμούς, και αυτό το μικρόβιο καθιστά την καθημερινότητα δέσμια της τυραννίας και του ολοκληρωτισμού ενός ηγέτη, ο οποίος χρησιμοποιεί ακόμη και τη θρησκεία για να υποτάξει τον κόσμο στον εαυτό του. Κι όλα αυτά, καθώς οι άνθρωποι δεν είναι έτοιμοι να υπερασπιστούν το αληθινό, να αισθανθούν ευγνώμονες σ’ αυτούς που τους δείχνουν την οδό της κοινότητας που περιλαμβάνει όλους και όχι μόνο την ατομικότητα ή τον εθνικισμό, που δεν είναι τελικά έτοιμοι να υπερασπιστούν ακόμη και τις δικές τους ιδέες, αλλά υποκύπτουν παθητικά στον φασισμό κάθε μορφής.

Είναι ωραίος ο μυθικός κόσμος του Τόλκιν. Μπορεί να μοιάζει παραμύθι, με μάγους, τέρατα, καταχθόνια και θαλάσσια, παραμορφωμένες ψυχές, αλλά μάς δείχνει ότι χρειαζόμαστε έναν κόσμο που να πιστεύει σε αξίες όπως η αγάπη για όλους, η θυσία, η νίκη κατά των παθών, η χρήση της τεχνολογίας με όρους ηθικής και όχι με όρους κυριαρχίας, η ελευθερία ως νίκη κατά του κακού κάθε μορφής, η ανάγκη οι ηγέτες ενός λαού να νοιάζονται για την πρόοδό του σεβόμενοι το μέτρο και τις παραδόσεις και όχι να καθοδηγούνται από την απληστία για δύναμη και δόξα. Με μια κουβέντα, η ανάγκη ο κόσμος μας να είναι φωτεινός και η ζωή μας να γίνεται έξοδος προς το φως και όχι παραμονή σε ένα σκοτάδι που υπόσχεται επιβίωση, χωρίς αγάπη κι ελευθερία. Η ευθύνη είναι και προσωπική μας.

Αναμένουμε με ενδιαφέρον τον τρίτο κύκλο.