Παρασκευή 29 Σεπτεμβρίου 2017

Το Σχολείο διδάσκει τη γλώσσα της Εκκλησίας...


Αρχαία ελληνικά και εκκλησιαστική γραμματεία

Εικ. από εδώ & εδώ

ΕΥΧΗ

Ένα από τα κυριότερα εμπόδια, που φαντάζεται ο μέσος άνθρωπος ότι τον αποκόπτουν από το να πηγαίνει στην εκκλησία, είναι η γλώσσα. Τα κείμενα της θείας λειτουργίας και όλων των άλλων εκκλησιαστικών τελετών είναι γραμμένα στα αρχαία ελληνικά. Εμείς δεν ξέρουμε αρχαία ελληνικά, άρα δεν καταλαβαίνουμε τίποτε.

Βέβαια, επειδή τα νέα ελληνικά (η σημερινή γλώσσα μας) είναι η ίδια γλώσσα με τα αρχαία (μόνο πιο απλή), οι περισσότερες λέξεις που ακούμε στην εκκλησία χρησιμοποιούνται και σήμερα, οπότε, αν στ’ αλήθεια προσπαθούσαμε, θα καταλαβαίναμε τα περισσότερα. Αυτό αποδεικνύεται κι από το γεγονός ότι στον καθημερινό λόγο των ανθρώπων μέχρι χθες είχαν περάσει πάρα πολλές λέξεις και εκφράσεις της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, προερχόμενες κατά κανόνα από τα κείμενα της Εκκλησίας.

Επίσης πρέπει να παραδεχτούμε ότι υπάρχει πρόβλημα και στην κατανόηση των νέων ελληνικών από εμάς τους σημερινούς Έλληνες. Όταν δηλαδή πολλές φορές δυσκολευόμαστε να κατανοήσουμε (ή ακόμη και να διαβάσουμε) κείμενα με κάπως υψηλό επίπεδο γλωσσικής έκφρασης, γραμμένα στα σημερινά ελληνικά (όχι τα κακοποιημένα ελληνικά του Facebook), είναι επόμενο να μην καταλαβαίνουμε την καθαρεύουσα ή τη γλώσσα της Εκκλησίας (σημείωση: Εκκλησία με κεφαλαίο Ε εννοώ τον εκκλησιαστικό θεσμό, ενώ εκκλησία με μικρό ε εννοώ το ναό). Αυτό δεν οφείλεται στη δυσκολία της γλώσσας, αλλά στο δικό μας χαμηλό μορφωτικό επίπεδο.

Γι’ αυτό το λόγο, ακόμη κι αν ακούγαμε τους ύμνους και τα άλλα κείμενα της Εκκλησίας στα νέα ελληνικά, πάλι δεν θα τα κατανοούσαμε, αν δεν έχουμε ιδέα για το περιεχόμενο της Αγίας Γραφής και της χριστιανικής διδασκαλίας. Ενώ, αν τα γνωρίζαμε αυτά τα δυο, η αρχαία γλώσσα θα μας εμπόδιζε ελάχιστα.

Υπενθυμίζω ότι και την ποίηση του Ελύτη και άλλων σύγχρονων ποιητών δεν την καταλαβαίνουμε (και συχνά την κοροϊδεύουμε), παρότι είναι γραμμένη στα νέα ελληνικά.

Αυτό το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο εξυπηρετεί τα συμφέροντα εκείνων που πραγματικά κυβερνούν τον κόσμο, μέσω του χρήματος, της πολιτικής και των ΜΜΕ, οι οποίοι θέλουν αμόρφωτους ανθρώπους, που να είναι άριστοι χειριστές ηλεκτρονικών υπολογιστών, εξαρτημένοι εκ γενετής από το smartphone και το tablet τους και τηλεκατευθυνόμενοι καταναλωτές. Το λυπηρό αυτό φαινόμενο πνευματικής υποδούλωσης (και κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής υποδούλωσης) το βλέπουμε δυστυχώς στους έφηβους μαθητές μας, τους οποίους προσπαθούμε να υπερασπιστούμε με απελπισμένες αντεπιθέσεις μέσα στις σχολικές αίθουσες… 


Ωστόσο, αυτό που θα ήθελα να επισημάνω προς όλους τους μαθητές και τις μαθήτριες Γυμνασίου και Λυκείου, αλλά και προς τους γονείς τους, είναι ότι στο σχολείο τα παιδιά διδάσκονται το μάθημα που μπορεί να ξεκλειδώσει τα μυστικά της κατανόησης της θείας λειτουργίας και των άλλων εκκλησιαστικών τελετών: το μάθημα των αρχαίων ελληνικών.


 
Παρακαλώ λοιπόν θερμά τους μαθητές μας, αλλά και τους γονείς ή ίσως και τους συναδέλφους καθηγητές (για να το επισημάνουν και να παρακινήσουν τα παιδιά), να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή σ’ αυτό το μάθημα (για όσο υπάρχει ακόμη), που θα τους συνδέσει με την ανεκτίμητη πνευματική κληρονομιά του λαού μας, βοηθώντας τους να καταλάβουν εκείνα που τώρα θεωρούν ακατανόητα.

Η σοφία, η επαναστατικότητα, η φωτεινότητα των κειμένων που διαβάζονται ή ψάλλονται στην εκκλησία είναι συγκλονιστικές. Κυριολεκτικά πρόκειται για το μονοπάτι της τελειοποίησης του ανθρώπου. Υπάρχουν βέβαια και σύγχρονα εξαιρετικά ορθόδοξα χριστιανικά βιβλία (ακόμη και αγίων) γραμμένα στα νέα ελληνικά (ψάξτε το λίγο), αλλά τα κείμενα των εκκλησιαστικών τελετών – που είναι οι ρίζες μας – είναι γραμμένα πριν από χίλια ή χίλια πεντακόσια χρόνια (και περισσότερα, αν μιλήσουμε για την Αγία Γραφή) και φυσικά έχουν γραφτεί στ’ αρχαία ελληνικά.

Πρόκειται για αξεπέραστα αριστουργήματα θεολογίας και ανθρωπολογίας (δηλ. άποψης για τον άνθρωπο), γραμμένα από ορισμένους από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές, μουσικούς, θεολόγους και φιλοσόφους (που συγχρόνως είναι και άγιοι και Πατέρες της Εκκλησίας), όπως οι άγιοι Ιωάννης Δαμασκηνός, Κοσμάς ο Μελωδός, Ρωμανός ο Μελωδός, Ιωσήφ ο Υμνογράφος, Κασσιανή η Υμνογράφος, Ανδρέας Κρήτης κ.ά., πολύπλευρες προσωπικότητες μεγάλης μόρφωσης και ανοιχτού πνεύματος, που έδωσαν οδυνηρούς αγώνες και για την προσωπική τους καλλιέργεια και για να διασώσουν την άποψη της Εκκλησίας για τον άνθρωπο (όπως ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, που οι λόγοι του υπέρ των εικόνων τεκμηριώνουν την αποδοχή της ανθρώπινης φύσης του Ιησού Χριστού και την καταξίωση του ανθρώπου και του υλικού κόσμου γενικότερα) και την τελειοποίησή του, όπως τη διδάσκει η αρχαία Εκκλησία.

Τα αρχαία ελληνικά δεν είναι νεκρή γλώσσα. Δεν έπαψαν ούτε στιγμή να μιλιούνται και να τραγουδιούνται μέσα στις εκκλησίες μας, ακόμη και σε εποχές φρικτού σκοταδιού, όπως η Τουρκοκρατία και η κάθε λογής ξενοκρατία! (Μα και πότε έπαψε η ξενοκρατία στην Ελλάδα; Εννοώ την κυριαρχία των μεγάλων αποικιοκρατικών δυνάμεων κάθε εποχής, ιδίως, στο παρελθόν, Βρετανών και Αμερικανών).

Όπως έχουμε ξαναγράψει στο παρελθόν, τα αριστουργήματα της κλασικής και της ομηρικής εποχής (έπη, τραγωδίες, ποιήματα, φιλοσοφικά και ιστορικά έργα), είναι σπουδαία και διαχρονικά, αλλά όχι ζωντανά. Ανήκουν στο χθες και μελετώνται ως μνημεία του παρελθόντος. Αντίθετα, τα κορυφαία έργα των αγίων μελωδών και υμνογράφων, που εκτελούνται στις εκκλησίες μας όλο το έτος, δεν έχουν πάψει ούτε στιγμή να εκτελούνται όλους τους αιώνες, εδώ και περισσότερα από χίλια χρόνια, ακριβώς όπως γράφτηκαν, και ο λαός μας συμμετέχει σε αυτές τις υψηλές εκφράσεις του πολιτισμού μας κάθε χρόνο, αιώνες τώρα,
αναβαπτίζεται στη σοφία και την ομορφιά τους, καλλιεργείται και μορφώνεται, συχνά μάλιστα μέσα σε εκκλησίες (μεγάλες ή μικρές) ηλικίας χιλίων ετών ή και περισσότερων, που είναι και οι ίδιες αρχαιολογικά μνημεία (με σοφή αρχιτεκτονική, γεμάτη συμβολισμούς), μόνο που δεν έχουν πέσει ποτέ σε αχρησία, όπως η Ακρόπολη των Αθηνών π.χ., αλλά συνεχίζουν να είναι λειτουργικοί χώροι, όπου δραματουργείται η ένωση ανθρώπου και Θεού χωρίς διακοπή μέχρι και σήμερα!

Eικ.: Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, ο τελευταίος μεγάλος αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος, κατά τον καθηγητή Φιλοσοφίας Χρήστο Γιανναρά

Πολλοί συνάνθρωποί μας, συντοπίτες μας, θαυμάζουν τον αρχαίο πολιτισμό της Ινδίας και του Θιβέτ και ταξιδεύουν εκεί «αναζητώντας αυτογνωσία», ενώ οι ίδιοι είναι κληρονόμοι ενός εξίσου αρχαίου σοφού και υψηλού πολιτισμού, που είναι ζωντανός ακριβώς δίπλα τους. Αν αυτό δεν είναι ένδειξη της αληθινής κρίσης που βιώνουμε ως κοινωνία και χώρα, η οποία οδήγησε στη γνωστή κοινωνική και οικονομική κρίση και στην υποδούλωσή μας σε ξένα κέντρα αποφάσεων, τι άλλο είναι;

Οι πρόγονοί μας, συμμετέχοντας σταθερά και ενεργά σε όλες αυτές τις πνευματικές δραστηριότητες, μορφώνονταν και καλλιεργούνταν ηθικά και πνευματικά, ακόμη κι αν ήταν αναλφάβητοι, ακριβώς όπως θα συνέβαινε αν παρακολουθούσαν σε όλη τους τη ζωή ομηρικά έπη ή αρχαίες τραγωδίες και κωμωδίες από το πρωτότυπο. Γι’ αυτό – ας μου επιτραπεί ο ισχυρισμός – γεννούσαν και ανάθρεφαν αγίους και ήρωες. Γι’ αυτό επίσης οι μεγάλοι σύγχρονοι Έλληνες ποιητές και μουσικοί, κατά κανόνα, είναι επηρεασμένοι συνειδητά (δηλαδή με τη θέλησή τους) και δημιουργικά από την ελληνική εκκλησιαστική ποίηση, μουσική και πνευματική ζωή, άσχετα από τις ιδιαίτερες θρησκευτικές πεποιθήσεις του καθενός.

Αντίθετα, εμείς, η νεοελληνική μάζα, έχοντας χάσει σχεδόν 100% την επαφή μας με τον πολιτισμό αυτό, φτωχοί θαμώνες του Facebook και των «πρωινάδικων», προσπαθώντας να σβήσουμε τη δίψα μας με εκπομπές μαγειρικής, γιόγκα, ωροσκόπια, φενγκ σούι και μουσικά talent show, είμαστε εύκολα θύματα των πολυεθνικών και μεγαλώνουμε τα παιδιά μας ως την επόμενη γενιά εύκολων θυμάτων. Δεν υπάρχει ελπίδα να ελευθερωθούμε, αν δεν αναβαπτιστούμε στα αγιασμένα νερά αυτού του χρυσοφόρου ποταμού, που είναι εξάλλου η ένθεη, χριστιανική συνέχεια της κλασικής και της ομηρικής αρχαιότητας.


Επιδόρπιο

Άγιος Γρηγόριος της Μεγάλης Αρμενίας - Άγιος Γοβδελαάς ο Πολύαθλος, ο Πέρσης πρίγκιπας (29 & 30 Σεπτ.)

Μεγάλη Σαρακοστή, αρχαία ελληνική γραμματεία και Ελληνική Παιδεία 

Τι μας αφορά πιο πολύ; Η Άλωση της Βαστίλης ή της Κωνσταντινούπολης;
Η θέωση ως σκοπός της ζωής του ανθρώπου (π. Γεωργίου Καψάνη) 
Αυτογνωσία
Η αρμονία των πλασμάτων & η κληρονομιά του γέροντα Παΐσιου   
Το χριστιανικό κράτος


Φιλόσοφοι και αρχαία θρησκεία
Αρχαία φιλοσοφία και χριστιανισμός
 

Η συνάντηση του Ελληνισμού με το Χριστιανισμό (σειρά: Δεν είσαι μόνος)
Ένθεοι περίπατοι στην Ομήρου Οδύσσεια 

Σαββατόβραδο, ας θυμιατίσουμε...
Για την αρχή της σχολικής χρονιάς...
Ο άγιος των Εξαρχείων, που δεν είχε ούτε για νοίκι...
Αντιεξουσιαστές και Μεγάλη Παρασκευή!...
«Αγάπη και φιλία δεν έμαθα στην Εκκλησία»!...
Εφηβεία και αναζήτηση του Θεού

Τετάρτη 27 Σεπτεμβρίου 2017

Αγία Ακυλίνα, η έφηβη ηρωίδα της Χαλκιδικής, που προδώθηκε από τον πατέρα της (27 Σεπτ.)

 
Η αγία Ακυλίνα - μια νέα αγία Βαρβάρα - συγκαταλέγεται στις μεγάλες αγίες μάρτυρες της Τουρκοκρατίας, μαζί με τις αγίες Χρυσή, Αργυρή και Κυράννα. Ηρωικά έφηβα κορίτσια, που έζησαν όχι στα αρχαία χρόνια, αλλά αρκετά κοντά στη δική μας εποχή: τα πιο σπουδαία και απελευθερωτικά πρότυπα για τις σύγχρονες αιχμάλωτες έφηβες κοπέλες, αλλά και για τα έφηβα (και όχι μόνο) παλικάρια μας.
Γνωρίστε την εδώ, παρακαλώ!  

Επίσης:

Ο άγιος Σέργιος του Ραντονέζ & ο άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος (25 + 26 Σεπτ.)
Ο βασιλιάς που πήγε στη μάχη μ' ένα ραβδί (άγιος Σιγιβέρτος της Ανατ. Αγγλίας, 27 Σεπτ.)... 
Άγ. Ανδρόνικος του Περμ: "Να ασχολείστε με τους βίους των αγίων"...
Ο κόσμος γίνεται διαφορετικός όταν...
Νεομάρτυρες 
Σύγχρονοι μάρτυρες 
Ισλάμ     

Άγιοι στις 27 Σεπτεμβρίου

Άγιος Καλλίστρατος ο Αφρικανός στρατιώτης και οι μαζί μ' αυτόν Σαράντα εννέα Μάρτυρες
Άγιοι Μάρκος, Αρίσταρχος και Ζήνων οι Απόστολοι από τους Εβδομήκοντα
Αγία Ακυλίνα
Αγία Επίχαρις
Όσιος Ιγνάτιος ηγούμενος της Μονής Σωτήρος Χριστού της επιλεγόμενης του Βαθέος Ρύακος
Άγιοι Φιλήμων ο Επίσκοπος και Φουρτουνιανός
Αγία Γαϊανή
Άγιοι Δεκαπέντε Μάρτυρες
Άγιος Πέτρος Πατριάρχης Μόσχας Ιερομάρτυρας
Όσιος Σαββάτιος «ὁ ἐν Σολοβέτσκῃ»
Ανάμνηση του οράματος και της αφωνίας του Προφήτη Ζαχαρία


Άγιοι στις 26 & 28 Σεπτεμβρίου

Τρίτη 26 Σεπτεμβρίου 2017

π. Ειρηναίος Δεληδήμος, Έρευνα σε Διδαχές και Προφητείες του αγίου Κοσμά του Αιτωλού


Ο π. Ειρηναίος Δεληδήμος σε εισήγησή του για τις Διδαχές και τις Προφητείες του αγίου Κοσμά του Αιτωλού. Η εισήγηση πραγματοποιήθηκε στην Ιερά Μονή Βλατάδων της Θεσσαλονίκης, στο πλαίσιο Επιστημονικού Συμποσίου με θέμα: "Ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός και οι θεολογικές αρχές του έργου του. Μια επέτειος: 1714-2014". Πηγή: Πεμπτουσία, Πέρα από το άτομο.



Παρακαλώ, για τον άγιο Κοσμά τον Αιτωλό εδώ.
Συγκεκριμένα: Πατροκοσμάς και Εβραίοι
Για τον π. Ειρηναίο Δεληδήμο, παρακαλώ, εδώ.

Η αμαρτία μας αντανακλάται και στα πεπρωμένα του σύμπαντος κόσμου (άγ. Σιλουανός ο Αθωνίτης)


Orthodox Fathers


Ἡ ἁμαρτία διαπράττεται προπαντὸς στὸ μυστικὸ βάθος τοῦ ἀνθρωπίνου πνεύματος, ἀλλὰ τὸ ἀντίτιμο αὐτῆς πλήττει τὸν ὅλον ἄνθρωπον.

Ὅταν αὐτὴ συντελεσθῆ, ἀντανακλᾶται στὴ ψυχικὴ καὶ φυσικὴ κατάσταση τοῦ ἀνθρώπου, στὴν ἐξωτερική του ἐμφάνιση, στὰ πεπρωμένα τοῦ ἁμαρτήσαντος, ἐξέρχεται ἀναπόφευκτα πέραν τῶν ὁρίων τῆς ἀτομικῆς του ζωῆς καὶ βαρύνει διὰ τοῦ κακοῦ, τὴν ζωὴ ὁλοκλήρου της ἀνθρωπότητος, καὶ συνεπῶς ἀντανακλᾶται καὶ στὰ πεπρωμένα τοῦ σύμπαντος κόσμου.

Συνεπῶς, κοσμικῆς σημασίας δὲν εἶχε μόνον τὸ ἁμάρτημα τοῦ Προπάτορος Ἀδάμ.

Κάθε ἁμάρτημα, φανερὸ ἤ ἀφανές, ἑκάστου ἑνὸς ἀπὸ ἐμᾶς, ἐπηρεάζει τὰ πεπρωμένα ὄλου τοῦ κόσμου.

Ὁ σαρκικός, μὴν ἔχοντας ἀκόμη πείρα τῆς αἰωνίου ζωῆς τοῦ Πνεύματος, δὲν ἀντιλαμβάνεται τὴν ἀλλαγὴ τῆς καταστάσεως του μετὰ τὴ διάπραξη τῆς ἁμαρτίας, διότι παραμένει πάντοτε σὲ πνευματικὸ θάνατο.

Ἀντίθετα ὁ πνευματικὸς ἄνθρωπος, σὲ κάθε κλίση τοῦ θελήματος του πρὸς τὴν ἁμαρτία, βλέπει μέσα του τὴν ἀλλαγὴ τῆς καταστάσεως του, λόγω τῆς ὑποστολῆς τῆς χάριτος.


Παρακαλώ, και:

Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης: Δίψα και άμεση γνώση του Θεού - Ειρήνη & Αγάπη
Διαμάντια από τη διδασκαλία του αγίου Σιλουανού του Αθωνίτη
 
Παναγία Μυρτιδιώτισσα, άγιοι Θέκλα, Κόπρις, Σιλουανός ο Αθωνίτης (24 Σεπτεμβρίου) - Panagia "of the Myrtle Tree" - Saint Silouan
Mother of God "of the Myrtle Tree", St. Thekla the First Martyr & St. Silouan the Athonite (September 24)
Monastery of Saint Silouan the Athonite in Saint-Mars-de-Locquenay, France

Ηθικισμός; Όχι, ευχαριστώ!
Η αμαρτία (χωρίς ηθικισμούς)
Υπέρ των αμαρτωλών

ΕΛΑ ΟΠΩΣ ΕΙΣΑΙ!
ΖΗΣΕ ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΑ ΟΡΙΑ!
Αυτογνωσία
 

Η θεραπευτική των πνευματικών νοσημάτων  
Άντε και πίστεψα - Τώρα τι κάνουμε;
Η αγάπη του Θεού προς τους αμαρτωλούς και η σωτηρία τους
Είσαι ο άνθρωπός μου;
 

 
Οι πολυάριθμες ηθικές, η βελανιδιά και το σκουλήκι 

Σχιζοφρένεια ή πίστη στον Ι. Χριστό δι' αγάπης ενεργουμένη;
 

Εκδήλωση για τον Γέροντα Μωυσή Αγιορείτη (4 Οκτ. 2017)


Παρουσίαση του νέου τιμητικού τόμου για τον Γέροντα Μωυσή Αγιορείτη με τίτλο «Μωυσέως Ωδή» την Τετάρτη 4/10/2017 στην Αθήνα (από εδώ).



Δείτε το αναλυτικό πρόγραμμα της εκδήλωσης & βίντεο για τον π. Μωυσή εδώ.

Δείτε και:

Σάββατο 23 Σεπτεμβρίου 2017

Παναγία Μυρτιδιώτισσα, άγιοι Θέκλα, Κόπρις, Σιλουανός ο Αθωνίτης (24 Σεπτεμβρίου) - Panagia "of the Myrtle Tree" - Saint Silouan




Είναι πλέον μόμιμο στο blog μας το διαδικτυακό μας "παρτάκι" για τους μεγάλους αγαπημένους φίλους μας, που γιορτάζουν - κι εμείς μαζί τους - στις 24 του Σεπτέμβρη.
Παναγία η Μυρτιδιώτισσα, αγία Θέκλα η Πρωτομάρτυρας, άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης, άγιος Κόπρις...
Αλλά στις 23 του Σεπτέμβρη έχουμε τη μνήμη του αγίου γέροντα Τύχωνα των αγιορείτικων δασών (δες παρακάτω), καθώς και του αγίου Νικολάου του Καρπενησιώτη, για τον οποίο δείτε το post:
Κι εκεί που ζύγιζε ρεβύθια, ο Νικόλαος ...αγίασε!
Άλλοι άγιοι στις 23, 24 & 25 του Σεπτέμβρη (όπως η σύλληψη του αγίου Ιωάννη του Προδρόμου - δηλ. η εγκυμοσύνη της αγίας Ελισάβετ - ο άγιος Ιωάννης ο Νεομάρτυρας ο εξ Αγαρηνών και ο μεγάλος άγιος της Ρωσίας Σέργιος του Ραντονέζ).


Παναγία Μυρτιδιώτισσα, αγία Θέκλα, άγιος Σιλουανός


 

Ένας άγιος που δε ντρεπόταν να τον φωνάζουν "Κοπριά"...

Η Παναγία η Μυρτιδιώτισσα

ΑΓΙΟΣ ΣΙΛΟΥΑΝΟΣ Ο ΑΘΩΝΙΤΗΣ


Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης: Δίψα και άμεση γνώση του Θεού - Ειρήνη & Αγάπη

Γέροντας Τύχων, η αγνή ψυχή των δασών (7/23 Σεπτεμβρίου 1968)

Αγία Θέκλα η Ισαπόστολος και Πρωτομάρτυρας

Έξτρα: Η μονή της αγίας Θέκλας στη Συρία μέσα στη φωτιά του πολέμου και των διωγμών
Universal odium for the attacks of Islamists in Maloula - Συρία: επιθέσεις ανταρτών στο χωριό + μονή της αγίας Θέκλας 

 
Γαλάτεια Γρηγοριάδου-Σουρέλη († 23 Σεπτεμβρίου 2016), αιωνία η μνήμη

To βίντεο από εδώ




Γέροντας Τύχων - Elder Tychon. Photo from here

The miraculous icon of Panagia Myrtidiotissa ("of the Myrtle Tree"), Kythera

Monastery of Saint Silouan the Athonite in Saint-Mars-de-Locquenay, France (Video & biography)



Elder Tychon the Athonite

The Last Days of Elder Tychon the Athonite

Theosis, St. Silouan and Elder Sophrony



Click here

Books by Elder Sophrony

About Elder Sophrony, click here!

Παρασκευή 22 Σεπτεμβρίου 2017

Θάνατος και Ανάσταση (στην πνευματική ζωή)



 
- Ευχή
Η Καινή Διαθήκη: αρχαίο κείμενο, νεοελλ. μετάφραση σε απλή καθαρεύουσα.

Κάποιοι άνθρωποι, με αγαθή διάθεση μπορώ να ομολογήσω, έρχονται στο Μυστήριο της Εξομολογήσεως και αφού εξομολογηθούν, ρωτούν: Πάτερ ποια είναι τα καθηκοντά μου απέναντι στο Θεό; Εννοώντας κάθε πότε πρέπει να έρχονται στην Εκκλησία, πότε να φέρνουν πρόσφορο, λάδι, κερί, λιβάνι κ.α. Κάθε πότε πρέπει να κοινωνούν, λές και είναι καθήκον και αυτό.

Βέβαια δεν φταίνε αποκλειστικά αυτοί οι άνθρωποι, αφού μια έτοια τυπική λατρείας καθηκοντολογίας παραλάβανε. Κάποτε ένας ιερέας είπε κάτι που είναι αλήθεια. Δικαιολογώντας την γλώσσα της λατρείας είπε: Η Εκκλησία είναι καθεστηκυία τάξις, καθεστώς. Αυτό είναι το δράμα που ζούμε όλοι οι χριστιανοί. Ενώ η ζωή της Εκκλησίας είναι μία διαρκής κίνηση, από το κατ’ εικόνα στο καθ’ ομοίωση, εμείς οι βολεμένοι συνειδησιακά, την καταντήσαμε καθεστώς. Ένα έλος που από πάνω φαίνεται γαλήνιο και από κάτω πεθαίνει από την ακινησία. Ο Χριστός λέει στο ευαγγέλιο του Ματθαίου: «Μη νομίζετε ότι ήλθα να επιβάλω μια εξωτερική γαλήνη, αλλά ήλθα να βάλω μάχαιρα, διαίρεση» (Ματθ.10,34). Έναν πόλεμο μέσα στον άνθρωπο. 


Όπως μας λέει ο απ. Παύλος στην προς Ρωμαίους επιστολή: «Ευχαριστούμαι και ευφραίνομαι στο νόμο του Θεού με όλη την ψυχή και την καρδιά και τον νου. Βλέπω όμως να κυριαρχεί στο σώμα μου άλλος νόμος, η δύναμη της αμαρτίας που αντιστρατεύεται και μάχεται όσα ο νους μου και η συνείδηση μου υποδεικνύουν ως ορθά και με υποδουλώνουν στο νόμο της αμαρτίας, ο οποίος κυριαρχεί στην αμαρτωλή ανθρώπινη φύση μου. Το συμπέρασμα λοιπόν είναι ότι εγώ δουλεύω σε δύο κυρίους. Με τον νου και την συνείδηση δουλεύω στο νόμο του Θεού, με το σώμα μου όμως δουλεύω στο νόμο της αμαρτίας» (Ρωμ.7,22-25). Αυτή η μάχη μεταξύ πνεύματος και ψυχής και σώματος είναι η ζωή του χριστιανού. Όχι για να εξολοθρεύσει το σώμα, αλλά για να φέρει ειρήνη μεταξύ ψυχής και σώματος. Το σώμα να επιθυμεί τα της ψυχής και η ψυχή να αναπαύει το σώμα. Έτσι η Εκκλησία δεν είναι καθεστώς, αλλά πόλεμος, θάνατος και ανάσταση. 

 
Εικ. από εδώ
 
Ο Χριστός λέει στον νυχτερινό μαθητή Νικόδημο: «Αλήθεια σου λέγω, εάν δεν αναγεννηθεί κανείς πνευματικώς, από το νερό του Βαπτίσματος και από την Χάρη του Αγίου Πνεύματος, δεν μπορεί να εισέλθει στην βασιλεία των ουρανών» (Ιω.3,5. "Ν": ο συντάκτης ερμηνεύει το χωρίο, με σωστό τρόπο - στο αρχαίο λέει "εξ ύδατος και πνεύματος"). Όμως για να αναγεννηθεί κανείς σε κάτι νέο, απαιτείται ο θάνατος του παλιού, όπως μας λέει ο απ. Παύλος στην προς Ρωμαίους επιστολή: «Όσοι με πίστη στον Χριστό έχουμε βαπτισθεί, είμαστε μέτοχοι και του θανάτου του. Έτσι όπως ο Χριστός αναστήθηκε εκ νεκρών, να αναστηθούμε και εμείς πνευματικώς μαζί του, ζώντας μια νέα ζωή, χωρίς να υπηρετούμε την αμαρτία» (Ρωμ.6,3-4). Το μυστήριο του Βαπτίσματος λοιπόν είναι θάνατος του παλαιού ανθρώπου, εκείνου που ήταν δούλος στην αμαρτία. Όμως και το Βάπτισμα σήμερα γίνεται ως καθήκον, τυπικά, και έτσι έχει χάσει την δυναμική του θανάτου. Ενός πνευματικού θανάτου που μας λυτρώνει από την δουλεία στην αμαρτία. Γιατί λέει ο απ. Παύλος: «Όπως ο νεκρός δεν μπορεί να αμαρτήσει, έτσι και αυτός που πέθανε μαζί με τον Χριστό, έχει πεθάνει για την αμαρτία» (Ρωμ.6,7).

Γι' αυτόν τον θάνατο και την ανάσταση μαζί με τον Χριστό γράφει ο όσιος Ηλίας ο Έκδικος: «Δεν σταυρώθηκε ακόμη μαζί με τον Χριστό εκείνος που εξακολουθεί να έχει φυσικές κινήσεις στη σάρκα του, ούτε έχει ταφεί μαζί με τον Χριστό εκείνος που σέρνει μαζί του κακές ψυχικές ενθυμήσεις. Πως λοιπόν θα αναστηθεί αυτός μαζί με τον Χριστό για να ζήσει την καινούργια ζωή;» Ακούγοντας καινούργια ζωή μην πάει ο νους σας στην Δευτέρα Παρουσία, αλλά στο τώρα. Ο Χριστός στο ευαγγέλιο του Ιωάννη λέει: «Αλήθεια σας λέγω, αυτός που ακούει τον λόγον μου και πιστεύει στον Θεό, έχει ζωή αιώνιο και δεν έρχεται σε κρίσει, αλλά μεταβαίνει διά του θανάτου στη αληθινή ζωή. Αλήθεια σας λέγω, ότι έρχεται ώρα και τώρα είναι αυτή η ώρα, που οι νεκροί πνευματικώς άνθρωποι θα ακούσουν τον λόγο του Θεού και όσοι τον ακούσουν και τον δεχθούν, θα αναστηθούν πνευματικώς και από τώρα θα ζήσουν την αιώνια ζωή» (Ιω.5,24-25). Συνεπώς ο θάνατος και η ανάσταση μαζί με τον Χριστό συμβαίνει τώρα και όχι σε κάποιο μέλλον. 



Ο Κύριος συζητά με το Νικόδημο (πίνκας του Αλεξάντερ Ιβάνοφ, από εδώ). Η συζήτηση αυτή καταγράφεται στο κεφ. 3 του κατά Ιωάννην Ευαγγελίου.
 
Με την διαβεβαίωση του Χριστού ότι αν δεν πεθάνεις τώρα ως προς τον κόσμο της αμαρτίας και δεν αναστηθείς συν Χριστώ, στη Δευτέρα Παρουσία η σωματική σου ανάσταση θα είναι «κρίση αιώνιος» (Ιω.5,29). Είναι πολύ σοφή μια επιγραφή που υπάρχει στο Άγιον Όρος: «Αν πεθάνεις πριν πεθάνεις, δεν θα πεθάνεις όταν πεθάνεις». Γι αυτόν τον θάνατο για τον κόσμο μιλάει ο απ. Παύλος στην προς Γαλάτας επιστολή: «Διά της συμμετοχής μου στον σταυρό του Χριστού έχει πεθάνει ο κόσμος για μένα και εγώ για τον κόσμο» (Γαλ.6,14). 

Ερμηνεύει πολύ ωραία αυτό το χωρίο του απ. Παύλου, ο όσιος Ηλίας ο Έκδικος γράφοντας: «Εκείνοι για τους οποίους σταυρώθηκε ο κόσμος καρφιά είναι η νηστεία και η αγρυπνία. Δηλαδή η εγκράτεια στα υλικά αγαθά και η ταλαιπωρία της σάρκας. Ενώ για εκείνους που σταυρώθηκςν για το κόσμο καρφιά είναι η ακτημοσύνη, να μην εχεις τίποτα δικό σου και η καταφρόνηση, η περιφρόνηση κάθε τι γήινου. Χωρίς τα δεύτερα οι κόποι των πρώτων είναι ανώφελοι». Μας λέει ο όσιος Ηλίας ότι η νηστεία και η ταλαιπωρία πρέπει να οδηγούν στην ακτημοσύνη και στη καταφρόνηση των υλικών πραγμάτων, αλλιώς είναι τυπικές πρακτικές που δεν ωφελούν, αλλά μάλλον βλάπτουν. Και ο όσιος Νικήτας ο Στηθάτος για το ίδιο θέμα γράφει: «Εκείνος που μίσησε με όλη του την ψυχή και απαρνήθηκε την επιθυμία της σάρκας και την επιθυμία που προέρχεται από την όραση και την αλαζονεία του πλούτου, οι οποίες αποτελούν τον κόσμο της αδικίας, αυτός σταύρωσε τον κόσμο για τον εαυτό του και τον εαυτό του για τον κόσμο». Γι αυτό ο απ. Παύλος γράφει στους Γαλάτες: «Οι δε αληθινοί χριστιανοί έχουν νεκρώσει τον παλαιό σαρκικό άνθρωπο μαζί με τα πάθη και τις αμαρτωλές επιθυμίες του». (Γαλ.5,24).

Ο χριστιανός κάθε μέρα πεθαίνει για τον κόσμο, αυτή είναι η πορεία του. Γι αυτό ο όσιος Θεόληπτος Φιλαδελφείας από την εμπειρία του θα μας πει: «Όταν είσαι νεκρός για τα πάθη, τότε γίνεσαι μέτοχος της αιώνιας ζωής». Είναι γνωστή η ρήση των πατέρων ότι «για να λάβεις Πνεύμα, πρέπει να δώσεις αίμα». Εμείς οι χριστιανοί, επειδή λόγω της φιλαυτίας μας, αρνούμαστε να αρνηθούμε τα πάθη και τις επιθυμίες της σάρκας μας, είμαστε χριστιανοί τυπικώς. Μετέχουμε στη λατρεία τυπικά, λες και ο Θεός είναι κάποιος απουσιολόγος και μερτάει πόσες φορές θα πάμε στην Εκκλησία. Η εκκοσμίκευση έχει την πρώτη θέση στη λατρεία. Και ας φωνάζει ο απ. Παύλος στην προς Ρωμαίους επιστολή: «Προσέχετε να μην συμμορφώνεσθε με το φρόνημα και το τρόπο ζωής του κόσμου, των ανθρώπων της υλόφρονης αυτής εποχής, αλλά να μεταμορφώνεσθε με το ξεκαινούργωμα του νου σας, ώστε να εξακριβώνετε ποιο είναι το θέλημα

του Θεού, το οποίο είναι αγαθό και τέλειο». (Ρωμ.12,2). Ο άγιος Μακάριος ο Αιγύπτιος (εικ.) λέει ποιο είναι αυτό το θέλημα του Θεού: «Η τέλεια κάθαρση από την αμαρτία, η ελευθερία από τα πάθη της ατιμίας και η απόκτηση της κορυφαίας αρετής, της αγάπης. Αυτό είναι ο καθαρισμός της καρδιάς που γίνεται με τη μέθεξη του τέλειου και θεϊκού Πνεύματος, με εσωτερική αίσθηση».

Αντί όμως για αυτά, εμείς προσπαθούμε να καλοπιάσουμε τον Θεό με διάφορα υλικά πράγματα. Λες και ο Θεός είναι από ύλη, κτιστός και ευχαριστιέται με δωρεές υλικών πραγμάτων. Ξεχνούμε το λόγο του Χριστού: «Πνεύμα ο Θεός και τους προσκυνούντας αυτός εν πνεύματι και αληθεία δει προσκυνείν». (Ιω.4,24) Και εμείς συνεχίζουμε να προσφέρουμε: Αγογραφίες Αγίων και βάζουμε το όνομά μας από κάτω. Νομίζουμε ότι έτσι καλοπιάνουμε τον Άγιο. Ο Άγιος απέρριψε όλες τις γήινες τιμές για να γίνει άγιος και εμείς τον υποβιβάζουμε στη δική μας ματαιοδοξία. «Τιμή μάρτυρος, μίμησις μάρτυρος», θα μας πει ο ιερός Χρυσόστομος. Τιμούμε έναν άγιο όταν προσπαθούμε να του μοιάσουμε στον τρόπο που έζησε. Να πεθάνουμε και εμείς όπως και αυτός για τον κόσμο. 

Π.χ. γεμίζουμε τους ναούς με λουλούδια. Στα βάζα λουλούδια, στις εικόνες λοιλούδια, παντού. Ο Χριστός είναι «ο ωραίος κάλλει» από μόνος του. Το να προσπαθούμε να τον ομορφήνουμε με λουλούδια, είναι σαν να παραδεχόμαστε ότι δεν είναι και τόσο ωραίος. Η Παναγία μας, η υπέρτατη ανθρώπινη ομορφιά, την γεμίζουμε με λουλούδια, δείχνοντας ασέβεια σ’ αυτό που πραγματικά είναι η Παναγία. Ότι πιο ωραίο έχει να δείξει η ανθρώπινη φύση. Έτσι χάνεται η πνευματική ομορφιά και προσπαθούμε να επιδείξουμε μια εκκοσμικευμένη ομορφιά, καλύπτοντας την δική μας πνευματική ασχημοσύνη. Τι να απαντήσει κανείς σε μια κυρία που ήρθε και μου είπε: Πάτερ τώρα τελευταία έχει πέσει η δουλιά στο μαγαζί μου, θέλω να κάνω ένα ευχέλαιο. Πως να της δώσεις να καταλάβει τι είναι ο Χριστός;

Ο λαός είναι ακατήχητος και γι αυτό φταίμε εμείς οι παπάδες, που κρατάμε τους πιστούς ακατήχητους. Πιστεύουμε σε έναν Θεό που κύριο έργο του είναι να κάνει θαύματα. Θέλουμε να έχουμε όλα τα υλικά αγαθά, ψυγεία και καταψύκτες γεμάτα, σπίτια άνετα, στρώματα πουπουλένια, ακριβά αυτοκίνητα, δουλιές που να βγάζουν χρήματα, διακοπές, γλέντια, ηδονές σωματικές, ά και να μην ξεχάσουμε να έχουμε και έναν Θεό που να μας κρατάει υγιείς για να μπορούμε να απολαύσουμε όλα αυτά. 


Αλλά γιατί να μην τα κάνουν αυτά οι χριστιανοί, αφού πρώτα από όλους τα κάνουμε αυτά εμείς οι κληρικοί, από δεσποτάδες μέχρι πρεσβυτέρους και διακόνους. Κληρικοί ευτραφείς με ακριβά αυτοκίνητα και ποικιλόμορφα φανταχτερά άμφια. Όταν ο κλήρος είναι δούλος της εκκοσμίκευσης, τί θα κάνει ο απλός λαός; Όλοι κλήρος και λαός ζούμε για την καλοπέρασή μας, Όμως άλλα μας λένε οι εμπειρίες των αγίων. Γράφει ο άγιος Συμεών ο νέος Θεολόγος: «Όσο υπηρετεί κανείς την κοιλιά του, τόσο στερείται τη θεία Χάρη. Και στο βαθμό που θα ταλαιπωρήσει το σώμα του, ανάλογα θα χορτάσει από πνευματική τροφή της θείας Χάρης». Και ο μαθητής του ο όσιος Νικήτας ο Στηθάτος λέει: «Όταν λησμονήσεις το φαγητό και τις άλλες ανάγκες τις φύσης, ας γνωρίζεις ότι αυτή είναι επίσκεψη Θεού σε σένα, η οποία προξενεί στον αγωνιζόμενο τη ζωοποιό νέκρωση και χαρίζει από εδώ ήδη την κατάσταση των ασωμάτων».

Εν ολίγοις, πως πρέπει να ζει ο χριστιανός; Την απάντηση μας την δίνει ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής (εικ.): «Στον Θεό αρέσει η αγάπη, η θεωρία ("Ν": στάδιο της πνευματικής ζωής, στο οποίο κάποιος βλέπει το θείο φως) και η προσευχή. Στη
σάρκα αρέσει η γαστριμαργία, η ακολασία και όσα αυξάνουν αυτά τα πάθη. Γι' αυτό όσοι είναι σαρκικοί, υπηρετούν την σάρκα, δεν αρέσουν στο Θεό. Ενώ όσοι ανήκουν πράγματι στον Χριστό, σταύρωσαν τη σάρκα μαζί με τα πάθη και τις αμαρτωλές απιθυμίες». Ο απ. Παύλος κάνει λόγο για αυτάρκεια και λέει: «Ας είμαστε ολιγαρκείς, γιατί τίποτε δεν φέραμε στο κόσμο κατά τη γέννησή μας και είναι ολοφάνερο ότι τίποτα δεν μπορούμε να βγάλουμε από το κόσμο και να το πάρουμε μαζί μας την ώρα του θανάτου μας. Όταν δε έχουμε τις αναγκαίες τροφές, κατοικία και σκεπάσματα, να αρκούμεθα σ’ αυτά» (Α’ Τιμ.6,7-8).

Ο άγιος Μάξιμος Ομολογητής θα μας πει: «Αν ο νους στραφεί προς τον Θεό, έχει το σώμα δούλο του και δεν του παρέχει τίποτα περισσότερο από τα αναγκαία για να ζήσει. Αν όμως στραφεί προς τη σάρκα, υποδουλώνεται στα πάθη και φροντίζει για να ικανοποιεί πάντοτε τις κακές επιθυμίες της». Έτσι λοιπόν η ζωή του χριστιανού δεν έχει καθήκοντα απέναντι στο Θεό, αλλά είναι πόθος θανάτου και ανάστασης. Καθημερινά πρέπει ο χριστιανός να πεθαίνει για το κόσμο, για τις αμαρτωλές επιθυμίες της σάρκας και της ψυχής για να ανασταίνεται πνευματικά εν Χριστώ. Ο π. Νικόλαος Λουδοβίκος λέει μια αλήθεια: Έχουν περάσει δυο χιλιάδες χρόνια από τότε που ήρθε ο Χριστός στον κόσμο και δεν καταλάβαμε τι μας είπε. Αλλά το πιο θλιβερό είναι ότι θα περάσει όλη μας η ζωή και δεν θα καταλάβουμε ότι δεν καταλάβαμε. Θα πιστεύουμε ψευδώς ότι τον καταλάβαμε.

Επιδόρπιο

Ένα μυστήριο που μας κυνηγάει από παιδιά...
Θέλουμε "κάτι" από την Εκκλησία, αλλά όχι το Χριστό... 
Ελεωνόρα Ζουγανέλη, "Έλα!" - Σαν προσευχή του μοντέρνου ανθρώπου... 
ΖΗΣΕ ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΑ ΟΡΙΑ!
 
ΕΛΑ ΟΠΩΣ ΕΙΣΑΙ

"Πες του Χριστούλη να με δεχτεί...", και ξεψύχησε
O Εσταυρωμένος του μπαρ
Το φαινόμενο της αθεΐας στη σύγχρονη Ελλάδα – Μια προσέγγιση 
δίψα Θεού (ενότητα)  

"Νεκρός για τον κόσμο": τι σημαίνει;...
 

Τρίτη 19 Σεπτεμβρίου 2017

Ποιος είναι ο ιερέας που «ξετρέλανε» τον Θεοδωράκη και τον Αμυρά!

Ο πανεπιστημιακός Αλέξανδρος Καριώτογλου, ιερέας πλέον

thecaller.gr


Μια «έκπληξη» περίμενε τον επικεφαλής του Ποταμιού Σταύρο Θεοδωράκη και τον βουλευτή του κόμματος Γιώργο Αμυρά σήμερα το πρωί στον αγιασμό, στο 1ο Πειραματικό Γυμνάσιο της Πλάκας.
Όπως εκμυστηρεύτηκε ο Γ. Αμυράς, εντυπωσιάστηκαν από τον ιερέα στο σχολείο, που λίγο πριν τον αγιασμό απευθύνθηκε στο ζωηρό και πολύχρωμο νεανικό ακροατήριο λέγοντας:
«Αγαπητά μου παιδιά και γονείς, θα ήθελα να σας πω ότι τώρα θα κάνουμε τον αγιασμό. Όσοι από εσάς νιώθετε ότι δεν σας αφορά, έχετε αμφιβολίες ή ακόμα και άρνηση είναι δεκτόν, καλά κάνετε, είναι δικαίωμα. Απλώς παραμείνετε σιωπηλοί. Σας ευχαριστώ».
Μάλιστα, ο βουλευτής του Ποταμιού, μετά το πέρας του αγιασμού έσπευσε να γνωρίσει και να συγχαρεί τον παπά «για τον τρόπο σκέψης του», όπως είπε.
Όπως διηγείται ο Γ. Αμυράς, ο παπάς «είναι ο 68χρονος θεολόγος Αλέξανδρος Καριώτογλου με καταγωγή από την Ικαρία, ο οποίος χειροτονήθηκε παπάς στα 66 του χρόνια, δηλαδή πρόπερσι, έπειτα από μια πολύχρονη εκπαιδευτική πορεία στα θεολογικά γράμματα. ’’Πώς πήρατε την απόφαση να περάσετε στην ιερωσύνη;’’ τον ρώτησα. ‘’Όταν πήρα σύνταξη, έκρινα ότι πρέπει να ολοκληρωθεί η θεολογική ιδιότητα με τη χειροτονία μου!’’».


Ποιος είναι όμως ο ιερέας των Εξαρχείων π. Αλέξανδρος Καριώτογλου που... ξετρέλανε τους Ποταμίσιους.

Πρόκειται για μια πολύ γνωστή προσωπικότητα στον θεολογικό χώρο. Ένα από τα φωτεινά και προοδευτικά μυαλά της εκπαίδευσης αλλά και της θεολογίας, με πανελληνία αλλά και διεθνή αναγνώριση. 
Ο π. Αλέξανδρος Καριώτογλου γεννήθηκε στη Λίμνη Ευβοίας το 1948 και κατάγεται από τη Σάμο. Αποφοίτησε από το Πυθαγόρειο Γυμνάσιο Σάμου και σπούδασε θεολογία στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και Munster της Γερμανίας. Ειδικεύτηκε στην Ιστορία των Θρησκευμάτων και ανακηρύχθηκε διδάκτωρ της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Δίδαξε στην ιδιωτική και δημόσια εκπαίδευση, για τρία χρόνια στη Θεολογική Σχολή Αγίου Ανδρέου στο Σύδνεϋ της Αυστραλίας καθώς και για οκτώ χρόνια στο Παιδαγωγικό Τμή­μα του Πανεπιστημίου της Θεσσαλίας. Υπήρξε σύμβουλος του Αρχιεπισκόπου Αθηνών κ. Ιερωνύμου. Αφυπηρέτησε από τη θέση του Σχολικού Συμβούλου Πειραιώς.
Έχει συγγράψει 10 βιβλία επιστημονικού και εκπαιδευτικού περιεχομένου, μέρος του συλλογικού συγγράμματος του Θεολογικού Τμήματος για το Ανοικτό Πανεπιστήμιο και ένα σημαντικό αριθμό άρθρων. Για το βιβλίο του "Ορθοδοξία και Ισλάμ" έχει τιμηθεί με το Α΄ βραβείο "Αμπντί Ιπεκτσί".

Εκπρόσωπος της νεότερης γενιάς των θεολόγων, θεωρείται ότι προσπαθεί να συνδυάσει την ορθόδοξη θεολογία με ένα σύγχρονο και εμπειρικό τρόπο θέασης της ζωής.
Είναι παντρεμένος από το 1973 με την Αγγελική Τζουβάλη-Καριώτογλου και πατέρας τεσσάρων παιδιών, της Κατερίνας, της Χρυσής, του Σταύρου και του Ηλία.
Πριν δυο χρόνια, πήρε την απόφαση ζωής και χειροτονήθηκε ιερέας, παρουσία μάλιστα του Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου με τον οποίο συνδέεται με μακρόχρονη προσωπική φιλία.


Όταν πήρε θέση για το μάθημα των Θρησκευτικών

Εκτός από πολύ μορφωμένος και πολυγραφότατος, ο π. Αλ. Καριώτογλου δεν είναι ένας συνηθισμένος ιερέας, καθώς δε φοβάται να ασκήσει κριτική ακόμη και στην Εκκλησία, αλλά και στους «ταλιμπανιστές της θρησκείας». Συν τοις άλλοις έχει και μια μακρά εμπειρία στην εκπαίδευση, καθώς αφυπηρέτησε από τη θέση του σχολικού συμβούλου.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο είναι άξια αναφοράς η περσινή του νηφάλια συνέντευξη στο πλαίσιο της συζήτησης του μαθήματος των Θρησκευτικών, που αποτέλεσε σημείο τριβής της Εκκλησίας με την τότε ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας:

Διαβάστε μια παλαιότερη συνέντευξη του στον Γιώργη Ρήγα στο ikivotos.gr

Πιστεύετε ότι η συζήτηση γύρω από το μάθημα των Θρησκευτικών έχει χαρακτηριστικά πολιτικής αντιπαράθεσης;

«Από την εποχή που εισήχθη το μάθημα των Θρησκευτικών είναι σαφές ότι υπήρχε μια πολιτική σκοπιμότητα. Φαίνεται από την πορεία των πραγμάτων ότι η Πολιτεία το χρειαζόταν για δύο λόγους: Πρώτον, για να μην έρχεται σε σύγκρουση με τη διοικούσα Εκκλησία και, δεύτερον, για να διατηρεί τον έλεγχο των πολιτών, δημιουργώντας χρηστούς και υπάκουους σε αυτήν πολίτες. Αυτό φαίνεται από το ότι οι θεολόγοι στήριζαν αδιάλειπτα την επικρατούσα ιδεολογία του κράτους, νομίζοντας ότι ήταν η επιταγή της υπάκουης στο κράτος Εκκλησίας. 
Από τη δεκαετία του ’80, όταν άρχισαν πολλές αλλαγές στην κρατική μηχανή, το μάθημα και οι φορείς του βρέθηκαν σε ένα «κενό αποδοχής» τους. Πολύ περισσότερο επειδή χωρίς αμφιβολία το μάθημα έγινε αντικείμενο πολιτικής αντιπαράθεσης από τους πολιτικούς. Και εξηγούμαι: Οι πολιτικοί που μέχρι τότε κυβερνούσαν θεωρούσαν αναγκαίο το μάθημα, όχι βέβαια για τον ίδιο λόγο που το θεωρεί η Εκκλησία, αλλά περισσότερο για τους αρχικούς λόγους που ανέφερα και, επιπλέον, γιατί η συμπόρευσή τους με την ιδέα του αναγκαίου του μαθήματος τους προσέθετε ψήφους από την πλευρά των πολιτών. 
Οι αντιπολιτευόμενοι και ελθόντες μετά στην εξουσία -μέχρι σήμερα- θα το ήθελαν εντελώς διαμορφωμένο, δήθεν κατά τα πρότυπα του δυτικού κόσμου, στην πραγματικότητα όμως επειδή τους διακατέχει το «σύνδρομο του Διαφωτισμού» και -καθώς νομίζουν- θα ήταν καλύτερο εάν πάψει να είναι κατηχητικό μάθημα. Όπου στην έννοια της κατήχησης βλέπουν και μια άλλου είδους ιδεολογική, ας πούμε, κατήχηση, η οποία -ομολογουμένως- δεν έπαυσε να υφίσταται μέχρι σήμερα».

Από τη συγγραφική και διδαχτική εμπειρία σας, τι είδους αλλαγές χρειάζεται το μάθημα;

«Υπηρέτησα 37 χρόνια στην εκπαίδευση και είμαι από τους συγγραφείς τεσσάρων σχολικών βιβλίων, από τα οποία το ένα («Βήματα πίστης και ζωής») διδάσκεται μέχρι σήμερα στα Επαγγελματικά Λύκεια. Πρέπει να ομολογήσω ότι το μάθημα είναι στενά συνυφασμένο με την προσωπικότητα του διδάσκοντος. Αυτό σημαίνει ότι το πρόβλημα ξεκινάει από τις παραγωγικές σχολές των καθηγητών Θεολογίας, δηλαδή τις Θεολογικές Σχολές. 
Αν οι εν λόγω σχολές βγάζουν «επαγγελματίες του είδους», τότε το μάθημα είναι σχεδόν άχρηστο. Υπάρχουν καθηγητές -επιτρέψτε μου να το γνωρίζω από τα τελευταία τρία χρόνια που υπηρέτησα ως σχολικός σύμβουλος- οι οποίοι ενδιαφέρονται να μεταδώσουν το υλικό του μαθήματος μόνο γνωστικά, ανεξάρτητα από το τι πιστεύουν αυτοί οι ίδιοι, να αξιολογήσουν τον μαθητή με βάση τις γνώσεις τους και τίποτε άλλο. Στην περίπτωση αυτή τα παιδιά θεωρούν το μάθημα «άχθος» δυσβάσταχτο. Οι παιδαγωγικές γνώσεις των καθηγητών είναι ελάχιστες, όπως ακριβώς η θεολογική τους κατάρτιση στοιχειώδης. Βέβαια, δεν κάνω λόγο για τους χαρισματικούς θεολόγους, οι οποίοι γνωρίζουν τι πρέπει να κάνουν και το κάνουν με θαυμαστά αποτελέσματα. Αποτελούν, όμως, την κραυγαλέα εξαίρεση. 
Ως προς τα βιβλία, είναι γραμμένα με βάση συγκεκριμένες οδηγίες του υπουργείου και, επομένως, οι συγγραφείς έχουν σαφείς δεσμεύσεις.
Μια πρόταση θα ήταν -την έχω κάνει πολλές φορές, αλλά δεν εισακούστηκα- να γράφονται βιβλία με βάση τις συγκεκριμένες ανάγκες της ηλικίας στην οποία απευθύνονται. Ένα παράδειγμα: Δεν μπορεί να διδάσκονται τα παιδιά της Α’ Γυμνασίου το προπατορικό αμάρτημα, ένα θέμα που έχει βαθύ θεολογικό νόημα, με προεκτάσεις στη ζωή του ανθρώπου, και το θέμα των ανθρωπίνων σχέσεων να διδάσκεται στη Γ’ Λυκείου, όπου οι μαθητές σχεδόν το έχουν ξεπεράσει. Στην περίπτωση μιας τέτοιας πρότασης μπορεί να ξεπεραστεί και το αίτημα για ένα πολιτιστικό ή θρησκειολογικό μάθημα… Και ποιος θεολόγος έχει την πρέπουσα θρησκειολογική κατάρτιση; Μεταβάλλεται σε ένα μάθημα ζωής, το οποίο έχουν μεγάλη ανάγκη τα παιδιά και είναι, νομίζω, αυτό που θα ήθελε η Εκκλησία: Να δημιουργήσει ανθρώπους που σκέπτονται ελεύθερα, προβληματίζονται και δουλεύουν μέσα τους το ερώτημα της ύπαρξης, πέρα από συνταγές, αφού το Πνεύμα του Θεού «όπου θέλει πνει».

Η πρόταση που απέστειλε η Εκκλησία στον υπουργό Παιδείας, Νίκο Φίλη, είναι προς αυτή την κατεύθυνση;

«Μου προκαλεί εντύπωση που η πρόταση της Εκκλησίας παραμένει στο γνωσιολογικό μέρος και στην ανάγκη «επικαιροποίησης» της ύλης. Η πρόταση διακατέχεται από τον φόβο μη και το μάθημα έχει κατηχητικό χαρακτήρα και δεν δίνει απαντήσεις στο πρόβλημα της εμφάνισης θρησκευτικών διδασκαλιών ξένων από τη διδασκαλία της Εκκλησίας. Έχει μάλλον γραφεί από επισκόπους που ποτέ δεν δίδαξαν και δεν έχουν έρθει σε επαφή με τις βαθύτερες αναζητήσεις των νέων μας. Τελειώνοντας, θα ήθελα να τους ρωτήσω τι θα έλεγαν στον μαθητή εκείνον που μπαίνοντας ως σχολικός σύμβουλος στην τάξη του στο τέλος του μαθήματος, που έκανα εγώ, εμφανίστηκε (δεν ήταν μέσα στην τάξη) κι όταν του είπα «Εμείς τελειώσαμε κι εσύ τώρα μπαίνεις μέσα;», μου απάντησε ότι ήταν απαλλαγμένος από το μάθημα των Θρησκευτικών, όντας Ορθόδοξος. Η απάντησή μου ήταν: «Και πολύ καλά κάνεις. Τώρα, όμως, που είσαι έφηβος, να αναζητάς πάντα την αλήθεια». Ύστερα από 20 μέρες η διευθύντρια με αναζήτησε και μου είπε ότι ένας μαθητής ζητούσε να πάω στο σχολείο γιατί με ήθελε. Την επομένη πήγα και μου έφερε τον μαθητή εκείνον, ο οποίος μου είπε ότι αυτό που του είχα πει πριν 20 μέρες δεν τον άφηνε ήσυχο και ήθελε να κουβεντιάσουμε για την αλήθεια, κάτι που έγινε με ενδιαφέρουσα συνέχεια.
Η γνώση, ο σχολαστικισμός και ο επιστημονισμός των Θεολογικών Σχολών και μεγάλου μέρους των θεολόγων, καθώς και οι μακριά από την πραγματικότητα προτάσεις της διοικούσας Εκκλησίας είναι χρήσιμα στοιχεία, αλλά δεν λύνουν το πρόβλημα. Χρειάζεται μετάνοια, αλλαγή πλεύσης δηλαδή, με παραδοχή των τεραστίων λαθών που έχουν γίνει. Ας ερωτώνται και κάποιοι που παραμένουν στη σιωπή τους… είναι πιο Ορθόδοξο και εκκλησιαστικό».

Στη συνεδρίαση που έκανε η Εκκλησία με τους θεολόγους ακούστηκε πως, αν δεν υπάρξουν γενναίες αλλαγές, κινδυνεύει το ίδιο το μάθημα. Κρίνετε πως είναι ορατός ένας τέτοιος κίνδυνος;

«Το μάθημα δεν κινδυνεύει από εξωτερικούς παράγοντες, παρά μόνο από εμάς τους ίδιους. Αν οι παραγωγικές σχολές (τις οποίες η διοικούσα Εκκλησία δεν τις άγγιξε στις παρατηρήσεις της και στις προτάσεις της) δεν έχουν έγνοια να καταρτίζουν θεολόγους με εκκλησιαστικό και πατερικό φρόνημα, δηλαδή με ανοιχτότητα ως προς τον τρόπο που σκέφτονται και παιδαγωγικότητα ως προς τη μεθοδολογία τους, θα δεχόμαστε επικρίσεις και προτάσεις για αλλοίωση του μαθήματος, όπως θα το θέλουν κάποιοι. Δυστυχώς, το μάθημα πιέζεται από δύο πλευρές: τους «ταλιμπανιστές της θρησκείας» και τους «ταλιμπανιστές της εκκοσμίκευσης και του Διαφωτισμού». Χάθηκε ο δρόμος της «καμήλας», δηλαδή ο δρόμος της καταλλαγής και της «θεολογίας του αυτεξουσίου»;

Ο Αρχιεπίσκοπος στην ίδια συνάντηση αναφέρθηκε στο παράδειγμα της Γερμανίας, όπου οι καθηγητές πρέπει να έχουν άδεια διδασκαλίας και από την Εκκλησία. Ποια η άποψή σας για αυτό;

Συμφωνώ απόλυτα με τη γνώμη του Αρχιεπισκόπου, όχι επειδή το λέει ο Αρχιεπίσκοπος, αλλά επειδή γνωρίζει ακριβώς τη σημασία μιας τέτοιας απόφασης. Μια τέτοια πρακτική θα έβαζε στο περιθώριο τους «επαγγελματίες του είδους». Αναρωτιέμαι αν είναι ο ίδιος έτοιμος να αντιμετωπίσει τις ενστάσεις των Θεολογικών Σχολών και του κράτους».


Πώς πρέπει να μιλάμε στο παιδί για τον Θεό;

«Δεν χρειάζονται μεγάλες φιλοσοφίες, τις οποίες είναι βέβαιο ότι θα αναζητήσει αργότερα, με την τριβή του σε κάθε περίσταση της ζωής του. Εκείνο που έχει ανάγκη είναι να διαπιστώσει πως ο ίδιος ο δάσκαλος φέρνει στην πράξη αυτά που διδάσκει. Όπως κι ο γονιός πετυχαίνει τον ρόλο του ως γονιού, αν είναι σταθερός στη σχέση του με το παιδί του και δίνει πρώτος το παράδειγμα. Η ηλικία των μαθητών του Γυμνασίου και του Λυκείου είναι τέτοια που δεν αντέχει να του διδάσκεις έναν Θεό τύραννο, αποκρουστικό, αυστηρό και τιμωρό. Άλλωστε, ο Θεός δεν είναι τίποτα από αυτά. Ο μεγάλος Δάσκαλος, ο Χριστός, ούτε αυστηρός ήταν, ούτε μελιστάλακτος. Δίδαξε την αληθινή σχέση των ανθρώπων μεταξύ τους και με τον Θεό. Όταν οι μαθητές μου με ρωτούσαν «Πού είναι ο Θεός», τους απαντούσα ότι τον έβλεπα εκείνη τη στιγμή στα μάτια τους και στο πρόσωπό τους, γιατί -εξηγούσα- η καλύτερη εικόνα του Θεού είναι ο άνθρωπος. Σε αυτό δεν μου απαντούσαν, αλλά τους έβλεπα μόνο να στοχάζονται την απάντηση. Είναι το ίδιο που κάνω όταν μου φιλούν το χέρι και γυρίζω και τους φιλώ κι εγώ το δικό τους και, όταν με ρωτούν γιατί, παίρνουν την ίδια απάντηση: «Φιλώ το χέρι σας γιατί είστε εικόνες του Θεού». Ύστερα από μια τέτοια διαχείριση της διδασκαλικής ιδιότητας, τα παιδιά αρχίζουν να σκέφτονται. Σκέφτονται μήπως και τα πράγματα δεν είναι έτσι όπως τα έχουν μάθει από το σπίτι τους ή από τους φίλους τους και τον κοινωνικό περίγυρο. Μια τέτοια ρήξη μέσα τους μπορεί να τους φέρει στην αναζήτηση της αλήθειας».

"Ν": Εδώ και δεκαετίες εκτιμώ πολύ τον καθηγητή Αλ. Καρυώτογλου (π. Αλέξανδρο πλέον) και συγκινήθηκα από τα παραπάνω. Δεν ήξερα ότι είχε χειροτονηθεί ιερέας. Ας έχει την ευχή του Κυρίου για να ωφελήσει ψυχούλες κατά το σοφό και πανάγαθο θέλημα του Θεού.
Παρακαλώ, αν θέλετε, και:

Για την αρχή της σχολικής χρονιάς...
Ο άγιος των Εξαρχείων, που δεν είχε ούτε για νοίκι...
Αντιεξουσιαστές και Μεγάλη Παρασκευή!...
«Αγάπη και φιλία δεν έμαθα στην Εκκλησία»!...
Εφηβεία και αναζήτηση του Θεού
Άναρχος Θεός και αναρχικός Χριστιανός

Ελεωνόρα Ζουγανέλη, "Έλα!" - Σαν προσευχή του μοντέρνου ανθρώπου...
Ο Γιάννης Αγγελάκας και τα Θρησκευτικά...
Ο άθεος (;) διά Χριστόν σαλός των Εξαρχείων & οι ορθόδοξοι άγιοι που του μοιάζουν
5+1 μύθοι για τη Θρησκεία και την Εκκλησία
Οι άγιοι αναρχικοί
ΖΗΣΕ ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΑ ΟΡΙΑ!

Γιατί να θέλω να είμαι ορθόδοξος χριστιανός;
Αθήνα, πόλη των αγίων!...
Γίνε κι Εσύ Πολεμιστής του Φωτός
Η επιστημονική έρευνα για το Θεό
Ηθικισμός; Όχι, ευχαριστώ!
αναρχία και αιώνια Ζωή
Κάτι τύποι με μαύρα που ζουν στον κόσμο τους

Εξαιρετική συνέντευξη του π. Βασίλειου Γοντικάκη στην εκπομπή "Αντιθέσεις" του Κρήτη TV.
Η αγία Μακρίνα η Φιλόσοφος και η Παγκόσμια Ημέρα για τη Μόρφωση των Γυναικών (19 Ιουλίου)