WOKE, Η ΝΕΑ ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΠΟΥ ΔΕΝ ΣΥΓΧΩΡΕΙ

π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
ΒΗΜΑΤΑ

Στη εποχή μας θριαμβεύει το κίνημα της αφύπνισης, το λεγόμενο WOKE. Στο όνομα της αποκατάστασης αδικιών του παρελθόντος, εις βάρος των μαύρων της Αμερικής, εις βάρος των γυναικών, των ατόμων με διαφορετικό σεξουαλικό προσανατολισμό, των μεταναστών, των διεμφυλικών, το κίνημα αυτό κινητοποιείται συνεχώς, κυρίως στο Διαδίκτυο, αλλά και με ακτιβιστικές ενέργειες, ώστε να ακυρωθεί στον δημόσιο λόγο οποιαδήποτε παρέμβαση δεν είναι σύμφωνη μ’ αυτό. Η κουλτούρα του εξοστρακισμού ή ακύρωσης (cancel culture) απαγορεύει να μιλούν δημόσια άνθρωποι που έχουν αντίθετες απόψεις, καθώς θεωρεί εκ προοιμίου ρατσιστικό τον λόγο τους, καταστρέφει αγάλματα ακόμη και προέδρων των ΗΠΑ που αμφισβητείται σήμερα ο ανθρωπισμός τους, πιέζει ώστε να μη διδάσκονται στα πανεπιστήμια κείμενα όπως τα ομηρικά έπη ή οι αρχαίες τραγωδίες, διότι διαφαίνεται υποτίμηση των γυναικών ή αποδοχή του χωρισμού των ανθρώπων σε ελεύθερους και δούλους, και ζητά να γυρίζονται σειρές ή ταινίες που διαστρέφουν την Ιστορία, όπως για παράδειγμα η μαύρη Κλεοπάτρα, βασίλισσα της Αιγύπτου, για να επέλθει έτσι η κάθαρση από τις αμαρτίες του παρελθόντος.

Όσοι είναι «αφυπνισμένοι», βλέπουν παντού αδικίες. Αλλιώς, θεωρούνται συμβιβασμένοι με το σύστημα που ευνοεί τους «λευκούς άνδρες» ή «τους πλούσιους που δεν έχουν φραγμούς καθώς εκμεταλλεύονται τις γυναίκες», την νομοθεσία που πρέπει να θεωρήσει ως κανονικότητα το δικαίωμα του ανθρώπου να κάνει ό,τι θέλει, χωρίς τους ηθικούς φραγμούς του παρελθόντος, ιδίως σε ό,τι αφορά στο σώμα και την ταυτότητά του, ενώ το μοντέρνο ρεύμα της queer αντίληψης, θεωρεί ότι το φύλο είναι κοινωνική κατασκευή, που αποδίδεται στον άνθρωπο και τίποτα δεν υπάρχει εκ φύσεως. Ο Γάλλος φιλόσοφος Braunstein τονίζει ότι η woke ιδεολογία έχει αναπτύξει θρησκευτικά χαρακτηριστικά: προσπαθεί ν’ απαντήσει στην έλλειψη μιας ανώτερης αλήθειας που χαρακτηρίζει τη σημερινή μετα-θρησκευτική κοινωνία και αυτή η νέα θρησκεία στηρίζεται στον εξαγνισμό της κοινωνίας, τον εξοστρακισμό όλων όσοι δεν την αποδέχονται, στο πέταγμα στην πυρά όσων κατηγορούνται για παρενόχληση ή εκμετάλλευση, χωρίς να γίνεται σεβαστό το τεκμήριο της αθωότητας, ενώ απουσιάζει εντελώς η συγχώρηση.

Δεν είναι τυχαία η εξάπλωση των μαθημάτων αντιρατσισμού στην εκπαίδευση και στα πανεπιστήμια. Χωρίς να αρνείται κάποιος τις αδικίες που συμβαίνουν ή το κακό που ενυπάρχει, δεν μπορεί παρά να σταθεί με περίσκεψη έναντι ενός κινήματος που ζητά να αλλάξει τον κόσμο, όχι εμπνέοντας, αλλά τιμωρώντας. Όχι αναζητώντας την αλήθεια, αλλά κατασκευάζοντας αλήθειες που αποδομούν τις ταυτότητες, εθνικές, θρησκευτικές, κοινωνικές, προσωπικές όχι όμως για να χτίσουν έναν κόσμο με αρχές, αλλά για να κάνουν να θριαμβεύσει ο δικαιωματισμός, που γίνεται μηδενισμός. Αν τα αμαρτήματα των παλαιότερων ήταν πολύ σοβαρά, η νέα ιδεολογία έρχεται σήμερα να λειτουργήσει ως εκδίκηση για το χτες, τραβώντας τα πράγματα στο αντίθετο άκρο.

Απέναντι σ’ αυτή την ραγδαία εξάπλωση, που κάνει θόρυβο και αγγίζει ιδιαίτερα τη νέα γενιά, η Εκκλησία οφείλει να μιλήσει για το μέτρο της αγάπης, για την συνύπαρξη με βάση κάποια όρια, για την ανάγκη να διαφυλαχτούν οι ταυτότητες και συνολικά η ταυτότητα του ανθρώπου, να διατηρηθούν η γλώσσα, η ιστορία, ο πολιτισμός, η πίστη, όχι χωρίς κριτική θεώρηση, όχι όμως και με αποδόμηση των πάντων. Δύσκολοι οι καιροί μας και μάλλον χρειάζεται αφύπνιση και σε όσους πιστεύουν.

Δημοσιεύθηκε στην «Ορθόδοξη Αλήθεια» στο φύλλο της Τετάρτης 7 Φεβρουαρίου 2024.