ΝΕΚΡΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ: Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, "Οι Έμποροι των Εθνών"

Για τις φωτογραφίες δείτε αυτή την αφιερωματική ανάρτηση

Οι Έμποροι των Εθνών είναι μυθιστόρημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Όπως όλα τα βιβλία του συγγραφέα είναι γραμμένο στη γνωστή ιδιάζουσα καθαρεύουσα του Παπαδιαμάντη, με τους διαλόγους σε γλώσσα καθομιλουμένη. Δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στο δισεβδομαδιαίο περιοδικό «Μη Χάνεσαι» του Βλάση Γαβριηλίδη, σε συνέχειες, από τις 8 Νοεμβρίου του 1882 μέχρι τις 8 Φλεβάρη του 1883.^[1] Σε βιβλίο εκδόθηκε πρώτη φορά το 1922, από τις εκδόσεις «Τύπος» του Δ. Π. Ταγκόπουλου. ^[2]

Πλοκή

Το έργο διαδραματίζεται στο διάστημα 1199 με 1207, παραμονές της Δ΄ Σταυροφορίας, όταν Βενετοί και Γενοβέζοι πειρατές εξορμούν για να κυριαρχήσουν στις Κυκλάδες. Στο βιβλίο, παράλληλα με το ερωτικό πάθος, περιγράφεται και το κλίμα της εποχής όπου «οι έμποροι των εθνών» με βασικό κίνητρο τη δίψα για χρήμα, καταφεύγουν σε ωμότητες και αυθαιρεσίες.

Ο Ιωάννης Μούχρας, ένας ευπατρίδης της Νάξου αλλά και πειρατής ο ίδιος, σώζει τον Βενετό Μάρκο Σανούτο από τους Γενοβέζους πειρατές, και τον φιλοξενεί στο σπίτι του. Ο Ιωάννης έχει για σύζυγο την Αυγούστα, που ζει μια ζωή πολυτελή αλλά μονότονη, περιμένοντας τον άντρα της να γυρίσει από τις επιδρομές του. Ο Σανούτος, που είναι ένας φιλήδονος και μηδενιστής γόης, την αποπλανά, και κάποια στιγμή απάγει την Αυγούστα στη Βενετία. Ένα πάθος ξεκινάει ανάμεσα στον Σανούτο και την Αυγούστα, η οποία όμως στη συνέχεια μη αντέχοντας τη φιληδονία του, δραπετεύει για να κλειστεί σε μοναστήρι, στην Πάτμο.

Ο Μούχρας προσπαθεί να βρει και να εκδικηθεί τον Σανούτο, αλλά δεν τα καταφέρνει.

Στο τέλος η Αυγούστα πηγαίνει στη ναυαρχίδα του Σανούτου, αλλά δεν τον βρίσκει εκεί. Ο Μαύρος, ένας βοηθός του, με μια αναπάντεχη και αυθαίρετη εντολή του Σανούτου, πυρπολεί τα πλοία του καίγοντας ταυτόχρονα και την Αυγούστα.^[3]

[-Στο δεύτερο μυθιστόρημά του, «Οι Έμποροι των Εθνών», ο Παπαδιαμάντης ξεπερνάει την πρώτη του προσπάθεια και παρουσιάζει ένα έργο, το οποίο δεν στάθηκε μόνο σημαντική προσφορά στην εποχή του αλλά και σήμερα μπορεί να σταθεί δίπλα στα καλύτερα ιστορικά και ρομαντικά ελληνικά μυθιστορήματα. Μια πληθωρική φαντασία, πλαισιωμένη με την τεχνική του ταλέντου, έδωσε ένα έργο πραγματικά γνήσιας καλλιτεχνικής δημιουργίας. Ξαναζωντανεύει τη νησιώτικη Βενετοκρατία στην πρώτη της εξόρμηση για την κατάκτηση των Κυκλάδων και περιγράφει με δαντικές εικόνες την αγριότητα των Βενετών και των Γενοβέζων, που είχαν ως μόνο νόμο τους την αυθαιρεσία και την ωμή ιδιοτέλεια. Αυτοί είναι οι «έμποροι των εθνών», που η δίψα του χρήματος τους μεταβάλλει σε λύκους και απαίσιους φονιάδες των ήσυχων ανθρώπων των ελληνικών νησιών.

Από το ιστολόγιο: ... ΜΙΚΡΟΣ ΣΕΡΙΦΗΣ Club Φίλων ...: Ας θυμηθούμε... 17 - Οι Έμποροι των Εθνών]

Μεταφορές

Ο Στάθης Ψάλτης στη σειρά ως γελωτοποιός

Το βιβλίο μεταφέρθηκε το 1973 στη μικρή οθόνη με βασικούς πρωταγωνιστές τον Νίκο Τζόγια (στο ρόλο του Ιωάννη Μούχρα), την Κατερίνα Αποστόλου (στο ρόλο της Αυγούστας) και τον Ανδρέα Μπάρκουλη (στο ρόλο του Μάρκου Σανούτου, στα αρχικά επεισόδια).

Στους τίτλους ακουγόταν το τραγούδι «Ήτανε μια φορά μάτια μου» σε στίχους του Κώστα Φέρρη και μουσική του Σταύρου Ξαρχάκου, με τη φωνή του Νίκου Ξυλούρη (βλ. βίντεο παρακάτω). Το τραγούδι παρέμεινε στους αρχικούς τίτλους, μέχρι που συνελήφθη ο Ξυλούρης (από τη χούντα) και η λογοκρισία απαγόρευσε να ακούγεται η φωνή του.^[4]^[5]

Θεωρείται το πρώτο ελληνικό σίριαλ που διασκεύασε λογοτεχνικό έργο.^[6]