Των προπατόρων το σύστημα

Οι Πατριάρχες της Παλαιάς Διαθήκης Αβραάμ, Ισαάκ και Ιακώβ με τις ψυχές των σεσωσμένων ανθρώπων στην αγκαλιά τους (από εδώ). Η σκηνή αυτή βασίζεται στην παραβολή του πλούσιου και του Λάζαρου (Λουκ. 16, 19-31) Τι είναι αυτοί οι "Πατριάρχες", εδώ.

 π. Δημητρίου Μπόκου / Τι και πώς

Ἡ Κυριακὴ πρὸ τῆς Χριστοῦ Γεννήσεως (συμπίπτει μεταξὺ 18 καὶ 24 Δεκεμβρίου) ξαναφέρνει στὴ μνήμη μας τοὺς πρὸ Χριστοῦ ἁγίους ποὺ γιορτάσαμε καὶ τὴν προηγούμενη Κυριακὴ τῶν ἁγίων Προπατόρων (συμπίπτει μεταξὺ 11 καὶ 17 Δεκεμβρίου). Οἱ δυὸ αὐτὲς Κυριακὲς μᾶς βάζουν γιὰ τὰ καλὰ στὸ κλίμα τῶν Χριστουγέννων καὶ μνημονεύουν ὅλους γενικὰ τοὺς δικαίους τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης καὶ ὄχι μόνο τοὺς κατὰ σάρκα προγόνους τοῦ Χριστοῦ.

 

Ἔτσι ἀπὸ τὴν πρώτη κιόλας Κυριακὴ (τῶν Προπατόρων) ὑμνοῦνται ὀνομαστικὰ δίκαιοι καὶ προφῆτες, ἄντρες καὶ γυναῖκες, ποὺ δὲν ἀνῆκαν ἀκριβῶς στὸ γενεαλογικὸ δέντρο τοῦ Χριστοῦ, ὅπως οἱ Ἄβελ, Μελχισεδέκ, Ἰώβ, Ἰωσήφ, Μωυσῆς, Ἀαρών, Ὤρ, Ἰησοῦς τοῦ Ναυῆ, Σαμψών, Σαμουήλ, Ἠλίας, Ἀββακούμ, Σοφονίας, Ἰωνᾶς, Ἱερεμίας, Ἰεζεκιήλ, Ζαχαρίας, Ἰωάννης ὁ Βαπτιστής, Μαριὰμ (ἡ ἀδελφὴ τοῦ Μωυσέως), Δεββώρα, Ἐσθὴρ καὶ πολλοὶ ἄλλοι. Πρόγονοι δηλαδὴ τοῦ Χριστοῦ δὲν εἶναι μόνο ὅσοι εἶχαν τὴν ἀγαθὴ τύχη νὰ ἀνήκουν στὶς γενιές, ποὺ μὲ ἀδιάσπαστη βιολογικὴ συνέχεια καταλήγουν στὴ γέννηση τοῦ Χριστοῦ. 

 

Οἱ γενιὲς αὐτές, παρεμπιπτόντως, ἀριθμοῦνται στὴ ‘‘βίβλο γενέσεως’’ τοῦ εὐαγγελιστῆ Ματθαίου, ποὺ φτάνει πρὸς τὰ πίσω ὣς τὸν Ἀβραάμ, καὶ συμπληρώνεται ἐν συνεχείᾳ ἀπὸ τὸν Λουκᾶ, ποὺ τὴν πάει μέχρι τὸν Ἀδὰμ καὶ τὸν Θεὸ (Ματθ. 1, 1-16. Λουκ. 3, 23-38). Ἀρχὴ καὶ τέλος τῆς φυσικῆς βιολογικῆς αὐτῆς ἁλυσίδας εἶναι ὁ Θεός. Ξεκινάει καὶ τελειώνει μὲ αὐτόν. Στὴν ἀρχή της ὁ Θεὸς γεννάει, δημιουργεῖ μὲ τὴ ζωαρχική του πνοὴ τὸν Ἀδάμ, στὸ τέλος της ὁ Θεὸς γεννιέται ἀπὸ τὴ θυγατέρα τοῦ Ἀδὰμ Θεοτόκο Μαρία. Ἔτσι ὁ Χριστὸς εἶναι κατὰ σάρκα γέννημα ὄχι μόνο τοῦ ἑβραϊκοῦ λαοῦ, ἀλλὰ τῆς ὅλης ἀνθρωπότητας. Εἶναι ὁ δεύτερος, ὁ ἔσχατος Ἀδάμ. «Ἐγένετο ὁ πρῶτος ἄνθρωπος Ἀδὰμ εἰς ψυχὴν ζῶσαν· ὁ ἔσχατος Ἀδὰμ εἰς πνεῦμα ζωοποιοῦν» (Α΄ Κορ. 15, 45).

 

Κατάγεται ὅμως εἰδικὰ καὶ ἀπὸ τὸν λαὸ τοῦ Ἰσραήλ, ποὺ ἀπὸ τὸν Ἀβραὰμ καὶ μετὰ ἐκλέγεται ἀπὸ τὸν Θεὸ καὶ λαμβάνει κάθε δυνατὴ βοήθεια γιὰ νὰ μπορέσει νὰ κυοφορήσει διὰ μέσου τῶν αἰώνων τὴν Μητέρα Παρθένο. Αὐτὸς ὁ λαὸς υἱοθετεῖται ἀπὸ τὸν Θεό, δοξάζεται, λαμβάνει διαθῆκες, νομοθεσία, λατρεία, ὑποσχέσεις. Σ’ αὐτὸν ἀνήκουν οἱ πατέρες καὶ ἀπὸ αὐτὸν γεννᾶται «ὁ Χριστὸς τὸ κατὰ σάρκα», ὥστε νὰ μιλάει σύμπασα ἡ Ἁγία Γραφὴ «περὶ τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ (τοῦ Θεοῦ) τοῦ γενομένου ἐκ σπέρματος Δαυΐδ κατὰ σάρκα» (Ρωμ. 1, 3. 9, 5).

 

Προγόνους ὅμως τοῦ Χριστοῦ θεωροῦμε καὶ ὅσους ἀγωνίστηκαν γιὰ νὰ ἔλθει κάποτε ἡ ἐποχὴ τοῦ Χριστοῦ, ὅλους «τοὺς κηρύξαντας Χριστόν». Ἀκόμα κι ἂν κάποιοι ἔπεσαν ὡς ἄνθρωποι σὲ ἁμαρτήματα. Δὲν κρίνεται λεπτομερῶς ἡ ζωή τους, ἀλλὰ ἐκθειάζεται ἡ πίστη τους στὸν ἐρχόμενο Λυτρωτή. Ὅλοι αὐτοὶ εἶναι οἱ «μαρτυρηθέντες διὰ τῆς πίστεως». Δὲν εἶδαν μὲ τὰ μάτια τους τὴν ἐκπλήρωση τῶν ὑποσχέσεων τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ ἔζησαν καὶ πέθαναν πιστεύοντας ἀταλάντευτα ὅτι θὰ ἐκπληρωθοῦν. «Κατὰ πίστιν ἀπέθανον οὗτοι πάντες» (Ἑβρ. 11, 13. 39). Εἶναι οἱ «πρὸ νόμου πατέρες», οἱ πνευματικοὶ πρόγονοι τοῦ Χριστοῦ. Καὶ συγκροτοῦν, μαζὶ μὲ τοὺς κατὰ σάρκα προγόνους του, «τῶν Προπατόρων τὸ σύστημα». Καρπὸς σαρκικὸς καὶ πνευματικός, ἀπόγονος δικός τους «εὐκλεὴς» εἶναι ἡ πανάσπιλη Μητέρα τοῦ Θεοῦ. 

 

Γι’ αὐτὴν «καυχῶνται ἐν δόξῃ οἱ ἅγιοι», ὅλοι οἱ φυσικοὶ καὶ πνευματικοὶ Προπάτορες Χριστοῦ.