«Τούτο εστίν άνθρωπος» κατά τον Μέγα Βασίλειο...

Ποιμαντορική Εγκύκλιος Πρωτοχρονιάς 2022
Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιερόθεος
Εκκλησιαστική Παρέμβαση / ΟΟΔΕ

Εικ. από εδώ, όπου και άλλες.

Τέκνα εν Κυρίω αγαπητά,

Ευφρόσυνη και η σημερινή ημέρα με την εορτή τής Περιτομής τού Κυρίου ημών Ιησού Χριστού και την εορτή τού Μεγάλου Βασιλείου, Αρχιεπισκόπου Καισαρείας τής Καππαδοκίας. Με αυτές τις δύο εορτές, τού Κυρίου ημών Ιησού Χριστού και τού φίλου τού Χριστού, δηλαδή τού Μεγάλου Βασιλείου, αρχίζει και ο νέος χρόνος 2022 και ευχόμαστε να είναι ευλογημένος από τον Τριαδικό Θεό.

Με την νέα αυτήν χρονιά αφήνουμε πίσω μας τα λυπηρά τής προηγούμενης χρονιάς και αρχίζουμε με νέες και χρηστές ελπίδες για την νέα χρονιά, τόσο για μάς, όσο και για την Εκκλησία, την πατρίδα μας και ολόκληρη την οικουμένη.

Αυτήν την ημέρα θα ήθελα να αναφερθώ σε έναν λόγο τού Μεγάλου Βασιλείου που εορτάζει σήμερα περί τού ότι, παρά την αναγκαιότητα τών υλικών πραγμάτων για την ζωή μας, εν τούτοις δεν πρέπει να προσκολλόμαστε σε αυτά, γιατί έχουμε δημιουργηθή με άλλες υψηλές προδιαγραφές, για το αιώνιο. Φυσικά, χρησιμοποιούμε όλα όσα μάς προσφέρονται για την συντήρησή μας στον κόσμο αυτόν, αλλά πρέπει να γνωρίζουμε ότι έχουμε υψηλό προορισμό.

Μεταξύ τών άλλων στον λόγο αυτόν ο Μέγας Βασίλειος ορίζει τι είναι ο άνθρωπος και ποιος είναι ο προορισμός του. Ο άνθρωπος είναι νους που ενδύθηκε με την κατάλληλη και ταιριαστή σάρκα, διαπλάσσεται από τον πάνσοφο τεχνίτη από τους μητρικούς κόλπους, και ο καιρός τού τοκετού τον φέρει στο φως από τους σκοτεινούς εκείνους θαλάμους. Δεν γίνεται τίποτε μόνο του, αλλά γίνεται με την δημιουργική ενέργεια τού Θεού.

 

Στην συνέχεια ο Μέγας Βασίλειος παρουσιάζει ποιος είναι ο σκοπός τής δημιουργίας τού ανθρώπου και ποιο είναι το νόημα τής υπάρξεώς του.

Κατ’ αρχάς τονίζει για το ποια είναι η σχέση τού ανθρώπου με την κτίση. Λέγει: «Τούτο άρχειν ετάχθη τών επί γης. Τούτω γυμνάσιον αρετής η κτίσις υφήπλωται». Δηλαδή, ο άνθρωπος έχει ταχθή από τον Θεό να κυβερνά όλα εκείνα που είναι στην γη, και μάλιστα όλη η κτίση έχει απλωθή μπροστά στον άνθρωπο, ώστε αυτή να είναι γυμναστήριο για την αρετή του.

Αυτό σημαίνει ότι ο άνθρωπος δεν μπορεί να είναι εξαρτημένος από την κτίση, δεν μπορεί να είναι δούλος τής κτίσεως, αλλά πρέπει να την θεωρή ως γυμναστήριο για να αυξάνεται στην αρετή.

Έπειτα, σκοπός τού ανθρώπου είναι να έχη σχέση με τον Θεό, να μη ζη αυτόνομα. Λέγει ο Μέγας Βασίλειος: «Τούτω κείται νόμος μιμείσθαι τον πλάστην εις δύναμιν, και την εν ουρανοίς ευταξίαν σκιαγραφείν επί γης». Δηλαδή δόθηκε νόμος στον άνθρωπο να μιμήται όσον είναι δυνατόν τον πλάστη του, και να σκιαγραφή επάνω στην γη την ουράνια ευταξία.

Αυτός είναι ένας υπέροχος λόγος που δείχνει το πώς πρέπει να ζη ο άνθρωπος. Έχει μέσα του τον νόμο, που είναι η φυσική του κατάσταση για να μιμήται τον Δημιουργό του και να ιχνογραφή, να ζωγραφίζη στην γη την ευταξία που επικρατεί στον ουρανό, δηλαδή να μιμήται τους αγγέλους και τους αγίους.

 

Πέρα από αυτά ο άνθρωπος πρέπει να σκέπτεται ότι θα δώση λόγο τών πράξεών του στον Δημιουργό του στον κατάλληλο καιρό. Λέγει: «Τούτο εντεύθεν καλούμενον απανίσταται. Τούτο τω τού πέμψαντος Θεού παρίσταται βήματι. Τούτο ευθύνεται, τούτο δέχεται την τών ενταύθα πεπολιτευμένων αντίδοσιν». Δηλαδή, ο άνθρωπος είναι προσωρινός εδώ στην γη και θα κληθή να ανέβη στον ουρανό και θα παραστή στο βήμα τού Χριστού, και φυσικά θα κριθή και θα λάβη ανταπόδοση γι’ αυτά που έπραξε όσο ζούσε στην γη.

Πρόκειται για μια μεγαλόπνοη θεώρηση τού ανθρώπου από τον Μέγα Βασίλειο, που είναι διδασκαλία τής Εκκλησίας περί τού ανθρώπου, όπως παρουσιάζεται στην Αγία Γραφή και την όλη παράδοσή της. Ο άνθρωπος δεν είναι ένα μέρος τού παρόντος κόσμου, δεν είναι εξάρτημα τής φύσεως, αλλά δημιουργήθηκε από τον Θεό για να είναι άρχοντας τής φύσεως και να πορεύεται σε Αυτόν. Η αποστολή του εδώ στον κόσμο είναι να σκιαγραφή στην γη «την εν ουρανοίς ευταξίαν».

Είναι επίκαιρος αυτός ο λόγος τού εορταζομένου σήμερα Μεγάλου Βασιλείου. Η επικαιρότητα αυτού τού μηνύματος συνδέεται με το ότι οι σύγχρονοι Χριστιανοί έχουμε κατεβάσει πολύ το επίπεδο τής ζωής μας. Ασχολούμαστε ολοκληρωτικά με την καθημερινότητα, η οποία μάς καταβροχθίζει, ο νους μας είναι σκοτισμένος, αφού ταυτίζεται με την λογική, τα πάθη και το περιβάλλον, πράγμα που συνιστά την πτώση‧ είμαστε δούλοι τής κτίσεως αντί να κυριαρχούμε επάνω σε αυτήν‧ ξεχνάμε τον νόμο που μάς έχει δοθή για να μιμούμαστε τον δημιουργό μας και κάνουμε δικούς μας νόμους για να θέτουμε στο περιθώριο τής ζωής μας τον Θεό‧ θέτουμε δικούς μας κανόνες αντί να ζούμε κατά το θέλημα τού Θεού‧ και νομίζουμε ότι θα ζήσουμε πολλά χρόνια πάνω στην γη, και όταν θα έλθη η ώρα τού κοινού χρέους, μερικοί πιστεύουν ότι θα οδηγηθούν στο «απόλυτο μηδέν», σε μια ζωή χωρίς Θεό, και χωρίς λογοδοσία τών πράξεών μας.

Μάλιστα, όλες οι συζητήσεις για την πανδημία και τον τρόπο αντιμετωπίσεώς της, προσελκύουν απόλυτα το ενδιαφέρον μας, ωσάν να είμαστε αυθύπαρκτα όντα, χωρίς να δώσουμε αναφορά σε κανέναν, και χωρίς να έχουμε μέλλον.

 

Τέκνα εν Κυρίω αγαπητά,

Ο νέος χρόνος μάς δίνει την αφορμή να σκεφθούμε τι είμαστε και πώς πρέπει να ζούμε. Είμαστε δημιουργημένοι από τον Θεό για να ζήσουμε αιωνίως μαζί Του, πρέπει να ζούμε κατά Θεόν και θα δώσουμε λόγο σε Αυτόν για όσα κάνουμε εδώ στην γη στο σύντομο χρονικό διάστημα που θα ζήσουμε.

Γι’ αυτό την ημέρα αυτήν εύχομαι καλή και ευλογημένη χρονιά, όπως το έκανα στην αρχή, και να εφαρμόσουμε την εντολή που έδωσε ο Απόστολος Παύλος στον μαθητή του Τιμόθεο: «Αγωνίζου τον καλόν αγώνα τής πίστεως‧ επιλαβού τής αιωνίου ζωής» (Α΄ Τιμ. στ΄, 12).

Με πατρικές ευχές

Ο Μητροπολίτης

+ Ο Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιερόθεος.