Για τον ασκητή αυτοκράτορα Νικοφόρο Φωκά, που τιμάται ως άγιος ιδιαίτερα στην Κρήτη και ασματική ακολουθία του περιλαμβάνεται στο βιβλίο Κρητικόν Πανάγιον, διαβάστε μια εξαιρετική μελέτη εδώ.
Απόσπασμα από το 3ο μέρος:
Στην Κωνσταντινούπολη αφίχθη ο Νικηφόρος το πρώτο δεκαπενθήμερο του Απριλίου μόνος, εις ένδειξη των πραγματικών του διαθέσεων. Είχε απολύσει μεγάλο μέρος του στρατού μετά το πέρας της εκστρατείας. Μικρό μόνο τμήμα επιφυλακής παρέμενε στο στρατόπεδο της Τζαμανδούς. Δεδομένης της αντιπάθειας του Ιωσήφ Βριγγά προς το πρόσωπό του, η κίνηση αυτή θα μπορούσε να χαρακτηριστεί απερίσκεπτη. Στη σκέψη, όμως του στρατηγού, ήταν ο μόνος τρόπος να καθησυχάσει όσους τον εχθρεύονταν και συνάμα τον φοβόταν. Επίσης κατεδείκνυε στα μάτια των πολιτών το ασύστατο της φημολογίας που τον ήθελε συνωμότη και σφετεριστή.
Ο Σκυλίτζης αναφέρει πρόσκληση της αυτοκράτειρας και τέλεση θριάμβου με τα λάφυρα της Κρήτης και της Βέρροιας. Επίσης μεταφέρει πληροφορία, κατά την οποία πραγματοποιήθηκε προσωπική συνάντηση των δύο ανδρών, Νικηφόρου και Ιωσήφ, στην οικία του δευτέρου. Στη συνάντηση αυτή πήγε ο Νικηφόρος αιφνιδιαστικά, και αφού τον δέχθηκε ο Ιωσήφ, τον πήρε παράμερα και του έδειξε τον μάλλινο επενδύτη που φορούσε κατάσαρκα, σύμβολο μοναχικής ή για να πούμε καλύτερα, ασκητικής διαβίωσης. Επίσης τον επιβεβαίωσε με όρκο, ότι πραγματική του επιθυμία ήταν να γίνει μοναχός και όχι αυτοκράτορας, συνεπώς δεν είχε κανένα λόγο να τον υποπτεύεται. Τόσο ειλικρινής φάνηκε στον Ιωσήφ, ώστε ο παρακοιμώμενος έπεσε στα πόδια του και του ζήτησε συγγνώμη που τον επιβουλευόταν.
Απόσπασμα από το 3ο μέρος:
Στην Κωνσταντινούπολη αφίχθη ο Νικηφόρος το πρώτο δεκαπενθήμερο του Απριλίου μόνος, εις ένδειξη των πραγματικών του διαθέσεων. Είχε απολύσει μεγάλο μέρος του στρατού μετά το πέρας της εκστρατείας. Μικρό μόνο τμήμα επιφυλακής παρέμενε στο στρατόπεδο της Τζαμανδούς. Δεδομένης της αντιπάθειας του Ιωσήφ Βριγγά προς το πρόσωπό του, η κίνηση αυτή θα μπορούσε να χαρακτηριστεί απερίσκεπτη. Στη σκέψη, όμως του στρατηγού, ήταν ο μόνος τρόπος να καθησυχάσει όσους τον εχθρεύονταν και συνάμα τον φοβόταν. Επίσης κατεδείκνυε στα μάτια των πολιτών το ασύστατο της φημολογίας που τον ήθελε συνωμότη και σφετεριστή.
Ο Σκυλίτζης αναφέρει πρόσκληση της αυτοκράτειρας και τέλεση θριάμβου με τα λάφυρα της Κρήτης και της Βέρροιας. Επίσης μεταφέρει πληροφορία, κατά την οποία πραγματοποιήθηκε προσωπική συνάντηση των δύο ανδρών, Νικηφόρου και Ιωσήφ, στην οικία του δευτέρου. Στη συνάντηση αυτή πήγε ο Νικηφόρος αιφνιδιαστικά, και αφού τον δέχθηκε ο Ιωσήφ, τον πήρε παράμερα και του έδειξε τον μάλλινο επενδύτη που φορούσε κατάσαρκα, σύμβολο μοναχικής ή για να πούμε καλύτερα, ασκητικής διαβίωσης. Επίσης τον επιβεβαίωσε με όρκο, ότι πραγματική του επιθυμία ήταν να γίνει μοναχός και όχι αυτοκράτορας, συνεπώς δεν είχε κανένα λόγο να τον υποπτεύεται. Τόσο ειλικρινής φάνηκε στον Ιωσήφ, ώστε ο παρακοιμώμενος έπεσε στα πόδια του και του ζήτησε συγγνώμη που τον επιβουλευόταν.
2ο απόσπασμα, από το τέλος του 3ου μέρους:
Αλλά και οι
επικλήσεις του λαού της Κωνσταντινούπολης, εν ώρα κινδύνου, προς τον
στρατηλάτη, κρύβουν κάτι από παράκληση σε άγιο. Βέβαια, δεν ξεχνάμε, ότι
προστάτης της θεοφύλακτης Πόλης είναι η Υπεραγία Θεοτόκος. Θυμόμαστε,
όμως, ότι στο Άγιον Όρος και ειδικά στην Μεγίστη Λαύρα τιμούσαν αυτόν ως
μάρτυρα μέχρι τα μέσα του ΙΣΤ' αιώνος. Μάλιστα στον βίο του Οσίου Αθανασίου του Αθωνίτη αναφέρεται και θαύμα που έπραξε ο Νικηφόρος σε
αδελφό της Μονής. Το μεταφέρουμε αυτούσιο από διήγηση του μοναχού
Νικολάου στον μοναχό και μαθητή του οσίου Αθανασίου, Θεοδώρητο:
«Τη γουν τρισκαιδεκάτη νυκτί λογισμός μοι επήλθε περί του Μάρτυρος Νικηφόρου, εάν ως Μάρτυρα οφείλωμεν έχειν αυτόν, είτε και μη˙ πολλοί γαρ τούτο κακείνο διϊσχυρίζοντο˙ εγώ δε τω λόγω του Πατρός (σ.σ. του οσίου Αθανασίου) πειθόμενος, επεκαλεσάμην αυτόν ως Μάρτυρα ποιήσαι μετ εμού σημείον εις αγαθόν˙ ήμην γαρ κατωφερής (σ.σ. δηλ είχε κήλη). Αρκούντως γαρ παρακαλέσας μετά γονυκλισιών επαυσάμην, και τηνικαύτα έγνων ότι μοι τα έγκατα άπαντα μέχρι και των γονάτων εχάλασεν˙ εβιαζόμην δε εμαυτόν ιδείν τι συνέβη μοι˙ αλλ' εγώ ουκ επείσθην τω λογισμώ αλλ' είχον αμετατρέπτως εν τω νοΐ μου ότι πάντως θεραπεύσει με ο Μάρτυς. Και μετά παραδρομήν πέντε νυχθημερών πάλιν ήμην επικαλούμενος τον Μάρτυρα, και έτι της ευχής ούσης εν τω στόματί μου έγνων ότι ανήλθε πάντα τα εντός μου και γέγονα υγιής. Και έως διήλθον αι τεσσαράκοντα πέντε ημέραι της στάσεώς μου, ουκ επείσθην τω λογισμώ ψηλαφήσαι και γνώναι τι μοι συνέβηκε» (Μπιλάλη, Νικοδήμου (αγιορείτου μοναχού), Όσιος Αθανάσιος..., τ.Α' σελ.230).
 |
| Από εδώ |
Επίσης
σε τοιχογραφία του Καθολικού της Λαύρας του Θεοφάνους (Ιστ' αι.)
ιστορείται ο αυτοκράτωρ να προσφέρει τα χρυσόβουλα με φωτοστέφανο, ενώ ο
Τσιμισκής σε τοιχογραφία του ιδίου αγιογράφου της ίδιας περιόδου στο
Καθολικό [δηλ. στον κεντρικό ναό], χωρίς φωτοστέφανο. Μαρτυρία του αγιορείτη μοναχού π. Νικοδήμου
Μπιλάλη για την ύπαρξη Ακολουθίας του Μάρτυρα δείχνει ότι οι πατέρες
στο Άγιο Όρος τον τίμησαν και τον μνημόνευσαν αρκούντως. Και πώς να
αντιπαρέλθει κάποιος τις μαρτυρίες του οσίου Αθανασίου του Αθωνίτη περί
του πνευματικού του τέκνου. Στις τρεις που παρεμβάλαμε ανωτέρω (στο
τέλος του κεφ. για την εκκλησιαστική πολιτική) θα προσθέσουμε ακόμα μία,
την οποία εκλάβαμε πάλι από το «Τυπικό» του οσίου, όπου ο λόγος του
είναι πιο άμεσος:
«Εντεύθεν, ει και το μοναδικόν σχήμα δι ήν είπομεν ουκ ημπέσχετο περιπέτειαν, αλλά τη των αρετών εργασία και φυλακή και τηρήσει του νοός, ταις τε μακροτάταις νηστείαις και ταις ευτόνεις αγρυπνίαις και διηνεκέσι χαμευνίαις τους εν όρεσι διαιτωμένους υπερηκόντιζε (σ.σ. ξεπερνούσε) μοναχούς αγωνιζόμενός τε και σωφρονών, όσον ο ημέτερος παραστήσαι λόγος ου δύναται».
Διαβάζουμε επίσης (εδώ):
Η μνήμη του αναφέρεται μόνο στον Λαυριωτικό Κώδικα Β 4φ. 133, όπου υπάρχει και πλήρης Ακολουθία του με Κανόνες (ποιητικά έργα, που ψάλλονται στην εκκλησία). Δημοσιεύθηκαν από τον L. Petit στο Byz. Zeitschrift τ. ΙΓ (1904 μ.Χ.) σελ. 398 - 420 και από τον Δημητριεύσκη στο Κίεβο το 1911 μ.Χ.
Στο άρθρο μας Η Εκκλησία ευλογεί τα όπλα; διαβάζουμε:
Οι στρατιωτικοί άγιοι κατά κανόνα είναι και μάρτυρες, έχουν δηλαδή
ξεπλύνει το αίμα των εχθρών (κι ας το έχυσαν σε αμυντικούς πολέμους) με
το δικό τους αίμα. Ακόμη και ο Νικηφόρος Φωκάς, που είναι άγιος, πέθανε
από μαχαίρι – και δεν τιμάται γιατί απελευθέρωσε εδάφη από τη σκληρή
αραβική κατοχή, αλλά για την ευσέβειά του. Κι όμως κι αυτός πέθανε από
μαχαίρι, στη συζυγική του κλίνη (όχι στο «ένδοξο» πεδίο της μάχης)!
Τυχαίο;
Άλλοι άγιοι στις 11 Δεκεμβρίου:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου