Σάββατο 16 Νοεμβρίου 2013

Δυτικοί άγιοι στα μέσα Νοεμβρίου...


Ξεφυλλίζοντας το εξαιρετικό βιβλίο Πανάγιον του καθηγητή της Ιατρικής Αθηνών Γεωργίου Πιπεράκι (ενός πνευματικού ανθρώπου που πολύ αγαπά τους αγίους - ας είναι ευλογημένος), παρατήρησα με έκπληξη και αρκετή συγκίνηση πόσο πολλοί αρχαίοι άγιοι από δυτικές ευρωπαϊκές χώρες γιορτάζουν τα μέσα Νοεμβρίου.
Πανάγιον Ορθοδόξων ΑγίωνΌλο το χρόνο γιορτάζουν αρχαίοι άγιοι της Δύσης (δηλαδή ορθόδοξοι άγιοι δυτικών εθνών, που έζησαν πριν το Σχίσμα του 1054), αλλά μου έκανε εντύπωση αυτή η συγκέντρωση αγίων τούτες τις μέρες. Τα συναισθήματα αυτά θέλησα να τα μοιραστώ μαζί σας μ' αυτή την ανάρτηση.
Είναι κοινό μυστικό πλέον πως η Ορθοδοξία δεν είναι μόνο ελληνική υπόθεση, ούτε μόνο υπόθεση της ανατολικής Ευρώπης. Όλοι οι λαοί της Δύσης έχουν πλήθος αγίων, που ανήκουν στη δική τους και δική μας κοινή ορθόδοξη παράδοση, από την οποία όμως η ίδια η Δύση απομακρύνθηκε μετά το Μεγάλο Σχίσμα. Έτσι, οι αρχαίοι αυτοί άγιοι έχουν περισσότερα κοινά με εμάς, τους ορθόδοξους χριστιανούς, παρά με τους χριστιανούς των ίδιων των χωρών τους από την εποχή του Μεσαίωνα!

Από το post μας Η νόσος του δυτικού ανθρώπου και η θεραπεία της αντιγράφω τα παρακάτω:
Δεν περιττεύει ωστόσο να διευκρινίσω ότι η Ορθοδοξία δεν αντιτίθεται ιδεολογικά στη δύση και το δυτικό πολιτισμό, ούτε και ταυτίζεται με οποιονδήποτε συγκεκριμένο εθνικό ή πολιτισμικό χώρο. Ως ορθόδοξος οφείλω και επιθυμώ να ομολογήσω ότι η δύση ευρίσκεται σε αιρετική αιχμαλωσία από τον 11ο αιώνα μ.Χ. και σε αθεϊστική αιχμαλωσία από το 17ο αιώνα. Οι δυτικοί αδελφοί μου δεν είναι εχθροί μου, αλλά η αιχμαλωσία τους, που είναι ο δικός τους εχθρός, είναι αυτόματα και δικός μου, όχι μόνο ή όχι τόσο λόγω των αντιπαραθέσεων του παρελθόντος (αν και δεν είναι όλες μακρινές, γιατί η σφαγή των Σέρβων από τους παπικούς Ουστάσι συνέβη μόλις το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο), όσο ακριβώς διότι ο δυτικός άνθρωπος είναι αδελφός μου και τα αδιέξοδά του μου προκαλούν οδύνη και με παρακινούν να του συμπαρασταθώ, αν μπορώ. Η Ορθοδοξία δεν αντιτίθεται στη δύση (παρά μόνο στην αιχμαλωσία της δύσης), για δύο βασικούς λόγους. Πρώτον, γιατί οι πνευματικές ρίζες της δύσης είναι ορθόδοξες, πατερικές και αγιοπνευματικές. Όλοι οι δυτικοί λαοί έχουν αναδείξει πλήθος αγίων, μαρτύρων, ασκητών και Πατέρων της Εκκλησίας, που είναι κληρονόμοι της ίδιας ορθόδοξης πνευματικότητας με τους δικούς μας αντίστοιχους «ανατολικούς» αγίους. 
Μιλάω βέβαια για τους αγίους των δυτικών λαών προ του Σχίσματος (που φωτισμένοι σύγχρονοι ορθόδοξοι διδάσκαλοι, όπως ο άγιος Ιωάννης Μαξίμοβιτς και ο π. Σεραφείμ Ρόουζ, αγωνίστηκαν να τιμήσουν, συχνά ενάντια σε αγκυλώσεις και προκαταλήψεις), ενώ για τους μεγάλους θεολόγους και φιλοσόφους του καθολικισμού δε μπορώ να πω ότι ανήκουμε στον ίδιο πνευματικό χώρο· μάλλον σε ριζικά αντίθετο, παρά τα κοινά προβλήματα και την κοινή αγωνία που ενίοτε μας αδελφώνει. Το ίδιο και με τους νεώτερους και σύγχρονους δυτικούς στοχαστές, θεολόγους και φιλοσόφους, οι οποίοι (και αυτός είναι ο δεύτερος λόγος που η Ορθοδοξία δεν αντιτίθεται στη δύση) φρονώ ότι βασανίζονται από την επίγνωση μιας πνευματικής κρίσης αιώνων, που γεννά ηθική και κοινωνική κρίση και της οποίας τα πολιτικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά και τις πολιτικές και κοινωνικές αιτίες και συνέπειες μπορούν να επισημάνουν, αλλά δε γνωρίζουν τη λύση της. [...].
Επίσης, από αυτή την ανάρτηση για το διαχριστιανικό διάλογο, μας χρειάζεται ένα απόσπασμα:
Το ερώτημα είναι γιατί να διαλεγόμεθα μόνο με τις ηγεσίες των ετεροδόξων και αλλοθρήσκων και να μη διαλεγόμεθα και με τα μέλη των διαφόρων ομολογιών, δίνοντας την Ορθόδοξη μαρτυρία; Με τα μέλη των άλλων χριστιανικών ομολογιών δεν έχουμε να χωρίσουμε τίποτα και τα περισσότερα από αυτά αγαπούν αληθινά τον Θεό, άσχετα αν αγνοούν το πλήρωμα της αλήθειας που δόθηκε στην Εκκλησία! Πονούμε όταν δεν μετέχουν στο Κοινό Ποτήριο της Εκκλησίας μας, πονούμε όταν βλέπουμε το ζήλο τους, αλλά βλέπουμε και την άρνηση των Μυστηρίων που έδωσε ο Θεός στην Εκκλησία για τη σωτηρία του κόσμου! Ο πόνος αυτός, όμως, δεν μετουσιώνεται ούτε σε μαρτυρία της Ορθοδοξίας προς αυτούς, ούτε σε διάλογο με αυτούς, ούτε σε διεξοδική ενημέρωση για τη φύση της Ορθόδοξης πίστης! [...]
Ας ανοίξουμε φτερά λοιπόν και ας ατενίσουμε μερικές κορυφές στον παγκόσμιο πνευματικό χάρτη της Ορθοδοξίας:

Ισπανοί άγιοι

Βικέντιος ο Διάκονος και Βαλεριανός, επίσκοπος Σαραγόσας, οι μάρτυρες (11 Νοεμβρίου).

Βιογραφία από εδώ: Ο Άγιος Βικέντιος γεννήθηκε στην Ουέσκα της Ισπανίας και από νεαρή ηλικία αφιερώθηκε στα γράμματα. Ψυχή φλεγόμενη από τη θεία φλόγα προσεκολλήθει, από τα εφηβικά του χρόνια, στον επίσκοπο της Σαραγόσης, Ουαλέριο.
Ο Ουαλέριος εκτιμώντας την αγνότητα, τη σύνεση και τον ευσεβή ζήλο του Βικέντιου τον χειροτόνησε διάκονο στην Αυγουστόπολη (Σαραγόσα). Επειδή δε ο ίδιος αν και μορφωμένος πολύ, δεν είχε την ευκολία του λόγου συχνά χρησιμοποιούσε τον Βικέντιο ως δάσκαλο του Θείου Λόγου. Γι' αυτό, συχνά, ο Ουαλέριος, χαριτολογώντας έλεγε ότι ο Άγιος Βικέντιος είναι η φωνή μου στην Εκκλησία.
Με το πέρασμα του χρόνου ο Βικέντιος αύξανε την ικανότητά του λέγειν του, την θερμότητα του ζήλου του και την ακούραστη προσπάθειά του να προσελκύσει στους κόλπους της αληθινής Εκκλησίας τους ειδωλολάτρες. Τα περισσότερα βράδια του τα διέθετε για την κατήχηση και τον διαφωτισμό των συνανθρώπων του. Όταν το πληροφορήθηκε αυτό ο Δακιανός (περί το 211 μ.Χ.), που διετέλεσε διοικητής επί του Διοκλητιανού και Μαξιμιανού, διέταξε και έφεραν τον Βικέντιο δεμένο, στην Σαραγόση της Βαλέντιας. Παρόλο τις απειλές που δέχθηκε ο Άγιος ομολόγησε την πίστη του Ιησού Χριστού και μπροστά στον έπαρχο. Γι' αυτό το λόγο διατάχθηκε να τον μαστιγώσουν μέχρι να ματώσουν οι σάρκες του. Κατόπιν τον έδεσαν σε σιδερένια κλίνη, κάτω από την οποία ήταν αναμμένη φωτιά. με αυτόν τον μαρτυρικό τρόπο παρέδωσε ο Άγιος Βικέντιος το πνεύμα στον Κύριο.


Ἀπολυτίκιον
Ήχος δ'. Ταχύ προκατάλαβε.
Τρισάριθμον σύνθημα, των αθλοφόρων Χριστού, υμνήσωμεν άσμασι, χαριστηρίοις πιστοί, Μηνάν τον αοίδιμον, Βίκτωρα τον γενναίον, και Βικέντιον θείον, πλάνην την των ειδώλων, καταργήσαντας πίστει. Αυτών ταις ικεσίαις, Χριστέ ο Θεός, σώσον τας ψυχάς ημών.


Βικτωρία και Ακισκόλος, αδελφοί και μάρτυρες (304 μ.Χ., 17 Νοεμβρίου). 

Γάλλοι άγιοι

Μαρτίνος της Τουρώνης (Τουρ = Tours), ο Ελεήμων (397 μ.Χ. 12 Νοεμβρίου), ένας από τους μεγαλύτερους αγίους της δυτικής Ορθοδοξίας.

Συνοπτική βιογραφία από εδώ:
Μια από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της αρχαίας ευρωπαϊκής ιστορίας είναι ο άγιος Μαρτίνος της Τουρ (Tours) ο Ελεήμων και Θαυματουργός (Μαρτίνος της Τουρώνης, Μαρντέν ντε Τουρ, 316-397 μ.Χ.), προστάτης άγιος της Γαλλίας, το βίο του οποίου συνέγραψε ο μαθητής του Σουλπίκιος Σεβήρος.
Ο άγιος Μαρτίνος ήταν ένας μορφωμένος και όμορφος νέος, καταγόμενος από τη Σαβωρία της Παννονίας. Άρχισε σταδιοδρομία ως αξιωματικός του ρωμαϊκού («βυζαντινού») στρατού, όπου έγινε παράδειγμα ευγενικής και φιλάνθρωπης συμπεριφοράς. Είναι γνωστό και αποτυπωμένο από πολλούς γλύπτες και ζωγράφους (και από το Δομίνικο Θεοτοκόπουλο) το επεισόδιο, όπου έκοψε στα δυο το στρατιωτικό του μανδύα για να ντύσει ένα γυμνό ζητιάνο. Την επόμενη νύχτα εμφανίστηκε ο Κύριος στον ύπνο του και του είπε δείχνοντάς του τον μανδύα του «Μαρτίνε, αν και κατηχούμενος ακόμη, με ζέστανες δίνοντας στον επαίτη τον μανδύα σου» (ορθόδοξη φορητή εικόνα του 16ου αι. με αυτό το θέμα από τη συλλογή Nicolenko, στο Παρίσι, κοσμεί το εξώφυλλο του 3ου τόμου του έργου Χαρίσματα και χαρισματούχοι, έκδ. ιεράς μονής Παρακλήτου, Ωρωπός 1997).
Τελικά, ο άγιος παραιτήθηκε από το στράτευμα και αφοσιώθηκε ολοκληρωτικά στη μεγάλη του αγάπη, το Χριστό. Αφού βαπτίστηκε (γιατί μέχρι τότε ήταν κατηχούμενος, δηλ. σε στάδιο προετοιμασίας για το βάπτισμά του) πήγε στον άγιο Ιλάριο του Πουατιέ (ένα επίσης σημαντικό άγιο και Πατέρα της Εκκλησίας του 4ου αι. στη Γαλλία). Όταν απέκτησε την κατάλληλη παιδεία, έγινε κληρικός και στη συνέχεια επίσκοπος στην Τουρ. 
Αγαπώντας την ησυχία και τη νοερά προσευχή, την οποία εσωτερικά εξασκούσε διαρκώς, έζησε για μεγάλο διάστημα ως αναχωρητής μέσα στο δάσος και από εκεί εκτελούσε τα καθήκοντά του. Διακρίθηκε για τον ενάρετο βίο του και τις σπουδαίες υπηρεσίες που πρόσφερε στο ποίμνιό του. Φρόντισε για τη γνώση της χριστιανικής διδασκαλίας από το λαό. Ίδρυσε τη μονή του Μαρμουτιέ και εργάστηκε για την ενίσχυση του χριστιανισμού, ιδίως μεταξύ των αγροτών. Στα χρόνια του πολλοί στράφηκαν στο χριστιανισμό, εγκαταλείποντας τα είδωλα.
Ήταν πολύ αγαπητός, γι’ αυτό και είχε ογδόντα μαθητές, με τους οποίους συνεργαζόταν στα έργα και στη διδασκαλία του. Ενώ ακόμη ζούσε, απόχτησε το χάρισμα να κάνει θαύματα.
Μαζί με τον πάπα Σιρίκιο και τον άγιο Αμβρόσιο του Μιλάνου διαμαρτυρήθηκε για την εκτέλεση του αιρετικού Πρισκιλιανού (με την κατηγορία της μαγείας) από τον αυτοκράτορα Μάγνο Μάξιμο, την οποία είχε προσπαθήσει με κόπο να αποτρέψει, αλλά χωρίς αποτέλεσμα.
Ο άγιος αρρώστησε στο χωριό Κάνδην, όπου και παρέδωσε το πνεύμα του στον Κύριο σε ηλικία 81 ετών. Η μνήμη του τιμάται στη δύση στις 11 Νοεμβρίου, με μια γιορτή πλούσια σε λαϊκά έθιμα (πολλά προχριστιανικής προέλευσης) και στην ανατολή (σε μας) στις 12 Νοεμβρίου.
 
Κουϊντιανός, επίσκοπος Κλερμόν Γαλατίας (525 μ.Χ.), Μπρίκιος, επίσκοπος Τουρώνης Γαλατίας (444 μ.Χ.) και Ευφράσιος επίσκοπος Κλερμόν (13 Νοεμβρίου).

Μάλουχος ή Μαλό (λατινικά Mailocus, κελτικά Maeloc) της Βρετάνης Γαλλίας (7ος αιώνας μ.Χ., 14 Νοεμβρίου).

Αρέδιος, ηγούμενος εν Λιμόζη (Limoges) Γαλατίας (591 μ.Χ.), Βουλφολαΐκ ο Στυλίτης εν Τριέρ και Γρηγόριος επίσκοπος Τουρώνης (594 μ.Χ.), 17 Νοεμβρίου.

Ωντ (Aude) αββά του Κλυνύ (Cluny) εν Γαλλία (942 μ.Χ., 18 Νοεμβρίου).

Πάτροκλος της Μπουρζ (Bourges) Γαλατίας (557 μ.Χ., 19 Νοεμβρίου).

Κολομπάν ο Ιρλανδός, ηγούμενος του Λυξέιγ (Luxeuil) Γαλλίας (21 Νοεμβρίου, 615 μ.Χ.)

Ιταλοί άγιοι

Βίκτωρ ο Μεγαλομάρτυρας και Στεφανίδα η Μάρτυς (11 Νοεμβρίου).

Εικόνα αγίων της 11 Νοεμβρίου: Στην πάνω σειρά οι άγιοι Βίκτωρ και Στεφανίδα. Κάτω οι άγιοι Μηνάς, Θεόδωρος ο Στουδίτης και Βικέντιος.

Βιογραφικά από εδώ. Ο Άγιος Βίκτωρ ανήκει στο μαρτυρικό χορό, που με το αίμα του πότισε το ζωηφόρο δένδρο της χριστιανικής πίστης τον δεύτερο αιώνα μετά Χριστόν, όταν βασιλιάς ήταν ο Αντωνίνος (160 μ.Χ.). Οι υπηρεσίες του υπέρ του Ευαγγελίου, είχαν σαν στάδιο την Ιταλία. Εκεί ο Βίκτωρ έτρεχε σε διάφορες πόλεις και έσπερνε το λόγο της σωτηρίας. Συλλαμβάνεται γι' αυτό και εκβιάζεται να προσφέρει θυσία στα είδωλα. Επειδή όμως δεν λύγισε, του έβγαλαν τα μάτια και τον κρέμασαν με το κεφάλι προς τα κάτω. Έτσι παρέδωσε τη γενναία και άγια ψυχή του.
Η Αγία Στεφανίδα ήταν γυναίκα ενός στρατιωτικού στην Ιταλία το 160 μ.Χ., όταν βασιλιάς ήταν ο Αντωνίνος. Στο μεταξύ πέθανε ο άνδρας της και έμεινε χήρα.
Αυτή λοιπόν, χριστιανή από τους προγόνους της ακόμα, βλέποντας τον Άγιο Βίκτωρα (βλέπε ίδια ημέρα) ότι βασανιζόταν υπερβολικά, τον μακάρισε για την ανδρεία του. Η εκδήλωση της αυτή όμως, προκάλεσε τους ειδωλολάτρες και την οδήγησαν στον ηγεμόνα. Επειδή και εκεί ομολόγησε με θάρρος τον Χριστό, έδεσαν τα χέρια της στις κορυφές δύο δένδρων (φοινίκων), που με τη βία λύγισαν, κατόπιν τα άφησαν ελεύθερα και όπως με ορμή επανήλθαν στην αρχική τους θέση, έσχισαν την Αγία στα δύο, και έτσι παρέδωσε την μακαριά ψυχή της στα χέρια του Θεού.
Άλλη εικ. του αγ. Βίκτωρος (εδώ)

Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Tρισάριθμον σύνταγμα τῶν ἀθλητῶν τοῦ Χριστοῦ συμφώνως τιμήσωμεν ὡς καθαιρέτας ἐχθροῦ, Μηνᾶν τὸν ἀοίδημον, Βίκτωρα τὸν γενναῖον καὶ Βικέντιον ἅμα, τούτοις συνευφημοῦντες Στεφανίδα τὴν θείαν. Αὐτῶν, Χριστέ, ἱκεσίαις πάντας ἐλέησον.

Αγάπιος (ή Αγαπίων) ο Ρωμαίος: Επειδή ομολόγησε τον Χριστό, τον έριξαν για τροφή στα άγρια θηρία. Θαυματουργικά όμως βγήκε αβλαβής και απεβίωσε ειρηνικά (από εδώ).

Βρετανοί άγιοι

Ιούστος, αρχιεπίσκοπος του Καντέρμπουρυ Αγγλίας (7ος αι. μ.Χ., 10 Νοεμβρίου).

Μακάριος (Machar), επίσκοπος Αρμπεντίην Σκωτίας (6ος αι. μ.Χ.), και Κάντουαλντρ (Candwaldr) βασιλιάς του Γουέλς (664 μ.Χ., 12 Νοεμβρίου).

Λουβουΐνος (Lubuinus), Αγγλοσάξωνας ιεραπόστολος (773 μ.Χ., 16 Νοεμβρίου).

Χίλντα του Γουΐτμπυ (Whitby), 360 μ.Χ. (17 Νοεμβρίου).

«Η αγία Χίλντα ήταν από τις πιο γνωστές ηγουμένες μοναστηριών της εποχής εκείνης. Το μοναστήρι της ήταν μικτό, με άντρες και γυναίκες, που ζούσαν σε ξεχωριστά κτίρια, όπως και στην σημερινή Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου στο Έσσεξ. Αξιοσημείωτο είναι πως μία ηγουμένη κατά την Κέλτικη Εκκλησία είχε δικαιώματα πνευματικής καθοδήγησης αλλά όχι δικαίωμα χορήγησης άφεσης αμαρτιών και άσκησης των υπολοίπων ιερατικών καθηκόντων. Έτσι πολλοί συμβουλεύονταν τις ιερές ηγουμένες για θέματα πνευματικά. […]», Παντελή Χατζηιωάννου, Ο βίος του αγίου Δαβίδ Ουαλίας (ανέκδοτη μελέτη), Εισαγωγή, σημ. xxxv. [Δες εδώ & εδώ].

Μαβς (Mawes), επίσκοπος Κορνουάλλης και Βρετανίας (5ος αιώνας μ.Χ., 18 Νοεμβρίου).

Έγκμπερτ, αρχιεπίσκοπος Υόρκης (766 μ.Χ., 19 Νοεμβρίου).

Εδμόνδος (Έντμουντ), βασιλιάς της Αγγλίας και μάρτυρας (20 Νοεμβρίου, 869 ή 870 μ.Χ.)

Πολλοί Βρετανοί άγιοι εδώ
Το 868 μ.Χ. οι άγριοι Βίκινγκς επιτέθηκαν στη Μεγάλη Βρετανία. Ο άγιος Έντμουντ, βασιλιάς της Ανατολικής Αγγλίας, αφού αντέταξε σθεναρή αλλά μάταιη αντίσταση, παραδόθηκε στους Βίκινγκς το 869, για να πάψει η αιματοχυσία και στους δύο στρατούς. Θανατώθηκε με βέλη, δεμένος σε ένα δέντρο, αρνούμενος να σώσει τη ζωή του εγκαταλείποντας το χριστιανισμό. Ο λαός της Αγγλίας τον τίμησε και τον τιμά ως άγιο και ήρωα. Το παράξενο όμως είναι ότι 10-20 χρόνια αργότερα, οι Βίκινγκς άποικοι της Ανατολικής Αγγλίας έκοψαν νομίσματα, αφιερωμένα στη μνήμη του!
Εδώ θα πρέπει να παρατηρήσουμε ότι είναι παράλογο οι κατακτητές να τιμούν ως άγιο το βασιλιά των κατακτημένων, που οι ίδιοι κατανίκησαν, τον ανάγκασαν να παραδοθεί και τον βασάνισαν μέχρι θανάτου δεμένο σ’ ένα δέντρο σαν κοινό δούλο. Είναι παράλογο να τιμούν ως άγιο τον εθνικό ήρωα των κατακτημένων, που εμψυχώνει τα όνειρα και τις εθνικές φιλοδοξίες τους. Τα 10 ή 20 χρόνια είναι πολύ λίγα, για να έχει ξεχαστεί η βαριά ήττα στις ψυχές των Βρετανών (τα θύματα, οι λεηλασίες και όλα τα επακόλουθα) και να ζήσουν σαν αδέρφια με τους πρώην επιδρομείς, που ήταν πλέον «άποικοι». [...]
Αυτό λοιπόν το παράδοξο, να τιμηθεί ο άγιος Έντμουντ από τους κατακτητές και δημίους του, μπορεί να ερμηνευτεί πολιτικά, αλλά κατά τη γνώμη μας η πιθανότερη ερμηνεία είναι ότι οι Βίκινγκς αναγνώρισαν την αγιότητά του λόγω των πολλών θαυμάτων του – όπως ακριβώς και οι μουσουλμάνοι αναγνωρίζουν την αγιότητα της Παναγίας, του αγ. Γεωργίου, του αγ. Αρσένιου του Καππαδόκη κ.π.ά., λόγω των πολλών θαυμάτων τους. Πιθανόν η περίπτωση του αγίου Έντμουντ να είναι μία από τις πρώτες περιπτώσεις, όπου Νορβηγοί Βίκινγκς συνάντησαν το χριστιανισμό και τον μετέφεραν στην πατρίδα τους – δημιουργώντας εκεί τους πρώτους μικρούς και άγνωστους θύλακες χριστιανών.
[από το άρθρο Ορθόδοξες ρίζες και άγιοι στη Νορβηγία].
Οι άγιοι Βρετανίας & Ιρλανδίας (κλικ εδώ)

Ιρλανδοί άγιοι

Δυβρίγιος (Dyfrig ή Dubritius), επίσκοπος Χερεφόρδ και Γκουέντ, ερημίτης του νησιού Μπάρντσεϋ Ιρλανδίας (550 μ.Χ., 13 Νοεμβρίου).

Κολομπάν ο Ιρλανδός, ηγούμενος του Λυξέιγ (Luxeuil) Γαλλίας (21 Νοεμβρίου, 615 μ.Χ.) [τον αναφέρουμε & στους Γάλλους].

Συμπληρωματικά μπορείτε να επισκεφτείτε:

Ορθόδοξες ρίζες στη δύση (ενότητα στο blog μας)
 
Δρόμοι Κελτών, δρόμοι Σαξόνων
Δρόμοι Κελτών - Δρόμοι Σαξόνων, ένα μικρό βιβλίο για την Ορθοδοξία στην αρχαία Βρετανία (εδώ)

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου