Αξίες παλιές, αλλά διαχρονικές: Ο γιατρός Αντώνης Λιάσκος, ο doctor Αntonios της Ουγκάντας
ΣΤΟΝ ΟΡΘΟΔΟΞΟ ΑΜΠΕΛΩΝΑ ΤΗΣ ΑΦΡΙΚΗΣ
Ήταν τότε που χτύπησε ο κυκλώνας Ναργκίς. Οι εφημερίδες έγραφαν για τα παιδιά της Μιανμάρ που πεθαίνουν αβοήθητα. Τον δικτάτορα που δεν αφήνει τους Δυτικούς γιατρούς και την ανθρωπιστική βοήθεια να φτάσει στον λαό του.
Κάπως έτσι πρέπει να είναι τα πράγματα. Δίπλα μου, στον γυαλισμένο προθάλαμο της κλινικής, ένα ζευγάρι ηλικιωμένων είχε τον πόνο του. Απέναντί του, το κουτί μιας ανθρωπιστικής οργάνωσης τους καλούσε να βοηθήσουν τα παιδιά του κόσμου. Η κυρία δυσπιστούσε. Από κοντά και ο σύζυγος. «Και τι τα κάνουν τόσα λεφτά;» Τελικά, κατέληξαν ότι καλύτερα είναι να κοιτάει ο καθένας τη δουλειά του.
Αυτή ήταν και η αφορμή γι΄ αυτό το ρεπορτάζ. Να βρούμε γιατρούς που δεν κοιτάνε μόνο τη δουλειά τους. Ο κατάλογος, ευτυχώς, ήταν μεγάλος. Καταλήξαμε σε δύο: Νίκος Λυγιδάκης, γεννηθείς στην Κίσσαμο Χανίων, και Αντώνης Λιάσκος, Ελευσίνιος που ζει χρόνια στο Ρέθυμνο. Ναι και οι δύο «σχετίζονται» με την Κρήτη. Καλύτερα έτσι. Οι εφημερίδες φέτος έχουν χορτάσει με «καουμπόηδες» Κρητικούς, ας ασχοληθούμε λίγο και με τους άλλους. Τους αθόρυβους.
Ήταν τότε που χτύπησε ο κυκλώνας Ναργκίς. Οι εφημερίδες έγραφαν για τα παιδιά της Μιανμάρ που πεθαίνουν αβοήθητα. Τον δικτάτορα που δεν αφήνει τους Δυτικούς γιατρούς και την ανθρωπιστική βοήθεια να φτάσει στον λαό του.
Κάπως έτσι πρέπει να είναι τα πράγματα. Δίπλα μου, στον γυαλισμένο προθάλαμο της κλινικής, ένα ζευγάρι ηλικιωμένων είχε τον πόνο του. Απέναντί του, το κουτί μιας ανθρωπιστικής οργάνωσης τους καλούσε να βοηθήσουν τα παιδιά του κόσμου. Η κυρία δυσπιστούσε. Από κοντά και ο σύζυγος. «Και τι τα κάνουν τόσα λεφτά;» Τελικά, κατέληξαν ότι καλύτερα είναι να κοιτάει ο καθένας τη δουλειά του.
Αυτή ήταν και η αφορμή γι΄ αυτό το ρεπορτάζ. Να βρούμε γιατρούς που δεν κοιτάνε μόνο τη δουλειά τους. Ο κατάλογος, ευτυχώς, ήταν μεγάλος. Καταλήξαμε σε δύο: Νίκος Λυγιδάκης, γεννηθείς στην Κίσσαμο Χανίων, και Αντώνης Λιάσκος, Ελευσίνιος που ζει χρόνια στο Ρέθυμνο. Ναι και οι δύο «σχετίζονται» με την Κρήτη. Καλύτερα έτσι. Οι εφημερίδες φέτος έχουν χορτάσει με «καουμπόηδες» Κρητικούς, ας ασχοληθούμε λίγο και με τους άλλους. Τους αθόρυβους.
Στη συνάντησή μας κοιτούσε χαμηλά και μιλούσε σιγανά. Μου το είχαν πει και στο Ρέθυμνο. «Ένας παράξενος άνθρωπος». «Κάθε Φλεβάρη εγκαταλείπει την οικογένειά του -πέντε παιδιά έχει!-, φεύγει και από το νοσοκομείο και χάνεται στη Μαύρη Ήπειρο». Είχα μεγάλη περιέργεια να τον γνωρίσω. Τελικά, ο Αντώνης Λιάσκος, «ο γιατρός της Αφρικής», ήταν όπως τον είχα φανταστεί. Καφέ ρούχα και ένα μαύρο σακίδιο, με χαρτιά και βιβλία. Από τους ανθρώπους που δεν πάνε ποτέ βόλτα στα μαγαζιά. Η δική του χαρά είναι εδώ και πολλά χρόνια η Αφρική. Τα χωριά που τον ξέρουν ως doctor Αntonios.
Από μικρός θέλατε να γίνετε γιατρός;
Ήταν πάντα στις βλέψεις μου. Εκείνα τα χρόνια, ήταν η μεγάλη πείνα της Νιγηρίας. Δημοσιεύονταν συνεχώς άρθρα και φωτογραφίες για την Μπιάφρα. Μετά κάποιος φίλος μού δώρισε το βιβλίο «Η ζωή του Άλμπερτ Σβάιτσερ». Ο Σβάιτσερ ήταν πολυσχιδής προσωπικότητα- γιατρός, φιλόσοφος, θεολόγος, μουσικός. Βραβεύτηκε το 1952 με το Νόμπελ Ειρήνης, έφτιαξε και ένα νοσοκομείο στην Κεντρική Αφρική. Επηρεάστηκα πολύ. Ήθελα να του μοιάσω.
Πότε πήγατε πρώτη φορά στην Αφρική;
Το 1990. Το συζητήσαμε με τον τότε Μητροπολίτη και νυν Αρχιεπίσκοπο Κρήτης κ.κ. Ειρηναίο. Με βοήθησε το γεγονός ότι είχα ήδη σταθερή δουλειά και φυσικά η κατανόηση της συζύγου μου. Είχαμε αποκτήσει ήδη πέντε παιδιά. Καταλαβαίνετε ότι ήταν πολύ δύσκολο η οικογένεια να μένει μόνη, χωρίς τον πατέρα για έναν, δύο μήνες.
Τα τελευταία χρόνια πηγαίνετε κυρίως στην Ουγκάντα;
Ναι, γιατί στην Ουγκάντα δεν πεθαίνεις από πείνα, πεθαίνεις από αρρώστιες κι αν είσαι γιατρός εκεί μπορείς να βοηθήσεις. Εκεί, επίσης, βρήκα ανθρώπους που μου ταιριάζουν περισσότερο, κυρίως τον Μητροπολίτη Ιωνά.
 |
| Ο Ουγκάντας Ιωνάς (δες εδώ) |
Είναι Αφρικανός;
Αφρικανός
βέβαια, σπουδασμένος στην Κίσσαμο. Η Μητρόπολή του είχε ήδη ένα
νοσοκομείο και έτσι μπορώ να χειρουργώ με μεγαλύτερη ευκολία. Μετά πάμε
σε απομονωμένα χωριά, όπου οι άνθρωποι έχουν δύσκολη πρόσβαση σε
υπηρεσίες υγείας. Ο παπάς της Μητρόπολης ενημερώνει τους ανθρώπους ότι
πρόκειται να γίνει ιατρείο και το άλλο πρωί όλοι σε περιμένουν.
Έχω μια απορία. Έχετε σύζυγο, πέντε παιδιά, είσθε χειρουργός στο Νοσοκομείο Ρεθύμνου. Πώς μπορούν να συνδυαστούν όλα αυτά με τα μεγάλα ταξίδια;
Μπορούν. Όλα αυτά τα χρόνια συλλέγω την ετήσια άδειά μου και τη διαθέτω στο ακέραιο για τα ταξίδια μου στην Αφρική. Έχω την τύχη να έχω μία εξαιρετική σύζυγο, η οποία με στηρίζει. Από το φαρμακείο της περνούν όλοι οι άνθρωποι που θέλουν να δώσουν κάτι. Τα παιδιά νιώθουν τιμή που ο μπαμπάς τους κάνει κάτι σημαντικό. Περνάμε μαζί τα ρεπό μου και τα Σαββατοκύριακα. Και τον Φεβρουάριο ξέρουν ότι θα λείψω.
Γιατί πάντα τον Φεβρουάριο;
Γιατί τότε αρχίζει το σχολικό έτος και βοηθώ στην επιλογή των μαθητών που θα πάρουν υποτροφίες. Είναι το ραντεβού μας. Ακόμη κι αν κάποιος δεν με γνωρίζει προσωπικά, ξέρει ότι κάπου βρίσκεται ο doctor Αntonios. Είμαι γι΄ αυτούς ο λευκός γιατρός. Είναι σαν να λες ότι σε ένα χωριό της Ελλάδος έρχεται κάθε χρόνο ένας μαύρος, όλοι θα τον μάθουν.
Πώς είναι οι άνθρωποι της Αφρικής;
Δεν συνάντησα ποτέ μελαγχολικό ή μίζερο άνθρωπο. Προσπαθούν να λύνουν τα προβλήματά τους. Δεν είναι εκ γενετής τεμπέληδες, ούτε μπορείς να πεις ότι δεν παίρνουν στροφές. Είναι καλοί άνθρωποι, αλλά εξαιρετικά στερημένοι. Τα περισσότερα παιδιά φορούν παπούτσια πρώτη φορά όταν πηγαίνουν Γυμνάσιο κι αυτό επειδή στην Αφρική για να πας στο Γυμνάσιο είναι υποχρεωτικό να φοράς παπούτσια. Πολλά απ΄ αυτά όταν φύγουν από το σχολείο, τα βγάζουν για να μη τα λειώσουν.
Δεν έχουν ερωτήματα όπως «γιατί τους βοηθάτε;».
Δεν πρόκειται να ξεχάσω ποτέ αυτό που μου είχε πει κάποτε ένα παιδί, ο Στίβεν. Με είχε ρωτήσει: «Δεν με γνωρίζετε, είστε λευκός, γιατί με βοηθάτε;». Όταν τον είχα πρωτοδεί, δεν είχε φαγητό να φάει, παπούτσι να φορέσει, κρεβάτι για να κοιμηθεί. Τώρα είναι φοιτητής σε πανεπιστήμιο. Αυτό το παιδί ποτέ του δεν κατάλαβε για ποιον λόγο στάθηκα δίπλα του.
Γιατί σταθήκατε δίπλα του;
Για μένα, όχι γι΄ αυτόν. Έπειτα από ένα ταξίδι στην Αφρική, βλέπεις αλλιώς τη ζωή σου.
Ανάλογα πού έχεις περπατήσει βέβαια...
Ναι, η Αφρική δεν είναι τα λιοντάρια, τα φίδια και η ζούγκλα με τον Ταρζάν. Το πρόβλημα της Αφρικής είναι οι αρρώστιες, η ελονοσία και η αγραμματοσύνη. Εγώ με αυτά ασχολούμαι.
Έχω ακούσει ότι και εσείς είχατε προσβληθεί από ελονοσία.
Η ελονοσία είναι μία δύσκολη ασθένεια η οποία μπορεί να μην εκδηλωθεί αμέσως. Το 2003, έχοντας επιστρέψει από την Ουγκάντα, βρέθηκα στην Εντατική. Έχω προσβληθεί τρεις φορές από την ελονοσία, αλλά αυτή ήταν η πιο δύσκολη. Οι άνθρωποι στην Ουγκάντα έμαθαν για την κατάστασή μου και δεν πίστευαν στα μάτια τους όταν με ξαναείδαν. Και στο Ρέθυμνο όλοι πίστευαν ότι πεθαίνω.
Όταν συνταξιοδοτηθείτε,θα περνάτε περισσότερο καιρό στην Αφρική;
Ναι, γιατί εγώ δεν βρίσκω νόημα στη ζωή μου με το να κρατώ στην αγκαλιά μου ένα σκυλάκι ή με το να στέλνω μια επιταγή ή να εκδίδω ένα ψήφισμα. Δεν βοηθώ εγώ τους Ουγκαντέζους, αλλά οι Ουγκαντέζοι βοηθούν εμένα. Με βοηθούν να αντιληφθώ τι είναι ο άνθρωπος, τι είναι η ζωή. Ο Ωνάσης πέθανε μέσα σε ένα μπάνιο. Πρέπει να δίνουμε νόημα στη ζωή μας, το οποίο σίγουρα δεν υπάρχει στα ακριβά αυτοκίνητα.
Έχω μια απορία. Έχετε σύζυγο, πέντε παιδιά, είσθε χειρουργός στο Νοσοκομείο Ρεθύμνου. Πώς μπορούν να συνδυαστούν όλα αυτά με τα μεγάλα ταξίδια;
Μπορούν. Όλα αυτά τα χρόνια συλλέγω την ετήσια άδειά μου και τη διαθέτω στο ακέραιο για τα ταξίδια μου στην Αφρική. Έχω την τύχη να έχω μία εξαιρετική σύζυγο, η οποία με στηρίζει. Από το φαρμακείο της περνούν όλοι οι άνθρωποι που θέλουν να δώσουν κάτι. Τα παιδιά νιώθουν τιμή που ο μπαμπάς τους κάνει κάτι σημαντικό. Περνάμε μαζί τα ρεπό μου και τα Σαββατοκύριακα. Και τον Φεβρουάριο ξέρουν ότι θα λείψω.
Γιατί πάντα τον Φεβρουάριο;
Γιατί τότε αρχίζει το σχολικό έτος και βοηθώ στην επιλογή των μαθητών που θα πάρουν υποτροφίες. Είναι το ραντεβού μας. Ακόμη κι αν κάποιος δεν με γνωρίζει προσωπικά, ξέρει ότι κάπου βρίσκεται ο doctor Αntonios. Είμαι γι΄ αυτούς ο λευκός γιατρός. Είναι σαν να λες ότι σε ένα χωριό της Ελλάδος έρχεται κάθε χρόνο ένας μαύρος, όλοι θα τον μάθουν.
Πώς είναι οι άνθρωποι της Αφρικής;
Δεν συνάντησα ποτέ μελαγχολικό ή μίζερο άνθρωπο. Προσπαθούν να λύνουν τα προβλήματά τους. Δεν είναι εκ γενετής τεμπέληδες, ούτε μπορείς να πεις ότι δεν παίρνουν στροφές. Είναι καλοί άνθρωποι, αλλά εξαιρετικά στερημένοι. Τα περισσότερα παιδιά φορούν παπούτσια πρώτη φορά όταν πηγαίνουν Γυμνάσιο κι αυτό επειδή στην Αφρική για να πας στο Γυμνάσιο είναι υποχρεωτικό να φοράς παπούτσια. Πολλά απ΄ αυτά όταν φύγουν από το σχολείο, τα βγάζουν για να μη τα λειώσουν.
Δεν έχουν ερωτήματα όπως «γιατί τους βοηθάτε;».
Δεν πρόκειται να ξεχάσω ποτέ αυτό που μου είχε πει κάποτε ένα παιδί, ο Στίβεν. Με είχε ρωτήσει: «Δεν με γνωρίζετε, είστε λευκός, γιατί με βοηθάτε;». Όταν τον είχα πρωτοδεί, δεν είχε φαγητό να φάει, παπούτσι να φορέσει, κρεβάτι για να κοιμηθεί. Τώρα είναι φοιτητής σε πανεπιστήμιο. Αυτό το παιδί ποτέ του δεν κατάλαβε για ποιον λόγο στάθηκα δίπλα του.
Γιατί σταθήκατε δίπλα του;
Για μένα, όχι γι΄ αυτόν. Έπειτα από ένα ταξίδι στην Αφρική, βλέπεις αλλιώς τη ζωή σου.
Ανάλογα πού έχεις περπατήσει βέβαια...
Ναι, η Αφρική δεν είναι τα λιοντάρια, τα φίδια και η ζούγκλα με τον Ταρζάν. Το πρόβλημα της Αφρικής είναι οι αρρώστιες, η ελονοσία και η αγραμματοσύνη. Εγώ με αυτά ασχολούμαι.
Έχω ακούσει ότι και εσείς είχατε προσβληθεί από ελονοσία.
Η ελονοσία είναι μία δύσκολη ασθένεια η οποία μπορεί να μην εκδηλωθεί αμέσως. Το 2003, έχοντας επιστρέψει από την Ουγκάντα, βρέθηκα στην Εντατική. Έχω προσβληθεί τρεις φορές από την ελονοσία, αλλά αυτή ήταν η πιο δύσκολη. Οι άνθρωποι στην Ουγκάντα έμαθαν για την κατάστασή μου και δεν πίστευαν στα μάτια τους όταν με ξαναείδαν. Και στο Ρέθυμνο όλοι πίστευαν ότι πεθαίνω.
Όταν συνταξιοδοτηθείτε,θα περνάτε περισσότερο καιρό στην Αφρική;
Ναι, γιατί εγώ δεν βρίσκω νόημα στη ζωή μου με το να κρατώ στην αγκαλιά μου ένα σκυλάκι ή με το να στέλνω μια επιταγή ή να εκδίδω ένα ψήφισμα. Δεν βοηθώ εγώ τους Ουγκαντέζους, αλλά οι Ουγκαντέζοι βοηθούν εμένα. Με βοηθούν να αντιληφθώ τι είναι ο άνθρωπος, τι είναι η ζωή. Ο Ωνάσης πέθανε μέσα σε ένα μπάνιο. Πρέπει να δίνουμε νόημα στη ζωή μας, το οποίο σίγουρα δεν υπάρχει στα ακριβά αυτοκίνητα.
Δείτε: Συνέντευξη δύο φοιτητών για τη συμμετοχή τους στην Ιεραποστολή της Ουκάντα (βίντεο).
10 Ιεραποστολικά βίντεο
Ιερείς της Μαύρης Αφρικής
Ο πρώην άθεος π. Θεμιστοκλής των μαύρων αδελφών
Διαβάστε και: Η Ιεραπόστολος Μάμα - Σταυρίτσα, νέο βιβλίο για την ορθόδοξη ιεραποστολή στην Αφρική
Το συγκεκριμένο πόνημα ανήκει στον συγγραφικό ζήλο του π.Χρυσοστόμου Μαϊδώνη. Αναφέρεται στη βιογραφία της Μάμα Σταυρίτσας (1916-2000), μιας από τις λίγες γυναίκες ιεραποστόλους στην Αφρική.
To βιβλίο προλογίζει ο μητροπολίτης Κεντρώας Αφρικής ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ.
Έκδοση Ιερά Μονή Κοσμά Αιτωλού Αρναίας. [ΕΔΩ].
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου